Factsheet stedelijke economie 1 e kwartaal 215 O&S Juni 215
2
Kort samengevat Factsheet stedelijke economie Vanwege de huidige economische situatie blijft er behoefte aan inzicht hoe s-hertogenbosch er economisch gezien voor staat. De afdeling Onderzoek & Statistiek brengt daarom ieder kwartaal een factsheet uit met de meest actuele feiten en ontwikkelingen op het gebied van stedelijke economie. Daarin komen drie thema s aan bod: economie, arbeidsmarkt en inkomen en woningmarkt en vastgoed. Dit kwartaal is er sprake van een trendbreuk. Per 1 januari 215 maken ook Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. Hierdoor zijn de cijfers niet één op één vergelijkbaar met die van voorgaande jaren. In de figuren is deze trendbreuk grafisch weergegeven. De nieuwste cijfers laten zien dat: 1. De Nederlandse economie opnieuw groeit in het 1 e kwartaal 215 Volgens de meest recente raming van het CBS is de Nederlandse economie in het 1 e kwartaal van 215 met 2,5% gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Het consumentenvertrouwen piekt in maart 215. Voor het eerst sinds de crisis is het vertrouwen van consumenten weer positief. Men is vooral optimistischer over de eigen economische situatie van het afgelopen jaar en voor het komende jaar. 2. De werkgelegenheid blijft afnemen De meest recente cijfers van het vestigingenregister 1 laten zien dat het aantal arbeidsplaatsen tussen april 213 en april 214 in s-hertogenbosch afgenomen is met 86 personen (-,9%) tot 92.6. In dezelfde periode is het aantal bedrijven iets toegenomen tot 11.34. Dit is een stijging met 1,7%. In Nederland zien we dezelfde ontwikkeling; de werkgelegenheid nam af (-1,1%), terwijl het aantal bedrijven toenam (1,9%). 3. De arbeidsmarkt voorzichtig lichtpuntjes laat zien Het aantal ingeschreven niet werkende werkzoekenden in s-hertogenbosch is vanaf begin 215 met 4,1% gedaald. Het aantal NWW ers in de leeftijd 45+ blijft stabiel. Het aantal WW-uitkeringen nam licht af (-2%); het aantal bijstandsuitkeringen bleef daarentegen vrijwel gelijk. In het 1 e kwartaal van 215 is het aantal nieuwe vacatures iets toegenomen. Het aantal openstaande vacatures nam af. 4. Nog steeds veel mensen om hulp vragen Er zijn relatief veel aanvragen voor bijzondere bijstand binnengekomen in vergelijking met voorgaande jaren. Ook het aantal hulpvragen bij het Bureau Sociaal Raadslieden 2 is relatief hoog. Verder blijft de uitgifte van het aantal pakketten van de voedselbank ook in het 1 e kwartaal hoog, met een piek in de laatste week van februari (418 pakketten). Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening ligt iets lager dan in 214, maar even hoog als in 212 en 213. 5. De woningmarkt zich verder lijkt te herstellen Het aanbod aan te koop staande woningen is verder afgenomen tot 1.285 eind maart 215. De gemiddelde verkooptijd van woningen ligt beduidend lager dan voorgaande jaren en ook het aantal verkochte woningen laat een stijgende beweging zien sinds medio 213. De transactieprijs voor de gemiddelde woning neemt na een dip in 213 weer toe. In het 1 e kwartaal 215 zijn bouwvergunningen afgegeven voor 98 woningen. Dit zijn er meer dan in dezelfde periode van de afgelopen twee jaar. In totaal zijn er 52 nieuwe woningen opgeleverd in het 1 e kwartaal 215. Dit is iets minder dan in dezelfde periode van voorgaande jaren. 1 Deze cijfers komen één maal per jaar beschikbaar. 2 Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. 3
BBP NL: % volumemutaties [Bron: CBS] 6 jaar kwartaal 4 2 27 28 29 21 211 212 213 214 215-2 -4-6 Index Consumentenvertrouwen NL [Bron: CBS] 4 3 2 1 j fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondjfmamj jasond -1 28 29 21 211 212 213 214 215-2 -3-4 -5 Index Arbeidsplaatsen [Bron: LISA] 125 Nederland 12 115 's-hertogenbosch 11 15 1 199719981999221222324252627282921211212213214 Index Aantal bedrijven [Bron: LISA] 17 Nederland 16 15 14 's-hertogenbosch 13 12 11 1 199719981999221222324252627282921211212213214 Faillissementen NL [Bron: CBS] 4. 3. 2. 1. 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Hotelovernachtingen [Bron: afdeling Belastingen] 4. 3. 2. 1. 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 4
Economie Opnieuw groei Nederlandse economie 1 e kwartaal 215 De Nederlandse economie groeide sinds begin 214 ieder kwartaal. Volgens de meest recente raming 3 van het CBS is de Nederlandse economie in het 1 e kwartaal 215 met 2,5% gegroeid ten opzichte van een jaar eerder. Dit komt met name door een stijging van de brutoinvesteringen. De consumptie door huishoudens en de invoer en uitvoer van goederen en diensten namen ook toe. Ten opzichte van het vorige kwartaal is de economie in het 1 e kwartaal 215 gegroeid met,6%. Nederlandse consumentenvertrouwen piekt In maart 215 komt het consumentenvertrouwen uit op +2. Voor het eerst sinds de crisis is het vertrouwen van consumenten weer positief. De consumenten zijn vooral optimistisch over hun eigen economische situatie. Dit geldt zowel voor hun economische situatie van het afgelopen jaar als voor hun verwachting voor het komend jaar. Het minst positief zijn consumenten over hun financiële situatie van het afgelopen jaar. Verdere afname arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch Uit de meest recente cijfers van het vestigingenregister blijkt dat tussen april 213 en april 214 het aantal arbeidsplaatsen in s-hertogenbosch verder is afgenomen met 86 personen (-,9%) tot 92.6. In dezelfde periode is het aantal arbeidsplaatsen in Nederland iets sterker afgenomen: -1,1%. Tussen april 213 en april 214 is het aantal bedrijven in s-hertogenbosch toegenomen tot 11.34. Dit betekent een toename van 19 bedrijven (1,7%). In Nederland is het aantal bedrijven eveneens toegenomen: 1,9%. Faillissementen in Nederland nemen verder af De Kamer van Koophandel (KvK) presenteert sinds 213 geen kwartaalcijfers meer over het aantal oprichtingen en opheffingen in s-hertogenbosch. Uit de landelijke cijfers blijkt echter dat het aantal faillissementen in Nederland in het 1 e kwartaal 215 verder is afgenomen tot 2.211. Een jaar eerder waren dit er 2.619. Sinds begin 214 is het aantal faillissementen in Nederland ieder kwartaal afgenomen. (Zakelijk) toerisme in 214 verder toegenomen Sinds eind 213 zijn er elk kwartaal meer hotelovernachtingen geweest dan een jaar eerder. In het 4 e kwartaal 214 ligt het aantal hotelovernachtingen op 36.66. Ter vergelijking: een jaar eerder waren dit er 32.4. Het totaal aantal hotelovernachtingen komt hiermee in 214 uit op 139.5. Dit betekent een stijging van 14% ten opzichte van 213. De cijfers voor het 1 e kwartaal 215 zijn nog niet bekend. 3 Vanaf eind juni 214 voldoet Nederland aan nieuwe internationale richtlijnen voor de nationale rekeningen. Dit heeft invloed op de al eerder gepubliceerde cijfers door het CBS. Alle cijfers vanaf 21 over o.a. BBP, bruto-investeringen, uitvoer en consumptie door huishoudens zijn opnieuw vastgesteld. Het economisch beeld op hoofdlijnen is echter grotendeels hetzelfde gebleven. 5
Niet werkende werkzoekenden [Bron: UWV Werkbedrijf] Vacatures Noordoost-Brabant [Bron: UWV Werkbedrijf] 1. 5. 9. 8. 7. 6. 4. 3. 2. Nieuw Openstaand 5. 4. 1. 3. j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j fmamj j asond j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 28 29 21 211 212 213 214 215 213 214 215 4. Bijstandsuitkeringen 21-65 jaar [Bron: Weener XL] 5. WW-uitkeringen [Bron: UWV Werkbedrijf] 3.6 3.2 2.8 4. 3. 2.4 2. 2. 1. 1.6 j fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasondj fmamj jasond 28 29 21 211 212 213 214 215 j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 212 213 214 215 6. 5. Aanvragen Bijzondere Bijstand [Bron: Weener XL] 211 212 213 214 215 * 7 6 Aanvragen Schuldhulpverlening [Bron: Weener XL] 211 212 213 214 215 * 4. 3. 2. 5 4 3 2 1. 1 jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 14. 12. 1. 8. Hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden [Bron: M&WI] 211 212 213 214 215 * 5 4 3 Pakketten voedselbank [Bron: voedselbank] 6. 2 4. 2. jan feb mrt apr mei jun jul aug sep okt nov dec 1 j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d j f m a m j j a s o n d 213 214 215 6
Arbeidsmarkt en inkomen Per 1 januari 215 maken Nuland en Vinkel deel uit van de gemeente s-hertogenbosch. Hierdoor is er sprake van een trendbreuk in de cijfers. In de figuren is dit grafisch weergegeven. Afname aantal niet werkende werkzoekenden Na januari 215 (9.19) is het aantal niet werkende werkzoekenden afgenomen tot 8.731 eind maart 215. 4 Dit is in een paar maanden tijd een daling van 4,1%. Het werkloosheidspercentage eind maart is hiermee 1,6%, terwijl het in Nederland gemiddeld 1,% is. Absoluut gezien nam vooral het aantal 27-45-jarige NWW ers sterk af (-236). Relatief gezien vooral het aantal jonge NWW ers (-12,5%). Het aantal 45-65 jarige NWW ers bleef vrij constant. Daarnaast is zowel het aantal niet werkende werkzoekende mannen als vrouwen gedaald. Meer nieuwe en minder openstaande vacatures Het aantal ingediende vacatures bij het UWV Werkbedrijf 5 ligt eind van het 1 e kwartaal met ruim 4. behoorlijk hoog. Daarnaast staan er ruim 2.6 vacatures open aan het eind van het 1 e kwartaal. Dit zijn er iets minder dan in januari en februari. Aantal WW-uitkeringen neemt iets af Het aantal WW-uitkeringen daalde in de periode januari t/m maart 215 met 2%. Vooral het aantal 27-minners met een uitkering nam af (-6%). Het aantal bijstandsuitkeringen 6 (21 65 jaar) is in het eerste kwartaal van 215 ongeveer gelijk gebleven. Wijziging bijzondere bijstand Begin 215 zijn de voorwaarden voor het recht op bijzondere bijstand gewijzigd. Mensen met een laag inkomen kunnen een financiële bijdrage krijgen in de vorm van bijzondere bijstand voor de aanvullende Collectieve Zorgverzekering voor Minima (CZM). In januari kwamen veel aanvragen voor bijzondere bijstand binnen (1.78), die grotendeels betrekking hadden op de CZM (1.44). 7 In februari (546) en maart (633) lag het aantal aanvragen lager. Het aantal aanvragen voor schuldhulpverlening lag op 116 in het 1 e kwartaal 215. Dit is iets lager dan in 214 (154), maar is vergelijkbaar met dat in 213 (117) en 212 (121). Veel hulpvragen Bureau Sociaal Raadslieden Het Bureau Sociaal Raadslieden (BSR) helpt burgers door ze te ondersteunen bij het vinden van hun weg in wet- en regelgeving. In het 1 e kwartaal van 215 zijn er ruim 3.3 hulpvragen behandeld. Dit zijn er ongeveer evenveel als in 214. Ook het totaal aantal klanten is in het 1 e kwartaal ongeveer even hoog als in 214. Uitgifte aantal pakketten voedselbank blijft hoog In 214 was er sprake van een stijging van de uitgifte van voedselpakketten in s- Hertogenbosch. In de laatste week van 214 (december) werden er in s-hertogenbosch 41 pakketten uitgedeeld. In het eerste kwartaal van 215 blijft de uitgifte hoog, met een piek in de laatste week van februari (418 pakketten). 4 Vanaf oktober 213 is er sprake van een trendbreuk door een verandering in registreren. Het UWV WERKbedrijf schrijft dan mensen met een uitkering automatisch in als niet werkend werkzoekend (NWW). Dit was voorheen niet het geval. Verder heeft het UWV per januari 215 de definitie van NWW aangepast aan de nieuwe internationale definitie. Als gevolg is de omvang van de NWW ers toegenomen. 5 Dit is naar schatting ongeveer 3% van het totaal aantal vacatures. 6 Bijstandsuitkeringen tot en met 214 op basis van de Wet Werk en Bijstand. Vanaf 1 januari 215 krachtens de Participatiewet. 7 Het aantal aanvragen voor bijzondere bijstand was in 212 relatief laag door de in 211 geïntroduceerde ombuigingen. Hierdoor konden bijvoorbeeld ouderen vanaf 212 geen categoriale bijzondere bijstand meer ontvangen. 7
2. Te koop staande woningen [Bron: NVM] 25 Verkooptijd woningen [Bron: NVM] 1.5 1. 2 15 1 5 5 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 5 Verkochte woningen [Bron: NVM] 28. Transactieprijs woningen [Bron: NVM] 4 26. 3 24. 2 22. 1 2. 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e4e 1e 2e 3e 4e 18. 1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e1e2e3e4e 1e2e3e4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 27 28 29 21 211 212 213 214 215 Prijsindex Transactieprijs m² Prijsindex en transactieprijs per m 2 woningen [Bron: CBS en NVM) 115 2.4 11 2.3 15 1 95 9 85 Nederland regio 's-hertogenbosch 2.2 2.1 2. 1.9 8 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 1.8 1. Bouwvergunningen nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 1. Opgeleverde nieuwbouwwoningen [Bron: afdeling Bouwen] 8 8 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 6 4 4e kwartaal 3e kwartaal 2e kwartaal 2 1e kwartaal 2 1e kwartaal 21 211 212 213 214 215 21 211 212 213 214 215 Leegstandspercentage kantoren [Bron: DTZ] 2 16 's-hertogenbosch Nederland 12 8 4 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 1e 2e 3e 4e 27 28 29 21 211 212 213 214 215 8
Woningmarkt en vastgoed Minder aanbod bestaande koopwoningen Sinds 1 januari 215 zijn Nuland en Vinkel onderdeel van de gemeente s-hertogenbosch. Desondanks blijft de ontwikkeling op hoofdlijnen hetzelfde: sinds begin 213 neemt het aanbod bestaande koopwoningen af. Eind 1 e kwartaal 215 staan er 1.285 woningen te koop, zo blijkt uit cijfers van de NVM 8. Ten opzichte van vorig jaar neemt vooral het aantal te koop staande hoekwoningen en appartementen af. Het valt op dat dit kwartaal het aantal te koop staande twee-onder-één kappers minder snel afneemt. Het aanbod vrijstaande koopwoningen neemt toe. Aantal verkochte woningen neemt verder toe Sinds het 2 e kwartaal van 29 schommelt het aantal verkochte woningen per kwartaal rond de 2 25, enkele uitzonderingen daargelaten. In het 1 e kwartaal van 215 werden er meer woningen verkocht: 288. De transactieprijs voor de gemiddelde woning schommelt van kwartaal tot kwartaal omdat het om vrij beperkte aantallen gaat. Sinds 29 varieert de kwartaalprijs tussen de 225. en 25.. In 213 lag de transactieprijs voor de gemiddelde woning in alle kwartalen ver onder de 225.. Vanaf 214 schommelt de kwartaalprijs zo rond de 225.. In het 1 e kwartaal 215 is dit 227.. Volgens de transactieprijs per m² van de NVM 9 dalen de huizenprijzen in de regio sinds het 3 e kwartaal van 28. Vanaf 214 liggen de huizenprijzen in het algemeen iets hoger dan het jaar daarvoor. De huizenprijzen in de regio ontwikkelen zich nog altijd iets gunstiger dan die in heel Nederland 1. De verkooptijd van de verkochte woningen fluctueert, maar vanaf eind 28 laten de kwartaalcijfers een stijgende lijn zien. Na een piek in het 1 e kwartaal 213 is een dalende beweging ingezet. In het 1 e kwartaal 215 stonden woningen gemiddeld 15 dagen te koop. Dit komt overeen met de situatie begin 29. Meer bouwvergunningen afgegeven In het 1 e kwartaal 215 zijn er bouwvergunningen afgegeven voor 98 woningen. Dit zijn er meer dan in de eerste kwartalen van de afgelopen twee jaar. Zo werden er in het 1 e kwartaal van 213 slechts 6 bouwvergunningen afgegeven en van 214 35. Daarnaast zijn er in het 1 e kwartaal 215 52 nieuwe woningen opgeleverd. Dit zijn er iets minder dan in de eerste kwartalen van voorgaande jaren. Leegstand kantoorruimte vrij constant Het leegstandspercentage van kantoren in s-hertogenbosch is eind 214 12%. Landelijk gezien is dat 16%. Het leegstandspercentage van kantoren is zowel in s-hertogenbosch als landelijk in 214 ongeveer gelijk gebleven. Medio 215 zijn er nieuwe leegstandcijfers beschikbaar. 8 Het marktaandeel van de NVM is ongeveer 7 á 8% van alle te koop staande woningen. De NVM-cijfers over het laatste kwartaal zijn altijd voorlopige cijfers. 9 De prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS heeft sinds 213 geen cijfers meer beschikbaar op gemeenteniveau. Daarom wordt voor s-hertogenbosch de transactieactieprijs per m² van de NVM gebruikt. De NVM meet hierbij de regio s- Hertogenbosch : Maasdriel, Zaltbommel, Boxtel, Haaren, s-hertogenbosch, Heusden, Schijndel, Sint-Michielsgestel en Vught. 1 Kijkend naar de prijsindex bestaande koopwoningen van het CBS. Het meetmoment van het CBS is later in de tijd (inschrijven hypotheekakte) dan het meetmoment van de NVM. Verder gaan de cijfers van het CBS over álle koopwoningen. 9