Stappenplan Taalcoach Uitgangspunt: Hoe zet je een taalcoachproject op? I nleiding Eind juni is het project Taalcoach van start gegaan. Het doel van het project is het realiseren van een taalkoppel, bestaande uit een inburgeraar en een vrijwilliger. De vrijwilliger wordt opgeleid tot taalcoach om de inburgeraar te ondersteunen bij het leren en het in praktijk brengen van de Nederlandse taal. Dit stappenplan is een middel om het project binnen uw eigen organisatie op te zetten. Op de website www.hetbegintmettaal.nl kunt u verdere informatie vinden over het project. Stappenplan 1. Starten m et het Taalcoachproject a. De juiste contacten! b. Plan van aanpak 2. W erven van vrijw illigers en inburgeraars a. Projectcoördinator b. Taalcoaches c. Inburgeraars 3. Opleiden taalcoaches 4. Koppelen taalcoach en inburgeraar 5. Begeleiden taalkoppels a. Ontwikkelgesprekken/intervisie b. Organiseren van groepsbijeenkomsten c. Terugkom bijeenkomst 6. Afronding project a. evaluatie b. verantwoording gemeente 1. Starten m et het Taalcoachproject Het opzetten van een nieuw project vraagt voorbereiding. Voor het taalcoachproject zijn allereerst de volgende punten van belang: a. De juiste contacten! Voor het project taalcoach is het belangrijk om met de volgende personen en organisaties contact op te nemen: 1
Contactpersoon binnen uw organisatie. Binnen uw organisatie is er een contactpersoon Taalcoach. Deze persoon kan u uitleg geven over de mogelijkheden voor ondersteuning. De gemeente. Het taalcoachproject heeft tot doel inburgeraars te koppelen aan taalcoaches. Diverse gemeenten hebben van het ministerie VROM een budget gekregen om deze taalkoppels tot stand te brengen. Bij elke gemeente is dit anders georganiseerd. Om uw project goed neer te zetten is het noodzakelijk om hierover contact op te nemen met uw gemeente. U kunt bijvoorbeeld het volgende vragen: - Hoe is het project Taalcoach binnen uw gemeente georganiseerd - Hoeveel taalkoppels wil uw gemeente realiseren - Welke partijen zijn hierbij betrokken - Welke rol kan uw organisatie vervullen Samenwerking met andere organisaties Veel organisaties bieden taalactiviteiten aan. Bij het opzetten van het project binnen uw gemeente kan samenwerking met andere organisaties, zoals één van de vijf convenantpartners 1, ondersteuning bieden. Samenwerking bij het opzetten van een taalcoachproject is zeer aan te bevelen, omdat: je er bij de organisatie van de activiteit niet alleen voor staat je gebruik kunt maken van elkaars kennis en expertise je gebruik kunt maken van elkaars netwerk b. Plan van aanpak Een plan van aanpak helpt bij het opzetten van een nieuw project. Hieronder staan enkele suggesties wat u in een plan kan opnemen: Wat is het doel van de activiteit? Wat moeten de resultaten zijn? Welke activiteiten worden uitgevoerd om de resultaten te behalen? Hoeveel gaat het kosten? Hoe werf je de benodigde vrijwilligers? 1 De vijf convenantpartners zijn Vluchtelingenwerk, Humanitas, Gilde SamenSpraak, Landelijk Netwerk Thuislesorganisaties en Het Nederlandse Rode Kruis 2
Wordt er met andere organisaties samengewerkt en zo ja, hoe ziet deze samenwerking eruit? Hoe ziet de ondersteuning van uw landelijke organisatie eruit Wanneer wordt wat gedaan; hoe ziet het tijdspad eruit TI P Begroting Bij het maken van de begroting is het belangrijk dat je denkt aan de kosten van: - contactadres (huisvesting, telefoon, kopiëren, drukwerk, mailings en portokosten) - vergaderkosten (huurruimte, koffie en thee) - wervingsmateriaal (posters, folders) - advertentiekosten diverse media ( dagbladen, radio-tv, internet) - reiskosten, verzekeringen en attenties voor vrijwilligers - deskundigheidsbevordering (trainingen, boeken) Het plan van aanpak vormt een richtlijn en kan gedurende de loop van het project worden aangepast. 2. W erven van vrijw illigers en inburgeraars Elke organisatie heeft haar eigen manier van werven van vrijwilligers en deelnemers. Hieronder volgen suggesties en korte functieomschrijvingen die u kunnen helpen voor het werven van: a. Projectcoördinator b. Taalcoaches c. Inburgeraars a. Projectcoördinator Het is handig en verstandig om allereerst een coördinator aan te trekken, die vanaf het begin bij het project betrokken is. Hij of zij: - organiseert en coördineert de activiteiten en ondersteunt bij de voorbereiding; - werft zowel de uitvoerende vrijwilligers als de deelnemers voor het taalcoachproject; - verzorgt de begeleiding en ondersteuning van de taalcoaches; - verzorgt groepsbijeenkomsten voor deelnemers en taalcoaches; - verzorgt de algemene informatie over de taalcoach. Per project is één coördinator voldoende. Vergeet niet om met de coördinator een vrijwilligersovereenkomst te sluiten, en denk aan de verzekering. (In bijlage I vindt u het volledige functieprofiel voor de coördinator.) 3
Om de projectcoördinator en taalcoaches te werven kunnen de volgende middelen worden gebruikt: - Vacaturebank vrijwilligerscentrale - Landelijke en plaatselijke website van uw organisatie - Advertenties in lokale kranten en/of tv - Advertenties in wijkbladen - Via contacten met Hoge scholen en universiteit - De website www.hetbegintmettaal.nl - Het eigen vrijwilligersbestand van uw organisatie U kunt het wervingsmateriaal van de website www.hetbegintmettaal.nl gebruiken. Op deze site zijn voorbeelden van folders en posters te vinden. Vervolgens volgen de intakegesprekken. De volgende punten kunnen hierin worden meegenomen: - Opleiding en werkervaring (betaald en onbetaald) - Beschikbare tijd - Motivatie - Verwachtingen van het werk - Informatie over uw organisatie - De doelgroep - Uitleg over het project - Begeleiding - Verzekering - Vrijwilligersovereenkomst b. Taalcoaches De projectcoördinator kan verantwoordelijk worden gesteld voor het werven van de vrijwillige taalcoaches en deelnemers. Hij of zij voert de intakegesprekken met de aangemelde vrijwilligers en deelnemers. In bijlage II vindt u een voorbeeld van een functieprofiel voor de taalcoach. Het werven van de vrijwilligers kan op dezelfde manier plaatsvinden als voor de projectcoördinator. Ook voor de taalcoach is het sluiten van een vrijwilligersovereenkomst en het afsluiten van een verzekering van belang. c. I nburgeraars In een kort kennismakingsgesprek wordt informatie gegeven over het project taalcoach. Ook wordt gevraagd om te vragen naar de motivatie van de deelnemer. Van beide 4
kanten wordt gekeken of de werkzaamheden van de taalcoach aansluiten bij de verwachtingen. Belangrijk bij het kennismakingsgesprek zijn de volgende punten: - Uitleg over het project en het doel - Achtergrond van de inburgeraar (land van herkomst, opleiding, beroep, hobby s, werkervaring, ervaring met het leren van de Nederlandse taal) 3. Opleiden taalcoaches Alle vrijwilligers dienen voordat zij beginnen met het taalcoachproject informatie te krijgen over de doelgroep, hun eigen taak en de taken van andere betrokkenen in het project, relevante wet- en regelgeving, de specifieke problematiek van de doelgroep en de samenwerkingspartners. Daarnaast zal natuurlijk aandacht besteed moeten worden aan de opzet en uitvoering van de activiteit. Naast voorlichting dienen de vrijwilligers ook te worden getraind. Voor het taalcoachproject zijn trainers die de vrijwilligers een gerichte cursus kunnen geven voor het taalcoachproject. U kunt zich aanmelden voor de training voor de vrijwilligers via uw contactpersoon van uw organisatie. 4. Koppelen taalcoach en inburgeraar Na het intakegesprek en de training worden taalcoach en inburgeraar door de projectcoördinator aan elkaar gekoppeld op basis van leeftijd, interesses, achtergrond en wensen. De koppeling wordt voorgelegd aan de inburgeraar en vrijwilliger. Vervolgens is het aan de taalcoach een eerste afspraak te maken met de deelnemer. Indien het voor de taalcoach mogelijk is en de wens bestaat kan hij of zij ook meerdere deelnemers begeleiden. 5. Begeleiden taalkoppels De taalcoach koppelt na het eerste kennismakingsgesprek zijn of haar bevindingen terug aan de projectcoördinator. Op basis van deze gegevens wordt een voortgangsdossier per taalkoppel aangemaakt. a. Ontw ikkelgesprekken/ intervisie In het voortgangsdossier worden de doelstellingen van het contact vastgelegd op basis van de wensen van de deelnemer en inschattingen van de taalcoach. Het taalkoppel ontmoet elkaar, bij voorkeur, minstens eenmaal in de twee weken voor in ieder geval zes maanden. Om de twee maanden vindt er een voortgangsgesprek plaats 5
tussen het taalkoppel en de projectcoördinator. In deze gesprekken wordt gekeken of de gekozen doelstellingen aan het begin van het traject nog van kracht zijn en hoe de voortgang verder verloopt. Tevens is er ruimte voor een tussenevaluatie. Naast de voortgangsgesprekken voert de projectcoördinator groepsgesprekken met de actieve taalcoaches. Deze gesprekken zijn bedoeld als ondersteuning voor de taalcoach en om ervaring en kunde te delen. b. Organiseren van groepsbijeenkom sten Voor zowel de deelnemers als de taalcoaches is het informatief en leuk om een of meerdere keren tijdens het traject van de zes maanden een groepsbijeenkomst te houden. Tijdens deze bijeenkomsten kunnen ervaringen van de taalkoppels gedeeld worden. Door middel van de groepsbijeenkomsten wordt tevens de groepscohesie bevorderd. c. Terugkom bijeenkom st Na afloop van het project kan er wederom een groepsbijeenkomst plaatsvinden. Deze bijeenkomst vindt drie maanden na de laatste samenkomst plaats. 6. Afronding project Na zes maanden komen de taalkoppels weer samen met de projectcoördinator om het voortgangsdossier te bespreken. Er wordt in dit gesprek gekeken of de doelstellingen zijn behaald. In principe is dit voor een taalkoppel het einde van het project tot de terugkom bijeenkomst. Een taalkoppel kan er uiteraard ook voor kiezen om elkaar op regelmatige basis te blijven zien. a. Evaluatie Tijdens de bespreking van het voortgangsdossier wordt het gehele traject van het taalkoppel geëvalueerd. Belangrijk hierbij is de vooruitgang van de Nederlandse taal van de deelnemer. Daarnaast worden mogelijke verbeterpunten besproken voor volgende taalcoachtrajecten van de taalcoach. b. Verantw oording gem eente Tot slot is het de verantwoordelijkheid van de projectcoördinator om jaarlijks een verantwoording af te leggen aan diens gemeente. Schriftelijk wordt doorgegeven hoeveel succesvolle taalkoppels er gerealiseerd zijn dat jaar. 6
Checklist - Is er contact opgenomen met de gemeente? - Is contact opgenomen met andere betrokkenen zoals andere maatschappelijke organisaties binnen uw gemeente? - Is duidelijk met welke organisaties samengewerkt kan worden en zijn er voorlopige afspraken gemaakt over een samenwerkingsverband dat meegenomen kan worden in het werkplan? - Is er een werkplan gemaakt waarin wordt omschreven: wat de activiteit inhoudt, het doel van de activiteit, de kosten, samenwerking met andere organisaties, taakverdeling, ondersteuningsmogelijkheden door uw landelijke organisatie - Is er nagegaan wat de financieringsmogelijkheden zijn? - Zijn de deelnemers geworven en geselecteerd? - Zijn er voldoende vrijwilligers geworven? - Zijn de vrijwilligers geselecteerd aan de hand van het functieprofiel, het aanmeldingsformulier en het kennismakingsgesprek? - Zijn de vrijwilligers op de hoogte van de specifieke problematiek van de doelgroep, relevante wet- en regelgeving, en de samenwerkingspartners, de opzet en organisatie van de activiteit? - Hebben de vrijwilligers en coördinator een training gehad? - Is de coördinator geïnformeerd over de inhoud van de coördinatie van activiteit,de werving en selectie van nieuwe vrijwilligers, de signaalfunctie van problemen bij /met vrijwilligers, relevante contactpersonen binnen de afdeling en bij partnerorganisaties? - Zijn er afspraken gemaakt over de voortgang van het traject? 7
Bijlage I Functieprofiel projectcoördinator Taalcoach Dit profiel valt onder de functiegroep Activiteitencoördinatie. Taakom schrijving De coördinator: organiseert en coördineert activiteitenprogramma s voor uitvoerende vrijwilligers; evalueert en rapporteert aan de gemeente en het contactpersoon van uw organisatie; ondersteunt bij de voorbereiding en uitvoering van de activiteiten; signaleert knelpunten in de taakuitvoering en werkt mee aan oplossingen; zorgt voor het beschikbaar hebben van voldoende vrijwilligers, d.m.v. werving en een intakegesprek; is betrokken bij de aanmelding of intake van de deelnemer; geeft voorlichting over het project taalcoach; beschikt kwaliteiten om voortgangsgesprekken te leiden en sturen Profielschets De coördinator kan: goed organiseren en coördineren; vrijwilligers motiveren; beslissingen nemen; plan- en projectmatig werken; oplossingsgericht denken en handelen; uit te voeren werkzaamheden en inzet van vrijwilligers op elkaar afstemmen; taken delegeren aan uitvoerende vrijwilligers; gesprekken voeren met deelnemers en vrijwilligers; teamgevoel creëren; informatie helder overbrengen op anderen; Bijlage I I Functieprofiel taalcoach Dit profiel valt onder de functiegroep Vriendendiensten. Taakom schrijving De vrijwilliger: legt contact met de inburgeraar; 8
biedt ontspanning en gezelligheid; begeleidt de deelnemer bij het leren van de Nederlandse taal; rapporteert aan de coördinator; heeft een open houding t.o.v. integratie Profielschets De vrijwilliger kan: begrip tonen voor de omstandigheden van de inburgeraar; rekening houden met de beperkte kennis van de Nederlandse taal en cultuur van de deelnemer; informele relaties opbouwen met anderen; goed luisteren; goed uitleggen; grenzen stellen; op actieve wijze belemmeringen wegnemen en als vraagbaak fungeren; de deelnemer begeleiden bij de activiteit. 9