Arbeidsparticipatie van jonggehandicapten Presentatie Brugconferentie Regionaal Competentiemanagement Katinka van Brakel senior kennisadviseur bij UWV; Strategie, Beleid en Kenniscentrum
Inhoud presentatie Achtergrond: de wet Wajong, enkele cijfers over de Wajong, regionale verschillen Arbeidsparticipatie van Wajongers: aantal werkenden, kenmerken, beperkingen bij jonggehandicapten met arbeidsvermogen Arbeidsmarkt voor Wajongers Discussie/vragen 2
Jonggehandicapten en de wet Wajong Jonggehandicapten die op jonge leeftijd arbeidsbeperkingen hebben door een ziekte of beperking en daardoor minder verdienen dan een gezond persoon, hebben recht op hulp bij het vinden en behouden van werk en kunnen eventueel een uitkering krijgen De wet Wajong owajong: 98% volledig arbeidsongeschikt nwajong vanaf 1-1-2010 - nadruk op wat Wajongers wel kunnen - onderscheid naar werk-, uitkerings- en studieregeling 2015: Participatiewet en Wajong 2015 - Jonggehandicapten met arbeidsvermogen ->gemeenten - Jonggehandicapten duurzaam geen arbeidsvermogen -> UWV 3
Ontwikkeling instroom Wajong 12.000 10.000 8.000 6.000 4.000 2.000 Samenhang met Toename leerlingen VSO/PRO Nieuwe diagnosen zoals autisme Invoering WWB 0 ontwikkelingsstoornissen somatische ziektebeelden psychiatrische ziektebeelden diagnose onbekend 4
Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht Noord-Holland Zuid-Holland Zeeland Noord-Brabant Limburg Nederland Regionale verschillen in de Wajong (2009) 30 25 20 15 10 5 0 Wajong-instroomrisico per 10.000 inwoners Wajong-concentratie per 1.000 inwoners 5
Regionale verschillen in de Wajong Hogere Wajongconcentratie en instroomrisico naarmate Het opleidings-, beroeps- en inkomensniveau lager is Er meer autochtone achterstandsleerlingen zijn Er meer leerlingen op VSO/PRO zitten Er meer problematische bevallingen en perinatale aandoeningen zijn, de perinatale sterfte hoger is Het werkloosheidspercentage hoger is Doorstroom van bijstand naar Wajong hoger is Er meer WSW-banen en minder reguliere banen per 100 inwoners zijn 6
Een kwart van de Wajongers werkt 2008: 132.600 Wajongers 2012: 226.500 Wajongers 132.600 25.400 20.600 173.500 25.300 27.700 Werkend in/via WSW Werkend bij reguliere werkgever Niet werkend 7
Werkende Wajongers Werk bij reguliere werkgevers vergt veel investeringen: 58% van Wajongers bij een reguliere werkgever krijgt (langdurige) ondersteuning 72% verdient minder dan maandelijks WML Na een jaar werkt de helft van de Wajongers die aan het werk gekomen zijn niet meer Onderzoek gaande naar regionale verschillen in mate van arbeidsparticipatie + oorzaken 8
Kenmerken Wajongers: gemêleerde groep Een derde heeft een (licht) verstandelijke beperking (LVB) Jongeren met een LVB hebben vaak sociale aanpassingsproblemen en bijkomende psychiatrische problemen De helft van de Wajongers heeft meerdere ziektebeelden Meer dan helft van de Wajongers in werk- of studieregeling heeft VSO/PRO-achtergrond Groot deel van Wajongers in regulier onderwijs maakt opleiding niet af Beperkingen in persoonlijk en sociaal functioneren 9
De arbeidsmarkt voor jonggehandicapten Bijna 5% van de werkgevers heeft één of meer Wajonger(s) in dienst Aangepaste functies en interne begeleiding Wajongers vaak aangewezen op eenvoudig werk Relevante ontwikkelingen op de arbeidsmarkt: verschuiving van eenvoudige banen in maakindustrie naar dienstverlening, hogere eisen aan cognitief en sociaal functioneren, eisen aan flexibiliteit, zelfredzaamheid, employability Mogelijkheden: Inclusief Herontwerp Werkprocessen Elementaire taken combineren tot elementaire functies in afstemming met bestaande functies 10
Verhaal achter de cijfers: de uitdagingen voor Jurgen Bron: Van den Berg e.a. (2013). Ondersteuning van jongeren met een LVB. Onderzoek naar doeltreffendere en goedkopere ondersteuning gericht op arbeidsparticipatie. Amsterdam: Regioplan, met subsidie van UWV (nog te verschijnen). Zie www.uwv.nl/onderzoekssubsidies 11
Aandachtspunten Moeilijke en complexe groep => kennis en expertise vereist, professionele begeleiding nodig op verschillende terreinen Aandacht nodig voor aansluiting (speciaal) onderwijs en arbeidsmarkt (Langdurige) ondersteuning nodig bij vinden van werk en aan het werk blijven
Aandachtspunten Werk bij een reguliere werkgever is meestal aangepast werk Om werkplekken te bieden is het nodig dat: werkgevers actief worden benaderd randvoorwaarden zoals financiële compensatie overeind blijven De arbeidsmarkt en organisaties zich ook aanpassen aan mogelijkheden van mensen met een beperking
Meer informatie over Wajongers www.uwv.nl/overuwv/kennis_cijfers_en_onderzoek UWV Monitor Arbeidsparticipatie Feiten en cijfers over de Wajong Wajongers aan het werk met loondispensatie Wajongmonitor: eerste rapportage en tweede rapportage UWV kennisverslagen Contact katinka.vanbrakel@uwv.nl 14
Tips en praktijkverhalen Wajongwerkt.nl: vacaturesite voor werkgevers en Wajongers met o.a. Praktijkverhalen van werkgevers en Wajongers Informatie over financiële voordelen en voorzieningen Informatie over werving en selectie - Checklist algemene functievoorwaarden bij werving Wajongers - Checklist Een Wajonger in ons bedrijf? - Type beperking Wajonger en aanpassing functie-eisen www.werkenmeteenbeperking.nl 15