Kernboodschappen Gezondheid Haaksbergen De GGD Twente verzamelt in opdracht van de gemeente Haaksbergen epidemiologische gegevens over de gezondheid van de bevolking in Haaksbergen en de factoren die hierop van invloed zijn. Deze gegevens komen voort uit eigen grootschalige onderzoeken en registraties, aangevuld met informatie uit landelijke en regionale databronnen. In de Twentse Gezondheids Verkenning (TGV) zijn deze gegevens op systematische wijze bijeengebracht, geanalyseerd en geïnterpreteerd. Hieronder vindt u een beschrijving van de belangrijkste uitkomsten voor de gemeente Haaksbergen. Bevolkingskrimp en vergrijzing punt van aandacht in Haaksbergen In Haaksbergen wonen 24.322 mensen;12.231 mannen en 12.091 vrouwen (januari 2013). Als we de verschillende kenmerken van de bevolking in Haaksbergen vergelijken met Twente en Nederland, doet Haaksbergen het relatief goed. Er zijn minder eenpersoonshuishoudens, meer gehuwden, en minder bijstandsuitkeringen. Ook zijn er kenmerken die aandacht behoeven. Zo zijn er in Haaksbergen minder hoogopgeleiden. Een belangrijk gegeven omdat bekend is dat laagopgeleiden slechter scoren op de leefstijlaspecten dan hoogopgeleiden. In Haaksbergen is er, net als in de rest van Twente en Nederland, sprake van een sterke daling van jongeren en volwassenen en een sterke stijging van ouderen: het percentage ouderen stijgt van 20% in 2013 naar 31% in 2040. Daarnaast zal de bevolking in de gemeente Haaksbergen, in tegenstelling tot Twente en Nederland, in 2040 zijn afgenomen met 3% ten opzichte van 2013. De gezondheid in Haaksbergen vergelijkbaar met Twente Gezondheid is op verschillende manieren te meten. Vaak wordt gekeken naar het voorkomen van ziekten en aandoeningen, de levensverwachting, sterfte en doodsoorzaken, maar daarnaast wordt ook de ervaren gezondheid als maat voor gezondheid gezien. Op de meeste maten scoort Haaksbergen vergelijkbaar met Twente en Nederland: De gemiddelde levensverwachting bij geboorte in Haaksbergen is 80,1 jaar en hiermee vergelijkbaar met Nederland. De sterfte in Haaksbergen is vergelijkbaar met Twente en Nederland. Hoge bloeddruk, gewrichtsslijtage aan heupen en knieën en diabetes zijn de meest voorkomende chronische aandoeningen en beperkingen bij ouderen. Ervaren gezondheid in Haaksbergen is vergelijkbaar met Twente. Ouderen ervaren hun gezondheid vaker als matig tot De gemiddelde levensverwachting bij geboorte in jaren per gemeente in Twente, 2007 2010 (CBS, 2013). slecht in vergelijking met volwassenen en jongeren. Ook laagopgeleiden ervaren hun eigen gezondheid vaker als slecht vergeleken met hoogopgeleiden. 2 van 6
Het voorkomen van depressieve gevoelens bij jongeren en het risico op depressie of angststoornis bij volwassen en ouderen is in Haaksbergen lager dan in Twente. Laagopgeleiden rapporteren dit vaker dan hoogopgeleiden. Door de sterke vergrijzing in Haaksbergen is de verwachting dat mobiliteitsbeperkingen en chronische aandoeningen, zoals hoge bloeddruk en suikerziekte, sterk zullen toenemen in de toekomst Overgewicht en veilig vrijen behoeven aandacht in Haaksbergen Op landelijk niveau ontwikkelt een aantal leefstijlaspecten zich gunstig; (overmatig) alcoholgebruik neemt af bij jongeren en het ontbijt wordt minder vaak overgeslagen dan een aantal jaren geleden. Hoe staat het met de leefstijl in Haaksbergen ten opzichte van Twente? Er zijn veel mensen met overgewicht. De helft van de volwassenen en 60% van de ouderen heeft overgewicht. Overgewicht komt in alle leeftijdsklassen vaker voor bij laagopgeleiden. Het dagelijks eten van fruit en groenten wordt door jongeren en volwassenen in Haaksbergen slechts door een derde, respectievelijk de helft gedaan. Dit is echter wel beter dan in de rest van Twente, maar behoeft aandacht. Veertien procent van de jongeren uit Haaksbergen geeft aan wel eens te roken, lager dan in de rest van Twente. Vmbo-ers geven dit vaker aan dan havo/vwo-ers. Van de volwassenen rapporteert 21% te roken, lager dan in de rest van Twente en van de ouderen geeft 12% aan te roken, vergelijkbaar met Twente. Laagopgeleide volwassenen geven vaker aan te roken dan hoogopgeleiden. Bijna een derde van de leerlingen uit klas 2 en klas 4 in Haaksbergen geeft aan de afgelopen vier weken aan binge-drinken (vijf of meer alcoholische drankjes bij één gelegenheid) te hebben gedaan; dit wordt vaker gerapporteerd door vmbo-ers dan door havo/vwo-ers. Van de volwassen rapporteert 9% overmatig alcoholgebruik, vergelijkbaar met Twente. Van alle leerlingen uit klas 2 en klas 4 uit Haaksbergen die hebben deelgenomen aan E- MOVO, geeft 10% aan wel eens softdrugs te gebruiken, vergelijkbaar met Twente. Vmbo-ers rapporteren dit vaker dan havo/vwo-ers. Het percentage leerlingen dat aangeeft veilig te vrijen is laag in Haaksbergen. Van de leerlingen die ooit geslachtgemeenschap hebben gehad, zegt 35% altijd een condoom te gebruiken, in Twente is dit 50%. 3 van 6
Aandacht voor sociale omgeving blijft belangrijk De sociale omgeving is een verzamelnaam voor de deelname, betrokkenheid en binding van mensen met het sociaal leven. Het hebben van voldoende en goede sociale relaties gaat gepaard met een gunstige lichamelijke en psychische gezondheid. Hoe is de situatie in Haaksbergen? Drie procent van de volwassen in Haaksbergen geeft aan zich (zeer) ernstig eenzaam te voelen, lager dan in de rest van Twente. Eenzaamheid neemt toe met de leeftijd. Ruim een derde (36%) van de volwassen in Haaksbergen doet vrijwilligerswerk, bij ouderen is dat 18%. Hoogopgeleide ouderen rapporteren vaker vrijwilligerswerk te doen dan laagopgeleiden. Van de volwassenen in Haaksbergen geeft 19% aan het afgelopen jaar mantelzorg te hebben gegeven, vergelijkbaar met de rest van Twente. Bij ouderen in Haaksbergen is dit 14%. Een groot deel van de volwassenen (38%) ziet het geven van mantelzorg niet of nauwelijks als belasting, bij ouderen was dit 50%. Van de leerlingen uit Haaksbergen geeft 14% aan de laatste 3 maanden wel eens gepest te zijn, in Twente is dit 12%. Vier procent van de leerlingen in Haaksbergen geeft aan meerdere keren per week te zijn gepest. Vmbo-ers rapporteren vaker gepest te worden dan havo/vwoers: 21% versus 13%. Fysieke omgeving in Haaksbergen goed Fysieke omgeving wordt bepaald door het milieu en de inrichting van de leefomgeving. De aanwezigheid van groen in de directe omgeving heeft een positief effect op verschillende aspecten van de gezondheid. Haaksbergen scoort positief op belangrijke onderdelen van de fysieke omgeving; In Nederland is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 2,1 kilometer. Voor inwoners van Haaksbergen is de gemiddelde afstand tot het dichtstbijzijnde bos 1,6 kilometer. De ruime meerderheid (77%) gaf aan tevreden te zijn over het groen in de omgeving, vergelijkbaar met landelijke cijfers. De helft van de inwoners van Haaksbergen (51%) vindt dat er goede speelplekken voor kinderen zijn, lager dan in de rest van Twente (55%). 4 van 6
De leefbaarheid in de buurt en de woonomgeving in Haaksbergen wordt beoordeeld met een 7,6; dit is vergelijkbaar met de rest van Twente. Zorg- en voorzieningengebruik in Haaksbergen vergelijkbaar met Twente De gemiddelde contacttijd en het gemiddelde aantal contacten met de huisarts in Haaksbergen is iets hoger dan gemiddeld in Twente. In Haaksbergen is de zorgvraag voor chronische aandoeningen het hoogst, net als in de rest van Twente en Nederland. Toekomstramingen laten zien dat de zorgvraag voor chronische aandoeningen in 2015 met ongeveer 7% zal stijgen in Haaksbergen. Het medicijngebruik in Haaksbergen is hoger dan gemiddeld in Twente. Kalmeringsmiddelen waren de meest voorgeschreven geneesmiddelen, gevolgd door maagmiddelen en medicijnen voor astma of COPD. De bekendheid van het Wmo/zorgloket is hoog onder ouderen in Haaksbergen; 84% geeft aan bekend te zijn met deze voorziening, in Twente is dit 82%. Ouderen maken vooral gebruik van hulp bij administratieve of financiële activiteiten en van recreatieve / culturele activiteiten. 5 van 6
6 van 6