Innovatieagenda. Topsector Energie. Wind op Zee. Gas en groen gas. Energiebesparing in de Gebouwde Omgeving. Energiebesparing in de industrie

Vergelijkbare documenten
Subsidies. Energie en Industrie Maurits Clement

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

STORAGE & INTEGRATION OF RENEWABLE ENERGY (SIRE)

TKI Energie & Industrie

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland Ministerie van Economische Zaken en Klimaat. Subsidieregelingen Topsector Energie

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

De rol van biomassa in de energietransitie.

PROEFTUIN VOOR HET EUROPESE ENERGIESYSTEEM VAN DE TOEKOMST

Nationale Energieverkenning 2014

De ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016

Gas op Maat. Postbus 250, 3190 AG Hoogvliet Rotterdam Telefoon +31(0)

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

Startnotitie Energietransitie. November 2018

Smart Grids, bouwstenen voor slimmer energiegebruik. ENGIE Infra & Mobility

Subsidies Biobased Economy

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Subsidies. Energiebesparing Industrie TKI ISPT Maurits Clement

Het is deze verduurzaming van de elektriciteitsproductie die afspraken aan de andere tafels van het Klimaatakkoord mogelijk maakt.

Model projectplan tender ISPT Energiebesparing industrie: joint industry projects 2014

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Amsterdam 9 mei 2017 Guy Konings, Joulz

Stichting Springtij Ophelialaan 69-A 1431 HA, Aalsmeer

Transformatie van het Energiesysteem. Atelier Flevo-perspectieven

MKB-Innovatiestimuleringsplan (MIT) 2016 Topsectoren Chemie en Energie (inclusief BBE)

Energieakkoord voor duurzame groei

DE ROL VAN GAS EN GASINFRASTRUCTUUR IN EEN DUURZAME LEEFOMGEVING. Samen naar een duurzame, betrouwbare en competitieve energiemix

Speech van commissaris van de koning Max van den Berg, debatavond Europese Commissie 'Energievoorziening in de toekomst', 30 januari 2014

Zonder Energieopslag geen Energietransitie. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel WKO-Manifestatie / 30 Oktober 2013

De Europese lidstaten in het kader van de Lissabon-afspraken de EU tot de meest innovatieve economie ter wereld willen maken;

Route naar een Duurzame Energievoorziening

Twence: Transitie naar Euregionaal producent van duurzame energie en grondstoffen

De toekomst van energie

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Innovatiethema s. Pagina! 1 van! 5

Transitie naar een duurzame elektriciteitsvoorziening en de rol van biomassa. Ir. Harry A. Droog

Hernieuwbaar gas. Energiedrager van de toekomst. Wat is de rol van (hernieuwbaar) gas in de energietransitie

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

Samen maken we Nederland aardgasvrij

Themaochtend zonne-energie

Netwerkbijeenkomst VAVI, VIGEF & NEBAFA

6 Pijler 4: Het energietransportnetwerk gereedmaken

Biomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie

reating ENERGY PROGRESS

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM

Raadsakkoord energietransitie. Februari 2019

Symposium De Groene Delta van Nijmegen. Dag van de duurzaamheid 10 oktober 2014

Vol gas op weg naar een duurzame energietoekomst

Na aardgas komt zonneschijn

Raadsakkoord energietransitie. April 2019

Biomassa in het Voorstel voor Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord (VHKA)

De energie-infrastructuur van Zuid-Holland

Helmonds Energieconvenant

Bob Meijer Lancering TKI Wind op Zee Tenders januari 2015

Middels deze brochure bieden we inzicht in:

Opslag van energie een verantwoordelijkheid of kans voor de zorg? Joris Ijzermans Business Unit Manager Energy Solutions Center

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Power to gas onderdeel van de energietransitie

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

ideego programma 2015

Duurzame Industrie. De ombouw van energie-intensief naar energie-efficiënt

Klimaatneutrale gemeenten. Frans Rooijers - directeur CE Delft

ECN TNO activiteiten systeemintegratie

1a. Duurzame productie van warmte en koude, warmtemanipulatie en opslagtechnologie

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen

Onze energievoorziening in feiten: mythes, nieuwtjes en kansen. Heleen de Coninck, 13 september 2011

ENERGIE-INFRASTRUCTUUR IN HET ROTTERDAMSE HAVENGEBIED. Maart 2019

RVO.NL-regelingen voor zon-pv en zonthermisch:

De Overheidsvisie op de bio-based economy in de energietransitie

Gebouwde Omgeving: cruciaal voor draagvlak klimaatakkoord

Missiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie

DE ENERGIE TRANSITIE

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

GROEN GAS HEEFT DE TOEKOMST en de toekomst begint nu

Beleggen in de toekomst. de kansen van beleggen in klimaat en milieu

Ministerie van Economische Zaken

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA s-gravenhage. Datum 14 maart 2012

MANAGEMENT SAMENVATTING ENERGIERAPPORT 2008

Officiële uitgave van het Koninkrijk der Nederlanden sinds Gelet op de artikelen 4, 15, 17, 19, 25, 44 en 50 van het Kaderbesluit EZ-subsidies;

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

B-115 Green Deal van Third Paradise/Onze NDSM Energie met de Rijksoverheid

Wat verstaan we onder warmtehuishouding? Jo Cox Sponsor P2

Wij hebben méér dan een plan! Naar een klimaatneutraal Chemelot in 2050 Inzet voor het klimaatakkoord

Hoe verder na het energieakkoord?

Duurzame Industrie. De overgang naar een circulaire en een CO2-vrije industrie

Energievoorziening Rotterdam 2025

Kom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012

Kabinetsappreciatie Hieronder wordt volgens de lijnen van het voorstel van de sectortafel Elektriciteit ingegaan op de aanpak per thema.

Prof. Jos Uyttenhove. E21UKort

STRATEGIE DUURZAME ENERGIETRANSITIE GEMEENTE BREDA

FOSSIELE BRANDSTOFFEN

Naar een duurzame energie huishouding: belofte of mogelijkheid?

In het hol van de leeuw?

regelgeving gericht op decentrale energieopwekking of opslag van duurzame energie.

Zonnestroom en windstroom Samen meer

Roadmap Smart Grids Mar$jn Bongaerts Frits Verheij 12 februari 2014

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Energietransitie in de Betuwse Bloem

Transcriptie:

op Zee B

de Industrie De Nederlandse industrie is relatief energie-intensief en levert een belangrijke bijdrage aan ons Bruto Nationaal Product en de werkgelegenheid. op Zee Reductie van energieverbruik en energie-efficiëntie zijn de belangrijkste maatregelen om de afhankelijkheid van fossiele brandstoffen te verminderen en emissies te reduceren. De zes programmalijnen binnen het thema in de Industrie zijn: 1. Nieuwe generatie warmtegebruik systemen; 2. Nieuwe generatie scheidingstechnologie als vervanging van energie-intensieve destillatie; 3. Betrouwbare, rendabele en energiezuinige B droog- en ontwateringsprocessen; 4. Intensiveren van processen en optimaliseren van warmteen stofoverdracht; 5. fvangen van waardevolle componenten uit waterstromen, en ontwikkelen van alternatieven voor huidige energie-intensieve behandelingsmethoden zoals verdamping; 6. Energie-efficiënte manier van gasscheiding en gasbehandeling. Innovatiethema de Industrie

De toenemende schaarste van fossiele grond- en brandstoffen maakt dat producenten op zoek moeten naar alternatieven. Groene op grondstoffen Zee gewassen en reststromen uit de landbouw en voedingsmiddelenindustrie moeten als vervanging worden ingezet voor de productie van materialen, chemicaliën, transportbrandstoffen en energie. De overgang van een economie gebaseerd op fossiele grondstoffen naar een biobased economy is een complexe systeeminnovatie, maar groene grondstoffen biomassa zullen een steeds belangrijkere rol gaan spelen in onze economie. De vier programmalijnen van B zijn: 1. Thermische conversie van biomassa; 2. hemisch katalytische conversietechnologie; 3. Biotechnologische conversietechnologie; 4. capturing. Innovatiethema

Groen Gas De Nederlandse energiehuishouding draait voor meer dan de helft op (aard)gas. Een substantieel deel van onze economie is dus van op aardgas Zeeafhankelijk. Gas kan een sleutelrol spelen in de transitie naar een duurzame energiehuishouding. Het is relatief schoon t.o.v. andere fossiele bronnen, betaalbaar en betrouwbaar. Daarnaast kan gas door het leveren van flexibiliteit aan het hele energiesysteem, inclusief elektriciteit, het energiesysteem betrouwbaarder maken. De vijf programmalijnen van Gas zijn: 1. Upstream Gas; 2. Groen Gas Vergisting; B 3. Groen Gas Vergassing; 4. Small Scale LNG; 5. US (arbon apture, Utilization & Storage). Innovatiethema Groen Gas

De zonnestroomsector (PV-sector) in Nederland is sterk ontwikkeld en biedt bij uitstek kansen voor verdere innovatie en groei, op zowel Zee aan de kant van de technologie als aan de kant van de toepassingen. Er wordt ingezet op het ontwikkelen van innovatieve zonnestroomsysteemcomponenten en op de integratie van systemen in de gebouwde omgeving. Het werkgebied van het thema is sterk verbonden met de werkgebied van de thema s Energie in en Smart Grids. De programmalijnen voor het innovatiethema B zijn: 1. Zonnestroomsysteemcomponenten; 2. Multifunctionele Bouwdelen. Innovatiethema

de Gebouwde Omgeving B Het energieverbruik in de gebouwde omgeving bedraagt in Nederland ca. 35% van het totale nationale energieverbruik en veroorzaakt 30% van de op OZee 2 uitstoot. Om het energieverbruik in Nederland serieus terug te dringen, moet dus de gebouwde omgeving worden aangepakt. Topsector Energie wil via economische groei van innovatieve bedrijven de belangrijke energiedoelstellingen voor de gebouwde omgeving binnen bereik brengen. De aanpak zal naast technische innovaties ook sterk gericht zijn op niet-technische innovaties om de schaalvergroting te realiseren die hiervoor nodig is. De programmalijnen van B in de Gebouwde Omgeving zijn: 1. ompacte onversie en Opslag; 2. Multifunctionele Bouwdelen. Innovatiethema

op Zee op Zee moet een aanzienlijke bijdrage gaan leveren aan het doel 16% hernieuwbare energie in 2023, zoals afgesproken in het Energieakkoord. op ZeeInnovaties binnen dit programma zijn vooral gericht op kostenreductie van bouw, aanleg en beheer van windparken op zee. Daarnaast wordt gebouwd aan een krachtige windsector met mondiale exportkansen. Binnen het innovatieprogramma op Zee zijn vijf programmalijnen opgenomen: 1. Ondersteuningsconstructies; 2. turbine en windcentrale; 3. Intern elektrisch netwerk en aansluiting B op het landelijke net; 4. Transport, installatie en logistiek; 5. Beheer en onderhoud. Innovatiethema op Zee

De energiemarkt zal veranderen in een netwerk dat centrale en decentrale producenten met elkaar verbindt. of intelligente netten op Zee maken verdere inpassing van duurzame energie(toepassingen) mogelijk en zorgen voor de benodigde flexibilisering van de energievoorziening en gebruikersmarkt. Nederland heeft een stevige niche marktpositie voor smart grids, vanwege het geconcentreerde elektriciteits- maar ook gasdistributienetwerk, waarbij Nederland als één stad kan worden gezien. De twee programmalijnen voor het thema B smart grids zijn Flexibiliteit van de energie-infrastructuur en Energieregelsystemen en -diensten binnen de gebouwde omgeving. Innovatiethema

Samenhang tussen het gebruik van gas in de energievoorziening, de verhouding tussen duurzaam en fossiel, de opslagvraagstukken en op netbalancering Zee zijn belangrijke issues die essentieel zijn voor een succesvolle energietransitie. De innovaties binnen dit thema zijn gericht op de samenhang en moeten ertoe leiden dat de uitdagingen in de snel veranderende energievoorziening adequaat worden geadresseerd. Nieuwe kennis, diensten en producten worden ontwikkeld om de energievoorziening toekomstbestendig te maken. Het programma systeemintegratie richtte zich in 2014 op twee programmalijnen, Hybride Energie-infrastructuren B en Energieopslag en Keteninteracties. Het programma wordt in 2015 voortgezet. Innovatiethema

(STEM) Technische innovaties staan nooit los van de maatschappij waar ze worden toegepast. In een democratische samenleving bepalen acceptatie op Zee door de maatschappij en het brede publiek uiteindelijk het succes van een innovatie. Zo ook bij de technische innovaties, die nodig zijn om de energietransitie te versnellen. De is zich hiervan bewust en heeft het sociaal innovatieprogramma STEM ingericht. In dit programma werken wetenschappers en bedrijven samen aan niet technologische uitdagingen. Lees meer over het innovatieprogramma: Innovatiethema STEM B