Deskundige Infectiepreventie De Meerwaarde van een binnen de GGD Flevoland Student: Marianne Dooper Praktijkbegeleider: Tineke Steen Kerndocent: Tiny Jilesen Opleiding: Deskundige Infectiepreventie Publieke gezondheidzorg Opleidingsinstituut: Wenckebach instituut, Groningen Goedgekeurd PVA: 24-03-2014 Soort document: Beleidsadvies 1
Pagina: Inhoudsopgave.. 2 Samenvatting 3 1. GGD Flevoland. 5 1.1 GGD Flevoland 5 1.2 Missie..6 1.3 Visie..6 2. Inleiding en Probleemstellig. 7 2.1 Inleiding 7 2.2 Probleemstelling 7 3. Doelstelling en vraagstelling 8 3.1 Doelstelling van het onderzoek 8 3.2 Vraagstelling van het onderzoek. 8 3.3 Deelvragen van het onderzoek. 8 4. Methode van onderzoek 9 4.1 Tijdspad van onderzoek.. 9 4.2 Intern gehanteerde documenten binnen GGD Flevoland. 9 4.3 Deskresearch: bestuderen van documenten, werkplan, modellen en functieomschrijving 9 4.4 Digitale vragenlijst infectiepreventie 9 4.5 Onderzoekspopulatie 9 4.6 Digitale vragenlijst team AIZ en THZ.. 10 4.8 Interview 10 5 resultaten. 11 5.1 algemene resultaten 11 5.2 Tabel: Afdeling functies. 11 5.3 Antwoord op de deelvragen 5.4 Tabel :Omschrijving van de meerwaarde en taken naast het beroepsprofiel van de Deskundige infectiepreventie.. 13 5.5 Overige resultaten uit de vragenlijsten.. 13 5.6 Samenvatting interview. 14 5.7 Hoe heeft de VHIG de functie gedefinieerd en is deze bruikbaar binnen de GGD 14 6. Conclusie 15 7. Discussie. 17 8. Aanbevelingen 17 9. Literatuurlijst.. 18 Bijlage I Bijlage II Bijlage III 2
Samenvatting Voor de Deskundige Infectie preventie (DIP )i.o. in de publieke gezondheidszorg is een leerplan ontwikkeld dat aansluit bij het beroepsprofiel ziekenhuis (ZH) van de Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg (VHIG 1 ). De reden hiervoor is dat infectiepreventie een overlap kent in relatie tot ziekenhuizen en de zorg daarbuiten. Het gaat bij beiden om het onderkennen van besmettingsrisico s, het zorgdragen voor een omgeving waarin dergelijke risico s zo veel mogelijk zijn gereduceerd en het handelend optreden als er toch een uitbraak optreedt. In het kader van de ontwikkeling van het veld binnen de Publieke Gezondheidszorg heb ik een vraagstelling ontwikkeld, welke de volgende is: Wat is de meerwaarde van een Deskundige infectie preventie (DIP) binnen de GGD Flevoland? Hoe zou de DIP geplaats kunnen worden binnen de huidige taak van de Technische Hygiëne zorg?(thz) De resultaten zijn in een beleidsadvies te opgesteld Er zijn verschillende onderzoeken uitgevoerd om antwoord te krijgen op de probleemstelling. Binnen de GGD Flevoland zijn 4 vragenlijsten verstuurd naar het team Algemene Infectiepreventie (AIZ) en het team THZ. Daarnaast zijn is er een interview afgenomen met zowel de teamleidster THZ en het hoofd afdeling Algemene Gezondheidszorg (AGZ) Acht DIP van verschillende GGD en hebben een digitale vragenlijst ontvangen. Daarnaast zijn tien artsen benaderd van verschillende GGD en met een digitale vragenlijst. De resultaten uit het onderzoek zijn in Hoofdstuk vijf uitgewerkt.. Hier is weergegeven hoe de artsen, DIP en sociaalverpleegkundige AIZ& THZ de werkzaamheden van de DIP denken te zien in relatie tot de vijf competenties uit het beroepsprofiel van de Deskundige infectiepreventie (VHIG) 1. bestuurlijk organisatorische competenties zoals resultaatgerichtheid, plannen en organiseren 2. sociaal-communicatieve competenties zoals overtuigingskracht, samenwerken, communicatieve vaardigheden, computer vaardigheden, onderhandelen en netwerken 3. Intellectuele competenties zoals deskundigheid, analytisch vermogen, oordeelvorming en creativiteit 4. Emotionele competenties zoals stressbestendigheid, zelfvertrouwen, inlevingsvermogen, integriteit, zelfreflectie en moed 5. Taakgerichte competenties zoals flexibiliteit, besluitvaardigheid, zelfstandigheid, kwaliteitsbewustzijn, assertiviteit en initiatie rijk De DIP kan gezien worden als verbetering en/of versterking binnen de afdelingen THZ en AIZ binnen de GGD en. Door de DIP als schakel tussen beide afdeling te laten fungeren zou nog betere kwaliteit geleverd zou kunnen voor de infectieziektebestrijding en preventie. Daarnaast zijn de belangrijkste werkzaamheden als DIP in de publieke gezondheidzorg: 1. deelname in het Outbreak management team 2. gesprekspartner naar instellingen toe m.b.t hygiënemaatregelen 3. hygiëne-audits zowel binnen de GGD als in verpleeg-verzorgingshuizen 4. voorlichting op gebied van hygiënemaatregelen voor verschillende doelgroepen zoals GGD collega maar ook personeel en cliënten extern 5. Vraagbaak voor zowel collega s van de GGD als voor externe collega s, instellingen fungeren op gebied van hygiënemaatregelen. 3
Concluderend kan gesteld worden dat een DIP binnen de GGD Flevoland en bij andere GGD en als meerwaarde wordt gezien omdat alle respondenten het toepassen van de aangeleerde kennis en vaardigheden van belang vinden uitgaand van de zeven competenties gerelateerd aan de infectieziektebestrijding en preventie. 4
1. GGD Flevoland 1.1. GGD Flevoland: De GGD Flevoland is een betrouwbare partner voor gemeenten en tal van externe organisaties. De organisatie staat midden in de maatschappij en handelt namens zes gemeente om de gezondheid van de burgers te beschermen, te bewaken en/of te bevorderen. De GGD voert interventies uit die bijdragen aan de aanpak van gezondheidsbedreigingen en het behalen van gezondheidswinst. Hierin passen de reguliere en wettelijke taken van de GGD (zoals screening en infectiebestrijding), de taken van de GGD bij incidenten, rampen en crisis (zoals opgeschaalde acute en publieke zorg) en interventies in het systeem van zorgverlening rondom een gezin (vangnet en zorg regie met doorzettingsmacht). GGD Flevoland is een gemeenschappelijke organisatie van de zes gemeenten Almere, Dronten, Lelystad, Noordoostpolder, Urk en Zeewolde. GGD Flevoland heeft vestigingen in alle zes de gemeenten. GGD Flevoland profileert zich als onderdeel van de zes gemeenten naar andere zorgaanbieders en relaties als een betrouwbare, onafhankelijke partner en werkt nadrukkelijk met hen samen. De GGD is betrokken, innovatief vermogend en is de deskundige beleidsadviseur voor deze zes gemeenten met betrekking tot de publieke gezondheid en ontleent hier zijn kracht uit als kernwaarde. 5
1.2 Missie: GGD Flevoland zet zich in voor het beschermen, bewaken en bevorderen van de gezondheid van alle inwoners van Flevoland. GGD Flevoland is een bereikbare, gemeentelijke zorg- en dienstverlener voor wie de hulp- en zorgvragen van de Flevolandse inwoners leidend zijn. Vragen van de inwoners van Flevoland blijven daarom bij de GGD Flevoland nooit onbeantwoord. Als verbindend toekomstperspectief geld als motto een leven lang gezond. 2 1.3 Visie: Om als gemeentelijke gezondheidsdienst de publieke gezondheid in de toekomst effectief te kunnen dienen spreken directie en managementteam van de GGD Flevoland een gezamenlijke visie uit. GGD Flevoland beweegt mee met een duidelijke visie, beleid en met concrete resultaten voor een meerjarenperspectief. Vanwege de bevolkingsgerichte benadering van gezondheid en gezondheidsproblemen staan sociaal engagement en aandacht voor de sociaal zwakkeren voorop. Daarnaast is de gemeente er verantwoordelijk voor dat de burger de beste mogelijkheden krijgt om gezond oud te worden. GGD Flevoland kenmerkt zich door professionaliteit, integriteit en zakelijkheid. Door kennis, coördinatie en gezondheid bevorderend handelen te bundelen komt een gemeentelijk gezondheidsbeleid tot stand. 6
2 Inleiding en probleemstelling 2.1 Inleiding: Het Landelijk Centrum voor Hygiëne & Veiligheid (LCHV) stimuleert het creëren van expertise, kennis en kunde van een DIP binnen de GGD. Door de opleiding Hygiëne en infectiepreventie in de gezondheidszorg aan Het Wenckebach Instituut, verbonden aan het Universitair medisch centrum Groningen 1 ( UMCG) te volgen. Zal de ontbrekende kennis op een hoger niveau gebracht worden. Op dit moment volgt de sociaalverpleegkundige van de GGD Flevoland vanuit het vakgebied THZ deze opleiding. Vanuit de GGD Flevoland wordt de DIP i.o. begeleid door Tineke Steen, teamleidster Milieu& Hygiëne en infectieziekte,gedurende de opleiding. Binnen de GGD Flevoland is het thans nog niet duidelijk of er daadwerkelijk een aparte functie voor de DIP wordt gecreëerd of dat deze bij THZ moet worden ondergebracht met extra werkzaamheden. In dit kader kan worden gedacht aan het uitvoeren van aparte taken naast bestaande in samenwerking met AIZ en THZ. Hierbij is het tevens de vraag wat de meerwaarde van een DIP is. Wel is het duidelijk dat de werkzaamheden binnen de verantwoordelijkheid van de afdelingen Infectieziekten en/of THZ zullen worden uitgevoerd en voor als nog door deze afdelingen zullen worden uitgevoerd. Door ontwikkeling in het veld treedt er een verschuiving op van zorg van het ziekenhuis naar de openbare gezondheid. Denk hierbij aan Bijzondere Resistente Micro- Organismen (BRMO) Er wordt steeds meer gevraagd naar een DIP. In de Publieke Gezondheidszorg (PGA) is deze onvoldoende ontwikkelt. En wat zou deze DIP in de PGA dan moeten gaan doen?. 2.2 Probleemstelling: Het is op dit moment duidelijk dat er plaats is voor een deskundige op het gebied van infectiepreventie binnen de organisatie van de GGD Flevoland maar niet hoe de functie exact moet worden gepositioneerd en wat de functie-inhoud precies zal gaan worden. 7
3.Doelstelling en vraagstelling 3.1 Doelstelling van het onderzoek: Voor 30 december 2014 is bekend wat de taken van de DIP moeten gaan worden, is er onderzocht wat de meerwaarde van de DIP is en hoe de functie ingebed kan worden binnen de afdeling AGZ. De uitkomst hiervan zal in een beleidsadvies gepresenteerd worden aan het management van de afdeling AGZ van de GGD Flevoland. 3.2 Vraagstelling: In het beleidsadvies zal de volgende vraagstelling worden uitgewerkt: Wat zou het takenpakket moeten worden van de deskundige infectiepreventie binnen de GGD Flevoland en waar moet de functie gepositioneerd worden? 3.3 Deelvragen van het onderzoek: Is er een meerwaarde om een DIP in dienst bij de GGD te nemen? Wat zijn de taken van een DIP binnen andere GGD en? Wat zijn de verwachtingen van de DIP binnen het team AIZ en THZ? Hoe heeft de VHIG de functie gedefinieerd en is deze definitie bruikbaar binnen de GGD Flevoland? In hoofdstuk 3 is beschreven hoe de verschillende onderdelen van het onderzoek zijn opgezet. Hoofdstuk 4 geeft de resultaten van deze onderdelen weer. In hoofdstuk 5 is de conclusie beschreven. Daarnaast is in hoofdstuk 6 de discussie beschreven. In hoofdstuk 7 worden de aanbevelingen weergeven. 8
4.Methode van onderzoek 4.1 Tijdspad van het onderzoek: Het onderzoek is gestart in november 2013 met een brainstormsessie met collega s van de GGD. Tijdens deze brainstormsessie is de uitkomst van oriënterende gesprekken met meerdere DIP collega s en sociaal verpleegkundigen gebruikt voor het formuleren van vragen die ik kan stellen voor mijn onderzoek. Aansluitend is in februari 2014 een doelstelling en vraagstelling opgesteld. Van maart t/m juli 2014 is documentatie verzameld en is een enquête uitgeschreven. In de maand september zijn de resultaten geanalyseerd van het onderzoek en kon begonnen worden met het schrijven van de beleidsnotitie. Op 8 oktober is de definitieve beleidsnotitie in geleverd bij het Wenckebach instituut. Om de doelstelling te kunnen behalen zijn er verschillende methoden gebruikt. Deze methoden worden hieronder afzonderlijk vermeld. De methode die gebruikt is zal beschrijvend geschreven worden waarbij gebruik wordt gemaakt van tabellen voor overzicht. 4.2. Intern gehanteerde documenten van GGD Flevoland Omdat er vastgesteld beleid binnen de organisatie van toepassing is, is het document leven lang gezond en het kwaliteitshandboek van GGD Flevoland bestudeert om deze beleidsnotitie te kunnen opstellen. Daarnaast zijn de volgende documenten gekozen om functie, taken en werkzaamheden te bekijken. -Functie omschrijving sociaalverpleegkundige Technische Hygiëne Zorg en Algemene Infectie Zorg 3 -Intern document THZ en AIZ 4 -GGD Flevoland visie & missie 5 -Opleidingsplan GGD Flevoland 6 4.3. Deskresearch: Bestuderen van documenten, werkplan, modellen en functieomschrijving: Specifieker heb ik de volgende documenten gekozen om inzicht te krijgen in de functies, taken en werkzaamheden van de DIP in het ziekenhuis (ZH) maar ook vanuit andere instellingen. -Vereniging voor Hygiëne en Infectiepreventie in de Gezondheidszorg ( VHIG) 7 :Beroepsprofiel deskundige infectiepreventie -Kwaliteitsrichtlijn voor Infectiepreventie in Ziekenhuizen (KRIZ) 8, waar specifiek gekeken wordt naar de functieomschrijving van de DIP -Landelijk Centrum Hygiëne en Veiligheid (LCHV) 9 :Competentie profiel Hygiënist infectiepreventie (HIP) -Wenckenbach instituut UMCG 10 :Leerplan Publieke Gezondheidszorg, Een nieuwe opleiding, - Expertisegebied verpleegkundige OGZ 11 4.4 Digitale Vragenlijst infectiepreventie: Er is gekozen voor een vragenlijst die met behulp van een GGD-beleidsmedewerker ontwikkeld is en via het online systeem Survey Monkey zijn verspreid. Er is er Eén voor de DIP van diverse GGD en en één voor de artsen van diverse GGD en. De vragenlijsten ( zie bijlage I,II,III) bestond uit meerkeuzevragen met de mogelijkheid tot het geven van een toelichting, de vragen, en zijn gemaakt op basis van de deelvragen. Bij de vragenlijst is vermeld dat de antwoorden anoniem verwerkt zouden worden. De keuze om op deze manier onderzoek te verrichten heeft te maken met de inschatting dat respons de op deze manier groter zal zijn bij het invullen van de vragenlijst dan wanneer open vragen worden gesteld. 9
4.5 Onderzoekspopulatie: Om het onderzoek zo breed en representatief mogelijk te houden, is gekozen voor het aanbrengen van spreiding binnen de benaderde GGD en. De spreiding is geografisch bepaald. Op dit moment zijn er twintig DIP werkzaam binnen de diverse GGD en waarvan zeventien de opleiding Hygiëne en infectiepreventie in de gezondheidszorg hebben gevolgd met uitstroom profiel ziekenhuis. De overige drie DIP hebben de zelfde opleiding gevolgd met het uitstroomprofiel openbare gezondheidszorg. Er is een vragenlijst verstuurd naar acht DIP waarvan vijf DIP willekeurig gekozen zijn, de drie DIP met uitstroomprofiel openbare gezondheidzorg zijn bewust gekozen. Totaal was het respons op de vragenlijsten van DIP 100% Bij de vragenlijst is tevens naar de meerwaarde van de DIP gevraagd. Alle tien artsen benaderd die zijn werken binnen een GGD. allen zijn werkzaam met infectieziektebestrijding en preventie binnen hun werk. De artsen die in dit onderzoek benaderd zijn hebben allen een DIP of DIP i.o. binnen hun GGD. Hierbij is vooral gekeken naar hoe de samenwerking met een DIP er uit zou moeten zien en wat de werkzaamheden van een DIP zouden kunnen zijn. Allen artsen hebben de vragenlijst ingevuld. De respons was 100% 4.6 Digitale vragenlijst team AIZ en THZ: Tevens zijn er vier vragenlijsten verstuurd binnen het team AIZ en THZ om te inventariseren wat de verwachtingen zijn ten aanzien van de DIP en wat, binnen deze teams, raakvelden ten aanzien van de werkzaamheden zijn. Drie vragenlijsten zijn ingevuld terug gekomen. Om de anonimiteit van de deelnemers te waarborgen is ervoor gekozen hen een nummer te geven in plaats van de vragenlijst op naam te versturen. 4.7 Interview: Er hebben twee interviews plaatsgevonden, een met de teamleidster en een met het afdelingshoofd van AIZ en THZ van GGD Flevoland over de rol van de DIP. In de interviews zijn de volgende vragen gesteld: Wat zijn jou verwachtingen van de DIP ten aanzien van taken? Hoe zie jij de rol van de DIP tussen team AIZ en THZ? Wat zijn jou verwachtingen van de DIP ten aanzien van de positionering of functie? Waarom is er gekozen voor deze opleiding door het management als aanvulling op de THZ? 10
5. Resultaten 5.1 Algemene resultaten: In dit hoofdstuk worden de resultaten van de vragenlijsten en interviews weergegeven. Hiermee wordt inzicht gegeven in de uitkomst van het onderzoek. De antwoorden zijn aan de hand van de deelvragen beoordeeld door deze te vergelijken met de taakgebieden uit het beroepsprofiel van de deskundige infectiepreventie. Het takenpakket komt uit de vragenlijst naar voren als zeer divers. Daarnaast is onder overige resultaten aandacht besteed aan hoe de functie van de DIP gedefinieerd is bij de VHIG en binnen de GGD. 5.2 Tabel: Afdeling Functie: Welke afdeling bent u werkzaam? Artsen Totaal 10 Dip Totaal 8 Sociaal-VPK AIZ & THZ Totaal 4 =100% =100% =100% Infectiebestrijding 8 2 2 Technische hygiënezorg 1 3 1 Infectiebestrijding & technische Hygiënezorg 1 3 Medische milieukunde 1 Forensische Geneeskunde 3 Anders: Hoofd afdeling 2 Drie respondenten gaven aan werkzaam te zijn alleen binnen de THZ en een van deze drie respondent gaf aan werkzaam te zijn binnen de AIZ. In totaal hebben tien artsen een vragenlijst ontvangen waarvan acht respondenten aangaven binnen infectiebestrijding te werken. De overige twee werken op Forensisch geneeskunde. Alle destijds bevraagde respondenten gaven daarnaast op andere afdelingen te werken. Van de DIP gaven drie respondenten aan werkzaam te zijn op een gecombineerde afdeling van AIZ en THZ. De overige respondenten werken op afdelingen infectiebestrijding en technische hygiënezorg. 5.3 Antwoord op de deelvragen: Is er een meerwaarde om een DIP in dienst bij de GGD te nemen? Wat opviel uit de vragenlijst was dat alle respondenten aangaven dat het een meerwaarde is om een DIP binnen de GGD te hebben. De meerwaarde van een DIP wordt gezien als: - Vraagbaak voor hygiënevragen zijn voor collega s - visitekaartje naar externe functioneren - Voorlichting geven aan intern en extern - Samenwerking versterken met team AIZ en THZ - Deelname aan Outbreakmanagment. 11
-Hygiëne vraagstukken beantwoorden Er is blijkens de uitkomst vooral een vraag naar versterking en/of verbetering van de samenwerking met de DIP op de afdelingen AIZ en THZ binnen de GGD en. Wat zijn de taken van een DIP binnen de GGD en? Uit de vragenlijst kwamen de volgende antwoorden naar voren: -voorlichting verzorgen. 100% van de respondenten vindt dit een taak. -advisering Intern & extern. 90% van de 21 respondenten vindt dit een taak. -hygiëne protocollen ontwikkelen. 70% van de 21 respondenten vindt dit een taak. -hygiëne audit deelname. 90% van de 21 respondenten vindt dit een taak. -deelname bij outbreak. 60% van de 21 respondenten vindt dit een taak. -netwerkbijeenkomsten bijwonen. 90% van de 21 respondenten vindt dit een taak. -anders. 40% van de 21 respondenten vindt dat de volgende taken als extra werkzaamheden genoemd kunnen worden: - Opleiden van medewerkers in zorginstellingen in het kader van Hazard Analysis and Control points ( HACCP) met betrekking tot risico inventarisatie gericht op voedingsmiddelen; - Gastdocent op Regionaal Opleiding Centrum (ROC: - Evenementen en hygiëne begeleiding; - Deelname landelijke werkgroepen WIP (Werkgroep Infectie Preventie) en LCI (Landelijke centrum Infectieziektebestrijding); - Opleiden aandacht functionarissen zorginstellingen; - Medische kinderdagverblijven auditeren indien het om inventarisatie van gezondheidsrisico betreft; - Verpleeghuizen auditeren. De andere 60% van de 21 respondenten vonden een van de volgende werkzaamheden ook tot een mogelijkheid behoren: - auditeren in een andere regio dan waar de DIP werkzaam is - als vraagbaak fungeren voor medewerkers - bijdrage leveren aan kennisverbreding van GGD collega s - op gebied van infectiepreventie presentaties geven - ondersteuning nieuwe meldingen zoonose - deelname bij outbreak m.b.t artikel 26 meldingen - ondersteuning team AIZ bij uitbraken van bijzondere resistente micro-organismen (BRMO) - actief netwerken met DIP uit andere GGD en - preventie en bestrijding meer samenbrengen 12
5.4 Tabel: Omschrijving van de meerwaarde en taken naast het beroepsprofiel van de DIP: Taakgebieden uit het Beroepsprofiel Dip Artsen Totaal 10 =100% Dip Totaal 8 =100% Sociaal-VPK AIZ & THZ Totaal 3 =100% Totaaloverzicht Arts, DIP en sociaal-vpk AIZ & THZ: Vakinhoudelijk handelen advisering intern advisering extern auditeren extern deelname OMT Communicatie voorlichting intern voorlichting extern kennisverbreding medewerkers 9 9 7 7 10 10 8 8 8 6 6 8 8 8 3 3 1 2 3 3 2 20 20 14 15 21 21 18 Samenwerken onderhouden netwerk intern onderhouden netwerk extern Organiseren bijdrage leveren aan beleidsplan coördinerende taak Kennis & wetenschap hygiëne protocollen ontwikkelen/ beoordelen 7 8 7 5 8 7 6 7 3 2 1 1 18 17 14 13 6 6 3 15 Professionaliteit vakbekwaamheid onderhouden 8 8 3 19 In dit tabel zijn de CanMedsrollen uit de beroepsprofiel van de VHIG neergezet met daar de antwoorden vanuit de CanMedsrollen van de PGZ De CanMEDS-systematiek wordt gebruikt om de verschillende rollen (competenties) te beschrijven van zorgprofessionals. Bij elke rol hoort een competentie. Opvallende resultaten uit tabel: Wat opvalt uit het tabel is dat geen een laag scoort behalve coördineerde taak die een dertien aan totaal kreeg in het overzicht. Als er gekeken wordt naar de cijfers van totaaloverzicht dan kan men wel stellen dat er overal een taak voor de DIP aanwezig is. 5.5 Overige resultaten uit de vragenlijsten: Hoeveel uren besteed u gemiddeld per week aan uw werkzaamheden als DIP? Van de acht respondenten geven zes respondenten aan 36 uur werkzaam te zijn als DIP binnen de GGD. De overige twee respondenten werken respectievelijk 20 en 40 uur als DIP binnen de GGD. Wat zijn de verwachtingen van de DIP binnen het team AIZ en THZ? In de vragenlijst is gevraagd naar de verwachting van de DIP. Hierop gaven twee van de drie respondenten als antwoord: samenwerking versterken en/of verbeteren. 13
De andere respondent verwacht dat er een verbinding ontstaat tussen beide teams waarbij er meer gebruik wordt gemaakt van elkaars expertise. Uit hoeveel uur per week zou de samenwerking moeten bestaan tussen team AIZ en THZ? Alle drie respondenten gaven aan het moeilijk te kunnen inschatten. twee respondenten hebben er vier uur bij gezet. 5.6 Samenvatting van de twee Interview met de teamleidster THZ en afdelingshoofd AGZ: De DIP is de hygiënist die gemist wordt binnen het taakgebied THZ. De verwachting is dat deze zich dan bezig gaat houden met o.a. Bijzondere Resistente Micro Organismen (BRMO) in verpleeg-en verzorgingshuizen. Omdat er geen opleiding aanwezig was om de kennis en kunde te verbeteren van de sociaalverpleegkundige binnen de THZ is de opleiding Hygiëne en infectiepreventie in de openbare gezondheidszorg ontstaan. Daarnaast is THZ een onderdeel van infectiepreventie en zouden in de toekomst preventie en infectiebestrijding meer met elkaar verbonden moeten worden. De geïnterviewde ziet de DIP niet als solist binnen de organisatie maar werkzaam met eigen expertise binnen beide teams. Het tweede interview is in de vragenlijst van de artsen mee verwerkt, zie punt 4.2 5.7 Hoe heeft de VHIG de functie gedefinieerd en is deze definitie bruikbaar binnen de GGD Flevoland? De VHIG heeft het beroepsprofiel van de DIP als volgt omschreven: De opleiding voor Deskundige Infectie Preventie is een post-hbo opleiding waarbij de Deskundige Infectie Preventie ingeschreven is in het kwaliteitsregister van de VHIG". Het doel hiervan is om middels een kwaliteitssysteem te waarborgen dat een geregistreerd lid van de VHIG de voor deze beroepsgroep opgestelde voorwaarden voor een goede uitoefening van zijn beroep hanteert, toepast en uitvoert 12 De taakgebieden worden als CanMEDS rollen als volgt onderscheiden: -Vakinhoudelijk handelen; -Communicatie; -Samenwerken; -Organiseren; -Kennis en wetenschap -Professionaliteit. - Maatschappelijk handelen Om aan het reglement registratie & kwaliteitseisen van de VHIG 13 te voldoen wordt gesteld dat de DIP in het ziekenhuis minimaal 16 uur een arbeidsovereenkomst heeft en werkzaamheden van een DIP verricht. Vanuit het LCHV is in 2003 een concept beroepsprofiel HIP 14 gemaakt voor de Publieke Gezondheidszorg,deze is echter niet doorontwikkeld. De sociaalverpleegkundige of technisch hygiënist van de GGD Flevoland handelt uit de CanMEDS 15 rollen die identiek zijn aan het beroepsprofiel van de VHIG. 14
6. Conclusie Uit de vragenlijsten en interviews komt naar voren dat er zeker een meerwaarde aanwezig is om een DIP in dienst te nemen. Dit komt door het besef dat zorg gerelateerde infecties een ernstige bedreiging vormen voor de patiënten categorie buiten het ziekenhuis. De DIP kan de verbinding vormen tussen de publieke gezondheidszorg en 1 e lijn zorg. Daarnaast is preventie van infectieziekten een belangrijk onderdeel van de werkzaamheden van de DIP waaronder voorlichting zowel intern als extern, als visitekaartje fungeren naar buiten toe, als vraag dienen voor collega s met betrekking tot hygiëne, deelname bij outbreak en advisering van hygiëne audits vallen. Op dit moment is bij de publieke gezondheidszorg nog geen beroepsprofiel voor de DIP ontwikkeld. Er is wel een leerplan ontwikkeld voor de Publieke gezondheidszorg (PGZ)en ziekenhuizen (ZK). In het beroepsprofiel van de VHIG wordt beschreven dat het werkveld van de DIP zich verplaatst naar buiten de muren van de ziekenhuizen o.a. naar verpleeg-en verzorgingshuizen, privéklinieken, openbare gezondheidszorg en zelfstandige behandelcentra 16. Het beroepsprofiel van de VHIG is inhoudelijk niet verschillend in vergelijking tot praktijk en huidige functieprofiel van de sociaalverpleegkundige binnen de GGD Flevoland. Daarnaast is gekeken naar de expertise verpleegkundige PGZ waar ook de CanMeds rollen beschreven en gehanteerd worden. Dit blijkt uit de volgende gehanteerde competenties: - vakinhoudelijk handelen; -communicatie; -samenwerken; -organiseren; -kennis & wetenschap; -professionaliteit. Deze competentie zijn het zelfde, alleen bij beide in een ander kader omschreven. Om de kwaliteit te waarborgen is het van belang dat de DIP (PGA)net zoals de DIP uit het ziekenhuis minimaal 16 uur werkzaam is binnen de GGD om aan het beroepsprofiel te voldoen. Gebleken is dat de DIP binnen de GGD inmiddels een DIP taak vanuit team AIZ en/of THZ vervult maar welke werkzaamheden hier bij horen is niet duidelijk. Dit is ook gebleken uit het onderzoek waarbij er diverse invullingen en interpretaties van taken zijn. Er komt niet uit mijn analyse naar voren hoeveel uren er gewerkt zou kunnen worden als DIP. De minimale uren die beschreven staan in het kwaliteitsregister van de VHIG zouden ook als uitgangspunt genomen kunnen worden voor de DIP PGZ om aan kwaliteitseisen van het beroepsprofiel te voldoen binnen de GGD. Daarnaast is het belangrijk dat de DIP regelmatig bijeenkomen om ontwikkelingen op vakinhoudelijk niveau te onderhouden binnen de publieke gezondheidszorg. Meerdere GGD en hebben er voor gekozen om de AIZ en THZ onder één team te laten functioneren vanwege overlappende taken. Er kan geen conclusie getrokken worden voor andere GGD en maar voor de GGD Flevoland kan als volgt gesteld worden: de DIP heeft zowel een preventieve (THZ) als curatieve en preventieve taken(aiz) binnen de GGD omdat de DIP zowel binnen de THZ, AIZ of in beide teams kan werken. 15
Binnen de GGD Flevoland zijn de teams THZ en AIZ gescheiden. De DIP kan de verbinding zijn bij het uitwerken van problemen en gezamenlijk oplossend vermogen. Te denken valt aan : -Gesprekspartner zowel binnen de GGD als in verpleeg- en verzorgingshuizen op gebied van hygiëne, -Voorlichting op gebied van hygiëne maatregelen voor verschillende doelgroepen zoals GGD collega s maar ook personeel en externe cliënten. -De vraagbaak zijn zowel voor collega s van diverse afdelingen binnen de GGD als voor de externe instellingen of cliënten op gebied van hygiëne maatregelen gericht op infectiepreventie- en bestrijding -Hygiëne-audits zowel binnen de GGD als in verpleeg- en verzorgingshuizen -deelname in het Outbreak Management Team Hierdoor wordt de samenwerking versterkt. De verwachting van de DIP binnen het team AIZ en THZ berust hier dan ook op. Belangrijk is het te vermelden dat de samenwerking hierin verbeterd zou moeten worden zodat meer kwaliteit geleverd kan worden. De aparte functie met betrekking tot de positionering is hierdoor op dit moment niet aan de orde. In de toekomst wanneer een beroepsprofiel DIP-PGZ ontwikkeld is, kan opnieuw bekeken worden of dit een aparte functie moet zijn. Op dit moment zal binnen de GGD Flevoland de DIP geen aparte functie worden maar zal de DIP haar taak naast de bestaande werkzaamheden moeten uitvoeren. 16
7. Discussie Het belangrijkste resultaat uit het onderzoek dat de DIP een meerwaarde heeft binnen de GGD. Er zijn 25 GGD en in Nederland. Op dit moment werken er twintig DIP op elf GGD en. Niet bij alle twintig DIP is de vragenlijst afgenomen, er is een steekproef bij acht DIP gedaan. De vraag die gesteld kan worden is of indien alle twintig DIP een vragenlijst zouden hebben gehad er nog meer uit zou zijn gekomen met betrekking tot de meerwaarde en taken. De verwachting is dat in de toekomst meer DIP bij GGD gaan werken om aan de vraag naar zorg gerelateerde infecties in de publieke gezondheid te voldoen. Een discussiepunt wat hier uit kan voort vloeien is de vraag of het misschien beter is om een aparte functie DIP te creëren in plaats van als extra taak toe te voegen boven op de bestaande werkzaamheden. 8. Aanbevelingen De volgende aanbevelingen worden gedaan: Landelijk Ontwikkel een beroepsprofiel voor de DIP die op de publieke gezondheid gericht is zodat als helder is wat de overeenkomsten zijn en de verschillen. Als dit duidelijk is, is het makkelijker tot samenwerking te komen tussen DIP GGZ en DIP ZH. Dit omdat er vanuit een ander perspectief wordt gewerkt dan in ziekenhuizen. Dit zou betekenen dat er een beroepsgroep kan ontstaan naast de VHIG die gericht is op de openbare gezondheidszorg met de zelfde opleiding achtergrond als het ziekenhuis. Het is echter wel van belang dat de DIP van alle GGD en met elkaar tot een structurele overlegvorm komen zodat ontwikkelingen op vakinhoudelijk niveau onderhouden kunnen worden. GGD Flevoland Door een discussie op gang te brengen binnen beide teams THZ en AIZ van de GGD Flevoland zou besproken kunnen worden wat de samenvoeging van de twee teams zou kunnen betekenen. Hierdoor zou men kunnen afvragen of er meer kwaliteit zou ontstaan in preventie en infectiebestrijding door deze te binden met behoud van expertise. Daarnaast is het mogelijk dat eventuele taken overdraagbaar worden of zelfs nieuw kunnen worden gecreëerd. De samenwerking wordt hierdoor geïntensiveerd en van een impuls voorzien. Ook zou gekeken moeten worden naar benodigde uren voor de DIP met betrekking tot het opzetten van werkzaamheden. 17
9. Literatuurlijst 1 Pijler kwaliteit en P&P. Beroepsprofiel deskundige infectiepreventie, VHIG, maart 2014 2 Wenckebach Instituut UMCG, een nieuwe opleiding, Hygiene en infectiepreventie in de gezondheidszorg. Groningen, 2014, p36 3 GGD Flevoland, kwaliteitshandboek GGD Flevoland, Lelystad, 2014, p38 4 Teamleidster, procedure AGZ-THZ en AGZ-AIZ, lelystad, 2013, p4 5 GGD Flevoland, Missie en Visie GGD Flevoland, Lelystad 2011-2014, 6 Kadernota Opleidingen GGD Flevoland, 01-02-2012 7 Pijler kwaliteit en P&P. beroepsprofiel deskundige infectiepreventie, VHIG, maart 2014, p9 8 Buiting A.G.M. jansma A., Ruiter G.J de, en anderen, kwaliteitsrichtlijn voor infectiepreventie in Ziekenhuizen (KRIZ) versie 2. 2e druk 2012 9 LCHV, Compententie Hygienist Infectiepreventie (HIP), concept, 2003 p6 10 Wenckebach Instituut UMCG, een nieuwe opleiding, Hygiene en infectiepreventie in de gezondheidszorg. Groningen, 2014, p36 11 Expertisegebied verpleegkundige OGZ 12 Pijler kwaliteit en P&P. Beroepsprofiel deskundige infectiepreventie, VHIG, maart 2014, p4 en p5 13 Accreditatie commissie, Reglement registratie & Kwaliteitsregister,2014, p3 14 LCHV, compententie Hygienist Infectiepreventie (HIP), concept, 2003 p6 15 www. Kwaliteitsregister, canmeds rollen en bijbehorende competenties, 2014 16 Pijler kwaliteit en P&P. Beroepsprofiel deskundige infectiepreventie, VHIG, maart 2014, p3 18
Bijlage I : Vragenlijst Artsen 1. Op welke afdeling binnen de GGD bent u werkzaam? 2. Werkt er een DIP binnen uw GGD? 3. Vindt u het belangrijk om een DIP binnen uw GGD te hebben? 4. Welke taken vindt u horen bij een DIP? 19
Bijlage II : Vragenlijst DIP 1. Op welke afdeling bent u als DIP gepositioneerd? 2. Waaruit bestaat u werk als DIP binnen u afdeling? 3. Vindt u dat u als DIP een meerwaarde heft voor u eigen afdeling? 4. Hoeveel uur bested u gemiddeld per week aan u werkzaamheden als DIP? 5. Welke taken vindt u horen bij een DIP? 20
Bijlage III : Vragenlijst team AIZ & THZ 1. Denkt jij dat de DIP een meerwaarde heft voor de afdelingen THZ en AIZ? 2. Waar bestaan deze meerwaarde volgens jou uit? 3. Welke taken vindt u horen bij een DIP? 4. Zou de DIP een brug tussen het werkveld THZ en AIZ zijn? 5. Uit hoeveel uur per week zou samenwerking met de DIP moeten bestaan? 6. Wat zijn jou verwachtingen van de DIP? 21