Cluster veiligheid Gemeente Vaals Historie van het cluster: De gemeente Vaals besloot in 2008 om een buitengewoon opsporingsambtenaar (BOA) in vaste dienst te nemen, zodat de betrokkenheid bij de gemeente Vaals vergroot werd. Tot die tijd werd namelijk volstaan met de inhuur van parkeercontroleurs uit Valkenburg. De BOA verrichtte zijn werkzaamheden in burger en hij was voornamelijk doende met het uitvoeren van parkeercontroles, toeristenbelasting, het beheren en repareren van parkeerapparatuur en het in behandeling nemen van (overlast)meldingen. Door zijn aanwezigheid in de gemeente en het kennen en gekend worden nam het aantal meldingen vanuit de gemeenschap snel toe. Verder was de gemeente voornemens om een vacature open te stellen voor een ambtenaar openbare orde en veiligheid (AOV), welke uiteindelijk op 1 januari 2009 ingevuld werd. In beginsel hield de AOV zich bezig met de rampenbestrijding en advisering van de burgemeester, echter al snel werd het takenpakket uitgebreid met o.a. veiligheid en evenementen, bestuurlijke aanpak, brandveiligheid, diverse overleggen met netwerkpartners, veiligheid en jeugd en het team integrale veiligheid. Het was merkbaar dat het aantal meldingen/klachten steeg en door de vaststelling van het nieuwe hondenbeleid werd een tweede BOA noodzakelijk. Deze tweede BOA werd en wordt nog steeds voor 50% gefinancierd door de woningstichting Vaals. Om nog beter herkenbaar te zijn voor de burgers deed ook het uniform van de BOA s zijn intrede. Door de toename van het aantal taken van de AOV (werd later de functie van coördinator Veiligheid), waaronder de dagelijkse aansturing van de BOA s en de inhuur door Gulpen- Wittem, bleek ondersteuning noodzakelijk om aan alle verplichtingen, afspraken en werkzaamheden te kunnen voldoen. Derhalve werd per 1 januari 2013 een ondersteuner benoemd, welke de werkzaamheden voor het cluster veiligheid combineerde met haar werkzaamheden van vergunningverlening. In 2013 vond in de gemeente Vaals de gebiedsgerichte aanpak kern Vaals plaats. Door de uitvoering van dit project (met haar nodige werkzaamheden), alsmede door de toename van het aantal taken (bijv. toezicht op de Drank- en Horecawet), de inhuur voor enkele uren van onze BOA s door Gulpen-Wittem, het werken op flexibele tijden en een toename van het aantal te behandelen klachten ontstond behoefte aan uitbreiding van het cluster met een derde BOA. In mei 2013 mochten we de derde BOA op detacheringsbasis verwelkomen. Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 1
Huidige situatie: Het cluster Veiligheid van de gemeente Vaals bestaat momenteel uit: 1 coördinator; 1 medewerker Veiligheid; 3 Buitengewoon Opsporingsambtenaren, en is in de organisatie onder de algemeen directeur gepositioneerd. 1 BOA is sinds mei 2013, zoals eerder vermeld op detacheringsbasis, werkzaam bij het cluster. Deze detachering eindigt op 31 december 2014. In deze evaluatie wordt vooral gekeken naar de werkzaamheden van de BOA s en diens effecten. Werkzaamheden en werkwijze: De BOA s hebben een zeer uitgebreid takenpakket. Onderstaand treft u de meest voorkomende werkzaamheden aan: - Houden van toezicht op de naleving van de regels van de APV (o.a. het hondenbeleid); - Het signaleren van gebreken in de openbare ruimte en indien noodzakelijk het optreden binnen taakvelden zoals de Wet Milieubeheer en Bouwen en Wonen; - Houden van toezicht en controleren van voorschriften bij evenementen; - Het uitvoeren van controles op het gebied van toeristenbelasting en nachtregister; - Het behandelen van klachten en het verstrekken van informatie aan burgers; - Het verrichten van klein technisch onderhoud en storingen aan de parkeerapparatuur (ook in de parkeergarage); - Het uitvoeren van controles op het gebied van de Basis Registratie Persoonsgegevens (BRP); - Participeren in het Team Integrale Veiligheid (TIV); - Het handhaven van het parkeerbeleid; - Controle van de Drank- en Horecawet; - Deelname aan diverse overleggen ter advisering. Het cluster veiligheid heeft als uitgangspunt om de regels eerst te handhaven op basis van de context en dus het gesprek aangaat met de burger en pas als laatste middel grijpt naar het formele handhavingstraject (lees: verbaliserend optreden). Het doel is namelijk om burgers bewust te laten zijn van hun gedrag en de daarmee gepaard gaande consequenties. Veelal kan dit gedrag beïnvloed worden door mensen een spiegel voor te houden en is een hoge boete niet noodzakelijk. Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 2
De BOA s werken momenteel in 3 diensten zodat in de overdagsituatie altijd tussen 07.30 18.00 uur een opsporingsambtenaar aanwezig is om direct op meldingen te kunnen reageren. Daarnaast worden per maand enkele middagdiensten gepland, zodat de opsporingsambtenaren ook in de avonduren toezicht kunnen houden op diverse locaties in Vaals, die aandacht behoeven. De middagdiensten worden in het kader van de veiligheid altijd met 2 BOA s gedraaid. Ook wordt minimaal 1x per maand een dienst gepland in het weekend. Uiteraard werden/worden de BOA's ook ingezet bij grote evenementen in Vaals zoals de Ullemarkt, het ZLF 2014 en het 321-festival. Sinds 2013 beschikt het cluster over een eigen registratiesysteem, waarin alle meldingen/werkzaamheden worden vastgelegd. Prioriteiten: Uiteraard heeft het cluster veiligheid prioriteiten vastgesteld. De belangrijkste hiervan is de aanwezigheid in het publieke domein. Contact zoeken met de mensen, klantvriendelijk zijn en service bieden. Weten wat er leeft, zodat we als cluster kunnen inspelen op ontwikkelingen. Naast deze prioriteit wordt dagelijks tijdens de surveillance onder andere gecontroleerd op de Basis Registratie Persoonsgegevens, het parkeergedrag van mensen, het functioneren van de parkeerapparatuur/parkeergarage, toeristenbelasting en nachtregister en locaties die aandacht behoeven. Daarnaast is als prioriteit gesteld om klachten/meldingen vanuit de gemeenschap op werkdagen binnen 48 uur te beantwoorden c.q. op te pakken en in te spelen op ontwikkelingen zoals overlast van/door jeugd, verkeer, geluid, verdovende middelen, overtreding van vergunningsvoorschriften/apv en evenementen. Vooral het inspelen op ontwikkelingen betekent dat de BOA s flexibel dienen te zijn en ook ad hoc beschikbaar moeten zijn in de avond en/of weekenden. Naast deze prioriteiten krijgen de BOA s uiteraard te maken met allerlei andere problemen en meldingen (zie ook het onderdeel klachten ) en worden de BOA s zowel intern alsook extern gevraagd om ter advisering aan te schuiven bij diverse overleggen. Resultaten: De resultaten van de inzet van de BOA s kunnen verdeeld worden in meetbaar en niet meetbaar. Het aantal klachten, bekeuringen en BRP-controles zijn uit te drukken in concrete getallen, echter veel moeilijker is het om het effect van de aanwezigheid van de BOA s te meten en te verwoorden. Hoe ervaren de burgers de aanwezigheid van de BOA s? Heeft de aanwezigheid effect op de veiligheidsbeleving? De BOA s krijgen wel veelvuldig van burgers te horen dat ze blij zijn dat de BOA s snel op meldingen/klachten reageren en vaak binnen 2 dagen na de melding/klacht langs komen om een gesprek te voeren. Daarnaast is het moeilijk om te meten of de controles in de (overlast)panden leidt tot minder animo van mensen om in dergelijke panden te wonen. Wel is gebleken dat sprake is van minder verloop in de panden. Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 3
Bekeuringen: Een hot-item is steeds het aantal bekeuringen. Na 2011 heeft het cluster Veiligheid haar werkwijze van handhaven zodanig aangepast dat getracht wordt om het gedrag van een overtreder in beginsel te beïnvloeden door het voeren van een gesprek. In het uiterste geval of als geruime tijd niemand bij een auto wordt aangetroffen zal worden overgegaan tot verbaliseren. Deze aanpassing is terug te zien in het aantal bekeuringen per jaar. Jaar aantal bekeuringen Parkeren Overlast 2011 2239 2187 52 2012 1402 1370 32 2013 856 838 18 2014 (t/m augustus) 1245 1223 22 (In 2013 en ook in 2014 is rekening gehouden met de reconstructie van de Maastrichterlaan en de werkzaamheden ten behoeve van het Kon. Julianaplein. Daarnaast is in 2013 een BOA voor langere tijd uit de roulatie geweest.) Klachten: Zoals reeds eerder vermeld beschikt het cluster veiligheid sinds 2013 over een eigen registratiesysteem. Hierdoor is het mogelijk om inzichtelijk te maken welke meldingen/klachten het meest voor voorkomen. Hierbij beperkt onderstaand overzicht zich tot de overlastmeldingen. Immers controles met betrekking tot o.a. parkeren, hondenbeleid en toeristenbelasting vinden iedere dag plaats. Helaas hebben we geen representatief vergelijkingsmateriaal met betrekking tot de jaren 2011 en 2012. In die jaren had het cluster niet de beschikking over een professioneel registratiesysteem waardoor het moeilijk is om managementinformatie boven water te krijgen. Onderwerp 2013 2014 (t/m augustus) Illegale stortingen 31 13 Overlast met betrekking tot afval 32 15 Overlast (overhangend) groen 16 4 Overlast jeugd 18 13 Overlast parkeren 35 13 Overlast verkeer 16 5 Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 4
Overlast verdovende middelen 8 10 Vernieling/vandalisme 8 7 Burenruzie 12 4 Uitzettingen 8 5 Geluidsoverlast 5 5 Om toch ook enig zicht te krijgen op een aantal controles, die in de jaren 2013 en 2014 plaatsvonden, volgt onderstaand een overzicht hieromtrent. Onderwerp 2013 2014 (t/m augustus) Controle APV 81 35 Bevolkingscontrole (BRP) 67 57 Controles hondenbeleid 88 18 (betreffen verzamelmutaties met aldus diverse vervolgcontroles) Parkeercontroles 208 163 Controles toeristenbelasting 38 24 Algemeen 181 64 (o.a. beantwoorden van vragen van mensen) Containers/steigers 27 37 Effecten: Wijk BOA Het is een feit dat de politie door de reorganisatie steeds minder mankracht heeft om structureel in de gemeente aanwezig te zijn. Hierdoor vindt een verschuiving van diverse taken van de politie naar de gemeente plaats. Derhalve is de samenwerking tussen de politie (met name) de wijkagent en de gemeente geïntensiveerd. Indien mogelijk worden gecombineerde diensten gedraaid en wordt in nauwe samenwerking gecontroleerd op overlastlocaties. Deze samenwerking zal de komende tijd alleen maar toenemen. Groot voordeel voor de burger is dat toch altijd in de overdagsituatie blauw aanwezig is en dat ook (soms) in de avonduren en weekenden toezicht rondloopt. De burgers ervaren de aanwezigheid van handhaving (vooral in de avonduren en weekenden) als prettig, hetgeen een veilig gevoel geeft. Door de inzet van de 3 BOA s kunnen we deze aanwezigheid blijven Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 5
volhouden. 1 van de BOA s is direct gekoppeld aan de wijkagent en wordt ingezet als wijkboa. Achter de voordeur komen Mede door de gebiedsgerichte aanpak kern Vaals zijn de bevolkingscontroles in diverse panden in Vaals geïntensiveerd. Geconstateerd werd namelijk dat in die panden sprake was van een hoge mutatiegraad van bewoners. Op het moment dat de gemeente in een bepaald pand een maand niet gecontroleerd had, bleek dat de samenstelling van de bewoners helemaal gewijzigd was (al dan niet geregistreerd bij de gemeente). Daarnaast troffen de BOA s, alsmede het Team Integrale Veiligheid, vaak in deze panden personen aan, bij wie het noodzakelijk was om ze door te verwijzen naar c.q. in contact te brengen met de hulpverlening. Door de intensieve controles wordt zicht behouden op de bewoners en de omstandigheden in de panden, waardoor de directe omgeving geen tot weinig last ondervindt. Tevens wordt het voor mensen, die minder goede bedoelingen hebben, minder aantrekkelijk om in dergelijke panden te wonen omdat ze in de gaten worden gehouden. Daarnaast komen de BOA s veelvuldig bij mensen over de vloer. Dit naar aanleiding van klachten, meldingen of andere signalen. De BOA s krijgen op die momenten zicht op de leefen woonomstandigheden en schakelen al dan niet de hulpverlening in of brengen een adres ter sprake bij het sociaal team of het multi disciplinair overleg. Veel mensen schamen zich om hulp te vragen en door het contact met de BOA kan toch de betreffende hulp geboden worden. De BOA s kunnen gezien worden als de oog- en oorfunctie van het sociaal domein. Zeker met het oog op de verantwoordelijkheid van de gemeenten inzake het sociaal domein per 1 januari 2015 vervullen de BOA s een belangrijke signaalfunctie. Conclusie: Met de huidige 3 BOA s kan het cluster Veiligheid alert reageren op de ontwikkelingen, zicht houden op de (probleem)panden, meldingen en klachten binnen 48 uur oppakken en alle andere werkzaamheden uitvoeren, die ondergebracht zijn bij het cluster Veiligheid. Op het moment dat het cluster moet inkrimpen wordt het onmogelijk om de BOA s nog in de avonduren en weekenden flexibel in te zetten, omdat het wenselijk is om overdag altijd 1 BOA in dienst te hebben. Daarnaast kan het cluster niet meer alle werkzaamheden verrichten en zullen nieuwe keuzes gemaakt moeten worden. Bij het maken van deze keuzes moet ook naar de consequenties gekeken worden. Cluster veiligheid gemeente Vaals Pagina 6