Monique Tersteeg, communicatieadviseur Wnra, m.tersteeg@utrecht.nl 24 mei 2019 Home Nieuwe rechtspositie Toelichting De tegels van deze intranetsite linken naar inhoudelijke pagina s. De teksten vind je in dit document (de inhoud is nog niet overal compleet). Afhankelijk van de reacties en vragen die we krijgen, passen we de site verder aan. De site is gebaseerd op onze Q&A (de teksten in dit document zijn gelijk aan de Q&A). Bij Heb je een vraag linken we naar de Q&A, omdat sommigen liever van papier lezen. De inhoudelijke pagina s zijn ook te benaderen via de hyperlinks van Direct Naar. Dit blok staat ook op elke inhoudelijke pagina, zodat navigeren overal hetzelfde is. Elke inhoudelijke pagina begint met een inleidend blok met de belangrijkste informatie. Daarna volgen een of meer blokken met aanvullende uitleg. Zie het screenshot op de volgende pagina. In dit document zijn interne hyperlinks verwijderd. Externen hebben geen toegang tot het intranet van Gemeente Utrecht. Pagina 1 van 20
<screenshot inhoudelijke pagina> Pagina 2 van 20
Direct naar Direct naar Wat is de Wnra? Heb je een vraag? Video + uitleg Dit blijft hetzelfde Dit verandert Cao Gemeenten Personeelshandboek Wetten en Regelingen Ontslagbescherming Terug naar home <snelkoppelingen naar inhoudelijke pagina s; deze interne hyperlinks zijn verwijderd> <Dit blok staat ook op elke inhoudelijke pagina, zodat navigeren overal hetzelfde is.> Pagina 3 van 20
Wat is de Wnra? > <link naar inhoudelijke pagina> <Introductietekst op home Nieuwe rechtspositie> Ambtenaren krijgen een nieuwe rechtspositie Dat gebeurt op 1 januari 2020 als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) ingaat. Deze wet zorgt dat voor ambtenaren dezelfde regels gelden als voor werknemers in het bedrijfsleven. In je dagelijkse werk merk je dat niet zo. De inhoud van je huidige dienstverband blijft gelijk en je blijft hetzelfde werk doen. Je arbeidsvoorwaarden veranderen niet. Je blijft ambtenaar en je houdt de speciale ambtenarenstatus. Wat wijzigt er dan wel en wat betekent dat voor jou? Dat lees je op deze site. Wat is de Wnra? <Inhoudelijke pagina> De Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) is een nieuwe wet Deze wet regelt dat ambtenaren dezelfde rechtspositie krijgen als werknemers in het bedrijfsleven. De wet geldt voor werknemers in dienst van een overheidswerkgever, zoals ambtenaren van de Rijksoverheid, gemeenten en waterschappen. De wet gaat in op 1 januari 2020. Waarom komt de Wnra er? Werknemers bij de overheid en in het bedrijfsleven moeten hetzelfde behandeld worden, vindt een meerderheid in de Tweede en Eerste Kamer. Met het invoeren van de Wnra wordt dit bereikt. Ambtenarenwet 2017 Als de Wnra in werking treedt, gaat ook de Ambtenarenwet 2017 gelden. Op de pagina Wetten en Regelingen lees je daar meer over. <interne hyperlink verwijderd> Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Hier lees je het eerste intranetbericht over de Nieuwe Rechtspositie. <interne hyperlink verwijderd> Wnra is laatste moderingseringsstap De nieuwe wet is er niet van de ene dag op de andere gekomen. Sinds de jaren 80 van de vorige eeuw zijn er telkens stappen gezet in het moderniseren (normaliseren) van de arbeidsverhoudingen tussen Pagina 4 van 20
werkgever en werknemer in overheidsdienst. Ambtenaren vallen bijvoorbeeld al onder de WW en de Zorgverzekeringswet. De verschillen tussen de rechtspositie van werknemers in de markt en die van ambtenaren zijn daardoor steeds wat kleiner geworden. De Wnra is de laatste stap in dat proces. Politieke besluitvorming De Eerste Kamer heeft op 8 november 2016 ingestemd met de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra). De planning van Rijksoverheid is dat de Wnra op 1 januari 2020 in werking treedt. Maar die datum staat niet voor 100% vast. De politieke besluitvorming in de Tweede en Eerste Kamer kan - heel misschien - voor uitstel zorgen. Waarom is men voorzichtig over de ingangsdatum van de Wnra? Dat komt doordat er twee belangrijke zaken goed geregeld moeten zijn voordat de Wnra in kan gaan. 1. De eerste belangrijke opgave is het wetgevingsproces. Er is aanpassingswetgeving en invoeringswetgeving nodig voor de Wnra. Die wetgevingstrajecten lopen nu (april 2019) voor op schema en dat is een goed teken. Wil je hierover meer weten lees dan dit artikel over het wetgevingsproces. 2. De tweede belangrijke opgave is dat werkgevers, zoals gemeenten, de Wnra in hun organisatie invoeren. De werkgevers liggen op schema met hun voorbereidende werkzaamheden en ook dat is een goed teken. Rijksoverheid zegt nu (april 2019) dat alle signalen erop wijzen dat de invoeringsdatum van 1 januari 2020 gehaald gaat worden. Dan kan de Wnra volgens planning in werking treden. Historie. De tijdlijn ambtelijke rechtspositie toont de normaliseringsstappen vanaf de jaren 80 en de geschiedenis van de ambtelijke rechtspositie daarvoor. Normaliseren betekent standaardiseren of gelijkmaken. De Wnra maakt de rechtspositie van ambtenaren wettelijk gelijk aan die van werknemers in het bedrijfsleven. Rechtspositie = de rechten en plichten die horen bij je aanstelling als ambtenaar. Wat een overheidswerkgever is, lees je op de pagina Wetten en Regelingen. <interne hyperlink verwijderd> Pagina 5 van 20
Heb je een vraag? Wat is er aan de hand? Ambtenaren krijgen een nieuwe rechtspositie. Dat gebeurt op 1 januari 2020, als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) ingaat. In je dagelijkse werk merk je dat niet zo. De inhoud van je huidige dienstverband blijft gelijk en je blijft hetzelfde werk doen. Je arbeidsvoorwaarden veranderen niet. Je blijft ambtenaar en je houdt de speciale ambtenarenstatus. Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Vragen en antwoorden In het document met Vragen en antwoorden hebben we alle informatie voor je verzameld. <interne hyperlink verwijderd> Personeelsinformatie Op intranet vind je allerlei Personeelsinformatie. Het kan nog enige tijd duren, voordat deze pagina s inhoudelijk zijn aangepast op de nieuwe rechtspositie. Meer uitleg De nieuwe rechtspositie in 1 oogopslag voor een grotere versie om te downloaden. <interne hyperlink verwijderd> Nog meer informatie Belangrijke informatie over de nieuwe rechtspositie en de Wnra, plaatsen we op Digiplaza: 1-gu-infonieuwe-rechtspositie. De VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) heeft een website over de Wnra met uitleg en achtergrondinformatie. En dit filmpje dat uitleg geeft over de nieuwe rechtspositie. Pagina 6 van 20
Let op: in Utrecht zijn twee zaken iets anders geregeld dan in het filmpje. - Als je nu al in dienst bent bij de gemeente Utrecht, hoef je geen handtekening te zetten onder de nieuwe arbeidsovereenkomst. Je vaste of tijdelijke aanstelling wijzigt automatisch (van rechtswege) in een arbeidsovereenkomst. Dat gebeurt op 1 januari 2020 als de Wnra ingaat. Meer informatie lees je op de pagina Dit verandert <interne hyperlink verwijderd> - Geschillenregeling Utrecht Rijksoverheid heeft de website www.wnra.nl. Op die website vind je uitgebreide informatie en juridische achtergronden over de Wnra. Gemeentelijk project Normalisering Een projectteam zorgt ervoor dat in de Utrechtse gemeentelijke organisatie de omzetting van je aanstelling naar een arbeidsovereenkomst zo soepel mogelijk verloopt. Daarover praat het projectteam ook met de lokale vakbonden en de COR. De COR en de Commissie van Overleg, het lokale overleg van de wethouder en de lokale vakbonden, worden betrokken bij diverse onderdelen waaronder het maken van het Personeelshandboek en de geschillenregeling. Hoewel er voor medewerkers niet zoveel verandert, zijn er toch veel praktische zaken die we moeten regelen. Denk bijvoorbeeld aan het voorlichten en informeren van medewerkers, het opleiden van onze juristen, het aanpassen van werkprocessen en het overleg met de medezeggenschap. Vragen over de Wnra mail je naar normalisering@utrecht.nl Pagina 7 van 20
(Link naar: https://youtu.be/qhcuisb4qs4) Video + uitleg De VNG heeft een filmpje dat uitleg geeft over de nieuwe rechtspositie. Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Informatie van VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten) Let op: in Utrecht zijn een paar zaken anders geregeld dan je ziet in het filmpje. - Als je nu al in dienst bent bij de gemeente Utrecht, hoef je geen handtekening te zetten onder de nieuwe arbeidsovereenkomst. Je vaste of tijdelijke aanstelling wijzigt automatisch (van rechtswege) in een arbeidsovereenkomst. Dat gebeurt op 1 januari 2020 als de Wnra ingaat. Meer daarover lees je op de intranetpagina Dit verandert <interne hyperlink verwijderd> - De geschillenregeling Utrecht VNG heeft ook een website over de Wnra met uitleg en achtergrondinformatie. Pagina 8 van 20
Dit blijft hetzelfde Als de Wnra ingaat op 1 januari 2020, blijft dit hetzelfde: - De inhoud van je huidige dienstverband blijft gelijk en je blijft hetzelfde werk doen. - Je arbeidsvoorwaarden veranderen niet. - Je blijft ambtenaar en je houdt de speciale ambtenarenstatus. - Voor burgemeester, wethouders en raadsleden blijft de rechtspositie zoals die was. Zie Meer uitleg. <interne hyperlink verwijderd> Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg De inhoud van je huidige aanstelling en je arbeidsvoorwaarden blijven hetzelfde Alle bestaande beslissingen, afspraken en toezeggingen van je huidige aanstelling, gaan ongewijzigd over naar de nieuwe arbeidsovereenkomst. Zoals: tijdelijk of vast dienstverband, salaris, werktijden, werkrooster, vakantie-uren en verlofregeling, pensioen (ABP), faciliteiten voor de uitoefening van je functie en studiefaciliteiten. Je blijft ambtenaar en je houdt de speciale ambtenarenstatus De ambtelijke status en ook het begrip ambtenaar blijven bestaan. Iedere medewerker in dienst van een overheidswerkgever is ambtenaar. De speciale regels voor ambtenaren blijven bestaan Als ambtenaar werk je voor het publieke belang en de speciale regels voor ambtenaren blijven daarom bestaan. Zoals: integer handelen, geheimhoudingsplicht, verbod om giften aan te nemen, plicht om nevenfuncties te melden, eed afleggen of belofte doen. Op intranet lees je meer over de regels die gemeente Utrecht hanteert. <interne hyperlink verwijderd> In de eed of belofte spreken ambtenaren uit dat ze integer zullen handelen, betrouwbaar en onkreukbaar zijn en fatsoenlijk omgaan met burgers en collega s. Die eed of belofte leggen ze af op het moment dat ze in dienst treden bij de overheid. De Wnra geldt niet voor politieke ambtsdragers Voor politieke ambtsdragers, zoals burgemeesters, wethouders en raadsleden, gelden (nu al) aparte regels. Zij zijn geen gewone werknemers en worden in de wet ook niet als ambtenaar gezien. Politieke ambtsdragers hebben een uitzonderingspositie, omdat in hun geval geen sprake is van ondergeschiktheid (een belangrijk kenmerk van een arbeidsovereenkomst). Pagina 9 van 20
De aanpassingswetgeving rondom de Wnra zorgt ervoor dat de rechtspositie van burgemeesters, wethouders en raadsleden niet wijzigt. Ze gaan niet onder het burgerlijk arbeidsrecht vallen, krijgen geen arbeidsovereenkomst maar houden hun aanstelling. Ook houden ze de wettelijke ambtelijke status, omdat die status in andere wetgeving is vastgelegd. Meer informatie over de uitzonderingsgroepen staat op deze websites. - De VNG geeft informatie over de Rechtspositie van politieke ambtsdragers. - Rijksoverheid vertelt Wie worden er van de Wnra uitgezonderd? Pagina 10 van 20
Dit verandert Je aanstelling wijzigt in een arbeidsovereenkomst De wettelijke vorm van het dienstverband wijzigt. De aanstelling van ambtenaren die nu al in dienst zijn van de gemeente, wijzigt automatisch in een arbeidsovereenkomst die valt onder het burgerlijk recht. Dat gebeurt op 1 januari 2020, de dag dat de nieuwe wet (Wnra) in werking treedt. De Cao Gemeenten en het Utrechtse personeelshandboek komen in de plaats van de huidige Rechtspositie gemeente Utrecht (RGU). Later dit jaar (2019) krijg je een informatieve brief thuisgestuurd waarin we alles voor je samenvatten. Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Informatieve brief Later dit jaar (2019) krijg je een informatieve brief thuisgestuurd. Daarin vatten we voor je samen dat de wettelijke vorm van je dienstverband wijzigt door de Wnra. Je vaste of tijdelijke aanstelling wijzigt automatisch (van rechtswege) in een arbeidsovereenkomst. Je hoeft daarom geen handtekening te zetten onder de arbeidsovereenkomst. We vertellen in de brief ook dat de inhoud van je huidige dienstverband, je werkinhoud en je huidige arbeidsvoorwaarden hetzelfde blijven. En dat je ambtenaar blijft en de speciale ambtenarenstatus houdt. Wat is het verschil tussen een aanstelling en een arbeidsovereenkomst? Een aanstelling is een eenzijdig besluit dat alleen de overheidswerkgever ondertekent. Een arbeidsovereenkomst is een tweezijdige overeenkomst die de werkgever én zijn nieuwe werknemer beiden ondertekenen. In de arbeidsovereenkomst verplicht de werknemer zich om in dienst van de werkgever arbeid te verrichten, tegen een afgesproken loon en gedurende afgesproken tijd. Moet ik een handtekening zetten onder de arbeidsovereenkomst? Nee, als je nu al in dienst bent bij de gemeente Utrecht, hoef je geen handtekening te zetten onder de arbeidsovereenkomst. De Wnra wijzigt je vaste of tijdelijke aanstelling automatisch (van rechtswege) in een arbeidsovereenkomst. Bij een automatische omzetting is geen handtekening nodig omdat er inhoudelijk niets wijzigt. De inhoud van je dienstverband blijft gewoon hetzelfde. Kan ik ervoor kiezen mijn aanstelling te houden? Nee, de Wnra biedt geen keuzemogelijkheid. Je vaste of tijdelijke aanstelling wordt automatisch omgezet in een arbeidsovereenkomst. Je kunt tegen de nieuwe wet geen bezwaar maken. Pagina 11 van 20
Wat betekent de Wnra voor nieuwe medewerkers? Medewerkers die vanaf 2020 nieuw in dienst komen bij de gemeente, krijgen een arbeidsovereenkomst en zetten daar hun handtekening onder. Ik ben payroller. Geldt de WNRA ook voor mij? Nee, payrollers werken wel voor gemeente Utrecht maar ze zijn niet bij ons in dienst. Ze staan bij iemand anders op de loonlijst (payroll). Pagina 12 van 20
Cao Gemeenten De Cao Gemeenten vervangt de gemeentelijke rechtspositieregeling Op 1 januari 2020 gaat de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in. Gemeenteambtenaren gaan dan over van het ambtenarenrecht naar het burgerlijke arbeidsrecht. Dat betekent onder andere dat er een nieuwe cao (collectieve arbeidsovereenkomst) moet komen die past bij het Burgerlijk Wetboek. Daarvoor is de gemeentelijke rechtspositieregeling in zijn geheel opnieuw opgeschreven en vastgesteld. Cao Gemeenten geldt vanaf 1 januari 2020 De Cao Gemeenten en het Utrechtse personeelshandboek komen in de plaats van de huidige Rechtspositie gemeente Utrecht (RGU). De Cao Gemeenten is er voor alle gemeenten. In het Utrechts personeelshandboek staan bepalingen speciaal voor gemeente Utrecht. De rechten en plichten uit de huidige rechtspositie RGU, zijn één-op-één overgezet naar de Cao Gemeenten. Bepalingen die al in het Burgerlijk wetboek staan of die strijdig met het Burgerlijk Wetboek, zijn niet meer opgenomen in de Cao Gemeenten. - Op de VNG website kun je de interactieve pdf van de Cao Gemeenten bekijken - Op deze intranetpagina lees je meer over het Utrechtse Personeelshandboek. <interne hyperlink verwijderd> Welke regeling geldt er vóór 1 januari 2020? Tot de Cao Gemeenten en het Utrechts personeelshandboek ingaan, geldt de huidige Rechtspositieregeling Gemeente Utrecht, met de onderdelen ARU, URU, ORU. <interne hyperlink verwijderd> Vanaf 2020 is de rechtspositie verdeeld over 3 bronnen: - Het Burgerlijk Wetboek - De Cao Gemeenten - Het Utrechtse personeelshandboek (pdf - volgt). Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Wat is een cao? Een collectieve arbeidsovereenkomst (cao) is een overeenkomst over arbeidsvoorwaarden die geldt voor een groep werknemers. De Nederlandse gemeenten zijn lid van de werkgeversvereniging VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten). De VNG en de vakbonden overleggen over de inhoud van de landelijke cao gemeenten. Dat gaat over zaken als loon, toeslagen, betaling van overwerk, werktijden, Pagina 13 van 20
proeftijd, opzegtermijn en pensioen. Ook scholing, kinderopvang en vervroegd pensioen kunnen in een cao worden geregeld. Op deze website van Rijksoverheid lees je meer over wat een cao is. Wat is een rechtspositieregeling? Een rechtspositieregeling lijkt op een cao. In de regeling staan de rechten en plichten van ambtenaren. En de arbeidsvoorwaarden zoals salaris, verlofrechten en arbeidsduur. Het college van B&W stelt de rechtspositieregeling vast. De Rechtspositieregeling Gemeente Utrecht (RGU) is de rechtspositieregeling voor Utrechtse gemeenteambtenaren. Tot de Cao Gemeenten ingaat, blijft de Rechtspositie gemeente Utrecht geldig. Wat is het verschil tussen een rechtspositieregeling en een cao? Het cao-recht is op andere hoofdregels gebouwd dan de rechtspositieregelingen. Dat leidt bijvoorbeeld tot andere procedures. Wil je meer weten over de verschillen, lees dan de webpagina Van rechtspositieregeling naar een cao. Landelijk cao overleg Vanwege de Wrna moeten gemeenten een cao opstellen. De Nederlandse gemeenten zijn lid van de werkgeversvereniging VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten). De VNG en de vakbonden zijn in overleg gegaan over een landelijke Cao Gemeenten. Ze bespraken de opties voor een nieuwe landelijke cao en wat er eventueel gaat wijzigen in de arbeidsvoorwaarden. De VNG en de vakbonden hebben daarover op 26 oktober 2018 afspraken gemaakt. De VNG en de vakbonden hebben daarna ledenraadplegingen gehouden. Een grote meerderheid van gemeenten stemde in met het totaal van afspraken. Dat was ook het geval bij de ledenraadpleging van de vakbonden. De VNG en de vakbonden hebben de afspraken op 15 februari 2019 definitief gemaakt. De landelijke Cao Gemeenten geldt vanaf 1 januari 2020. Gemeente Utrecht heeft op een aantal punten eigen arbeidsvoorwaarden die niet landelijk zijn. Om die vast te stellen is in Utrecht een Commissie van Overleg waarin de wethouder met de lokale vakbonden spreekt. Deze arbeidsvoorwaarden staan beschreven in het nieuwe Utrechtse personeelshandboek (pdf - volgt). Pagina 14 van 20
Personeelshandboek Vanaf 2020 is de rechtspositie verdeeld over 3 bronnen: - Het Burgerlijk Wetboek - De Cao Gemeenten - Het Utrechtse personeelshandboek (pdf volgt). In het Utrechts personeelshandboek staan bepalingen speciaal voor gemeente Utrecht. De Cao Gemeenten is er voor alle gemeenten. Tot de Cao Gemeenten en het Utrechts personeelshandboek ingaan, geldt de huidige Rechtspositieregeling Gemeente Utrecht, met de onderdelen ARU, URU, ORU. <interne hyperlink verwijderd> Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Het Utrechtse personeelshandboek is nog in de maak en bijna klaar. Als het klaar is plaatsen we hier een link en meer informatie. Op de intranetpagina Cao Gemeenten vertellen we je meer over de Cao Gemeenten. <interne hyperlink verwijderd> Pagina 15 van 20
Wetten en Regelingen Als de Wnra ingaat op 1 januari 2020, gaan er ook andere wetten en regelingen gelden. het Burgerlijk Wetboek de Ambtenarenwet 2017 de Wet op de Cao Op deze pagina geven we informatie over de Ambtenarenwet 2017, gaan we in op het begrip ambtenaar en op wat een overheidswerkgever is. Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg Ambtenarenwet 2017 Als de Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (Wnra) in werking treedt, gaat de Ambtenarenwet 2017 gelden. Het werken voor de overheid stelt bepaalde eisen aan de medewerkers. De Ambtenarenwet 2017 regelt die bijzondere regels voor ambtenaren. Zowel de huidige Ambtenarenwet als de Ambtenarenwet 2017 kent het begrip ambtenaar. De Ambtenarenwet 2017 beschrijft wat het begrip ambtenaar inhoudt als de Wnra is ingevoerd. Het begrip Ambtenaar In beide ambtenarenwetten heeft de term Ambtenaar een andere betekenis. Er zijn twee verschillen. 1. De aard van de arbeidsrelatie verandert - Bij de huidige Ambtenarenwet is dat een (eenzijdige) aanstelling. - Bij de Ambtenarenwet 2017 een (tweezijdige) arbeidsovereenkomst. 2. De organisatie waar de ambtenaar werkt, verandert in juridische zin - Bij de huidige Ambtenarenwet hoort de organisatie tot de openbare dienst. - In de Ambtenarenwet 2017 staat het begrip overheidswerkgever centraal. Niet alle overheidswerkgevers behoren tot de openbare dienst, en omgekeerd. Iemand die een arbeidsovereenkomst heeft met een overheidswerkgever, is straks ambtenaar in de zin van de Ambtenarenwet 2017. Wat een overheidswerkgever is, lees je verderop. Meer weten? Kijk dan op deze webpagina over het begrip Ambtenaar. Pagina 16 van 20
Politieke ambtsdragers Voor een aantal groepen geldt de Wnra niet. In de gemeentelijke organisatie gaat het om de burgemeester, wethouders en raadsleden, die politieke ambtsdragers zijn. De Wnra geldt niet voor hen en hun rechtspositie blijft zoals die was. Meer daarover op de intranetpagina Dit blijft hetzelfde. <interne hyperlink verwijderd> Wat is een overheidswerkgever? In Artikel 2 van de Ambtenarenwet 2017, staat wat een overheidswerkgever is. Overheidswerkgever in de zin van deze wet zijn: a. de staat; b. de provincies; c. de gemeenten; d. de waterschappen; e. de openbare lichamen voor beroep en bedrijf; f. de andere openbare lichamen waaraan krachtens de Grondwet verordenende bevoegdheid is toegekend; g. de Europese groeperingen voor territoriale samenwerking met een statutaire zetel in Nederland; h. de overige krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen; en i. andere dan krachtens publiekrecht ingestelde rechtspersonen, waarvan een orgaan is bekleed met openbaar gezag, waarbij de uitoefening van dat gezag de kernactiviteit van de rechtspersoon vormt. Pagina 17 van 20
Ontslag en geschillen Heb ik nog steeds ontslagbescherming onder de Wnra? Ja, er is nog steeds ontslagbescherming, net als onder het ambtenarenrecht. Je kunt nooit ontslagen worden zonder een in de wet geregelde aantoonbare goede reden. Wie met ontslag te maken krijgt en het er niet mee eens is, kan net als nu juridische stappen zetten. Kan ik straks makkelijker ontslagen worden? Door de Wnra veranderen de procedures rondom ontslag. Het afhandelen van ontslagprocedures gebeurt niet meer door de bestuursrechter maar door de kantonrechter. Nu is ontslag een eenzijdige beslissing van het college waartegen een medewerker bezwaar kan maken. Als de Wnra van kracht is moeten werkgevers meer doen om een medewerker te kunnen ontslaan. Er is een externe, preventieve toets nodig voorafgaand aan ontslag. Gebeurt ontslag door bedrijfseconomische redenen (reorganisatie) of langdurige arbeidsongeschiktheid, dan moet de werkgever aan het UWV beargumenteerd toestemming vragen voor de opzegging. De werkgever moet ook aantonen dat er geen mogelijkheden zijn om de ambtenaar binnen redelijke termijn te herplaatsen. Als het UWV geen toestemming verleent, kan de werkgever naar de kantonrechter. Tegen de uitspraak van de kantonrechter is hoger beroep en cassatie mogelijk. Deskundigen verwachten dat de kantonrechter ervan uitgaat dat er bij grote organisaties als de gemeente Utrecht, meer herplaatsingsmogelijkheden zijn dan bij kleine organisaties. Er is geen aanleiding om te denken dat een medewerker eerder ontslagen kan worden onder de Wnra. Kan ik nog bezwaar maken tegen beslissingen van de werkgever? Ook de procedures bij geschillen veranderen. Als de werknemer en de werkgever er samen niet uitkomen, dan gaat de werknemer niet meer naar de bezwaarcommissie. Werkgever en/of werknemer volgen dan de stappen uit de gemeentelijke geschillenregeling. Als dat niet helpt dan kan een van hen naar de kantonrechter. Net als werknemers in het bedrijfsleven. Heb je een vraag? Wil je meer weten over de nieuwe rechtspositie en vind je het antwoord niet op deze site? Mail je vraag dan naar normalisering@utrecht.nl. Meer uitleg - 1 Burgerlijk ontslagrecht Met de invoering van de Wnra gaat het burgerlijke (private) ontslagrecht gelden. Het ontslagrecht is onderdeel van het burgerlijke arbeidsrecht. Het arbeidsrecht zorgt ervoor dat een werkgever een medewerker in de meeste gevallen niet tegen zijn wil kan ontslaan. In zulke situaties moet de werkgever het UWV of de kantonrechter inschakelen. Pagina 18 van 20
Andere ontslagprocedures De procedures rond het ontslagrecht veranderen als de Wnra van kracht is geworden. In bepaalde gevallen moet het UWV straks vooraf toestemming geven voor het ontslag. Voor de meeste andere ontslagredenen, moet de werkgever vooraf toestemming vragen aan de kantonrechter als jij niet instemt met ontslag. Nu is dat nog niet zo; een overheidswerkgever hoeft op dit moment géén toestemming te vragen bij de kantonrechter. Er komt dus een extra stap tussen. Deze extra stap is niet nodig als de werkgever je op staande voet ontslaat. Maar ontslag op staande voet is alleen mogelijk als de werkgever een zogenoemde dringende reden heeft. Denk aan een ernstige verwijtbare gedraging zoals: diefstal, verduistering, mishandeling of een grove belediging. De manier waarop je een voorgenomen ontslag aanvecht als je het er niet mee eens bent, verandert ook. Nu kun je bezwaar maken en vervolgens naar de bestuursrechter. In het burgerlijk arbeidsrecht kun je geen bezwaar maken tegen ontslag bij je eigen werkgever. Je gaat daarvoor naar de kantonrechter. Tot slot krijg je na invoering van de Wnra in de meeste gevallen recht op een transitievergoeding als je ontslagen wordt. Meer weten? - Over ontslag lees je meer op deze website van Rijksoverheid. - Op de website van de VNG lees je meer over ontslag en einde dienstverband. - Het blok Meer uitleg 3 verderop deze pagina, gaat over de Wet arbeidsmarkt in balans (Wab). Meer uitleg - 2 Blijft er rechtsbescherming bestaan voor ambtenaren? Ja, er blijft rechtsbescherming. Onder het burgerlijk recht krijgen ambtenaren dezelfde rechtsbescherming als de overige werknemers in het bedrijfsleven. Rechtsbescherming betekent dat de wet en de rechtspraak bescherming bieden, bijvoorbeeld aan werknemers. In het burgerlijk recht zijn de regels en procedures wel anders. Zoals voor in dienst komen en voor ontslag. Hoe gaan we om met geschillen? Het ambtenarenrecht kent geen geschillenregeling. Er zijn wel bezwaarprocedures bij ontslag. Bezwaarprocedures die al lopen voordat de Wnra is ingevoerd, blijven onder de Algemene wet bestuursrecht (bezwaar en beroep) vallen, tot ze zijn afgehandeld. Geschillenregeling In het burgerlijk recht kunnen werkgevers en vakbonden, voor bepaalde onderwerpen in de cao een geschillenregeling afspreken. Een geschillenregeling is soms van toepassing in ontslagprocedures. Hoe een geschillenregeling er inhoudelijk uitziet, is afhankelijk van de afspraken met de vakbonden. Dat geldt ook voor de vraag of en welke mogelijkheden voor bezwaar ambtenaren straks in de regeling hebben. Die kunnen per (sector van) overheidswerkgever(s) verschillen. Pagina 19 van 20
De nieuwe Cao Gemeenten zegt dat gemeenten een geschillenregeling kunnen instellen voor arbeidsgeschillen. Dat is voor drie onderwerpen verplicht. 1. Individuele toepassing functiewaardering 2. Individuele toepassing sociale statuten en sociale plannen 3. Van-werk-naar-werk afspraken. Het is verder mogelijk op sector- of brancheniveau, geschillenprocedures op te stellen en geschillencommissies op te richten. Aan de commissie kan je geschillen voorleggen, als je daar op organisatieniveau niet uitkomt. Ook over de geschillenprocedures en commissies zijn afspraken nodig met de vakbonden. Utrecht beschrijft de geschillenregeling in het Utrechtse personeelshandboek, dat nu nog in de maak is. <interne hyperlink verwijderd> Meer uitleg - 3 Wet arbeidsmarkt in balans De Wet arbeidsmarkt in balans (Wab) is een wetsvoorstel (een wet in ontwikkeling). De streefdatum voor het ingaan van de Wab is 1 januari 2020, net als de Wnra. Dat leidt soms tot verwarring. Welke maatregelen komen voort uit de Wnra en welke uit het wetsvoorstel voor de Wab? Nadat op 1 januari 2020 de Wnra is ingevoerd, geldt voor ambtenaren het burgerlijke arbeidsrecht. Als op een later moment dat arbeidsrecht wijzigt, dan gelden die wijzingen ook voor ambtenaren. Dat kunnen positieve of negatieve wijzigingen zijn. Het wetsvoorstel voor de Wab zorgt voor wijzigingen in het burgerlijke arbeidsrecht. Bijvoorbeeld op het gebied van mensen in dienst nemen of ontslaan. Diverse partijen hebben kritiek op de plannen voor ontslag, wijziging van de ketenbepaling en de transitievergoeding. Op dit moment is de Wab een wetsvoorstel, nog geen wet. Om een wet te worden moet het wetsvoorstel eerst worden aangenomen door de beide Kamers. De Tweede Kamer heeft begin februari het wetsvoorstel voor de Wab aangenomen, met een paar wijzigingen. De Eerste Kamer wil het voorstel voor de Wab nog voor de Kamerwisseling in juni 2019 afronden. Als dat vlot verloopt kan de Wab al worden aangenomen voordat de nieuwe Eerste Kamer is geïnstalleerd. Op deze website van de Eerste kamer lees je meer over het wetsvoorstel voor de Wab. Pagina 20 van 20