Achtergrondinformatie formatiemeter 2014 Aanleiding De formatierichtlijn leerplichtfunctie dateert uit 2007. Een aantal ontwikkelingen is aanleiding om de formatierichtlijn in 2013 tegen het licht te houden. Hierbij moet worden gedacht aan de gemeentelijke bezuinigingen en daarmee de mogelijke taakstelling voor afdelingen leerplicht, de toename van het aantal verzuimmeldingen als gevolg van de in 2007 ingevoerde kwalificatieplicht, het opstellen van de VSV convenanten en de verbetering van de verzuimregistratie in het MBO. Daarnaast is de administratieve functie verandert door verdergaande automatisering en verbetering van de kwaliteit van gegevensstromen. Hierdoor kunnen gemeenten op dit moment met minder administratieve formatie toe dan in 2007. Tegelijkertijd is meer applicatiebeheer nodig dan in 2007. Hierdoor verschuift de verhouding tussen de verschillende taken in de leerplichtfunctie. Wat houdt de richtlijn van 2007 in? De formatierichtlijn leerplichtfunctie is bedoeld voor het takenpakket volgens de modelambtsinstructie, de inzet in ZAT s en de uitvoering van de kwalificatieplicht. De richtlijn is gebaseerd op het begrip leerplichtfunctie. Het gaat niet alleen om de uitvoering van leerplichttaken door de leerplichtambtenaar, maar er wordt ook rekening gehouden met applicatiebeheer, registratie, beleid en coördinatie. De richtlijn houdt rekening met een caseload van wettelijke taken. Daarnaast zijn de niet wettelijke, preventieve taken via een rekensleutel meegenomen in de richtlijn. De richtlijn uit 2007 bestaat uit 2 componenten: 1.Richtlijn gebaseerd op landelijk gemiddelde formatie en caseload De richtlijn is gebaseerd op de landelijk gemiddelde formatie en caseload zoals die er was in 2007. De gemiddelde formatie was 1 fte leerplichtfunctie op 3800 leerplichtigen. Gemiddeld was de caseload 135 jongeren voor 1fte leerplichtfunctie. Met caseload wordt het aantal meldingen bedoeld. Bij het vaststellen van de richtlijn is niet gekeken naar de aard van de caseload. 2.Richtlijn gebaseerd op Lokale situatie Naast de landelijk gemiddelde formatie bevat de formatierichtlijn een rekenmodel waardoor het mogelijk is een lokale richtlijn te bepalen 1. In deze richtlijn wordt rekening gehouden met lokale caseload. Deze wordt afgezet tegen het landelijk gemiddelde. In de lokale caseload wordt onderscheid gemaakt tussen de wettelijke taken (curatieve/repressieve caseload) en andere taken (de preventieve caseload). Gegevens over de curatieve/repressieve caseload zijn altijd bekend (opgave volgens artikel 25 1. 1 Bepaal eigen caseload per 3800 leerplichtigen 2. Bepaal verschil eigen caseload en caseload landelijk gemiddelde (landelijk gemiddelde is 1 op 135) = X 3. Deel het verschil door de landelijk gemiddelde caseload, 135) = Y 4. Bepaal de lokale richtlijn (3800/(Y+1) 5. Bepaal benodigde formatie (aantal leerplichtigen/lokale richtlijn) 1 1
LPW). Als de preventieve caseload niet bekend is kan hiervan een schatting worden gemaakt door de curatieve en repressieve caseload te vermenigvuldigen met 1,66. Uit cijfers blijkt dat het aantal meldingen van absoluut verzuim in 2012 ten opzichte van 2007 is toegenomen. Hetzelfde geldt voor het aantal meldingen van relatief en luxe verzuim 2. Bij het toepassen van de richtlijn gebaseerd op de landelijk gemiddelde formatie en caseload (1:3800) is de caseload een vast gegeven (135 voor 1 fte leerplichtfunctie). Dit was de gemiddelde caseload per fte in 2007. Gegeven het feit dat het aantal meldingen sinds 2007 is toegenomen neemt bij het toepassen van de richtlijn op basis van het landelijk gemiddelde uit 2007 de caseload toe. Dit geldt niet bij toepassing van de lokale richtlijn. Bij het gebruik van de lokale richtlijn is de lokale caseload een van de variabelen waarmee de benodigde formatie wordt berekend. Hoe wordt de richtlijn 2007 toegepast? In de praktijk wordt de richtlijn van 1:3800 toegepast om de benodigde formatie te berekenen. Dit betekent dat het landelijk gemiddelde in iedere situatie wordt toegepast, ongeacht de omvang van een gemeente en ongeacht de problematiek die in een gemeente kan spelen of de prioriteiten die een gemeente stelt. Er wordt weinig gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een berekening te maken voor de eigen lokale situatie. Mogelijke redenen hiervoor zijn onbekendheid met deze toepassing van de richtlijn, moeite met de berekening en onduidelijkheid over de totale omvang van de caseload. Advies richtlijn 2014 Om een actuele formatieberekening te maken wordt geadviseerd om volgens de richtlijn uit 2007 een formatieberekening te maken voor de lokale situatie. Op die manier wordt uitgegaan van het aantal meldingen dat in behandeling is genomen. Hierdoor is het mogelijk een correctie toe te passen voor wat betreft een aantal landelijke ontwikkelingen, zoals bijvoorbeeld de effecten van de invoering van de kwalificatieplicht. Bandbreedte Bij het toepassen van de lokale richtlijn is het advies om gebruik te maken van een bandbreedte. De bandbreedte loopt van alleen de uitvoering van de wettelijke taak tot zeer preventief te werk gaan. Deze bandbreedte is niet vrijblijvend. Om effectief te kunnen werken is het noodzakelijk om goed in te zetten op preventie. De bandbreedte wordt berekend door: 1. De berekening te maken op basis van de repressieve en curatieve dossiers en 2. De berekening te maken op basis van de repressieve en curatieve dossiers en dit te vermenigvuldigen met factor 1,66. Dit geeft een reële schatting van de totale caseload, dus inclusief de preventieve taken. Deze berekeningen worden gemaakt met behulp van de formatiemeter, waarbij het aantal leerplichtigen en het aantal meldingen wordt ingevoerd. Hier stopt het rekengedeelte en volgt het kwalitatieve deel van de formatiebepaling. Beschreven wordt welke preventieve taken binnen de bandbreedte worden uitgevoerd. Welke keuzes worden gemaakt? Het gaat hier om maatwerk. Om keuzes te kunnen maken volgt hierna een beschrijving van wettelijke en niet-wettelijke, preventieve taken. Wettelijke taken 2 Voortgang aanpak schoolverzuim. (brief d.d. 21 maart 2013, van S. dekker aan de Voorzitter van de Tweede Kamer) 2
Hier volgt een overzicht van de wettelijke taken op basis van de Leerplichtwet. Dit zijn de minimale taken die moeten worden uitgevoerd. Voor het uitvoeren van deze taken is de minimale formatie nodig (onderkant bandbreedte). Tabel 1 leerplichttaken o.b.v. de Leerplichtwet Wettelijke taken o.b.v. de Leerplichtwet Controle uitoefenen op absoluut verzuim Het onderzoeken en behandelen van absoluut en relatief verzuim Het behandelen van aanvragen voor vrijstelling van leerplicht Het behandelen van aanvragen voor vervangende leerplicht Het registeren van vrijstellingen en vervangende leerplicht in het vrijstellingenregister Het behandelen van aanvragen voor verlof voor meer dan 10 schooldagen Het opmaken van een proces-verbaal en bijbehorende administratieve taken Meldingen doen aan de Raad voor de Kinderbescherming, Bureau Jeugdzorg en het ministerie van SZW Opstellen van het jaarverslag leerplicht Opgave aan de minister van de omvang en behandeling van het schoolverzuim (leerplichttelling) Vaststellen meldcode huiselijk geweld en handelen volgens deze methode Opstellen en vaststellen van een ambtsinstructie Organiseren van inzet gekwalificeerde en beëdigde BOA Keuzes binnen de bandbreedte Om de leerplichtfunctie goed te kunnen uitvoeren zullen naast de wettelijke taken ook preventieve taken moeten worden uitgevoerd. Binnen de bandbreedte is ruimte voor keuzes, welke preventieve taken zijn belangrijk? Welke keuze wordt gemaakt is afhankelijk van de ambitie die een gemeente heeft. In de volgende tabel is een overzicht te vinden van preventieve taken. Het overzicht in de tabel is niet uitputtend, maar geeft een beeld van mogelijke preventieve taken die kunnen worden uitgevoerd. Hoe meer preventieve taken er worden uitgevoerd, hoe meer formatie er binnen de bandbreedte wordt gebruikt. Preventieve, niet-verplichte taken Deelname aan het kernteam CJG Deelname aan overleggen met relevante ketenpartners, waaronder het onderwijsveld (ZAT's) en zorginstanties Arrondissementsoverleg rechtbank Jeugdoverleg Veiligheidshuis Verwijzingen en afstemming met VIR, AMK Samenwerking Inspectie van het Onderwijs Afstemmen met samenwerkingsverband over thuiszitters Training meldcode huiselijk geweld Regionaal overleg leerplicht Dag van de leerplicht Opstellen verzuimprotocol Opstellen werkwijze bij ziekteverzuim leerplichtigen Straatactie Deelname aan projecten om het aantal VSV-ers terug te dringen 3
Ronde tafel gesprekken individuele leerling Spijbelspreekuur Bemiddelen tussen school en leerling Voorlichting geven aan ouders, jongeren, scholen en instellingen over de Leerplichtwet Input geven aan verzuimbeleid scholen Bemiddeling/advisering bij schorsing/verwijdering Advisering aan schooldirecteuren bij verlofaanvragen Uitvoeren verzuimcontroles op scholen Uitvoeren registratiecontroles op scholen Taken voortvloeiend uit convenanten OCW heeft in alle RMC regio s convenanten afgesloten met de contactgemeenten en onderwijsinstellingen in het VO en MBO. De afspraken verschillen per regio, afhankelijk van de wijze waarop het RMC uitvoering wil geven aan haar functie. In tabel 3 is een overzicht te zien van mogelijke leerplichttaken die voortvloeien uit de convenanten. Het betreft hier preventieve taken waarvoor extra formatie nodig is. Voor het berekenen van de leerplichtformatie gaat het hier om taken die worden uitgevoerd m.b.t. jongeren tot 18 jaar. Taken die voortvloeien uit convenanten Convenant Aanval op de Uitval met Ministerie van OCW, Lokale convenanten (LEA, REA), overige convenanten Trajectbegeleiding Zomeractie (check op inschrijving overstappers VMBO naar MBO rond de zomervakantie) RMC/leerplicht stuurt wekelijks een overzicht van de uitgeschreven jongeren zonder startkwalificatie naar het VO en MBO en bespreekt met hen de uitvalredenen, conclusies en aanbevelingen: de VSV-scan. Maandelijks bespreken van verzuimregistratie met de scholen Spreekuren door leerplichtambtenaar op VO-scholen (1 dagdeel per 2 weken) Vroegtijdig actie ondernemen bij relatief verzuim Uitvoeren ziekteverzuimprotocol Registreren en actie ondernemen richting voortijdige schoolverlaters Tellen van VSV-ers vanaf 12 jaar Onverwijld proces-verbaal opmaken bij luxe verzuim Nieuwe ontwikkelingen Bij het bepalen van de uit te voeren preventieve taken moet rekening gehouden worden met toekomstige ontwikkelingen. Hierna volgt een opsomming van een aantal toekomstige ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de omvang van de leerplichtformatie. Nieuwe ontwikkelingen Deelname aan begeleidingsteams op scholen (vanaf 2015) en ondersteuningsteams (voorheen ZAT) Nieuwe methode schoolverzuim van de Raad van de Kinderbescherming 4
Herkeuring van jongeren die nu in de Wajong en WSW zitten en die straks onder de Participatiewet vallen (vanaf 2015) Deelname aan project van Sociale Zaken waarin jongeren die nu in de bijstand zitten intensief worden begeleid naar school of werk (2014) Conclusie De richtlijn is in 2013 getoetst. Er is voor gekozen om niet opnieuw grootschalig onderzoek te doen zoals dat in 2007 onder gemeentes is uitgevoerd. De methode om de formatierichtlijn te bepalen voor de lokale situatie biedt de mogelijkheid om rekening te houden met een verandering in het aantal meldingen op grond van huidige ontwikkelingen. De conclusie is dat de richtlijn nog steeds past op de huidige praktijk. Met behulp van de formatiemeter is het mogelijk de benodigde fte voor de leerplichtfunctie te bepalen. Binnen de leerplichtfunctie vallen de volgende functies/taken: leerplichtambtenaar (60%), coördinatie (5%), beleid (5%) applicatie en administratie (30%) Het aantal fte moet over deze taken/functies worden verdeeld. De bandbreedte die in de vernieuwde richtlijn wordt gehanteerd bij het bepalen van de formatie sluit aan bij de mogelijkheid die een gemeente heeft om eigen keuzes te maken om zo voortijdig schoolverlaten te voorkomen. 5