Kansen voor gemeenten in communicatie, indien recyclen kan, wil men dit vaak ook wel doen. Rapport HEDRA 0-meting 11 maart 2016
Inhoudsopgave Situatie en centrale vraagstelling Conclusies en aanbevelingen Resultaten Bijlagen Onderzoeksverantwoording Lotte Monster Consultant 033 330 3320 Lotte.monster@samr.nl
Situatie en centrale vraagstelling
Situatie en centrale vraagstelling Hoe groot is de bekendheid van het scheiden van drankenkartons? SAMR heeft in opdracht van HEDRA onderzoek gedaan naar de bekendheid van het inleveren van drankenkartons in de eigen gemeente en wat de houding is van consumenten ten opzichte van het scheiden van verpakkingsafval. Bij ongeveer 7 van de gemeenten worden drankenkartons apart ingezameld. Alvorens HEDRA met een communicatietraject start om de bekendheid te vergroten is een 0-meting uitgevoerd. De centrale vraag is: Hoe bekend zijn consumenten met het inzamelen/scheiden van drankkartonnen? De volgende onderzoeksvragen gaan we beantwoorden: Wat is de bekendheid van het inzamelen/scheiden van drankenkartons? Wat is de houding van consumenten ten opzichte van het scheiden van afval? Hoe willen consumenten informatie rondom afval scheiden ontvangen? Van wie willen consumenten informatie rondom afval scheiden ontvangen? Voor je ligt het rapport met de resultaten van de 0-meting. De volgende definities zijn meegegeven aan de respondenten: Verpakkingsafval, hieronder wordt verstaan: papier, karton, plastic, glas, blik en drankenkartons. Drankenkartons zijn kartonnen verpakkingen voor zowel verse als lang houdbare producten (zuivel, sap, soep, water, saus etc.) Op onderstaande afbeelding staan enkele voorbeelden van drankenkartons. 4
Conclusies & aanbevelingen
Conclusies Belangrijkste conclusies op basis van dit onderzoek Hoe belangrijker het milieu hoe belangrijker recyclen Hoe meer belang men hecht aan bewust omgaan met het milieu hoe belangrijker de respondent recyclen vindt. Een grote meerderheid vindt het belangrijk dat verpakkingsafval gerecycled wordt. Het minst belangrijk vindt men blik en drankenkartons. Minder bekendheid voor blik en drankenkartons Respondenten zijn redelijk goed op de hoogte dat verpakkingsafval gescheiden kan worden in hun gemeente. Men is duidelijk minder goed op de hoogte over het recyclen van blik en drankenkartons. De verschillen tussen de gemeentes waar wel drankenkartons gescheiden worden en waar niet zijn groot, ook voor blik. Twee derde bereid drankenkartons in te zamelen Bij het scheiden binnen het eigen huishouden zien we hetzelfde beeld. Hierbij zijn blik en drankenkartons minder belangrijk en zijn de verschillen tussen de gemeenten eveneens groot. Wanneer we vragen of drankenkartons gescheiden zouden worden als het kan binnen de gemeente geeft bijna twee derde aan dit te gaan doen, terwijl dit voor een groot deel van respondenten al mogelijk is. Vrouwen leveren een grotere bijdrage aan afval scheiden Vrouwen leveren volgens zichzelf en volgens mannen (hun partners) een grotere bijdrage aan het scheiden van afval ervan uitgaande dat mannen met partner hun vrouw bedoelen. Jongeren (25-34) geven vaker aan dat zijzelf en hun partner een kleine bijdrage leveren aan het scheiden van afval. Inzamelen via bak of zak Respondenten willen graag drankenkartons gescheiden inleveren middels een bak/zak (met name jongeren), waar ouderen vaker een vast inzamelpunt noemen. Redenen om drankenkartons niet gescheiden in te leveren zijn: niet weten waar dit kan, geen eigen container hebben, geen ruimte om het apart te bewaren. 6
Aanbevelingen Belangrijkste aanbevelingen Meer duidelijkheid over hoe drankenkartons in te leveren Respondenten zijn best bereid om drankenkartons in te zamelen. Echter is het voor een redelijk grote groep nog niet bekend waar dit precies kan en hoe dit moet binnen de eigen gemeente. Duidelijkheid over waar en hoe te scheiden Respondenten zijn op zoek naar duidelijkheid en gemak, recyclen mag geen extra gedoe opleveren. Het is belangrijk om te communiceren waar en hoe gemakkelijk het is om drankenkartons te scheiden. Adviseer gemeentes drankenkartons via een zak (bijvoorbeeld bij het plastic) in te zamelen. Extra zakken en bakken ziet men namelijk niet echt zitten. Communiceer ook duidelijk over het nut van het scheiden van drankenkartons. Een deel van de respondenten heeft het gevoel dat alles toch weer bij elkaar gegooid wordt. Geef ook aan dat kleine aantallen ook de moeite zijn! 7
Ouderen vinden bewust omgaan met het milieu vaker belangrijk W el recyclen 26% 67% N iet recyclen 22% 67% 6% 4% Heel belang rijk Belangrijk O nbelangrijk Zeer onbelangrijk Vraag: In hoeverre vind je het belangrijk om bewust met het milieu om te gaan? Basis: gemeente wel recyclen n=1068, gemeente niet recyclen n=249 Bijna alle respondenten vinden bewust omgaan met het milieu (heel) belangrijk. In gemeentes waar men nog niet drankenkartons recyclet vinden respondenten bewust omgaan met het milieu iets vaker onbelangrijk. Respondenten tussen de 25-44 vinden bewust omgaan met het milieu vaker onbelangrijk dan ouderen. 9
Hoe meer belang er wordt gehecht aan het milieu, hoe belangrijker respondenten recyclen vinden Wel recyclen - Pa pier/ karton Niet recyclen - Pa pier/ karton 34% 39% 57% 52% 4% 6% 3% Wel recyclen - Plastic 46% 44% Niet recyclen - Plastic 41% 51% 6% Wel recyclen - Glas 4 48% 4% Niet recyclen - Glas 40% 53% 3% Wel recyclen - Blik 33% 50% 12% Niet recyclen - Blik 27% 57% 14% 3% Wel recyclen - Drankenkartons Niet recyclen - Drankenkartons 21% 32% 5 49% 14% 20% 4% Zeer belangrijk Belangrijk Onbelangrijk Zeer onbelangrijk Vraag: Kun je per soort verpakkingsafval aangeven in welke mate je het belangrijk vindt dat het wordt gescheiden? Basis: gemeente wel recyclen n=1068, gemeente niet recyclen n=249 Hoe meer belang respondenten hechten aan het milieu, hoe belangrijker ze afval scheiden vinden. Het meeste belang hecht men aan het recyclen van glas en papier/karton. Er zijn daarnaast weinig verschillen zichtbaar tussen gemeentes waar wel drankenkartons gerecycled kunnen worden en waar niet. 10
Jongvolwassenen weten vaker niet of afval kan worden gescheiden in hun gemeente W el recyclen - Papier/ karton 96% Niet recyclen - Papier/karton 94% 4% W el recyclen - Pla stic 87% 10% 4% Niet recyclen - Plastic 77% 1 8% W el recyclen - G las 97% N iet recyclen - G las 94% 4% W el recyclen - Blik 51% 3 1 Niet recyclen - Blik 22% 59% 19% W el recyclen - Drankenka rtons 62% 2 13% Niet recyclen - Drankenkartons 28% 49% 22% Ja Nee W eet ik niet Vraag: Kun je onderstaande soorten verpakkingsafval scheiden in jouw gemeente? Basis: gemeente wel recyclen n=1068, gemeente niet recyclen n=249 Respondenten tussen de 25 en 34 jaar weten significant vaker niet of papier/karton gescheiden kan worden in hun gemeente dan mensen van 55 jaar en ouder. Laagopgeleide respondenten weten significant vaker niet of papier/karton kan worden gescheiden in hun gemeente t.o.v. hoogopgeleide mensen. Laagopgeleide respondenten weten significant vaker niet of glas kan worden gescheiden in hun gemeente t.o.v. midden- en hoogopgeleide mensen. Respondenten tussen de 25 en 34 jaar weten significant vaker niet of plastic, blik en drankenkartons in hun gemeente kan worden gerecycled (t.o.v. alle andere leeftijdsgroepen). Respondenten tussen de 25 en 34 jaar zeggen significant minder vaak dat drankenkarton gescheiden kan worden in hun gemeente. In de gemeenten waar blik kan worden gescheiden, vindt men het significant vaker belangrijk dat het gescheiden wordt. 11
Jongeren scheiden minder vaak verpakkingsafval dan ouderen Wel recyclen - Papier/karton 94% 3% Niet recyclen - Papier/karton 90% Wel recyclen - Plastic 74% 6% 18% Niet recyclen - Plastic 62% 13% 26% Wel recyclen - Glas 91% 4% Niet recyclen - Glas 86% 6% 8% Wel recyclen - Blik 46% 7% 44% Niet recyclen - Blik 17% 13% 70% Wel recyclen - Drankenkartons 57% 7% 3 Niet recyclen - Drankenkartons 21% 10% 67% Ja Soms Nee W eet ik niet Vraag: Welke soorten verpakkingsafval worden er gescheiden binnen jouw huishouden? Basis: gemeente wel recyclen n=1068, gemeente niet recyclen n=249 Jongeren (25-34 jaar) scheiden minder vaak verpakkingsafval dan ouderen. Het meest worden papier/karton en glas gerecycled. Verschillen zijn zichtbaar voor respondenten die het heel belangrijk vinden om bewust met het milieu om te gaan, een grotere groep recyclet verpakkingsafval. Opvallend is wel dat de groep die bewust omgaan met het milieu zeer onbelangrijk vindt wel vaker recyclet dan de groep die bewust omgaan met het milieu onbelangrijk vindt. Daarnaast recyclen hoogopgeleide respondenten significant vaker glas dan midden- en laagopgeleiden. Echter voor blik en drankenkartons geldt dit niet. Deze verpakkingsmiddelen worden vaker gerecycled door laagopgeleiden. Respondenten die niet weten of plastic wordt gescheiden binnen het huishouden, vinden het significant vaker zeer onbelangrijk om bewust met het milieu om te gaan. Van de respondenten die het heel belangrijk vinden om bewust met het milieu om te gaan, scheidt 34% geen drankenkartons. Bijna twee derde (64%) scheidt drankenkartons met dop. Hoog- en midden opgeleide respondenten doen dit significant vaker met dop dan laagopgeleide respondenten. 12
De meerderheid van de respondenten gaat drankenkartons scheiden wanneer dit in hun gemeente mogelijk is Wel recyclen - Papier/ karton 60% 10% 14% 17% Niet recyclen - Papier/ karton 64% 7% 14% 1 Ja Soms Nee Weet ik niet Vraag: Zou je in jouw huishouden drankenkartons scheiden als dit in jouw gemeente kan? Basis: gemeente wel recyclen n=404, gemeente niet recyclen n=178 Respondenten die het (heel) belangrijk vinden om bewust met het milieu om te gaan, zouden significant vaker drankenkartons scheiden als dit in hun gemeente kan, dan mensen die het onbelangrijk vinden om bewust met het milieu om te gaan. Opvallend is dat 77% van de respondenten die het zeer onbelangrijk vindt om bewust met het milieu om te gaan wel zegt drankenkartons te gaan scheiden als dit in hun gemeente kan. Respondenten van 45 jaar en ouder zeggen significant vaker dat zij drankenkartons gaan scheiden als dit in hun gemeente kan dan jongeren tussen de 25 en 44 jaar. 13
Wanneer er in de directe omgeving afval wordt gescheiden, wordt dit vaak overgenomen W el recyclen - Ikzelf 73% 23% 3% 1% N iet recyclen - Ikzelf 6 27% 6% 2% W el recyclen - Mijn partner 58% 2 12% N iet recyclen - Mijn partner 4 29% 8% 18% W el recyclen - Mijn huisgenoot N iet recyclen - Mijn huisgenoot 27% 24% 19% 20% 3% 51% 51% W el recyclen - De kinderen 2 28% 11% 36% N iet recyclen - De kinderen 21% 26% 6% 46% Grote bijdrage G emiddelde bijdrag e Kleine bijdrage G een bijdra ge Vraag: In welke mate levert iedereen binnen het huishouden een bijdrage aan het scheiden van afval? Basis: gemeente wel recyclen n=1068, gemeente niet recyclen n=249 Vrouwen geven significant vaker dan mannen aan dat zij een grote bijdrage leveren aan het scheiden van afval. Mannen geven significant vaker aan dat hun partner een grote bijdrage levert aan het scheiden van afval. Respondenten tussen de 25 en 34 jaar geven significant vaker aan een kleine bijdrage te leveren aan het scheiden van afval (t.o.v. alle andere leeftijdsgroepen). Zij geven ook significant vaker aan dat hun partner een kleine bijdrage levert aan het scheiden van afval. Bij 2 van de respondenten die het heel belangrijk vindt om bewust met het milieu om te gaan, leveren de kinderen significant een grote bijdrage bij het scheiden van afval. Gezinnen waar kinderen geen bijdrage leveren aan het scheiden van afval, wonen significant vaker in een gemeente waar niet gerecycled wordt. 14
Ouderen, laagopgeleiden en vrouwen denken vaker dat drankenkartons minder goed recyclebaar zijn Wel recyclen N iet recyclen 28% 2% 8% Verhouding 0-20 19% 3% 1 Verhouding 0-20 23% Verhouding 21-40 Verhouding 21-40 Verhouding 41-60 24% Verhouding 41-60 Verhouding 61-80 40% Verhouding 61-80 39% Verhouding 81-100 Verhouding 81-100 Vraag: In welke mate zijn drankenkartons volgens jou recyclebaar? Basis: gemeente wel recyclen n=1061, gemeente niet recyclen n=246 Respondenten waarbij in de gemeente wel wordt gerecycled denken significant vaker dat drankenkartons met de verhouding 81-100 recyclebaar zijn (t.o.v. respondenten waarbij in de gemeente niet wordt gerecycled). Ouderen (65 plus) denken vaker dat ongeveer 0-20% van de drankenkartons recyclebaar is. Ook laagopgeleiden denken dat een groot gedeelte van de drankenkartons niet recyclebaar is. Ook denken mannen, meer dan vrouwen dat een groter gedeelte van de drankenkartons recyclebaar is. 15
Drankenkartons scheiden is een kleine moeite Het is een kleine moeite, dus waarom zou ik het niet doen 51% 61% Het is goed voor het milieu Het kan hergebruikt worden, dus wil ik het scheiden Het is belangrijk om verantwoord met het milieu om te ga an Je kunt het gescheiden inleveren, dus doe ik dat 40% 43% 43% 37% 52% 51% 50% 50% Dan heb ik minder restafval Door afvalscheiding worden er minder grondstoffen gebruikt Het is slecht voor het milieu als ik het niet doe 32% 38% 36% 29% 33% 48% Dat er iets nuttigs mee wordt geda an Als we recyclen scheelt da t ons uiteindelijk in de portemonnee Het is een gewoonte, ik denk er niet echt over na 22% 21% 28% 30% 26% 38% W el recyclen Je andere afval gaa t dan minder stinken Anders 1% 7% 12% N iet recyclen Vraag: Wat zijn voor jou de belangrijkste redenen om drankenkartons te scheiden? Basis: gemeente wel recyclen n=680, gemeente niet recyclen n=77 Respondenten die in een gemeente wonen waar afval wordt gerecycled, geven vaker aan dat zij dit doen omdat je het gescheiden in kunt leveren en omdat er dan minder restafval over blijft. Respondenten die wel recyclen, maar niet in een gemeente wonen waar wordt gerecycled, doen dit voornamelijk omdat het uiteindelijk scheelt in de portemonnee. Vrouwen scheiden vaker afval omdat er dan minder restafval over blijft. Mannen geven juist vaker aan dat afval te scheiden om de reden dat er door afvalscheiding minder grondstoffen worden gebruikt. Ouderen (65 plus) scheiden vaker dan 25- tot 44 jarigen, omdat afval hergebruikt kan worden. Ook doen zij dit vaker dan 25- tot 54 jarigen om de reden dat het goed is voor het milieu (en omdat het slecht is voor het milieu als men het niet doet) en om de reden dat er door afvalscheiding minder grondstoffen worden gebruikt. Kortom ouderen noemen meer redenen om te recyclen. Laagopgeleide respondenten geven vaker dan midden- en hoogopgeleide respondenten aan dat zij afval scheiden om de reden dat je andere afval minder gaat stinken. 16
Meerderheid geeft voorkeur aan verzamelen in bak of zak Wel recyclen N iet recyclen 7% 4% 34% Aantal 0-10 Aantal 11-20 9% 3% 8% Aantal 0-10 Aantal 11-20 18% Aantal 21-30 9% 47% Aantal 21-30 Aantal 31-40 Aantal 31-40 Aantal 41-50 24% Aantal 41-50 32% Aantal 51+ Aantal 51+ Vraag: Hoeveel drankenkartons zamelt u in uw gezinssituatie per maand in? Basis: gemeente wel recyclen n=658, gemeente niet recyclen n=74 Ik breng de drankenka rtons naar een inzamelpunt in de buurt 20% 29% W el recyclen N iet recyclen Ik verz amel het in een aparte ba k of za k en dez e wordt opg ehaald door de gemeente 18% 22% Ik verz amel het in een ba k of z ak, waa rin ook ander verpa kking smateriaa l zoa ls pla stic en/ of metaal zit en deze wordt opg ehaa ld door de g emeente 49% 62% Vraag: Wat vindt u de beste manier om drankenkartons in te zamelen? Basis: gemeente wel recyclen n=680, gemeente niet recyclen n=77 Respondenten waarbij er wel gerecycled wordt in hun gemeente recyclen significant vaker 21 tot 30 drankenkartons per maand dan respondenten waarbij er niet gerecycled wordt in hun gemeente. Respondenten waarbij in de gemeente wordt gerecycled, hebben significant vaker de voorkeur voor het verzamelen van drankenkartons in een bak of zak, waarin ook ander verpakkingsmateriaal zoals plastic en/of metaal zit en waarbij deze wordt opgehaald door de gemeente. Ook jongeren geven hier de voorkeur aan (25-34 jaar) waar respondenten van 65 jaar en ouder de drankenkartons significant vaker naar een inzamelpunt in de buurt brengen. 17
Bijna de helft van de respondenten weet niet waar men de drankenkartons kan inleveren Ik weet niet waar ik het kan inleveren 46% 61% Ik heb geen eigen container waar ik drankenkartons in kan doen 36% 38% Ik heb geen ruimte om het apart te bewaren 14% 21% Ik heb zo weinig drankenkartons, dat is de moeite niet waard 20% 18% Anders moet ik weer een aparte vuilnisbak of zak in mijn kamer of keuken zetten voor 7% 19% Het is nog geen gewoonte 13% 17% Ik vind het te veel gedoe 8% 13% Al het afval komt uiteindelijk toch op één hoop 6% 11% Wel recyclen Het is me niet duidelijk wat wel en niet in de container mag 7% 10% Ik vind het vies om drankenkartons apart te bewaren 9% 9% Niet recyclen Het gaat al zo ver met afval scheiden, dit komt er ook weer bij 9% Anders 10% 13% Vraag: Kun je aangeven waarom je drankenkartons niet gescheiden inlevert? Basis: gemeente wel recyclen n=369, gemeente niet recyclen n=167 Respondenten waarbij wel in de gemeente wordt gerecycled, geven aan zelf niet te recyclen omdat het afval uiteindelijk toch op één hoop komt en omdat zij anders een aparte vuilnisbak of zak in de kamer of keuken moeten zetten voor drankenkartons. Respondenten die het niet belangrijk vinden om bewust met het milieu om te gaan scheiden significant minder drankenkartons om de reden dat apart inzamelen het milieu niet zoveel oplevert (t.o.v. respondenten die het wel (heel) belangrijk vinden). Respondenten met een leeftijd tussen de 25 en 54 jaar geven significant vaker aan dat zij het te veel gedoe vinden om drankenkartons gescheiden in te leveren. Jongeren (25-34) geven aan niet nog een aparte vuilnisbak of zak in de kamer of keuken te willen zetten. Ook hebben zij vaak geen ruimte om het apart te bewaren. Hoog- en midden opgeleide respondenten geven aan dat zij het te veel gedoe vinden om drankenkartons gescheiden in te leveren. In de anders namelijk categorie geven mensen vooral aan dat het nog niet kan in de eigen gemeente. 18
Onderzoeksspecificaties Onderzoek in vogelvlucht METHODE Kwantitatief online onderzoek Reminder: online DOELGROEP EN STEEKPROEF Doelgroep: OnderzoekGroep leden vanaf 25 jaar Steekproefkader: De Onderzoek Groep, het consumentenpanel van SAMR RESPONS Totaal zijn 3903 OnderzoekGroep leden uitgenodigd deel te nemen aan het onderzoek. Netto hebben 1317 respondenten deelgenomen, een respons van 34%. VELDWERK Het veldwerk heeft plaatsgevonden vanaf 22 februari 2016 tot en met 7 maart 2016. De gemiddelde invultijd van de vragenlijst bedroeg: 5 minuten
SAMR Marktonderzoek wordt marktvinden Met marktonderzoek is niets mis. En ook niet met data. Sterker nog: wij gebruiken beide. Maar alléén onderzoek levert geen inzicht in welke kansen er in de sterk veranderende markt liggen. Om daar achter te komen moet je verder gaan. Voorbij het onderzoek. Voorbij de data-analyse. Let wel, die gooien we niet weg. We gaan ze anders gebruiken. En vooral, aanvullen. Dus vaarwel marktonderzoek. Marktvinden is wat wij doen!