dé cyclus voor de professionele commissaris
inhoudsopgave 3 Inleiding 4 Wat houdt de in? 6 Algemene informatie
In nauw overleg met het Nederlandse bedrijfsleven en hun commissarissen selecteren, evalueren en verbeteren wij continu het programma en de relevante thema s. Samen met het Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen zorgen wij voor topsprekers uit het bedrijfsleven en praktisch geschoolde hoogleraren. Deze unieke formule geeft de deelnemers inzicht in de meest recente ontwikkelingen én de dilemma s en de rol en dynamiek in de Raad van Commissarissen. Een must voor een ieder die het commissariaat en/of toezichthoudende functies professioneel wil uitoefenen. Prof. dr. Fred van Eenennaam Hoogleraar Strategy & Strategic Dynamics, Programmadirecteur NNC inleiding De eisen die aan een commissaris worden gesteld zijn hoog. De taken en verantwoordelijkheden van een commissaris en toezichthouder worden steeds zwaarder en de risico s rond aansprakelijkheid nemen toe. Commissarissen hebben geen specifieke opleiding genoten die hen op deze ontwikkelingen voorbereidt. Reden voor het Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen (NCD) en de Nyenrode Business Universiteit om in 1995 gezamenlijk de eerste academische commissarissenopleiding in Nederland te starten: de (NNC). De cyclus geeft u een brede basis voor de professionele invulling van uw commissariaat. Door een sterke combinatie van hoogleraren en gastsprekers uit de praktijk is de NNC uitgegroeid tot een academisch topprogramma. Een groot aantal prominenten met een actieve rol in het commissariaat geeft invulling aan dit programma.
wat houdt de ncd-nyenrode commissarissencyclus in? De kracht van de cyclus De cyclus biedt u een goede balans tussen theorie, praktijk en casuïstiek. De gekozen leervorm is een combinatie van colleges, discussies over praktijkcases en interactieve workshops. De vraag wie bent u als commissaris staat continu centraal. U krijgt een beter inzicht in de processen van besluitvorming door praktische casussen en de juiste literatuur. Hierdoor kunt u dilemma s waar een commissaris mee te maken heeft beter beoordelen en begrijpen. De cyclus is opgebouwd uit zes aandachtsgebieden: 1. Juridische en financiële aspecten Wat is de juridische betekenis van toezicht? Wat betekenen codes en aanbevelingen voor de commissaris? Gegeven de recente schandalen: in hoeverre is de commissaris aansprakelijk? Jaarverslaglegging, met de accountant en de audit commissie 2. Organisatorische aspecten Wat is de rol van de commissaris? De optimale samenstelling van een Raad van Commissarissen Hoe (nieuwe) directeuren en commissarissen te werven en te selecteren? De door de OR voorgedragen commissaris Omgang met private equity commissarissen Vergoedingen en beoordelingen van de Raden van Bestuur, -Commissarissen en -Toezicht 3. Ethische aspecten en dilemma s Wat is de rol van de commissaris bij het vaststellen van de normen en waarden van het bedrijf? Hoe behoudt een commissaris zijn/haar onafhankelijkheid? Maatschappelijke verantwoordelijkheid en het commissariaat? Omgang met (vermoedens van) fraude 4. Beoordelen en toezicht houden Hoe houdt de commissaris toezicht en verkrijgt hij of zij informatie? Hoe waarborgt de commissaris de kwaliteit en de continuïteit van het topmanagement? Hoe en in welke mate geeft de commissaris adviezen en richtlijnen? 5. Bedrijfskundige aspecten Hoe en in welke mate mag een commissaris zich bezighouden met het vaststellen van de strategie? De rol bij (internationale) fusies en overnames Wat is de rol van de commissaris in geval van een crisissituatie? Verschillen en overeenkomsten tussen commissarissen en toezichthouders 6. Internationaal perspectief Wat is de rol van een commissaris bij het internationaliseren van een organisatie? Wat is de rol van de commissaris bij een dochter van een buitenlandse vennootschap? Internationale ontwikkelingen op corporate governance gebied Gerard J.J. Marsman (voormalig) CEO Wehkamp B.V. Ik had al wel ervaring met het commissariaat. Zowel als bestuurder met twee verschillende RvC s als twee keer als lid van een RvC. Toch had ik het gevoel dat de finesses van het vak, want dat is het commissariaat, onvoldoende duidelijk waren. Waar eindigt toezicht en waar begint besturen was mijn kernvraag. Het spanningsveld tussen onafhankelijkheid en betrokkenheid. De gaf inzicht. Inspirerende colleges waarbij zowel de interactie met de docenten als de onderlinge discussies en uitwisseling van meningen en ervaringen met andere deelnemers zorgden voor levendige bijeenkomsten. De NNC is een aanbeveling voor mensen die (overwegen) in een commissariaat te stappen. Maar ook voor bestuurders op zoek naar de rolverdeling tussen bestuurders en commissarissen. Zeker in deze tijd waarin aandeelhouders zich steeds nadrukkelijker manifesteren.
Hoogleraren en gastsprekers Vanuit het nationale en internationale netwerk van Nyenrode Business Universiteit leveren hoogleraren en inspirerende gastsprekers een bijdrage aan de cyclus. Zij hebben zowel een academische als ook een bedrijfskundige achtergrond en hebben substantiële kennis en ervaring in en met Raden van Bestuur en Raden van Commissarissen. Dit biedt garantie voor een heldere combinatie van theorie en praktijk. Ook de komende cyclus bevat weer een groot aantal topsprekers. Sprekers uit vorige cycli zijn onder andere: prof. dr. Hans Bakker, ing. Dries van de Beek, prof. dr. Dolf van den Brink, drs. Floris Croon, prof. dr. ir. Gert van Dijk, prof. dr. Fred van Eenennaam (Program Director), prof. dr. Roberto Flören, drs. Jan Geurts, drs. Han van Halder, dr. Edgar Karssing, ir. prof. Fred Lachotzki MBA, prof. drs. Floris A. Maljers, prof. dr. Jaap van Manen, prof. dr. Pauline L. Meurs, prof. dr. mr. Marcel Pheijffer, drs. Rob Pieterse, mr. Hans Plesman, mr. Hugo Reumkens, prof. dr. Annemiek Roobeek, Rob Schipper, Jeroen Smit, mr. Willem Stevens, dr. mr. Morris Tabaksblat, Victoire de Margerie, Henny Westland. Programma Adviesraad Deskundigen op het gebied van corporate governance vormen samen met hoogleraren van Nyenrode en NNC alumni de Programma Adviesraad. Deze groep waarborgt de kwaliteit en actualiteit van de NNC. Daarnaast werkt de adviesraad continu aan de verdere ontwikkeling van de cyclus. Deelnemersprofiel U bent een commissaris of toezichthouder en u zoekt een goede basis om uw commissariaat professioneel in te vullen. U bent directeur en u wilt meer weten over de rol van de Raad van Commissarissen binnen uw organisatie. U heeft de ambitie en uitzicht op het verkrijgen van een commissariaat of een toezichthoudende functie. Past dit binnen uw profiel, dan is de NNC hét programma voor u. De deelnemersgroep bestaat per cyclus uit 40 personen. Liefst 85% van de deelnemers is al actief in een commissariaat, dit is het hoogste percentage onder de bestaande opleidingen. Hierdoor blijft de kwaliteit van de groep gewaarborgd. Inmiddels heeft de cyclus een groot netwerk van alumni die het programma aanraden bij hun relaties. De vraag naar deelname blijft groeien. Certificering en getoetste certificering Na het volgen van de NNC ontvangt u een certificaat van deelname. Wij bieden u ook de mogelijkheid om deel te nemen aan een toetsing. Deze bestaat uit het schrijven van een paper. Na een positieve beoordeling van de paper ontvangt u een getoetst certificaat. Dit certificaat is een pré bij het verkrijgen van commissariaten. Jaarlijkse update Tijdens dit ééndaagse programma informeren wij u over de meest recente ontwikkelingen en veranderingen in het werkveld van de commissaris. Door deze continue verrijking zorgt u ervoor dat uw kennis actueel en toepasbaar blijft. U ontvangt door het bijwonen van de NNC Update een aantekening op uw getoetste certificaat, waarmee u de geldigheid hiervan met twee jaar verlengt. Deelname, locatie en investering De dynamiek en diversiteit van de groep is bepalend voor een optimaal leerklimaat. Daarom stellen we de deelnemersgroep zo heterogeen mogelijk samen. NCD-leden en Nyenrode-alumni die directeur zijn in een (middel)grote onderneming en/of een commissarisfunctie vervullen krijgen hierbij voorrang. Een kritische selectie op functie, opleiding, achtergrond, organisatie en branche vormt onderdeel van de toelatingsprocedure. De diversiteit van de groep biedt u ruime mogelijkheden voor het uitwisselen van ervaringen en het uitbreiden van uw netwerk. De bijeenkomsten worden gehouden op Nyenrode Business Universiteit te Breukelen. In totaal telt het programma zeven modules, verspreid over de periode van een half jaar. Elke module duurt één dag. Exacte data en investering voor deelname vindt u op het inschrijfformulier. Taal De voertaal van het programma is Nederlands. Incidenteel zullen gastsprekers hun bijdrage in het Engels leveren en wordt Engelstalige literatuur gebruikt. Paul Römer Algemeen directeur Endemol Nederland B.V. Op enig moment kreeg ik de vraag of ik commissaris wilde worden bij een belangrijke financiële instelling. Ik kom uit de entertainmentwereld en heb geen verstand van haute finance. Het leek mij echter wel leuk en zegde toe. De week daarna brak er een bestuurscrisis uit en ging het hele verhaal niet door. De crisis had overigens niets te maken met mijn persoon, dit om misverstanden te voorkomen. Geheel toevallig viel kort daarna de brochure van de in de bus. Nu ik blijkbaar in het circuit zat, leek het mij niet onverstandig om de NNC te gaan volgen. Een gouden greep bleek achteraf! Met de opgedane kennis kon ik concluderen dat ik saved by the bell was. Als die bestuurscrisis bij deze financiële instelling niet had plaats gevonden, en ik commissaris was geworden met het kennisniveau van voor de cyclus, had ik een onverantwoorde positie bekleed. Kortom, ik heb veel geleerd en kan een ieder die van plan is ooit een commissariaat te gaan bekleden van harte aanbevelen de te volgen.
Over het NCD Het Nederlands Centrum van Directeuren en Commissarissen is een landelijke beroepsorganisatie waarvan ongeveer 3600 directeuren en commissarissen op persoonlijke titel lid zijn. Het doel van het NCD is het persoonlijk functioneren van de directeur of commissaris verder te ontwikkelen. Om dit te bereiken investeert het NCD in kennisontwikkeling, biedt leden ondersteuning bij de uitoefening van het vak, komt op voor de belangen van haar leden en vormt een hecht netwerk, zowel op landelijk als regionaal niveau. Meer informatie vindt u op www.ncd.nl Over de Nyenrode Business Universiteit De Nyenrode Business Universiteit is in 1946 opgericht door het bedrijfsleven en behoort tot de oudste en meest vooraanstaande business schools en business universiteiten van Europa. Het Corporate Strategy onderwijs van Nyenrode is door de Financial Times als beste van Europa bestempeld en bereidt mensen met talent en ambitie voor op leidende functies in een internationale omgeving. Daarbij wordt grote waarde gehecht aan maatschappelijk bewustzijn en duurzaam ondernemerschap. De universiteit biedt masteropleidingen op het gebied van bedrijfskunde en NIVRA-Nyenrode verzorgt opleidingen op verschillende niveaus op het gebied van accountancy en controlling. Nyenrode ontwikkelt daarnaast executive programma s voor het ambitieuze MKB en beursgenoteerde ondernemingen. Nyenrode wil het internationale bedrijfsleven verrijken met innovatieve en ondernemende mensen en ideeën. Meer informatie vindt u op www.nyenrode.nl Het Nyenrode Powerhouse Corporate Governance Het Powerhouse Corporate Governance brengt een netwerk van topprofessionals uit bedrijfsleven en academisch talent samen om vanuit een multidisciplinair perspectief de huidige ontwikkelingen op het gebied van corporate governance te adresseren. Deze manier van samenwerking resulteert in cutting edge kennis op het gebied van corporate governance, zowel over de dagelijkse praktijk als over de dilemma s en tough decisions waar commissarissen mee geconfronteerd worden. Voor meer informatie over research en programma activiteiten van het Powerhouse Corporate Governance zie www.nyenrode.nl Mr. Anton J.E. van der Lande MBA Vice-President, UPS Public Affairs International een levendig debat en dit heeft in belangrijke mate bijgedragen tot het succes. Mede doordat ik de laatste 25 jaar voor Amerikaanse multinationals in het buitenland heb gewerkt was de NCD-Nyenrode Commissarissencyclus een ideale manier om geconfronteerd te worden met wat er speelt op het gebied van corporate governance en de Code Tabaksblat. De rol van commissaris is onderdeel van een brede maatschappelijke discussie zeker naar aanleiding van de spraakmakende bedrijfsdeconfitures in het binnen- en buitenland. Het programma en de sprekers speelden daar goed op in, gebruik makend van hun gevarieerde achtergrond en hun specifieke expertise. De interactieve stijl van presenteren leidde vaak tot De professioneel opgezette cyclus liet ook genoeg ruimte om te netwerken met de andere 40 deelnemers. Het was interessant om gedachten uit te wisselen met mensen uit een zeer gediversifieerde werkomgeving. Ook de belangrijke softe sector was ruim vertegenwoordigd, wat erg nuttig was gezien het toenemend belang van deze activiteiten in onze samenleving. Deze Cyclus leerde je niet alleen de positieve en technische kanten van een commissariaat zien, maar belichtte ook de risico s, beperkte beloning en het tijdsbeslag vooral ten tijde van crisis.