Conferentie Onderwijscyclus: Vliegwiel voor kwaliteit: Leidinggeven aan onderwijsprofessionals: Durf te differentëren! Geef 80% van de professionals ruimte en vertrouwen Stuur hen op collectieve ambitie en op output Mathieu Weggeman Den Haag, 8 december 2014 De 80/20-regel voor professionals: 80% van de professionals is vakdeskundig en doet liever iets goed dan iets fout: geef hen ruimte en vertrouwen en stuur op output 20% van de professionals kan het niet (meer) of wil het niet (druiloren en donderstenen; komen alleen tijd voor geld ruilen): voor wie het niet (meer) kan: : leerprocessen inrichten training en opleiding, meester-gezel relaties, coaching repertoireverkleining e.d. voor wie het niet wil: : planning & control, processturing, regels en procedures e.d. 1
De professional heeft recht op differentiatie en managers moeten durven differentiëren * Gelijke monniken, gelijke kappen What s good for Peter must be good for Paul Carl Friedrich Gauss en zijn kromme * Niets is zo ongelijk als de gelijke behandeling van ongelijken (Prof.dr. Hans Galjaard) Wat belemmert u om meer te differentiëren in uw aansturingsstijl dan u nu doet? Stellingen over veranderprocessen: 1 In de Casino Society van vandaag, is verandering de enige constante. 2 Omdat de life cycles van veranderingen steeds korter worden volgen veranderingen elkaar steeds sneller op en zo ontstaat een continue stroom van veranderingen. Daardoor verdwijnt het onderscheid tussen het managen van veranderingen en gewoon managen. Wie veranderen verbijzondert, heeft in de tussentijd niets te doen. 3 De leider die ineens grote veranderingen door moet voeren, heeft onderweg zitten slapen. 4 Het enige wat echt moet veranderen, is de dominante managementattitude: Gelijke monniken, gelijke kappen! (met dank aan HR, de medezeggenschap en de CAO / vakbond) 2
Planning & control hebben hun beste tijd gehad! Het slechte nieuws: Professionals zijn niet te managen door het opleggen van regels en procedures of door het toepassen van (proces)informatiesystemen (Mintzberg, 1979) DELLE BOHICA Het goede nieuws: Het energieniveau en de focus van professionals is een functie van de mogelijkheid zichzelf te identificeren met de values (hogere doelen) van de organisatie Vaak uitgedrukt in een mission statement of collectieve ambitie Conferentie Onderwijscyclus: Vliegwiel voor kwaliteit: Leidinggeven aan onderwijsprofessionals: Durf te differentëren! Geef 80% van de professionals ruimte en vertrouwen Stuur hen op collectieve ambitie en op output Mathieu Weggeman Den Haag, 8 december 2014 3
Kenmerken van leidinggevenden in excellente professionele organisaties: - ontwikkelen samen met de mensen een collectieve ambitie Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - inspireren en betrekken medewerkers bij de strategie - communiceren op tijd en eerlijk; zijn er en luisteren (MBWA) - geven outputduidelijkheid en feedback - treden assertief op naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - hebben een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. Lao Tse, 600 BC Een collectieve ambitie geeft richting aan de energie van de professional The key message to managers of professionals is: create meaning! Help your subordinates to find the excitement in their work. Doing this is the key to quality and productivity (Maister, 1985) Personal values Organizational values Shared values 4
Fragmenten van collectieve ambities: Disneyland We give our customers an experience of happiness????? We recognize that this is a unique time, when our products will change the way people work and live. It s an adventure and we re in it together Holec Johnson & Johnson Philips Research De nadruk ligt op ondernemingszin, zakelijk gerichte agressie en bereidheid tot persoonlijke inzet. Kennis en kunde zijn belangrijk, karakter en loyaliteit niet minder. Van fouten mag maar ook: moet worden geleerd We believe our first responsibility is to the doctors, nurses and patients, to mothers and all others who use our products and services Een research succes is pas een succes als het leidt tot een business succes Collectieve ambitie van de opleiding Toegepaste Psychologie van de Hogeschool van Amsterdam - Samen leven vraagt om inzicht in het gedrag van jezelf en van anderen - Wij geven onze studenten de psychologische kennis en vaardigheden om dat inzicht bij mensen te ontwikkelen en om te helpen gedrag te veranderen - Wereldwijs en met lef en daadkracht, maken zij snel aansluiting om effectieve interventies toe te passen - Zij zijn meesters in echt contact maken, slim uitvragen, kritisch reflecteren en doelgericht handelen - De moderne wereldstad is het speel- en werkveld van de Amsterdamse toegepast psycholoog 5
Wij zijn het nieuwe Delft collectieve ambitie als voorwaarde voor teamontwikkeling 4. Het team wordt zelfsturend en open naar buiten 3. De groep vormt een team 2. Er ontstaat een groep 1. Individuen gaan samenwerken centraal staan de eigen vaktechnische en sociaalcommunicatieve vaardigheden zoeken naar de juiste rol regels en procedures worden ontwikkeld tegenstellingen tekenen zich af positie conflicten; toetsing van individuele prestaties team formuleert waarden en normen (verdieping) gevoel voor gezamenlijke verantwoordelijkheid ontwikkelt zich (wij-gevoel) discussies over de groepsprestatie (inward-looking) plaatsbepaling in externe omgeving; het besef dat het team een functie vervult in een groter geheel discussies over de groepsprestatie (outward-looking) verbeterprogramma Naar: Van Amelsfoort en Scholtes, 1997 6
Als er een collectieve ambitie is, hoeven mensen alleen nog maar in hun kracht gezet te worden (Mihaly Csikszentmihalyi - 1999) Hoog Moeilijkheid van de taken: zorg Angst Stress Gebied spanning waarin FLOW kan optreden routine verveling Laag apathie Laag Kennisniveau: Hoog Kenmerken van leidinggevenden in excellente professionele organisaties: - ontwikkelen samen met de mensen een collectieve ambitie Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - inspireren en betrekken medewerkers bij de strategie - communiceren op tijd en eerlijk; zijn er en luisteren (MBWA) - geven outputduidelijkheid en feedback - treden assertief op naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - hebben een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. Lao Tse, 600 BC 7
Sturen op output, tenzij. inputsturing throughput- of processturing outputsturing Input (wie) kennis van docenten leermaterialen tijd en geld leerplannen Throughput; werkproces (hoe) Output (wat) % startkwalificatie % uitval tevredenheid leerlingen tevredenheid docenten HOE = de professionele autonomie van de vakmens WAT = de strategische autonomie van de manager Dan Pink: Drive Principes onderwijscyclus: - Professionele ruimte - Teamontwikkeling - Eigenaarschap autonomy mastery purpose 8
Kenmerken van leidinggevenden in excellente professionele organisaties: - ontwikkelen samen met de mensen een collectieve ambitie Men koos ooit voor dit vak uit passie, en die kun je verliezen - inspireren en betrekken medewerkers bij de strategie - communiceren op tijd en eerlijk; zijn er en luisteren (MBWA) - geven outputduidelijkheid en feedback - treden assertief op naar mensen die niet goed meer zijn in het vak - functioneren als hitteschild voor de ruis van boven - hebben een gezaghebbende maar dienende en bescheiden attitude A leader is best when people barely know he exists, not so good when people obey and acclaim him, worse when they despise him. But a good leader, who talks little, when the work is done, his aim fulfilled, they will say: We did it ourselves. Lao Tse, 600 BC Niet iedere professional blijft de hele tijd even goed in het vak! HOOG VERWACHTE GROEI IN PERFORMANCE (verwachte bijdrage aan de organisatiedoelen) LAAG STER - high potential - bijdragen: innovatie en productie PRODUCTIETIJGER - gestabiliseerd - bijdrage: routinematige productie fase 2 fase 1 fase 3 fase 4 TRAINEE - al dan niet getalenteerde probleemmaker - bijdragen: innovatie en het voortdurend stellen van de waaromvraag VERTELLER - einde loopbaan als professional - bijdragen: non-core en weet alles van vroeger A standaard ontwikkeling van de kenniswerker B HOOG LAAG HUIDIGE PERFORMANCE (huidige bijdrage aan de organisatiedoelen) 9
Conferentie Onderwijscyclus: Vliegwiel voor kwaliteit: Leidinggeven aan onderwijsprofessionals: Durf te differentëren! Geef 80% van de professionals ruimte en vertrouwen Stuur hen op collectieve ambitie en op output Mathieu Weggeman Den Haag, 8 december 2014 Samenvatting: Het gaat om het managen van verwachtingen Wat verwachten docenten van leidinggevenden? Minder bureaucratie en meer vertrouwen! (het wegnemen van allerlei beslommeringen; hitteschild) Wat verwachten leidinggevenden van docenten? Dat ze state-of-the-art in hun vak zijn! (op content, pedagogie en didactiek) 10
Een ideale manager van professionals: Ik geef je ruimte en vertrouwen, maar ik ben er voor als er toch iets mis gaat. 11