6 e Directie Dienst 61 Welzijn Verslag aan de Provincieraad registratienr. 0503034 betreft verslaggever WONEN - PREMIE TER VOORKOMING VAN CO- VERGIFTIGING opheffing reglement de heer Jean-Pierre Van Der Meiren Mevrouwen en mijne Heren, CO-problematiek blijft actueel Het provinciebestuur van Oost-Vlaanderen is in 1994 gestart met het verlenen van premies aan particuliere personen, die hun woning CO-veilig wensen laten te maken. Sinds 1994 is er aan duizenden Oost-Vlaamse gezinnen een provinciale CO-premie verleend en daarvoor heeft het provinciebestuur in het afgelopen decennium meer dan tweeëneenhalf miljoen euro geïnvesteerd (reglement als bijlage I). Het provinciebestuur was daarenboven ook actief op het terrein van de sensibilisering voor het COgevaar. Tot op vandaag blijft een vergiftiging door koolmonoxide verantwoordelijk voor vele ongevallen, soms met dodelijke afloop. Indien we de alarmerende persberichten en de cijfers daarin geloven, neemt het aantal COslachtoffers in ons land niet af, ook niet in Gent, en wellicht ook niet in Oost- Vlaanderen (persberichten als bijlage II). Elk jaar zouden, voornamelijk in de periode tussen oktober/november en maart/april, een tweeduizendtal personen in ons land het slachtoffer worden van een koolmonoxidevergiftiging, waarvan voor vijftig mensen met dodelijke afloop. In de drie grote Gentse ziekenhuizen worden jaarlijks een zeventigtal mensen opgenomen met zware vergiftigingsverschijnselen, en dat aantal lijkt niet af te nemen. De provinciale CO-premies en het jarenlange sensibiliseren voor de problematiek, vanuit diverse invalshoeken (provinciebestuur, Stad Gent, kranten, brandstofhandelaren, etc.) heeft blijkbaar geen ommekeer teweeggebracht in het aantal slachtoffers. Dit betekent dat de CO-problematiek actueel blijft en de nodige aandacht blijft verdienen.
p. 2/6 Nieuwe Vlaamse verbeterings- en aanpassingspremie Er vallen niet alleen CO-slachtoffers in Oost-Vlaanderen : het COgevaar ként geen grenzen. Sinds december 2003 is er een nieuw besluit van de Vlaamse regering van kracht met betrekking tot de Vlaamse verbeteringsen aanpassingspremie (VAP). In het kader daarvan wordt nu ook, voor het eerst, het uitvoeren van werken met het oog op het voorkomen van COvergiftiging subsidiabel (bijlage III). Met de nieuwe verbeterings- en aanpassingspremie neemt de Vlaamse overheid, zij het slechts gedeeltelijk, de fakkel over van het provinciebestuur, dat, binnen de eigen grenzen, tien jaar lang het voortouw had genomen. Het is duidelijk dat de Vlaamse en de provinciale regelgeving op sommige punten afwijkend zijn. De meest opvallende verschilpunten zijn : de relatief lage inkomensgrens van de Vlaamse overheid, de relatief beperkte toelating van eigenaars-verhuurders door de Vlaamse overheid (enkel de eigenaars-verhuurders, die hun huurwoning(en) ter beschikking stellen van sociale verhuurkantoren), een KI-voorwaarde (kadastraal inkomen) bij de nieuwe VAP. De reglementsvoorwaarden van de nieuwe Vlaamse verbeterings- en aanpassingspremie hebben voor gevolg, dat het doelpubliek, dat voldoet aan die voorwaarden, kleiner is dan het doelpubliek, dat bereikt wordt door het provinciaal reglement inzake de CO-premie. In het licht van de vernieuwde Vlaamse verbeterings- en aanpassingspremie is het noodzakelijk om ernstig te reflecteren inzake de provinciale regelgeving met betrekking tot de CO-premie. Beide regelgevingen bestaan vandaag naast mekaar en Oost-Vlamingen kunnen vandaag zowel bij de Vlaamse overheid, als bij het provinciebestuur terecht. Provinciale Woonraad In de schoot van de Provinciale Woonraad (voorbereid door de ad hoc werkgroep Provinciale Regelgeving) is in het voorjaar van 2004 nagedacht over de eventuele hervorming of opheffing van het provinciaal reglement. De Provinciale Woonraad heeft in zijn vergadering van 8 juni 2004 een advies geformuleerd terzake (bijlage IV). In het advies staan een aantal scenario's opgesomd, in orde van voorkeur van de Provinciale Woonraad, met inbegrip van een becijfering van de begrotingseffecten van de voorgestelde scenario's.
p. 3/6 De Provinciale Woonraad voelt er het meest voor om het provinciaal reglement inzake de CO-premie te hervormen, door de reglementsvoorwaarden af te stemmen op de Vlaamse regelgeving, maar de hogere inkomensgrens te behouden, en eigenaars-verhuurders enkel voorwaardelijk toe te laten (vijf voorwaarden : inkomensgrens voor eigenaarsverhuurders, KI-grens voor de huurwoning, conformiteitsattest voor de huurwoning, toilet met spoeling én douche of bad in de huurwoning, subsidie voor maximaal twee huurwoningen). De Provinciale Woonraad voelt er het minst voor om het provinciaal reglement inzake de CO-premie op te heffen en vraagt dat, indien het provinciebestuur zou beslissen om dat toch te doen, de betrokken begrotingskredieten te herbestemmen binnen de sector welzijn wonen, door het uitbouwen van een Oost-Vlaams (boven)lokaal woonbeleid bijvoorbeeld. Opheffen van het reglement De Bestendige Deputatie stelt voor om het provinciaal CO-reglement op te heffen. De hoofdargumenten die dit voorstel schragen zijn : de introductie van de Vlaamse CO-premie leidt tot een context van dubbelsubsidiëring, enerzijds, en, een tweetal practische hinderpalen leggen een hypotheek op het succes en het voortbestaan van de provinciale CO-premie, anderzijds. De Vlaamse CO-premie : een gewijzigde context Het provinciebestuur heeft, zoals hoger uiteengezet, tien jaar lang, binnen de eigen grenzen, het voortouw genomen om de slagkracht van gezinnen in hun strijd met de stille doder te verhogen. Op deze wijze is er uitgebreid geïnvesteerd en gesensibiliseerd. Sinds december 2003 heeft de Vlaamse overheid een eigen beleidsinstrument ontwikkeld, om het aantal CO-slachtoffers in Vlaanderen terug te dringen. Door de introductie van de Vlaamse CO-premie ontstaat op het terrein de facto een situatie, waarbij de Oost-Vlaamse gezinnen zowel een Vlaamse, als een provinciale (en soms ook nog een gemeentelijke) CO-premie kunnen krijgen. We slagen er niet in om de mogelijke dubbelsubsidiëring, via een eenvoudig uitvoerbare ingreep, uit te sluiten. Daartoe is er eenvoudigweg geen makkelijk implementeerbare techniek voorhanden. Practische hinderpalen leggen hypotheek op succes en voortbestaan Een tweetal practische hinderpalen leggen een hypotheek op het succes en het voortbestaan van de provinciale CO-premie. Eén : er is gebleken dat een succesvolle aanpak van het wegwerken van CO-gevaarlijke woningen gepaard moet gaan met de organisatie van een doorgedreven controle op de uitgevoerde werken. Twee : het provinciale CO-reglement zorgt reeds jaren voor problemen met de kredietbeheersing.
p. 4/6 Het verlenen van een provinciale CO-premie alleen is duidelijk onvoldoende om het aantal CO-veilige woningen in Oost-Vlaanderen te doen toenemen. Het provinciebestuur heeft in het verleden controlebezoeken georganiseerd of laten organiseren, waarbij woningen, waarin CO-werken waren uitgevoerd en waarvoor een provinciale premie was aangevraagd, werden onderzocht. De aard van de controleresultaten heeft aangetoond, dat het organiseren van controle een noodzaak is en geen luxe (bijlagen V, VI; VII, VIII, IX en X). Het organiseren van controle door eigen personeel ligt niet voor de hand (bijkomende werklast, onvoldoende specifieke CO-deskundigheid van de controleurs). Het laten uitvoeren van controlebezoeken door een onafhankelijk keuringsmechanisme heeft een kostprijs. Het uitvoeren van controlebezoeken met betrekking tot de kwaliteit van woningen, inclusief het CO-profiel, behoort overigens tot de reguliere taken van de Vlaamse wooninspecteurs. De kredietbeheersing met betrekking tot het verlenen van de COpremie verloopt moeizaam, in het bijzonder in het licht van de krappe provinciale begroting. In 2004 werd een totaal begrotingskrediet, begrotingswijzigingen inclusief, van 656 424 EUR (26 480 078 BEF) ingeschreven, dat vrijwel volledig werd uitgeput. In de begroting over het dienstjaar 2005 is initieel 406 424 EUR ingeschreven (16 395 103 BEF). Dat initiële krediet zal niet volstaan om alle aanvragen 2004, die nog niet zijn afgehandeld, en de aanvragen 2005, die volop worden ingediend, te financieren. In de veronderstelling dat het provinciaal reglement in maart 2005 zou worden opgeheven, zal nog ongeveer 100 000 EUR nodig zijn, om de tot de opheffing van het reglement ingediende aanvragen te kunnen behandelen en uitbetalen. Dit extra krediet zou kunnen worden voorzien, naar aanleiding van de tweede begrotingswijziging over het dienstjaar 2005, of bij de begrotingsopmaak 2006. Dit betekent,dat met de opheffing van het provinciaal CO-reglement niet onmiddellijk middelen zullen vrijkomen voor andere beleidsdoelstellingen. Princiepsakkoord voor het opheffen van het reglement De Bestendige Deputatie heeft zich, in zitting van 23 december 2004, principieel akkoord verklaard met de voorbereiding van de opheffing van het reglement (bijlage V). Dit is gebeurd in het licht van de gedeeltelijke overname van de COpremie door de Vlaamse overheid, in het licht van de tien-jaren-lange inspanningen van het provinciebestuur terzake, gezien de moeizame kredietbeheersing, in het bijzonder in het kader van de krappe provinciale begroting, gezien de noodzaak aan controle op de uitgevoerde werken, gezien de moeizaam te organiseren of te betalen veralgemening van het uitvoeren van controle (bijlagen V, VI, VII, VIII, IX en X).
p. 5/6 Blijvende profilering van het provinciebestuur op het terrein Het opheffen van het provinciaal reglement inzake de CO-premie impliceert niet dat het provinciebestuur ervan moet afzien om verantwoordelijkheid op te nemen op het terrein van het voorkomen van koolmonoxidevergiftiging. Er kan, onder meer, door de coördinator (boven-)lokaal woonbeleid, die deelneemt aan het Oost-Vlaams lokaal woonoverleg, een dialoog gestart worden met de Oost-Vlaamse lokale besturen, om te peilen naar hun vragen over en hun aanpak van de stille moordenaar. Het provinciebestuur zou, door de organisatie van vormingsmomenten of momenten van deskundigheidsbevordering, kunnen bevorderen dat de lokale besturen tot onderlinge uitwisseling kunnen komen van de good practices op het terrein. Er kunnen daarenboven sensibiliseringsacties worden georganiseerd met betrekking tot het voorkomen van koolmonoxidevergiftiging, waarvoor overigens, in de begroting over het lopende dienstjaar, 18 600 EUR begrotingskrediet is voorzien op het begrotingsartikel 87101-64007 subsidies ten behoeve van CO-intoxicatiepreventie. Voorstellen De Bestendige Deputatie stelt voor om over te gaan tot de opheffing van het reglement betreffende provinciale subsidies voor het uitvoeren van werken aan woningen tot het voorkomen van koolmonoxidevergiftiging. De Bestendige Deputatie stelt voor om, samen met de Oost-Vlaamse lokale besturen, en eventueel in samenwerking met de Vlaamse overheid, een actieve participatie te organiseren met betrekking tot de deskundigheidsbevordering en de sensibilisering van koolmonoxidevergiftiging. Indien u daarmee akkoord gaat, kunt u het besluit als bijlage goedkeuren? Bijlagen : I. Provinciaal reglement van 11 mei 1994, gewijzigd op 15 mei 1996, 15 maart 2000 en 12 december 2001, betreffende het toekennen van premies ter voorkoming van koolmonoxidevergiftiging ; II. Persberichten : III. Ministerieel besluit van 4 december 2003 bij het besluit van de Vlaamse regering van 18 december 1992 houdende instelling van een aanpassingspremie en een verbeteringspremie voor woningen ;
p. 6/6 IV. Advies van de Provinciale Woonraad van 8 juni 2004, betreffende de hervorming van het provinciaal reglement met betrekking tot het uitvoeren van werken aan woningen tot het voorkomen van koolmonoxidevergiftiging, adviesnummer 04/AV/004 ; V. Nota aan de Bestendige Deputatie van 23 december 2004 betreffende Wonen Premie ter voorkoming van koolmonoxidevergiftiging Aanvraagdossiers met betrekking tot aannemer Brian Cleaning ; VI. Nota aan de Dienst Juridische Aangelegenheden van 24 september 2004, betreffende controleresultaten COdossiers, en, als antwoord, Nota aan Dienst 61 van 30 september 2004, betreffende controleresultaten COdossiers ; VII. Nota aan de Bestendige Deputatie van 16 oktober 2003, betreffende Huisvesting Premie ter voorkoming van koolmonoxidevergiftiging lijst k 83 ; VIII. Controleresultaten van de steekproefsgewijze controle op de werken van Brian Cleaning door AIB Vinçotte, bij tien Oost- Vlaamse gezinnen, die een aanvraagdossier voor een COpremie indienden bij het provinciebestuur ; IX. Nota aan de Bestendige Deputatie van 21 november 2002, betreffende Huisvesting Subsidies Particulieren Voorkomen van koolmonoxidevergiftiging toekenningen artikel 9230064015 ; X. Nota aan de Bestendige Deputatie van 4 oktober 2001, betreffende Premie ter voorkoming van koolmonoxidevergiftiging ; XI. Nota aan de Bestendige Deputatie van 16 november 2000, betreffende Subsidies Particulieren voorkomen van COvergiftiging. Gent, Namens de Bestendige Deputatie : de Provinciegriffier, Albert De Smet de Gouverneur-Voorzitter, André Denys