Helft van de hemel Volgens de Chinese leider Mao hielden de vrouwen de helft van de hemel open. Dit was een beeld voor het feit, dat hij erin geloofde, dat vrouwen en mannen dezelfde rechten hebben. Dit was en is ook in de Nederlandse cultuur niet vanzelfsprekend. Vrouwen mochten bijvoorbeeld pas negentig jaar geleden stemmen. In de loop van de jaren kregen vrouwen meer rechten, waarvoor ze meestal moesten vechten. Dit proces noem je emancipatie. Door middel van deze opdracht onderzoek je hoe het zit met vrouwenemancipatie in Nederland, India en Kirgizië. 1. Geef op een schaal van 0 (nee) tot 10 (ja) aan, hoe je ten opzichte van de volgende vragen staat: 1 Moeten zowel de man als de vrouw voor een deel van het inkomen zorgen? 2 Hebben mannen voorrang bij werk als er weinig banen zijn? 3 Kan een vrouw die werkt een goede moeder zijn? 4 Is huisvrouw zijn voor een vrouw even interessant en voldoening gevend als werk? 5 Moet een vrouw perse kinderen krijgen? 2. Teken je resultaten hieronder in de grafiek: Heb je bijvoorbeeld bij vraag 1 een 7 neergezet, dan kleur je de eerste zeven vakjes in kolom 1 in (vanaf onderaan). De resultaten voor vraag 2, 4 en 5 draai je de resultaten om: dus als je een 7 hebt ingevuld, dan wordt het resultaat een 3. 3. Bereiken jouw kolommen de hemel? Zo ja, heb je hiervoor een verklaring? Zo niet, bij welke kolom is dit niet het geval en waarom?
4. Ga nu met alle meisjes en alle jongens uit de klas bij elkaar zitten en bereken het gemiddelde voor de meisjes en het gemiddelde voor de jongens. Vul hieronder het meisjes- en jongensgemiddelde in: Meisjes Jongens 5. Bespreek nu samen: Welke verschillen zijn er tussen jongens en meisjes? Hoe kun je deze verschillen verklaren? 6. Hieronder vind je de grafieken voor Nederland, Kirgizië en India. Nederland Kirgizië India Bij welke van de vijf vragen zie je de meeste overeenkomsten tussen Nederland, Kirgizië en India? Heb je hiervoor een verklaring? 7. Ga naar Erasmus Festival man / vrouw stap 2. Kies één land en bekijk de films. Stel je voor, je zou één van de personen echt kunnen ontmoeten met wie zou je willen spreken en welke vragen zou je willen stellen? Bespreek je antwoord in de klas.
Docenteninformatie Helft van de Hemel De opdracht Deze opdracht werd in het kader van het Erasmus Festival 2008 ontwikkeld. Hij heeft als doel om aan de hand van de films, die studenten in Kirgizië en India hebben gemaakt, en kaarten uit de European/World Values Study de leerlingen kennis te laten maken met enkele aspecten van de Kirgizische en Indiase cultuur en deze te vergelijken met hun eigen opvattingen en hoe men in Nederland over deze vraagstukken denkt. Om de verschillen voor de leerlingen te verduidelijken is gekozen voor een visualisatie in een diagram. De grens voor het bereiken van een redelijke emancipatiegraad (hier: de hemel) is uiteraard willekeurig, maar werd vastgelegd bij een 8 (=goed). De leerlingen bespreken hun eigen antwoorden eerst in een meisjesof jongensgroep. Verschillen zijn te verklaren door opvoeding en socialisatie. Belangrijker nog dan het antwoord is de argumentatie: Bij vraag één speelt bijvoorbeeld mee, hoe de economische situatie is: in veel landen/lagere inkomensklassen is het noodzaak, dat man én vrouw voor het inkomen zorgen. Een lage score hier hoeft niet perse te wijzen op een gebrek aan emancipatie het wordt gezien als een kwestie van luxe. De klassieke opvatting, dat de vrouw thuis blijft en de man voor het inkomen zorgt speelt wel een rol bij vraag 2. Bij vraag 3 is de meeste overeenstemming tussen de drie landen te vinden: Dat vrouwen werken (uit noodzaak of ter zelfontplooiing) vindt men geen reden te veronderstellen, dat ze een slechte moeder zijn. Over het algemeen worden pogingen om vrouwen aan het huishouden te kluisteren geïnterpreteerd als teken tegen emancipatie (bijv. wordt een voorstel van de conservatieve Duitse CDU om vrouwen die thuis blijven en voor hun kinderen zorgen een premie te betalen nog in september 2008 als fornuispremie bestempeld). Je kunt de vraag echter ook interpreteren in die zin, dat vrouwen zo geëmancipeerd zijn, dat ze zelf kunnen kiezen wat ze willen (wat leerlingen in de praktijk al hebben gedaan). Voor vraag 5 geldt dat mensen in het noorden en westen van Europa het minder vaak eens zijn met de stelling dat een vrouw kinderen nodig heeft om aan haar bestemming te voldoen. In het noorden en westen van Europa wordt die mening minder vaak gedeeld en dat lijkt te maken te hebben met de mate waarin die landen zijn geïndividualiseerd. Of vrouwen kinderen behoren te krijgen is een beslissing die de vrouw zelf moet nemen; die mag niet worden opgelegd. De vanzelfsprekendheid van kinderen krijgen is verdwenen, maar als er kinderen zijn, dan gaat het welzijn van het kind een bepalende rol spelen en dan worden toch vaak de zogenaamde traditionele keuzes gemaakt. 1 In de aanhang zijn de atlaskaarten opgenomen om eventueel de verschillende vragen te kunnen na bespreken. 1 I. Sieben en L. Halman, Duidingen voor het World of Love project, Universiteit van Tilburg, juli 2008
Helft van de Hemel