Factsheet stedelijke economie 4 e kwartaal 216 Gemeente s-hertogenbosch Afdeling Onderzoek & Statistiek Maart 217
2
Kort samengevat Factsheet stedelijke economie Vanwege de economische situatie is er behoefte aan inzicht hoe s-hertogenbosch 1 er economisch gezien voor staat. De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt daarom ieder kwartaal een factsheet uit met de meest actuele feiten en ontwikkelingen op het gebied van stedelijke economie. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De Nederlandse economie groeit met 2,3% Volgens de meest recente raming van het CBS is de Nederlandse economie in het 4 e kwartaal van 216 met 2,3% gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Dit komt vooral door meer consumptie, meer invoer en meer uitvoer. Ten opzichte van het 3 e kwartaal van 216 is er eveneens sprake van een groei (,5%). Verder bereikt het consumentenvertrouwen het hoogste punt in ruim negen jaar tijd, met +12 in december 216. Consumenten zijn vooral iets positiever over de economie in Nederland. 2. Zowel het aantal bedrijven als de werkgelegenheid toeneemt De meest recente cijfers van het vestigingenregister 2 laten zien dat het aantal arbeidsplaatsen tussen april 215 en april 216 in s-hertogenbosch toegenomen is met 1.1 personen (1,2%) tot 96.65. In dezelfde periode is het aantal bedrijven eveneens toegenomen, tot 12.83. Dit is een stijging met 3,%. In Nederland is tussen april 215 en 216 het aantal werkzame personen met 1,1% toegenomen; het aantal bedrijven met 4,%. 3. Het aantal niet werkende werkzoekenden daalt Eind december 216 zijn er 9.571 niet werkende werkzoekenden in de gemeente s-hertogenbosch. Dit betekent een daling van 1.56 personen (-1%) ten opzichte van een jaar geleden. In diezelfde periode is het aantal WW-uitkeringen gedaald (-7,1%), maar het aantal bijstandsuitkeringen licht gestegen (2%). Verder zijn er eind 216 beduidend meer nieuwe en openstaande vacatures in de regio Noordoost-Brabant dan eind 215. 4. Iets minder mensen om hulp vragen In de laatste week van 216 werden er in de gemeente s-hertogenbosch 34 voedselpakketten uitgedeeld. Dit betekent een daling ten opzichte van de laatste week van 215 (uitgifte van 39 pakketten). Verder zien we dat door het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) in 216 ongeveer 9.45 hulpvragen zijn behandeld. Dit zijn er minder dan in eerdere jaren. 5. Het herstel op de koopwoningmarkt zet stevig door In het 4 e kwartaal 216 staan er bij NVM-Makelaars 7 woningen te koop. Het aanbod aan bestaande koopwoningen daalde hiermee in een jaar tijd met 4%. Er werd gemiddeld gezien 6,3% meer betaald voor een woning dan een jaar geleden. De gemiddelde verkooptijd nam verder af, tot 41 dagen. Daarnaast werden er in heel 216 853 nieuwe woningen opgeleverd en is er voor 64 woningen een bouwvergunning afgegeven. De leegstand van kantoorruimte in s-hertogenbosch daalde in de tweede helft van 216 naar 8,5%. Landelijk gezien naar 14,1%. 1 Per 1 januari 215 maken ook Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. Hierdoor zijn de cijfers niet één op één vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. In de figuren is dit grafisch weergegeven. 2 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. 3
BBP NL: % volumemutaties [Bron: CBS] 6 jaar kwartaal 4 2 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216-2 -4-6 Index Consumentenvertrouwen NL [Bron: CBS] 4 3 2 1 j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n j mm j s n -1 28 29 21 211 212 213 214 215 216-2 -3-4 -5 Index Arbeidsplaatsen [Bron: LISA] Index Aantal bedrijven [Bron: LISA] 13 2 125 12 115 11 Nederland 's-hertogenbosch 18 16 14 Nederland 's-hertogenbosch 15 12 1 1997 1999 21 23 25 27 29 211 213 215 1 1997 1999 21 23 25 27 29 211 213 215 Faillissementen NL [Bron: CBS] 4. 3. 2. 1. 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen] 7. 6. 5. 4. 3. 2. 1. 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e1e2e3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 4
Economie Nederlandse economie groeit verder De Nederlandse economie groeide sinds eind 213 gestaag. Volgens de meest recente raming 3 van het CBS is er in het 4 e kwartaal van 216 een groei van 2,3% ten opzichte van een jaar eerder. De reden hiervoor is dat de consumptie door huishoudens, de invoer en de uitvoer zijn toegenomen. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de economie in het 4 e kwartaal 216 gegroeid met,5%. Consumentenvertrouwen piekt De Nederlandse consumenten zijn in het 4 e kwartaal van 216 opnieuw iets positiever. Het vertrouwen komt in december 216 uit op +12. Dat is het hoogste niveau in ruim 9 jaar tijd. De laatste maanden zijn consumenten vooral iets positiever over de economie. Ook vinden ze de omstandigheden om grote aankopen te doen iets gunstiger. Toename arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch Uit de meest recente cijfers van het vestigingenregister 4 blijkt dat tussen april 215 en april 216 het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch is toegenomen met 1.1 personen (1,2%) tot 96.65. De groei zien we vooral in de sectoren: gezondheids- en welzijnszorg (+37), advisering en onderzoek (+28) en horeca (+27). In Nederland is tussen 215 en 216 het aantal werkzame personen met 89.61 (1,1%) toegenomen. Tussen april 215 en april 216 is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch toegenomen tot 12.83. Dit betekent een toename van 37 bedrijven (3,%). Hier zijn de drie sterkst groeiende sectoren advisering en onderzoek (+15), gezondheids- en welzijnszorg (+45) en bouwnijverheid (+4). Tussen 215 en 216 is in Nederland het aantal bedrijven toegenomen met 56.75 (4,%). Opnieuw daling aantal faillissementen In Nederland zijn er in het 4 e kwartaal van 216 ongeveer 1.39 door een rechter uitgesproken faillissementen. Dit betekent een afname van 5,5% ten opzichte van het vorige kwartaal. In totaal waren er in 216 zo n 5.95 faillissementen in Nederland. In 215 waren dit er met 7.34 beduidend meer. Toename aantal hotelovernachtingen In de gemeente s-hertogenbosch waren er 56.355 hotelovernachtingen in het 3 e kwartaal van 216. Het aantal overnachtingen is toegenomen (+1%) ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder. Waarschijnlijk is deze toename voor een groot deel toe te schrijven aan de manifestatie rond de schilder Jheronimus Bosch. Vanwege zijn 5 e sterfjaar was er in 216 een manifestatie georganiseerd met speciale tentoonstellingen en evenementen. De cijfers van het 4 e kwartaal 216 zijn nog niet bekend. 3 Vanaf eind juni 214 voldoet Nederland aan nieuwe internationale richtlijnen voor de nationale rekeningen. Dit heeft invloed op de al eerder gepubliceerde cijfers door het CBS. Alle cijfers vanaf 21 over o.a. BBP, bruto-investeringen, uitvoer en consumptie door huishoudens zijn opnieuw vastgesteld. Het economisch beeld is op hoofdlijnen grotendeels hetzelfde gebleven. 4 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. 5
Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] Vacatures Noordoost-Brabant [Bron: UWV Werkbedrijf] 12. 12. 11. 1. 9. 8. 7. 6. 5. 4. 3. j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n j m m j s n 1. 8. 6. 4. 2. Nieuw Openstaand j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 28 29 21 211 212 213 214 215 216 213 214 215 216 WW-uitkeringen [Bron: UWV Werkbedrijf] Bijstandsuitkeringen [Bron: Weener XL] 5. 4. 3. 4.5 4. 3.5 3. BUIG Participatiewet 2. 2.5 1. 2. j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d j f ma m j j a s o n d 212 213 214 215 216 1.5 j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond 21 211 212 213 214 215 216 14. 12. Hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: M&WI] 212 213 214 215* 216* 1. 8. 6. 4. 2. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec Pakketten voedselbank [Bron: voedselbank] 5 4 3 2 1 j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 213 214 215 216 6
Arbeidsmarkt en inkomen 5 Afname aantal niet werkende werkzoekenden Eind december 216 staan er 9.571 niet werkende werkzoekenden (nww ers) bij het UWV WERKbedrijf ingeschreven. 6 Ten opzichte van een jaar geleden is het aantal niet werkende werkzoekenden met 1.56 personen gedaald (-1%). Relatief gezien nam vooral het aantal 27-minners en 27-45 jarigen af. Overigens is zowel het aantal niet werkende werkzoekende mannen als vrouwen gedaald. Meer nieuwe en openstaande vacatures In de regio Noordoost-Brabant werden in de maanden oktober, november en december van 216 meer online vacatures ingediend bij het UWV Werkbedrijf 7 dan in dezelfde maanden het jaar daarvoor. Ook het aantal openstaande vacatures ligt hoger dan in het 4 e kwartaal van 215. Daling aantal WW-uitkeringen Eind december 216 zijn er ongeveer 3.86 lopende WW-uitkeringen. Dit betekent een afname van 296 uitkeringen (-7,1%) ten opzichte van eind december 215. Uitgedrukt in een percentage van de beroepsbevolking is het aandeel personen met een WW-uitkering 4,6%. Dit geldt zowel voor s-hertogenbosch als landelijk. Lichte stijging aantal bijstandsuitkeringen Het totaal aantal uitkeringen BUIG 8 bedraagt 4.31 eind december 216. Dit zijn 79 uitkeringen meer (+2%) dan een jaar geleden. Landelijk gezien is het aantal bijstandsuitkeringen het afgelopen jaar met 4% gestegen tot 467.. En uit de benchmark Werk & Inkomen van Divosa blijkt dat de verschillen tussen gemeenten groot zijn. Bij de gemeenten die deelnemen aan deze benchmark (ruim 2) is het gezamenlijk aantal uitkeringen namelijk met 6% gegroeid. Voor het Aanvalsplan Werk wordt gekeken naar de lopende uitkeringen in het kader van de Participatiewet. 9 De stand is 3.79 op 1 januari 217. In het 4 e kwartaal van 216 was de totale instroom (322) hoger dan de uitstroom (277). Dit is het geval bij de 18-3 jarigen en 41-5 jarigen. Wat betreft de Sociale Werkvoorziening (SW) is in één jaar tijd sprake van een afname van 73 fte (93 personen) naar 887,9 fte (1.57 personen) op 31 december 216. Minder behandelde hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in de wet- en regelgeving. In heel 216 zijn er door het BSR ongeveer 9.45 hulpvragen behandeld. Dit zijn er iets minder dan in voorgaande jaren. Afname aantal voedselpakketten In de laatste week van 215 werden er in de gemeente s-hertogenbosch 39 pakketten uitgegeven. Hierna is er over het algemeen een dalende lijn zichtbaar in de uitgifte van voedselpakketten. In de laatste week van 216 werden er 34 pakketten uitgegeven. 5 Per 1 januari 215 maken Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. In de figuren is dit grafisch weergegeven. 6 Vanaf oktober 213 is er sprake van een trendbreuk door een verandering in registreren. Het UWV WERKbedrijf schrijft vanaf dan mensen met een uitkering automatisch in als niet werkend werkzoekend. Verder heeft het UWV per januari 215 de definitie van NWW aangepast aan de nieuwe internationale definitie. Als gevolg is de omvang van het aantal NWW ers toegenomen. 7 Dit is naar schatting ongeveer 3% van het totaal aantal vacatures. 8 Het totaal aantal uitkeringen BUIG bestaat uit: bijstandsuitkering (incl. inrichting), IOAW, IOAZ, Bbz starters. 9 Dit is het aantal uitkeringen BUIG, minus IOAW, IOAZ en Bbz Starters. 7
2. Te koop staande woningen [Bron: NVM] 25 Verkooptijd woningen [Bron: NVM] 1.5 2 1. 15 1 5 5 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e1e2e3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 6 Verkochte woningen [Bron: NVM] 28. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] 5 26. 4 3 2 1 24. 22. 2. 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e1e 2e3e4e 18. 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 Prijsindex 115 Prijsindex en transactieprijs per m 2 woningen [Bron: CBS en NVM) Transactieprijs m² 2.4 11 15 1 95 9 85 regio 's-hertogenbosch Nederland 2.3 2.2 2.1 2. 1.9 8 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 1.8 1. Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: BAG] 1. Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 8 8 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 2 1e kwartaal 2 1e kwartaal 21 211 212 213 214 215 216 21 211 212 213 214 215 216 Leegstandspercentage kantoren [Bron: DTZ] 2 16 's-hertogenbosch Nederland 12 8 4 1e 2e 3e 4e 1e2e 3e 4e1e 2e 3e4e 1e 2e3e 4e 1e 2e 3e4e 1e 2e3e 4e 1e2e 3e 4e1e 2e 3e 4e 1e2e 3e 4e1e 2e 3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 216 8
Woningmarkt en vastgoed Sterk dalend aanbod bestaande koopwoningen In het 4 e kwartaal van 216 staan er 7 woningen te koop bij NVM-Makelaars 1. Dit is vergelijkbaar met het niveau van vlak voor de economische crisis. Het aanbod van bestaande koopwoningen is in één jaar tijd met 4% gedaald. Van alle woningtypen daalde het aanbod van appartementen het sterkst (-52%) en van vrijstaande woningen het minst sterk (-18%). Ten opzichte van het vorige kwartaal is het aanbod bestaande koopwoningen met 14% gedaald. Woningen worden steeds sneller verkocht In het 4 e kwartaal van 216 werden er 453 woningen verkocht. Dit zijn meer verkochte woningen (1%) dan in dezelfde periode vorig jaar. Sinds medio 213 zien we een stijgende lijn in de transactieprijs van de gemiddelde verkochte woning. In het 4 e kwartaal van 216 lag de transactieprijs op 251.41. Dit betekent een prijsstijging van 6,3% vergeleken met een jaar eerder. Volgens de transactieprijs per m² van de NVM 11 liggen de huizenprijzen sinds 214 hoger dan in het jaar daarvoor. Sindsdien ontwikkelen de huizenprijzen in de regio s-hertogenbosch zich sterker dan gemiddeld in Nederland 12. De verkooptijd van de gemiddeld verkochte woning is fors gedaald. In het 4 e kwartaal van 216 kwam dit uit op 41 dagen. In een jaar tijd is de verkooptijd bijna gehalveerd. Veel nieuwe woningen opgeleverd In het 4 e kwartaal van 216 zijn er 328 nieuwe woningen opgeleverd. In totaal gaat het om 853 nieuwe woningen in heel 216. Dit betekent dat er aanzienlijk meer nieuwe woningen zijn opgeleverd dan in de voorgaande jaren. Daarnaast zijn er in het 4 e kwartaal van 216 bouwvergunningen afgegeven voor 231 woningen. In totaal zijn er 64 bouwvergunningen verleend in heel 216. Dit zijn er ongeveer evenveel als in 215. 13 Afname leegstand kantoorruimte In de tweede helft van 216 is het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch gedaald: van 1% naar 8,5%. In Nederland was er in diezelfde periode een afname van 15% naar 14,1%. 1 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 11 De prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS heeft sinds 213 geen cijfers meer beschikbaar op gemeenteniveau. Daarom wordt voor s-hertogenbosch de transactieactieprijs per m² van de NVM gebruikt. De NVM meet hierbij de regio s-hertogenbosch: Maasdriel, Zaltbommel, Boxtel, Haaren, s-hertogenbosch, Heusden, Schijndel, Sint-Michielsgestel en Vught. 12 Kijkend naar de prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS. Het meetmoment van het CBS is later in de tijd (inschrijven hypotheekakte) dan het meetmoment van de NVM. Verder gaan de cijfers van het CBS over álle koopwoningen. 13 Sinds 215 komen de gegevens over de bouwvergunningen uit de Basisregistratie Adressen en Gebouwen (BAG). 9