De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid

Vergelijkbare documenten
Het huidige beleidstekort: er moeten nog heel wat tandjes bij. Ton van Dril 10 september 2009

Provinciaal klimaat- en energiebeleid: doelen, emissies, maatregelen. Robert Koelemeijer - PBL

Monitor Schoon en Zuinig

Externe notitie. Petten, 8 juli Cees Volkers Wouter Wetzels. Afdeling Policy Studies ECN-N Van

Nationale Energieverkenning 2014

Wat vraagt de energietransitie in Nederland?

Energie. Gebruik, kosten & transitie. Frans Rooijers directeur CE Delft

Warmtetransitie en het nieuwe kabinet. Nico Hoogervorst

Tabellenbijlage. Michiel Hekkenberg (ECN) Martijn Verdonk (PBL) (projectcoördinatie) Oktober 2014 ECN-O

Presentatie Nieuwe energie voor het klimaat

en uitdagingen voor de toekomst Pieter Boot, maart 2018

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Het Energiebeleid van komende jaren. dr.j.a. Vijlbrief DG Energie, Telecom en Markten

Wie betaalt de rekening van de energietransitie?

Betekenis Energieakkoord voor Duurzame Groei voor de Installatiebranche. Teun Bokhoven Duurzame Energie Koepel 3 februari 2014 / VSK beurs

Grootschalige introductie van micro wkk systemen. Harm Jeeninga ECN Beleidsstudies

Energie- en klimaatmonitor agrosectoren Hernieuwbare energie, reductie broeikasgassen en energiebesparing

Circulair Congres TKI-BBE Ronald Zwart, Platform Bio-Energie 08 mei 2019

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

Perspectief voor klimaat neutraal en hernieuwbaar gas

Mondiale en Europese energie trends Uitdagingen, prioriteiten en kansen

Biogas is veelzijdig. Vergelijking van de opties Vergelijking opties voor benutting van biogas

CPB doorrekening verkiezingsprogrammaʼs: Duurzaamheid"

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Welke hernieuwbare energie in 2020?

Stand van zaken bioenergie in Nederland subsidies en regelgeving

Technisch-economische scenario s voor Nederland. Ton van Dril 20 mei 2015

Energie en emissies Drenthe 2020, 2023 en 2030

Monitor Schoon en Zuinig

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Het Energieakkoord: wat gaat het betekenen? Opzet, werkwijze Hoofdlijnen van de doorrekening Hernieuwbare energie Marc Londo Den Haag, 2 oktober

Klimaatbeleid gericht op een energietransitie. 11 maart 2016, Ros PBL

Energie: inleiding en beleid Gepubliceerd op Compendium voor de Leefomgeving (

De energietransitie: kansen grijpen kansen creëren

Op weg naar een duurzame energievoorziening in Mark Dierikx Directeur Generaal Energie, Telecom en Mededinging

Route naar een Duurzame Energievoorziening

NEV 2015: hoe hard zijn de maatregelen in het energieakkoord?

Actualisatie Optiedocument 2010

Monitor Schoon en Zuinig

Achtergronddocument bij doorrekening Energieakkoord - sectoren industrie en land- en tuinbouw

De Energietransitie van de Elektriciteitsproductie

KLIMAATAKKOORD NETBEHEER NEDERLAND 11 JULI 2018

Samenvatting. Belangrijkste bevindingen

Net voor de Toekomst. Frans Rooijers

Broeikasgasemissies in Nederland,

Referentieraming energie en emissies

Aardgasloze toekomst, waarom? ecn.nl

De kosten van de energietransitie, en: kansen voor de gasindustrie. Martien Visser Lector Energietransitie & Netwerken. Hanzehogeschool Groningen

Beheer van energie en broeikasgas

Aanvullende beleidsopties Schoon en Zuinig

De landbouwsector als essentieel onderdeel van het Vlaams- en Europees klimaatbeleid

Programma Kas als Energiebron

Energievisie Borne 22 september Michel Leermakers Linda Rutgers Twence. Co Kuip HVC.

VNG Raadsledencampagne

WKK: de energiebesparingtechnologie bij uitstek!

Nieuwe methodiek CO 2 -voetafdruk bedrijventerreinen POM West-Vlaanderen. Peter Clauwaert - Gent 29/09/11

Workshop J De kracht van een klimaatfonds. 05 april 2011

Rol energiedragers binnen de Nederlandse energievoorziening

Praktische voorstellen voor energiebesparing in haven en industrie. Alex Ouwehand Directeur NMZH

Effecten en kosten van een kolenexit versus schone kolencentrales Bezinningsgroep energie 28 juni 2016

Workshop energielandschappen ontwerpen, WTSE 29 nov 2017

Milieu-actualiteit NON-ETS. 3 mei 2018

Waterstof: de energiedrager van de toekomst. Frank de Bruijn. Waterstof. Een Gas Kleurloos;Geurloos;Niet Giftig; Brandbaar

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

Hét groene energieplan voor Nederland

Economie kernenergie versus andere opties

Energie voorziening op weg naar duurzaamheid: biomassa? Chris Westra.

Datum 23 december 2016 Betreft Voortgangsrapportage Energieakkoord 2016 en uitvoering Urgendavonnis

Tool Burgemeestersconvenant Actualisatie nulmeting 2011 & inventaris 2012

Europese CO 2 -emissiehandel Op zoek naar Synergie

Projectgroep Biomassa & WKK

BENG de nieuwe energieprestatie en de kansen voor bodemenergie

Broeikasgasemissies in Nederland per sector,

Energieverzorging Nederland

Beoordeling Klimaatbegroting GroenLinks 2010

ECN-N januari 2012

Energieakkoord Kansen voor Warmtepompsystemen

Change. Hoe moet het morgen met de energievoorziening? Document. magazine

Klimaatbeleid en hernieuwbare energie: het EU pakket voor Ger Klaassen DG Milieu Europese Commissie

Bijlage M Overzicht maatregelen energie en klimaat

Bijlage 1: klimaatdoelstellingen & ambities

Mogelijkheden om 25% broeikasgasreductie in Nederland te halen. Ton van Dril < > Den Haag, 31 augustus 2015

EnergyNL2050, een serie van 4 bijeenkomsten, Korte uitleg over de bijeenkomsten. KIVI-E/USI energynl2050 UvU 13 /10/16

Datum 4 december 2018 Betreft Resultaten 2017 Meerjarenafspraken energie-efficiëntie MJA3 en MEE

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Het KlimaatAkkoord (ieder z n opinie; hier is de mijne)

Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION

EEN NIEUWE AMBITIE IN ENERGIE

Beoordeling werkprogramma Schoon en Zuinig

Energy2050NL Klimaatneutraal energiesysteem. Frans Rooijers - directeur CE Delft

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013

Hernieuwbare energie: noodzaak, visie op 2050 en beleid

Energievoorziening Rotterdam 2025

Presentatie Warmteproductie met snoeihout. 3 November 2011 Doen! Ervaring en tips uit de praktijk Ben Reuvekamp HeatPlus

Duurzame warmte in de SDE+

Verbruik van duurzame energie,

Warmte in Nederland. Onze warmtebehoefte kost veel energie: grote besparingen zijn mogelijk

Spaar het Klimaat. Op naar een gedeelde visie!

Transcriptie:

De voortgang van het Nederlandse energie- en klimaatbeleid Wouter Wetzels Presentatie voor het HVC Innovatieplatform, 15 juli 2010, Petten www.ecn.nl

Werkprogramma Schoon en Zuinig Doelen van het kabinet Balkenende IV (2007) 30% minder broeikasgasemissies in 2020 t.o.v. 1990 Gemiddeld 2% energiebesparing per jaar Aandeel 20% hernieuwbare energie in 2020 2 20-10-2010

Vragen Worden de doelen gehaald? Hoe kunnen de beleidstekorten worden gedicht? 3 20-10-2010

Rol van ECN Beleidsstudies Referentieraming 2010-2020 i.s.m. Planbureau voor de Leefomgeving Solar energy Biomass Wind energy Aanvullende beleidsopties Schoon en Zuinig i.s.m. Planbureau voor de Leefomgeving Efficiency & Infrastructure Policy Studies H 2 & Clean Fossil Fuels Monitoring Schoon en Zuinig i.s.m. Agentschap NL 4 20-10-2010

Referentieraming 2010-2020 April 2010 5 20-10-2010

Referentieraming 2010-2020 Ontwikkeling energiegebruik en emissies tot 2020 Economische groei 2011-2020: 1,7% per jaar Olieprijs: 70 dollar per vat Trendmatige ontwikkeling sectoren Energiebeleid 6 20-10-2010

Drie beleidsvarianten 1. Geen nieuw beleid sinds 2007 2. Vastgesteld beleid 3. Voorgenomen beleid Zowel Europees als nationaal beleid worden gerekend tot het Schoon en Zuinig beleid 7 20-10-2010

Beleidsmaatregelen Voorbeelden beleid voorafgaand aan Schoon en Zuinig Emissiehandelssysteem (ETS) Energie Prestatie Coëfficiënt (EPC) Het Nieuwe Rijden Energie-investerings Aftrek Voorbeelden Schoon en Zuinig beleid: Emissienormen voertuigen Meerjarenafspraken energie-efficiëntie (MJA3) Meer met minder convenant 8 20-10-2010

Broeikasgassen totaal Text, Arial, 24 pt, standard 19 Mon CO 2 -eq 44 Mton CO 2 -eq 9 20-10-2010

3 0 % re d u ct ie B K G Doelen Schoon en Zuinig 24% 16% 2 % b es p ar in g 1,6% 1,1% 2 0 % h er ni e u w b a ar 15,5% 13% 10 20-10-2010

11 20-10-2010 Opgesteld vermogen elektriciteitsproductie

12 20-10-2010 Primair energieverbruik naar sector (2008)

13 20-10-2010 Energieverbruik industrie

Energieverbruik landbouw Intensivering en schaalvergroting in de glastuinbouw Warmtekrachtkoppeling (WKK) sterk gegroeid WKK concurreert met duurzame kasconcepten Taakstelling emissies 2020 verhoogd 14 20-10-2010

15 20-10-2010 Beleidseffecten vastgesteld en voorgenomen beleid

600 Hernieuwbare energie Reductie BKG-emissies Mton CO2-eq 500 400 300 200 Biomassa overig Groen gas Transportbiobrandstoffen Mestvergisting Aardwarmte Waterkracht Warmtepompen, WK-opslag Vuilverbranding Wind op land Wind op zee Bij- en meestook Zonneboilers en Zon PV 100 0 Geen Schoon en Zuinig beleid Vaststaand beleid Voorgenomen beleid 16 20-10-2010

17 20-10-2010 NEC-stoffen

18 20-10-2010 Conclusies Referentieraming Zowel vastgesteld als voorgenomen beleid is ontoereikend om doelen te realiseren. Er is wel een duidelijke trendbreuk. Voorgenomen beleid nodig om de EU-doelstellingen te halen, maar wellicht niet voldoende. Beleidseffecten onder ETS leveren geen bijdrage aan Nederlands emissiedoel. Grote invloed Europees beleid door ETS, normering voertuigen en apparaten. Vastgesteld beleid voor luchtverontreiniging in 2020 waarschijnlijk voldoende voor huidige EU-doelen. Waarschijnlijk wel aanscherping.

Aanvullende beleidsopties Schoon en Zuinig April 2010 Aanvullend beleid om beleidstekort te overbruggen Inschatting van effecten en kosten van ca. 40 mogelijke beleidsmaatregelen Samenhangende keuze uit het pakket door val van het kabinet niet tot stand gekomen 19 20-10-2010

Voorbeelden aanvullende beleidsopties Industrie: Subsidietender voor energiebesparing Gebouwde omgeving: Energieprestatie-eis voorraad woningbouwcorporaties (minimaal label B) Hernieuwbaar: SDE voor hernieuwbare warmte en groen gas 20 20-10-2010

Voorbeeld aanvullend beleidsoptie: Verhoging energiebelasting Elektriciteit Aardgas 21 20-10-2010

Slotopmerkingen De effecten en kosten van een groot aantal aanvullende beleidsmaatregelen is ingeschat Zowel vastgesteld als voorgenomen beleid is ontoereikend om doelen te realiseren Door de val van het kabinet is de uitwerking en uitvoering van het energiebeleid onzeker Nieuw kabinet maakt nieuwe keuzes Doelen 2020 zijn tussendoelen 22 20-10-2010

23 23 20-10-2010