Module: Van jagers naar boeren (OB) Werkwijzer/ syllabus De eerste mensen leefden van de jacht en het verzamelen van voedsel. Geleidelijk aan gingen meer en meer mensen over op de landbouw. Deze overgang had grote gevolgen voor de manier waarop mensen met elkaar samenleefden. Basis informatie bij deze module: In deze module worden de belangrijkste veranderingen tijdens het eerste tijdvak behandeld. Deze belangrijke veranderingen noem je de kenmerkende aspecten van het tijdvak. Je ziet ze hieronder: Jouw docent tijdens (en de schrijver van) deze module is Jasper de Boer (Bor). Jouw docent is bereikbaar via Email: j.deboer@olympuscollege.nl of van maandag t/m vrijdag vrijwel de gehele dag op school (meestal in lokaal H206). Je kunt ook het programma Classkick gebruiken om in contact te komen en/of een afspraak te maken met jouw docent. 1
Deze module wordt afgesloten met een eindtoets. Deze telt vier keer mee in je eindcijfer van dit schooljaar. Voordat je aan deze module kunt beginnen moet je de volgende module/ modules succesvol hebben afgerond: - OB-Introductie op het vak geschiedenis Wat is de globale opzet en tijdsplanning van deze module? Deze module in een blended vorm aangeboden. Dit betekent dat je een gedeelte van de leerstof in het klaslokaal op school aanleert. Een ander gedeelte van de leerstof leer je door het uitvoeren van online leeractivteiten. De leerstof is verdeeld in meerdere leereenheden. Elke leereenheid bestaat uit meerdere leeractiviteiten. In elke leereenheid wordt aangegeven hoeveel tijd je hebt om de leeractiviteiten uit te werken. De manier waarop jij tijdens deze module werkt hangt (mede) af van de leerroute die je volgt. Jouw docent overlegt met jou welke keuze(s) je hebt. De module begint maandag 9 september 2019 (week 37) en eindigt op zondag 29 september 2019 (week 39). In week 44 (maandag 28 oktober 2019 - vrijdag 1 november 2019 heb je een toetsweek! Week 42 (maandag 14 oktober 2019 t/m vrijdag 18 oktober 2019) heb je geen les in verband met de herfstvakantie. Je kunt deze vakantie gebruiken om achterstallig werk in te halen. Waar gaat deze module in hoofdlijnen over? De eerste mensen leefden als jager en verzamelaar. Dit was hun middel van bestaan. Dit bepaalde de manier waarop deze mensen samenleefden. Deze module neemt je terug naar de leefwijze van deze eerste mensen. Op den duur ontstond er een ander middel van bestaan: de landbouw. Mensen die aan landbouw gingen doen leefden op een heel andere manier samen. Je verdiept je in deze veranderingen. 2
Tijdens deze module gebruik je zowel primaire als secundaire historische bronnen. Wat leer ik tijdens deze module? Na het volgen van alle leereenheden uit deze module en het uitwerken van alle leeractviteiten kun je antwoord geven op de volgende vragen: - Welke periode hoort bij dit tijdvak en welke kenmerkende aspecten horen bij dit tijdvak? - Welke theorieën zijn er over het ontstaan van de eerste mensen? - Hoe leefden de eerste mensen samen? - Hoe weten wij dingen over deze eerste mensen? - Waarom kunnen wij sommige vragen over het (vroege) verleden moeilijk beantwoorden? - Hoe en waar ontstond de landbouw? - Op welke manier veranderde het leven van mensen door de komst van de landbouw? - Hoe werd de landbouw verspreid en kwam deze uiteindelijk in Nederland? - Wat zijn hunebedden en waar werden ze voor gebruikt? EN heb je geoefend met: - Verschillende historische vaardigheden; - Het geven van een juiste bronvermelding; - Verschillende universele (21ste eeuwse) vaardigheden. Hoe begleidt mijn docent mij tijdens deze module? Je ziet op je rooster een aantal lesuren GS (geschiedenis) van Bor ingepland staan. Aan het begin van deze lesuren 3
ben je in het lokaal (behalve wanneer je leerroute 3 volgt). Tijdens deze lesuren krijg je van je docent een korte instructie waarbij hij de hoofdlijnen van de leereenheid van die week bespreekt. Ook heb je tijdens deze lesuren gelegenheid om je vragen te stellen. De leeractiviteiten die je online maakt worden door jouw docent van feedback voorzien. Het is belangrijk dat je deze feedback goed bestudeert en gebruikt om (wanneer dat nodig is) je uitwerkingen aan te vullen of te corrigeren. Je kunt ook altijd een afspraak met je docent plannen buiten de lesuren. Stuur hem in dat geval een email of een bericht via het programma Classkick. Wat heb ik nodig tijdens deze module? Tijdens het werken aan de leeractiviteiten maak je in ieder geval gebruik van: - Een laptop, computer, tablet of een ander geschikt device (werken op je smartphone kan, maar is minder geschikt!) met een tekstverwerkingsprogramma (bijv. Word of Pages) en een programma om diapresentaties te maken (bijv. PowerPoint of Keynote); - Een aantekeningenschrift voor het vak geschiedenis; - Een (gratis) account bij https://classkick.com (of de App op je device); - Een (gratis) account bij https://edpuzzle.com (of de App op je device); - Een (gratis) account bij https://piktochart.com (of de App op je device); - Je handboek voor het vak geschiedenis (kijk hieronder voor de juiste versie per leerjaar!): * Mavo 1 en Mavo-Havo 1: Van der Geugten, T. [e.a.] (2018) Geschiedeniswerkplaats: vmbo-t/havo 1 informatieboek. Groningen/ Utrecht: Noordhoff Uitgevers. (Hoofdstuk 1) * Havo 1: Van der Geugten, T. [e.a.] (2017) Geschiedeniswerkplaats: havo/ vwo 1 informatieboek. Groningen/Utrecht: Noordhoff Uitgevers. (Hoofdstuk 1) 4
* Havo-Vwo 1 en Vwo 1: Van der Geugten, T. [e.a.] (2012(!)) Geschiedeniswerkplaats: Vwo 1 informatieboek. Groningen/Utrecht: Noordhoff Uitgevers. (Hoofdstuk 1) - Tijdens de module gebruik je ook online en offline bronnen die je van je docent krijgt Hoe wordt de leerstof uit deze module getoetst? De leerstof uit deze module maakt deel uit van toets T2 (tijdens toetsweek 1). Hiervoor krijg je een cijfer dat vier keer meetelt in jouw eindcijfer van dit schooljaar. Je kunt echter bonuspunten verdienen voordat je aan je eindtoets begint. Meer informatie vind je in de tabel hieronder. 5
Wat gebeurt er als ik valsspeel? Er wordt van jou verwacht dat je de leeractivteiten uitwerkt en dat je de feedback van je docent (en soms van je medeleerlingen) gebruikt om beter te worden. Wanneer jij je leeractiviteit niet (zelf) uitwerkt is het volgen van de les niet effectief. Je moet in zo n geval eerst de leeractivteit die nog niet af is afmaken voordat je de les kunt bijwonen en aan de nieuwe leereenheid kunt beginnen. Wanneer je fraude pleegt tijdens de toets of bij inleveropdrachten die meetellen voor het eindcijfer wordt het fraudeprotocol van school in werking gesteld. Afkijken tijdens de toets of het letterlijk overnemen van stukken tekst uit een boek of van een website (plagiaat) zijn voorbeelden van fraude. Bij constatering van fraude worden jouw ouders/begeleiders altijd op de hoogte gesteld. Uit welke leereenheden en leeractivteiten bestaat deze module? Deze module bestaat uit drie leereenheden. De leereenheden die samen deze module vormen zijn: - De tijd van jagers en boeren: een overzicht van het tijdvak - De eerste mensen: de leefwijze van jagers-verzamelaars - Het ontstaan van de landbouw: de leefwijze van de eerste boeren Elke leereenheid bestaat uit meerdere leeractivteiten. Deze leeractiviteiten, en alle relevante informatie, vind je terug via de website die bij deze module hoort. Deze website vind je hier: 6