(hoog)begaafd onderwijs Kronenburgh Leerdagen Plusklas voor meer- en hoogbegaafde basisschool kinderen Datum: 5-09-2013 Versie: 1.1
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Aanmelden Leerdagen... 4 2.1 Kiezen voor Leerdagen... 4 2.2 Intake... 4 2.3 Onder de paraplu van de basisschool... 4 2.4 Toelating nav IQ-test... 4 2.5 Inschrijving... 5 2.6 Investering... 5 3 Organisatie Leerdagen... 6 3.1 Planning... 6 3.2 Leerkrachten... 6 3.3 Aanvullende ondersteuning... 6 3.4 Leeftijden leerlingen... 7 3.5 Woonplaats leerlingen... 7 3.6 Lestijden... 7 3.7 Inclusief eten en drinken... 7 3.8 Inclusief gebruik digitale methodes... 7 3.9 Terugkoppeling... 7 3.10 Naschoolse opvang... 8 3.11 Contactgegevens... 8 4 Opbouw van de leerdag... 9 5 De context van meer- en hoogbegaafdheid... 10 6 Kernwaarden bij onze begeleiding... 12 7 De 7 uitdagingen bij het begeleiden van HB kinderen... 13 8 Hogere orde leren... 15 8.1 De leertaxonomie van Bloom... 15 8.2 Excellerende vaardigheden... 16 8.3 Sociaal emotionele ontwikkeling... 16 8.4 Executieve functieontwikkeling... 16 9 Plusklas of Leerdag... 18 Pagina 2 van 18
1 Inleiding Basisschool Kronenburgh is er voor leerlingen die zich cognitief sneller ontwikkelen dan andere kinderen. Wij verzorgen HB-basisonderwijs in kleine klassen dat speciaal is afgestemd op meer- en hoogbegaafde leerlingen. Onze gespecialiseerde leerkrachten spreken de leerlingen aan op hun bijzondere capaciteiten en spelen in op hun unieke leerbehoefte op cognitief, motorisch en sociaal-emotioneel gebied. De Leerdagen van Basisschool Kronenburgh worden ook wel aangeduid als een plusklas. We spreken echter liever over een leerdag omdat het onze ambitie is HB-onderwijs te verzorgen. Er wordt specifiek ingespeeld op de ontwikkelingsvraagstukken van elke individuele leerling zowel sociaal emotioneel als leren leren en de executieve functieontwikkeling. Ondertussen werken we ook gewoon door aan de leerdoelen die de onderwijsinspectie heeft gesteld voor het basisonderwijs. De Kronenburgh Leerdagen zijn hiermee een aanvulling op het reguliere basisonderwijs. In dit document kunt u meer lezen over zowel de organisatie als de inhoud van onze leerdagen. Welkom bij Basisschool Kronenburgh! dhr. drs P.S.C. Janssen MBA schooldirecteur Pagina 3 van 18
2 Aanmelden Leerdagen 2.1 Kiezen voor Leerdagen De Kronenburgh Leerdagen zijn een aanvulling op het reguliere onderwijs van uw eigen basisschool. Voordat u gaat kiezen voor een leerdag doorloopt u als ouder met uw kind en de leerkracht vaak het volgende proces: - U heeft met de eigen leerkracht gesproken om uw kind meer uitdaging te geven; - Mogelijk kan uw kind deelnemen aan plusklasactiviteiten binnen de school. - Wanneer ook dit niet voldoende is, kunt u een Leerdag overwegen. Uw verzoek aan de eigen basisschool voor deelname aan de Kronenburgh Leerdagen betekent geen diskwalificatie van de eigen basisschool. Het reguliere onderwijsproces is nu eenmaal gericht op het bieden van goed onderwijs voor de grootste groep kinderen. Het is voor veel basisscholen met de beperkte middelen en volle klassen vrijwel onmogelijk om (alle) meer- en hoogbegaafde kinderen goed te bedienen. Wanneer uw kind gaat deelnemen aan de Kronenburgh Leerdagen is het vaak voor de eigen basisschool een goede oplossing voor alle partijen. 2.2 Intake Tijdens een kennismaking horen wij graag hoe het gaat met uw kind op de reguliere basisschool en waarom u een aanvulling zoekt middels onze leerdagen. Natuurlijk vertellen wij over hoe onze leerdagen invulling krijgen en kijken we even in het klaslokaal. Op dinsdagavond is er wekelijks een inloopavond en kunt u langskomen voor de intake. U kunt ook doordeweeks overdag een afspraak maken: psc.janssen@bs-kronenburgh.nl / 070-3998806. 2.3 Onder de paraplu van de basisschool Wanneer uw kind deelneemt aan de Kronenburgh Leerdagen blijft uw kind ingeschreven op de eigen basisschool. Deze basisschool moet toestemming verlenen voor deelname aan de leerdagen. U regelt zelf dat deze toestemming er komt. Wij adviseren de eigen basisschool het vijfdaagse programma voor de HB-leerling middels een weektaak te compacten tot vier dagen. (Dit biedt de HB-leerling op de eigen basisschool ook een extra uitdaging.) 2.4 Toelating nav IQ-test Basisschool Kronenburgh verzorgt kwalitatief hoogwaardig onderwijs voor leerlingen die zich cognitief sneller ontwikkelen dan andere kinderen binnen het basisonderwijs: - Meerbegaafde kinderen: IQ vanaf 115; - Hoogbegaafde kinderen: IQ 130 en hoger. Het is voor de leerlingen belangrijk om tijdens de leerdagen om te kunnen gaan met peers (kinderen die ook hoogbegaafd zijn, met bijvoorbeeld een vergelijkbare humor, manier van denken en interesses). Daarom is het noodzakelijk dat het IQ van de kinderen is getest. Pagina 4 van 18
2.5 Inschrijving Wanneer we samen concluderen dat de leerdag een goede aanvulling is, vult u het inschrijfformulier in. Er wordt standaard een proeftijd van vier leerdagen gehanteerd. Dit doen wij om te voorkomen dat er een leerling aan de leerdagen gaat deelnemen die het leerproces van andere kinderen teveel verstoort. 2.6 Investering De investering is: 50,- per leerdag inclusief tussendoortje en drinken na het speelkwartier, lunch en gebruik lesmethodes. De leerling kan ook thuis of op de reguliere basisschool gebruik maken van de digitale lesmethodes. Nieuwe leerlingen kunnen een keer proefdraaien, waarbij de investering dan 50,- is. Vervolgens kunt u inschrijven voor 1, 2 of 3 periodes. Het schooljaar 2013-2014 bevat 36 leerdagen: - Periode I: 13 leerdagen; - Periode II: 14 leerdagen; - Periode III: 8 leerdagen. In totaal kan dus op jaarbasis 35 * 50,- = 1.750,- bij u in rekening worden gebracht. Gemiddeld 4 leerdagen = 200,- per maand. Voor de betaling geeft u Kronenburgh een machtiging tot maandelijkse incasso per maand. Elke leerling brengt een eigen lap-top mee. Liever geen tablets omdat die tot nu toe toch beperkingen kent voor het gebruik van veel applicaties. Pagina 5 van 18
3 Organisatie Leerdagen 3.1 Planning De leerdagen starten in de tweede week van het schooljaar en lopen door tot de op een na laatste week van het schooljaar. Uiteraard zijn er geen leerdagen tijdens de schoolvakanties. Het schooljaar 2013-2014 wordt bij ons opgedeeld in drie periodes: - Periode I tot de Kerstvakantie, exclusief: o wk 36 eerste week schooljaar o wk 43 Herfstvakantie o wk 51 week voor Kerst - Periode II tot de Paasvakantie, exclusief: o Wk 8 Voorjaarsvakantie o Wk 16 en 17 Paasvakantie - Periode III tot de zomervakantie, exclusief: o Wk 21 Hemelvaartvakantie o Wk 23 Pinksteren o Wk 28 Laatste week voor schoolvakantie Voor het schooljaar 2013-2014 bevat: - Periode I: 13 leerdagen; - Periode II: 14 leerdagen; - Periode III: 9 leerdagen. U kunt inschrijven voor een vaste dag per week. Voor het schooljaar 2013-2014 starten we op de vrijdagen. Bij toename van het aantal aanmeldingen zal steeds een dag in de week worden toegevoegd te weten de donderdag tot en met de maandag. Mocht uw kind wegens omstandigheden een leerdag niet aanwezig kunnen zijn, is geen compensatie of restitutie mogelijk. 3.2 Leerkrachten De leerkrachten die de HB-leerlingen tijdens de leerdagen begeleiden zijn ervaren binnen het reguliere onderwijs. Zij hebben zich vervolgens gespecialiseerd in het begeleiden van HBleerlingen, middels bijvoorbeeld een post-hbo-opleiding. Wij werken zo veel als mogelijk steeds met dezelfde leerkracht op de vaste dag van de week. Mocht dit een keer niet mogelijk zijn; zorgen wij voor vervanging. Mocht dit niet lukken, informeren wij u hierover zo spoedig mogelijk en gaan wij er vanuit dat uw kind naar de eigen school zal gaan. Er worden dan geen kosten in rekening gebracht. 3.3 Aanvullende ondersteuning Wanneer de leerkrachten tijdens de leerdag signaleert dat aanvullende begeleiding van bijvoorbeeld een orthopedagoog wenselijk is, bespreken wij dit met u. Pagina 6 van 18
3.4 Leeftijden leerlingen Tijdens de leerdagen speelt de groepsindeling van de reguliere basisschool eigenlijk geen rol. In de ochtend werken de leerlingen aan de eigen individuele leerdoelen en in de middag werken de leerlingen in teamverband waarbij elke leerling binnen het team taken op het eigen niveau krijgt toebedeeld. 3.5 Woonplaats leerlingen Basisschool Kronenburgh heeft met haar specialistisch onderwijs een regionale functie. Dit betekent dat leerlingen naast de regio Haaglanden ook komen vanuit het Westland, de Bollenstreek, regio Leiden, regio Zoetermeer en regio Rotterdam en verder. 3.6 Lestijden Tijdens de leerdag werken we volgens het continurooster: 8.30-14.15 uur. 3.7 Inclusief eten en drinken Voor en/of na het speelkwartier krijgt uw kind iets te eten en te drinken. Ook tijdens de overblijf verzorgen wij het eten en drinken. Fruit is ook inbegrepen. Voor op brood bieden wij zowel zoet als hartig (kaas / worst). Het drinken is zuivel of vruchtensap. Bij speciale dieetwensen geeft u zelf het eten en drinken mee. 3.8 Inclusief gebruik digitale methodes Kronenburgh gebruikt speciaal op de HB-kinderen afgestemde leermethodes. Voor de belangrijkste digitale methodes krijgt uw kind eigen inlogcodes. Zo kan uw kind ook thuis en op de eigen basisschool in de methode verder werken. 3.9 Terugkoppeling Pagina 7 van 18
Natuurlijk is het mogelijk om de leerkracht persoonlijk te spreken voorafgaande of na afloop van de leerdag. Na elke leerdag sturen wij zowel de ouders als de leerkracht van uw reguliere basisschool een terugkoppeling over de leerdag. We hebben het jaar opgedeeld in 3 periodes. Na elke periode schrijven wij een observatieverslag. U ontvangt dit verslag in duplo. Wij vragen u dit observatieverslag vervolgens door te geven aan de leerkracht van uw reguliere basisschool. 3.10 Naschoolse opvang In de directe omgeving zijn er 4 kinderopvangcentrales. - David DAK - Zo v. Vredenburchweg - Floortje van de Rijswijkse Kinderopvang - Buitenspel van B4Kids 3.11 Contactgegevens Basisschool Kronenburgh is gevestigd op buitenplaats Den Burgh te Rijswijk. Bezoekadres: Julialaantje 24 2283 TB Rijswijk Postadres: van Vredenburchweg 158 2284 TT Rijswijk T: 0703998806 I: www.bs-kronenburgh.nl E: info@bs-kronenburgh.nl Pagina 8 van 18
4 Opbouw van de leerdag Dagopening Tijdens de dagopening staan we stil bij een filosofisch thema zoals: wat is waarheid, wanneer is moeten moeten of moet je zelf eerst bepalen of je dit wel echt wilt doen. Taal en Rekenen (Kerntakentijd) Na de dagopening gaat de leerling zelfstandig aan de slag met digitale adaptieve taal- en rekenmethodes. Adaptief betekent dat de methode inspeelt op het niveau van de leerling. Met wat je beheerst, hoef je niet verder nog eindeloos te oefenen. Zo wordt de leerling steeds weer uitgedaagd en ontstaat er geen verveling. Verder wordt ook stevig ingezet op automatiseren. Zo werken we heel gestructureerd aan de kerndoelen die noodzakelijk zijn als voorbereiding op het voortgezet onderwijs en het behalen van goede Cito-scores: kerntakentijd. Wereldoriëntatie in brede zin (Talententijd) Na het speelkwartier werkt uw kind aan thematische wereldoriëntatie en is er ruimte om te verdiepen in eigen interesses (Talententijd). Tijdens het thematische werken komen veel andere leergebieden aan bod, onder anderen taal (begrijpend lezen en woordlijsten), maar ook de creatieve aspecten en Engels. Tijdens dit gedeelte van de dag is er ook ruimte voor de leerling om te verdiepen vanuit de eigen interesses (Talententijd). Maar het kan ook betekenen dat juist wordt gewerkt aan een talent dat nog verder ontwikkeld moet worden. Voorbereidend wetenschappelijk onderzoek (Projectteamtijd) Na de lunch gaat uw kind projectmatig aan de slag: Projectteamtijd. Er wordt dan gewerkt aan een onderzoeksopdracht zoals een proef met magnetisme, elektriciteit, luchtdruk enz. De onderzoeksopdracht wordt uitgevoerd in de volgende stappen: onderzoeksfase, ontwerpfase, planning, uitvoering en afrondingsfase. Hoe ouder het kind, hoe meer de nadruk komt te liggen op het werken volgens deze fasering. Tijdens het uitvoeren van onderzoeksopdracht staat de sociaal emotionele ontwikkeling en de ontwikkeling van de executieve functies centraal. Pagina 9 van 18
5 De context van meer- en hoogbegaafdheid Hoge intelligentie duidt op een grote intellectuele capaciteit. Maar iemand met een hoog IQ is nog niet meteen ook hoog begaafd. Je intelligentie moet je leren gebruiken. Het intelligentiequotiënt of IQ is één van de meest gangbare maten voor de intelligentie. Het is een score afgeleid van een verzameling gestandaardiseerde tests die zijn ontwikkeld met het doel om de cognitieve vaardigheden van een persoon vast te stellen. Bij kinderen, bij wie de intelligentie nog zo sterk in ontwikkeling is, gebeurt dat in relatie tot de gemiddelde intelligentie van haar of zijn leeftijdsgenoten. Het IQ is dus een relatieve waarde ten opzichte van de gemiddelde intelligentie van leeftijdsgenoten in een bevolkingsgroep. In de normaalverdeling van de Gauss curve is deze verdeling van het IQ over een bevolking te zien. Hieruit blijkt dat circa 70% van de bevolking een IQ heeft tussen de 85 tot 115 (= rond het gemiddelde van 100). De meer- en hoogintelligente mensen (dus ook leerlingen) zitten in het rechter deel van de curve, boven de 115. Circa 15% van de leerlingen op de basisschool is meer- of hoogintelligent: ongeveer 13% van de leerlingen in de categorie meer-intelligent (IQ 115-130) en ongeveer 2% van de leerlingen in de categorie hoog-intelligent (IQ > 130). In een basisschool van circa 250 leerlingen zullen er gemiddeld dus circa 5 leerlingen hoogintelligent zijn en circa 20 a 25 leerlingen meerintelligent. Dan hebben we het dus al gauw over een groep van zo n 30 leerlingen in een normale basisschool. Pagina 10 van 18
Een hoge score bij een IQ test is geen garantie voor goede prestaties. Veel andere factoren zoals persoonlijkheidsfactoren en omgevingsfactoren hebben invloed op de prestaties van meer- en hoogbegaafde leerlingen. Niet alle meer- en hoogbegaafde leerlingen zijn ideale leerlingen. Wanneer kinderen niet goed in hun vel zitten, zich niet begrepen weten of onvoldoende begeleid worden, kunnen ze op verschillende vlakken vastlopen. Onderpresteren is een veel voorkomend fenomeen bij hoogbegaafde kinderen. We onderscheiden twee vormen van onderpresteren: absoluut onderpresteren (onvoldoendes halen) en relatief onderpresteren (niet optimaal tot je recht komen). De hersenen van een meer- en hoogbegaafd kind verdienen extra aandacht omdat het kind naast alle lichamelijke en geestelijke veranderingen die jongeren ondergaan, vaak ook nog eens last heeft van een hoge sensitiviteit. Gevolgen van een hoge sensitiviteit kunnen zijn: concentratieproblemen, geestelijke afwezigheid, onrustige gevoelens. De natuurlijke omgeving bij Kronenburgh en de gespecialiseerde begeleiding helpen de leerlingen tot zichzelf te komen en weer te gaan presteren. Doordat het reguliere basisonderwijs zich met name richt op het gemiddelde niveau van de groep kan een meer- en hoogbegaafd kind zijn uitdaging verliezen. Een hoogbegaafd kind kan wel worden uitgedaagd door leerstof te verdiepen, te verbreden en te versnellen. Het reguliere basisonderwijs kan dit met de beperkte beschikbare middelen en volle klassen niet altijd bieden. Zelfs in de brugklas worden hoogbegaafde kinderen nog weinig uitgedaagd en op de proef gesteld zodat ze pas in de tweede en soms pas derde klas erachter komen dat ze hun leerstrategie moeten aanpassen. Soms is het dan te laat om de leervaardigheid nog succesvol te kunnen aanpassen. Het gespecialiseerde onderwijs bij Kronenburgh biedt de verbreding, verdieping en versnelling die nodig is om meer- en hoogbegaafden uit te dagen. Zo ontwikkelen ze een actieve leerstrategie die ze ook nodig hebben op het voortgezet onderwijs. Hoogbegaafde kinderen ondervinden bij hun sociale contacten meer moeite dan andere kinderen, omdat ze hun leeftijdgenootjes vaak niet begrijpen. Bij Kronenburgh kan de meeren hoogbegaafde leerling blijven optrekken met ontwikkelingsgelijke leeftijdsgenootjes (peergroups). Hoogbegaafde kinderen hebben soms onrealistisch hoge verwachtingen van zichzelf, waardoor ze definitief dreigen af te haken. Pagina 11 van 18
6 Kernwaarden bij onze begeleiding Bij de begeleiding van onze hoogbegaafde kinderen gaan wij uit van gaan wij uit van de volgende kernwaarden: - Geen dogma s maar best practice: Wat nu goed is, kan morgen door iets beters vervangen worden. Er zijn altijd meerdere middelen om een doel te bereiken. Wanneer een strategie goed werkt bij 99 anderen, maar niet bij Steyn, dan heeft het geen zin om er bij Steyn mee door te blijven gaan. We moeten een middel vinden en toepassen dat Steyn verder helpt. - Realistisch en bevlogen: Bij onze handelswijze passen wij de wereld niet aan naar het kind, streven wij er niet naar de meest rijk geoutilleerde school te zijn voor meer- en hoogbegaafden. Onze bevlogenheid is het kind zich te leren handhaven in de wereld zoals deze is, vanuit de warme veilige leerplek op school waar de leerling vanuit een welbevinden tot zijn recht komt. De beste hulp komt altijd van de beste leerkracht en niet van de beste materialen. Begeleiden is mensenwerk. - Oprecht, authentiek en optimistisch: We staan voor wat we adviseren. Problemen dienen erkend te worden, maar vooral ook opgelost te worden. Wij geloven dat we dat gezamenlijk kunnen, gebaseerd op goede resultaten in het verleden. - Talent en meer- en hoogbegaafdheid: We houden ons zoveel mogelijk buiten de discussie over de vele verschillende opvattingen aangaande talent en meer- en hoogbegaafdheid. Cognitief getalenteerde kinderen die gemotiveerd zijn, lekker in hun vel zitten en inzet vertonen, hebben onze hulp waarschijnlijk niet nodig. Die kinderen die wel een cognitief talent hebben, maar bij wie dit niet tot zijn recht komt, bieden wij onze begeleiding aan. - De driehoek kind-ouders-school: Ondanks alle goede bedoelingen van ons, ouders en derden, is succes natuurlijk niet gegarandeerd. Het kind moet het uiteindelijk zelf doen. Wij proberen daartoe de juiste instrumenten aan te reiken. Hiertoe dienen ouders, kind en school samen te werken. - Acceptatie: Niet elk hoogbegaafd kind zal onze uitgestoken hand direct grijpen. Het kind kan al te ver in de put zitten, bang zijn voor de reputatie op school of thuis, of overtuigd dat alles zelf wel te kunnen oplossen. De weerstand bij het kind kan doorbroken worden door vertrouwen te winnen en door te komen tot zichtbare (school)prestaties / resultaten. Pagina 12 van 18
7 De 7 uitdagingen bij het begeleiden van HB kinderen Voor de inrichting van het (hoog)begaafd onderwijs van Basisschool Kronenburg baseren wij ons op de 7 uitdagingen voor het onderwijs aan hoogbegaafde kinderen zoals nader uitgewerkt in het boek van Tijl Koenderink / NOVILO Onjuiste overtuigingen Wanneer een hoogbegaafd kind ervan overtuigd is iets niet te kunnen, dan laat hij zich moeilijk van het tegendeel overtuigen. (Valse) overtuigingen kunnen hoogbegaafde kinderen laten blokkeren. Ze schrijven falen toe aan externe factoren waar ze geen invloed op hebben. Onze begeleiding voorziet in een stapsgewijze aanpak met kleine succesjes en feedback op inzet en doorzettingsvermogen. Resultaat is de resultante van talent * inzet * strategie. Het geheugen Hoogbegaafde kinderen kunnen in het onderwijs vastlopen wanneer hun geheugen onvoldoende is geoefend en leerstijlen onvoldoende zijn ontwikkeld. Waar andere kinderen zich spelenderwijs en al doende deze leerstrategieën aanleren, doet een hoogbegaafd kind dit niet omdat hij met zijn intelligentie lange tijd voldoende weet te compenseren. Onze begeleiding is er op gericht hoogbegaafde kinderen expliciet leerstijlen aan te leren. Uitleg van het waarom van de noodzaak tot verandering van leerstrategie kan hoogbegaafde kinderen over hun weigerdrempel heen helpen. Door leerstof aan te bieden volgens de 5 basisprincipes van het geheugen: zintuigen, emotie, herhaling, verbinding, begrip gaan wij het geheugen trainen. Kinderen die echt zijn vastgelopen, moeten stapje voor stapje met positieve feedback op de inzet en kleine beloningen begeleid worden naar herstel van het functioneren van het geheugen. Motivatie Hoogbegaafde kinderen kunnen in het reguliere onderwijs hun motivatie voor school en leren zijn kwijtgeraakt. Kinderen met intrinsieke motivatie hebben minder sturing nodig. Het is van belang gemotiveerde kinderen ook gemotiveerd te houden. Wij werken hierbij vanuit de visie van de positieve psychology waarover o.a. Martin Selligman veel gepubliceerd heeft: hoe je vanuit motivatie door directe feedback kunt door groeien tot motivatie door betekenisvol bezig te zijn. Frustratie Veel hoogbegaafde kinderen hebben een smalle band van uitdaging en een lage frustratietolerantie ontwikkeld. Deze ontstaan enerzijds doordat de kinderen nooit geleerd hebben om door te zetten bij opgaven die iets buiten hun directe bereik liggen, anderzijds door een snel optredend idee iets niet te kunnen wanneer het niet meteen lukt en (te) snel afgeleid te zijn door dingen in hun naaste omgeving. Er ontstaat zodoende bij moeilijkere opgaven een neiging tot vluchtgedrag, dat zich uit in saai zeggen, kleine kwaaltjes, hangen en poppetjes tekenen. Pagina 13 van 18
Onze begeleiding van hoogbegaafde kinderen is erop gericht vluchtgedrag snel te onderkennen en actie te ondernemen door het maken kleine leerstapjes met succes als gevolg. Daarnaast bieden wij op school duidelijkheid en structuur wat de mogelijkheid tot vluchten beperkt. Samenwerken Hoogbegaafde kinderen hebben vaak veel moeite met samenwerken. Belangrijke vaardigheden die ontwikkeld moeten worden voor succesvol samenwerken zijn: kunnen luisteren, om kunnen gaan met uitgestelde aandacht, compromissen kunnen sluiten en je kunnen inleven in een ander. Onze begeleiding is er op gericht de samenwerkingsvaardigheden te ontwikkelen en duidelijkheid te verschaffen over: doel, vorm van samenwerking, eisen, randvoorwaarden, rolverdeling, eigenaarschap en impliciete regels. Zelfstandig werken Zelfstandig kunnen werken is een must voor succes op school en voor het ontwikkelen van een volwaardige persoonlijkheid. Het perfectionisme van sommige hoogbegaafde kinderen kan omslaan in frustratie en faalangst. Onze begeleiding is erop gericht de samenwerkingsvaardigheden steeds weer op een hoger niveau te brengen door het geven van positieve feedback en belonen van behaalde successen. Wij leren onze leerlingen dat fouten maken mag, dat falen mag om zo faalangst te voorkomen / te overwinnen. Wegwerken hiaten Een hiaat is een kennisgat. Voor vakken met een opbouwend karakter, zoals de meeste exacte vakken en talen, vormen hiaten een groot risico voor de vervolgstudie. Wanneer een hiaat niet wordt weggewerkt, kan het gat na verloop van tijd een onoverbrugbare kloof worden. Hoogbegaafde kinderen hebben meer kans om hiaten op te lopen dan andere kinderen omdat zij zich in het basisonderwijs vaak met hun slimheid konden redden of omdat zij een klas hebben overgeslagen, zonder alle stof te hebben gevolgd. Onze begeleiding is erop gericht hiaten tijdig op te sporen en reparatieprogramma s uit te voeren. Pagina 14 van 18
8 Hogere orde leren Overal is het onze uitdaging om meer en hoog intelligente leerlingen te ontwikkelen tot meer- en hoogbegaafde kinderen. De leertaxonomie van Bloom geeft aan hoe deze ontwikkeling verloopt. Het reguliere basisonderwijs komt tot niveau 3. Het HB-onderwijs heeft tot doel de leerling naar niveau 6 te brengen. 8.1 De leertaxonomie van Bloom 1. Kennis: De leerling herinnert zich zaken. Herinneren, benoemen, opnoemen, definiëren, opzoeken, beschrijven, aanwijzen, reproduceren. 2. Inzicht: De leerling geeft weer, vertaalt en vat samen Samenvatten, een verklaring geven, in eigen woorden weergeven, een tekening maken van, voorspellen, voorbeelden geven, uitleggen, selecteren, grote lijnen aangeven. 3. Toepassen: De leerling gebruikt informatie in een onbekende situatie en lost een probleem op. Een plan ontwikkelen, een oplossing voorstellen, aantonen dat, laten zien hoe, kennis gebruiken in een bepaalde situatie. 4. Analyse: De leerling breekt de informatie open en brengt de onderdelen met elkaar in verband. In delen splitsen, patroon beschrijven, bewijzen voor conclusies aangeven, classificeren, onderzoeken. 5. Evaluatie: De leerling geeft een beargumenteerd oordeel en heeft een standpunt. Concluderen, beargumenteren, de waarde aangeven, bekritiseren, kiezen en de keuze rechtvaardigen, besluiten 6. Synthese/Creatie: De leerling brengt de onderdelen samen tot iets nieuws. Ontwerpen, scheppen, samenstellen, schrijven, bouwen, ontwikkelen. Pagina 15 van 18
8.2 Excellerende vaardigheden Het verwerken van aangeboden kennis gaat tezamen met het ontwikkelen van excellerende vaardigheden zoals strategisch denken, samenwerken, creatief en probleemoplossend denkvermogen. De specifieke kenmerken van (hoog)begaafde leerlingen, en de manier om daarmee om te gaan, komen constant aan bod in ons onderwijs. Kinderen leren doelen te stellen, leren samen te werken op hoog niveau, leren problemen aan te pakken en leren van denkwijzen van zichzelf en anderen. Ze zien belemmeringen waar anderen en zijzelf tegen aan lopen. Ze herkennen en erkennen gedrag, gedachten en handelingen die effectief (of juist niet) zijn en leren daar al op jonge leeftijd naar te kijken, consequenties aan te verbinden en keuzes in te maken. De leerkrachten zorgen dat de kinderen ervaren wat er gebeurt en bespreken dit regelmatig, zowel klassikaal als individueel. 8.3 Sociaal emotionele ontwikkeling Kinderen beginnen al jong met het ontwikkelen van sociaal-emotionele vaardigheden. Het gaat hierbij om hoe de kinderen: - omgaan met zichzelf; - omgaan met leeftijdsgenoten; - omgaan met volwassenen; en - omgaan met spel, taak en werk. Door het meer- en hoogbegaafd zijn is het mogelijk dat een kind sociaal emotioneel uit balans raakt. Het kind kan zijn vastgelopen binnen het reguliere onderwijs. Problemen zijn waarneembaar in het gedrag van het kind. Basisschool Kronenburgh besteedt veel aandacht aan de sociaal emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Hierbij kunnen we vier aspecten onderscheiden, namelijk: voelen, denken, kunnen en willen. Dit kader vormt de basis voor het volgen van de ontwikkeling van de kinderen (signaleren) en het analyseren van de problemen en het opstellen van een sociaal emotioneel handelingsplan. Wij streven ernaar dat ieder kind een standpunt kan formuleren, daarbij rekening houdend met gevoelens en wensen van anderen. Het kind leert zich verantwoordelijk te voelen voor het samen zijn. Het respectvol met elkaar omgaan, handelen naar algemeen geldende normen en waarden en het respecteren van verschillende culturen zijn belangrijke factoren. 8.4 Executieve functieontwikkeling Regelmatig zijn er situaties waarbij het gewone menselijke routinematige gedrag niet voldoende is en executieve functies vereist zijn op tot een optimale prestatie te komen: - situaties waarbij planning en besluitvorming vereist is - situaties waarbij bijsturing en foutencorrectie van gedrag nodig is - nieuwe vormen van gedrag of nieuwe opeenvolgingen van handelingen - gevaarlijke of technisch moeilijke situaties - situaties waarbij ingeroest gedrag of gewoontes moeten worden doorbroken Pagina 16 van 18
Er zijn kinderen die hun ouders tot wanhoop drijven, omdat ze altijd te laat op school komen, hun huiswerk niet kunnen plannen of slecht met teleurstelling of boosheid kunnen omgaan. Vaak snappen zulke kinderen heel goed dat ze iets fout doen. Ze zijn alleen niet in staat om hun gedrag te veranderen. Deze kinderen schieten tekort in de zogeheten executieve functies, processen die nodig zijn voor het zich doelgericht, sociaal aangepast gedragen en voor het beheersen van emoties en planning. Het betreft de volgende functies: - eerst denken dan doen - flexibiliteit - gevoelens beheersen - ergens aan beginnen - geheugen versterken - plannen - organiseren - doelen realiseren - gedragsbeoordeling - concentratie volhouden - tijd goed indelen Tijdens de leerdagen proberen wij gericht aan de ontwikkeling van deze functies te werken. Pagina 17 van 18
9 Plusklas of Leerdag De Leerdagen van Basisschool Kronenburgh worden ook wel aangeduid als een plusklas. We spreken echter liever over een leerdag omdat wij HB-onderwijs verzorgen en dat gaat verder. Er wordt specifiek ingespeeld op de ontwikkelingsvraagstukken van elke individuele leerling zowel sociaal emotioneel als leren leren en de executieve functieontwikkeling. Ondertussen werken we ook gewoon door aan de leerdoelen die de onderwijsinspectie heeft gesteld voor het basisonderwijs ter voorbereiding op het middelbare onderwijs. De Kronenburgh Leerdagen zijn hiermee een aanvulling op het reguliere basisonderwijs. Tegelijk willen we de haalbaarheid van onze ambitie ook relativeren. De kinderen komen slechts 1 dag in de week bij ons. Dan kun je niet bereiken wat je in een hele week kunt realiseren. Toch is het de ervaring van ouders en de leerkrachten van de reguliere basisscholen dat de leerdagen de HB-kinderen goed doet. Leerkrachten geven aan dat de leerlingen die een leerdag bezoeken ook weer beter gaan presteren op de eigen basisschool, tot rust komen, meer plezier in leren krijgen, ook sociaal beter gaan functioneren. Ook thuis merken ouders verschil. De mogelijk ontstane weerstand om naar school te gaan neemt af / verdwijnt. Kinderen worden meer aanspreekbaar en genieten weer meer. Waardoor ontstaat deze positieve ontwikkeling? Het feit dat wij werken in kleine groep, biedt de leerkracht de ruimte om voldoende aandacht te geven aan elk individueel kind. De leerling weet zich hierdoor gezien, gewaardeerd en begrepen. De leerling voelt zich veilig. De leeruitdagingen afgestemd op het individuele kind zorgen dat er de nodige succeservaringen zijn waardoor het plezier in leren weer volledig terugkomen. Zo ontstaat ook de bereidheid om dingen te doen die minder leuk zijn zoals automatiseren. Verder voelt het om zich heen hebben van peers (andere meer- en hoogbegaafde kinderen) als een warm bad en ervaren de HB-kinderen dat ze helemaal niet anders zijn en er nog veel meer kinderen zijn zoals zij. Kortom we creëren de basis voor de leerling om tot leren te komen en wij hopen zo een bijdrage te leveren aan de ontwikkeling van uw kind in het worden wie hij/zij is. Pagina 18 van 18