Bijlage 1: klimaatdoelstellingen & ambities

Transcriptie

1 Bijlage 1: klimaatdoelstellingen & ambities Mondiale ambities In 1992 is in Rio de Janeiro in het VN-Klimaatverdrag de doelstelling vastgelegd om de concentraties van broeikasgassen in de atmosfeer te stabiliseren op een veilig niveau (UN, 1992). Als eerste bescheiden stap werd in 1997 het Kyoto Protocol vastgesteld, volgens welke de industrielanden in de periode hun gezamenlijk jaarlijkse uitstoot van broeikasgasemissies met circa 5% moesten verminderen ten opzichte van Voor nietindustrielanden werd geen doelstelling opgenomen. Nederlandse ambities Korte termijn tot 2012 Nederland heeft voor de periode een emissiereductiedoelstelling van 6% ten opzichte van het basisjaar Dit komt overeen met een emissieplafond van circa 200 Mton CO 2 -equivalenten per jaar. Om dit niveau te halen beoogt de Nederlandse overheid om voor de Kyoto-periode jaarlijks circa 13 Mton emissierechten door middel van het Clean Development Mechanism (CDM) en Joint Implementation (JI) in het buitenland aan te kopen. De binnenlandse doelstelling voor broeikasgassen (waarbij voor bedrijven die deelnemen aan de emissiehandel het emissieplafond telt en niet de fysieke emissies) bedraagt daarmee dus circa 213 Mton CO 2 -equivalenten per jaar in de periode Lange termijn tot 2020 van de EU De EU heeft zich het langetermijnklimaatdoel gesteld om de gemiddelde mondiale temperatuurstijging te beperken tot 2 C ten opzicht e van het pre-industriële niveau. Om invulling te geven aan deze doelstelling heeft de Europese Raad in 2007 besloten om in 2020 een reductie van minstens 20% ten opzichte van 1990 te realiseren. De bijdrage aan een wereldwijde en brede klimaatovereenkomst van de EU zal 30% bedragen, op voorwaarde dat andere ontwikkelde landen zich aan vergelijkbare emissiereducties verbinden, en economisch meer gevorderde ontwikkelingslanden een bijdrage leveren die in verhouding staat tot hun verantwoordelijkheden en capaciteiten. Lange termijn tot 2020 van Nederland De Nederlandse overheid heeft in het Regeerakkoord (2007) onderstaande doelstellingen opgenomen: De uitstoot van broeikasgassen, met name CO 2, in 2020 met 30% verminderen vergeleken met 1990; Het tempo van energiebesparing de komende jaren verdubbelen van 1% nu naar 2% per jaar in 2020; Het aandeel duurzame energie in 2020 verhogen van ongeveer 2% nu naar 20% van het totale energiegebruik. Een reductiedoelstelling van 30% komt overeen met een emissieplafond van circa 150 Mton CO 2 -equivalenten in het jaar Net als in de Kyoto-periode mogen eventuele overschrijdingen van dat niveau worden gecompenseerd door de aankoop van buitenlandse emissierechten. Om de doelstelling te behalen is o.a. het werkprogramma Schoon en Zuinig (2007) opgesteld (zie ook hoofdstuk 2.3.2). Dit werkprogramma beoogt dat zowel de sectoren die onder het Europese CO 2 -emissiehandelssysteem vallen (de ETS-sectoren) als de sectoren die daar niet onder vallen (de niet-ets-sectoren) beide een evenredige bijdrage leveren aan de nationale doelstelling. Dat wil zeggen dat beide sectoren in 2020 een reductie van 30% dienen te realiseren ten opzichte van Anders dan de Europese

2 Raad maakt Nederland niet het voorbehoud dat andere ontwikkelde landen een gelijke reductie-inspanning moeten nastreven. Provinciale ambities Klimaatakkoord Rijk en Provincies Op provinciaal niveau speelt klimaatbeleid een grote rol. Onlangs (januari 2009) is het Klimaat- Energieakkoord tussen Rijk en provincies getekend, waarin de twaalf Nederlandse provincies het doel hebben om in de periode projecten en activiteiten te initiëren, faciliteren of ondersteunen die: een gezamenlijk perspectief bieden op een opgesteld vermogen aan duurzame energieproductie in 2020 van 700 PJ2; bijdragen aan het halen van de doelstellingen voor energiebesparing en voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen; bijdragen aan het ontwikkelen van innovatieve duurzame technologie, zowel in grootschalige projecten als in lokale benutting van duurzame energiebronnen; en bijdragen aan een betere ruimtelijke inrichting van Nederland met het oog op de klimaatverandering. Klimaatprogramma Aanpakken en aanpassen De provincie Gelderland heeft haar ambities op het gebied van milieu en klimaat geconcretiseerd in het Gelders Klimaatprogramma 'Aanpakken en Aanpassen'. Het klimaatprogramma gaat uit van een integrale aanpak op het gebied van duurzame woon-, werk- en leefomgeving en duurzame economische ontwikkeling voor alle Gelderse inwoners en bedrijven. Belangrijke doelen zijn het aanpakken van de energiehuishouding en het verminderen van de CO2-uitstoot, met een klimaatneutrale energiehuishouding in 2050 als einddoel. Gelderland moet vóór 2050 klimaatbestendig zijn ingericht. In de uitvoeringsagenda staan de volgende doelen: stabilisering van het fossiele energieverbruik in 2015, daarna afname toename van het aandeel duurzame energie van 6% in 2010 tot 10% in 2015 en richting 20% in 2020 naar een klimaatneutrale energiehuishouding in 2050 via steun aan energietransities bijdragen aan het klimaatbestendig maken van Gelderland door maatregelen op het gebied van water, natuur en stedelijke kwaliteit.

3 Bijlage 2 Methodiek CO 2 scan Methodiekbeschrijving Om de CO 2 -uitstoot van Tiel te bepalen is de gemeente onderverdeeld in sectoren. Deze sectoren zijn op hun beurt weer opgedeeld in (sub)subsectoren. De emissie van de verschillende (sub)subsectoren van de gemeente Tiel is bepaald met behulp van de DHV CO 2 -scanner. De scanner is een rekeninstrument dat de CO2 emissies op 3 niveaus bepaald: 1) Directe invoer van CO 2 -emissies; 2) Invoer van sectorale energiegebruiksgegevens; 3) Invoer van sectorale activiteitendata. Ad 1: Directe invoer van CO 2 -emissies In sommige gevallen is van een bepaalde sector (of deel van een sector) al bekend wat de CO 2 -uitstoot is, bijvoorbeeld omdat er al een studie beschikbaar is of omdat deze informatie op gemeenteniveau al landelijk beschikbaar is. Deze gegevens kunnen dan direct ingevoerd worden. Ad 2: Invoer van sectorale energiegebruiksgegevens In andere gevallen zijn van een bepaalde sector of deel van een sector gegevens over het energiegebruik bekend. Als dat het geval is, kunnen deze energiegebruiksgegevens in de scanner worden ingebracht, waarna automatisch met de juiste emissiefactoren de CO 2 - emissies worden berekend. Ad 3: Invoer van sectorale activiteitendata. In verreweg de meeste gevallen zijn bovengenoemde gegevens beiden niet bekend. In dat geval kan dan het niveau van de zogenaamde sectorale activiteiten worden gebruikt. Dit niveau is gebaseerd op onderstaande formule: Sectorale CO 2-uitstoot = (activiteit van de sector) x (energie-indicator) x (emissiefactor) Deze formule is het best te begrijpen middels een voorbeeld: Voorbeeld: het is niet bekend wat het aardgasverbruik van de vrijstaande woningen in de gemeente Tiel in het jaar 2007 is geweest. Het is echter wel bekend dat er vrijstaande woningen zijn (activiteit van de sector). Uit het document Cijfers en Tabellen 2007 van SenterNovem wordt als gemiddeld aardgasverbruik van een vrijstaande woning in Nederland m3 genoemd (de energie-indicator). Daarmee kan dus een schatting worden gemaakt van het totale aardgasgebruik. 1 m3 komt overeen met een uitstoot van 1,80 kg CO 2. In Tiel wordt de CO 2 -uitstoot door vrijstaande huizen daarom geschat op x x (1,80 / ) = 4,7 kton.

4

5 Bijlage 3 Resultaten DHV-Scan 2008 per sector Berekening van de CO 2 -emissies voor de sector Industrie

6 Berekening van CO 2 -emissies voor de sector Huishoudens Berekening van de CO 2 -emissies voor de sector Handel en Diensten

7 Berekening van de CO2 emissies voor de sector Landbouw

8 Berekening van de CO 2 -emissies voor de sector Verkeer en vervoer Berekening van de CO 2 -emissies voor de sector Bouw

9 Berekening van de CO 2 -emissies voor de sector Overheid

10 Bijlage 4 Toelichting autonome groei CO 2 uitstoot Tiel 2020 Overheid De autonome afname van het energiegebruik voor de sector overheid wordt geschat op 7%. Dit is berekend uit Structuurvisie Tiel (gebaseerd op bevolkingsgroei) en ECN 2008 Energiebesparing in Nederland (besparing huishoudens) en wordt hieronder uitgewerkt. Volgens de Structuurvisie woonden er in 2005 in Tiel mensen. Voorspeld wordt dat Tiel in inwoners heeft. Dit komt overeen met een jaarlijkse groei van 340 inwoners. In 2007 woonden er in Tiel mensen. Voorspeld is dat in de periode van 2015 tot 2025 de jaarlijkse groei 150 inwoners bedraagt. In 2020 zullen er volgens de voorspellingen dan x 150 = inwoners zijn. Ten opzichte van 2008 zal het aantal inwoners dan met 7,5% gestegen zijn. In de periode van vond volgens het ECN binnen de huishoudens een energiebesparing plaats van 1,2% per jaar. Aangenomen wordt dat de energiebesparing voor de overheid van dezelfde ordegrootte is, omdat ook in deze sector energiebesparing het gevolg is van duurzamere bouw en duurzamer gebruik van apparaten in het gebouw. Tevens wordt aangenomen dat dit besparingstempo geldt voor de periode Met een besparingstempo van 1,2% per jaar zal in 2020 binnen de overheid 13,5% energie bespaard zijn t.o.v Een sectorale groei van 7,5% en een energiebesparing van 13,5% leveren een afname van het energiegebruik door de overheid van 7,0%. Huishoudens De autonome groei voor de sector huishoudens wordt geschat op 6%. Dit is berekend uit Structuurvisie Tiel (gebaseerd op toename aantal woningen) en ECN 2008 Energiebesparing in Nederland (besparing huishoudens). Volgens de Structuurvisie waren er in 2005 in Tiel woningen. Voorspeld wordt dat er in 2015 in Tiel woningen staan. Jaarlijks worden er in deze periode dus 450 woningen bijgebouwd. In 2025 zullen er volgens de voorspellingen woningen zijn. Dit komt overeen met een jaarlijkse groei van 170 woningen voor de periode Voor het jaar 2020 kan uit bovenstaande opgemaakt worden dat er x 170 = woningen zijn in Tiel. Ten opzichte van 2008 zal het energiegebruik door woningen dan met 23% gestegen zijn. In dezelfde periode zal er volgens het ECN een energiebesparing van 1,2 % per jaar optreden (aangenomen dat het besparingstempo gelijk blijft aan dat uit de periode ). Dit zal ertoe leiden dat in ,5% energie bespaard wordt t.o.v Een sectorale groei van 23% en een energiebesparing van 13,5% leveren een toename van het energiegebruik door huishoudens van 6,4%. Handel en diensten De autonome groei voor de sector handel en diensten wordt geschat op 93%. Dit is berekend uit Structuurvisie Tiel (gebaseerd op bevolkingsgroei) en ECN 2008 Energiebesparing in Nederland (besparing huishoudens). Omdat de aannames voor dit prognosecijfer dezelfde zijn als die bij de sector overheid, wordt voor een onderbouwing van het groeicijfer verwezen naar de paragraaf overheid.

11 Landbouw De autonome groei van de sector landbouw wordt geschat op een emissieafname door aardgasgebruik van 10%, een emissietoename door elektriciteitsgebruik van 35%, een emissietoename door gebruik van diesel en van fossiele brandstoffen van 0% en een emissieafname door gebruik van warmte van 16%. Dit komt uit op een toename van 9%. Bovenstaande toe- en afnames zijn gebaseerd op landelijke gemiddelden (bron: Monitweb, GE-scenario hoge olieprijs Industrie De autonome groei door de sector industrie wordt geschat op een emissietoename door het aardgasgebruik van 22%, een emissietoename door elektriciteitsgebruik van 97%, een emissietoename door fossiele brandstoffen van 22% en een toename van CO 2 -emissie door niet verder gespecificeerde bronnen van 22%. Deze cijfers zijn berekend uit de Structuurvisie Tiel (gebaseerd op groei aantal banen), ECN 2008 Energiebesparing in Nederland (besparing industrie) en informatie van de gemeente Tiel over het toekomstige energiegebruik van 2 nieuwe bedrijven. Dit betreft Autorecycling Nederland (PST Plant/ARN) met een geschat elektriciteitsverbruik van 4 miljoen kwh en Koel- en vriesopslag Van Bon/Partner Logistics met een geschat elektriciteitsverbruik van 1 miljoen kwh. Dit komt tezamen overeen met een toename van CO2-uitstoot van 2,69 kton per jaar. Aangenomen dat beide fabrieken in 2009 in werking zijn, zal er in 2020 een emissietoename door elektriciteitsgebruik in de industrie hebben plaatsgevonden van 12 x 2,69 = 84,7 kton bovenop de groei van de reeds bestaande industrie. Hierbij moet worden opgemerkt dat het autorecyclingsbedrijf een flink aantal schroothopen in Nederland gaat vervangen waardoor restmaterialen meer en beter worden hergebruikt. Dat levert landelijk een CO 2 besparing op. Bij Van Bon betreft het een verplaatsing uit een buurgemeente waarbij met de nieuwe vestiging een zuiniger complex met efficiëntere processen wordt gerealiseerd. Ook dit levert per saldo een CO 2 reductie op. Volgens de Structuurvisie is in de laatste tien jaar het aantal banen in Tiel gegroeid met 10%. In 2007 waren er in Tiel banen (CBS 2007). Aangenomen dat de groei in gelijk tempo doorzet, zal het aantal banen in 2020 dan op liggen. Ten opzichte van 2008 zal het aantal banen dan met 36,1% gestegen zijn. In de periode van vond er een energiebesparing binnen de industrie plaats van 0,9% per jaar (bron: ECN 2008 Energiebesparing in Nederland ). Aangenomen wordt dat dit besparingstempo ook geldt voor de periode Met een besparingstempo van 0,9% per jaar zal in 2020 binnen de industrie 10,3% energie bespaard zijn t.o.v In de nabije toekomst zullen in Tiel twee nieuwe fabrieken komen te staan, waarvan geschat wordt dat zij een jaarlijks elektriciteitsverbruik zullen hebben van 4 miljoen kwh (ARN) en elektriciteitsverbruik 1 miljoen kwh (Van Bon). Een sectorale groei van 36,1%, een energiebesparing van 0,9% en een toename in elektriciteitsverbruik van 84,7 kton, levert een toename van het industrieel energiegebruik van 22,1% door aardgas, fossiele brandstoffen en niet verder gespecificeerde energiebronnen en een toename van 97,2% door industrieel elektriciteitsverbruik. Bouw De autonome groei voor de sector bouw wordt geschat op 22%. Volgens de Structuurvisie groeide het aantal banen in Tiel in de laatste 10 jaar met 10%. In 2007 waren er in Tiel banen (CBS 2007). Aangenomen dat de groei in gelijk tempo doorzet, zal het aantal banen in 2020 dan op liggen. Ten opzichte van 2008 zal het aantal banen dan met 36,1% gestegen zijn.

12 In de periode van vond er volgens het ECN een energiebesparing binnen de industrie plaats van 0,9% per jaar. Aangenomen wordt dat dit besparingstempo ook geldt voor de bouw in de periode Met een besparingstempo van 0,9% per jaar zal in 2020 binnen de bouw 10,3% energie bespaard zijn t.o.v Een sectorale groei van 36,1% en een energiebesparing van 0,9% leveren een toename van het energiegebruik door de bouw van 22,1%. Verkeer en vervoer De autonome groei voor de sector verkeer en vervoer wordt geschat op 2%. Dit is berekend uit de Mobiliteitsvisie en structuurvisie Tiel en ECN 2008 Energiebesparing in Nederland (besparing transport). Volgens de Mobiliteitsvisie en de Structuurvisie woonden er in 2005 in Tiel mensen. Voorspeld wordt dat Tiel in inwoners heeft. Dit komt overeen met een jaarlijkse groei van 340 inwoners. Voorspeld is dat in de periode van 2015 tot 2025 de jaarlijkse groei 150 inwoners bedraagt. In 2020 zullen er volgens de voorspellingen x 150 = inwoners zijn. Ten opzichte van 2008 zal het aantal inwoners dan met 7,5% gestegen zijn. In de periode van vond er een energiebesparing in de transport plaats van 0,4% per jaar (bron: ECN 2008 Energiebesparing in Nederland ). Aangenomen wordt dat dit besparingstempo ook geldt voor de periode Met een besparingstempo van 0,4% per jaar zal in 2020 in de transport sector 4,7% energie bespaard zijn t.o.v Een sectorale groei van 7,5% en een energiebesparing van 4,7% leveren een toename van het energiegebruik door verkeer en vervoer van 2,4%. Emissiefactoren van elektriciteit De CO2-emissiefactoren van elektriciteit gaan in de toekomst ook veranderen doordat er enerzijds een verschuiving zal plaatsvinden in de brandstofmix van elektriciteitscentrales en anderzijds doordat elektriciteitscentrales efficienter worden. In bijlage X staat een uitgebreide analyse naar de CO2-emissiefactoren van elektriciteit.

13 Bijlage 5 kansenkaart koude-warmte opslag

14