21 mei 2013 Corr.nr. 2013-20.070, VV Nummer 23/2013 Zaaknr. 459915 Voordracht van Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van Groningen over de herbestemming van de vrijgevallen RSP- en MITmiddelen. SAMENVATTING: In het addendum coalitieakkoord dat op 8 april 2013 is gepresenteerd is ondermeer aangegeven hoe de vrijval in het RSP en het provinciale MIT wordt ingezet. In deze voordracht is die vrijval door vertaald naar de afzonderlijke projecten. In het addendum is ook aangegeven dat de gebruikelijke MIT-systematiek van toepassing is. Daarom wordt in deze voordracht aan Provinciale Staten voorgesteld voor een aantal projecten een opname- en bijbehorende acceptatiebesluit te nemen waardoor de verkenningsfase voor deze projecten kan starten. Ook wordt het voorstel gedaan ten behoeve van de versnellingsagenda voor de centra van Winschoten en Delfzijl een bedrag van 15 mln. beschikbaar te stellen ten laste van de vrijval MIT. Het derde voorstel gaat over het nemen van een aanvullend reserveringbesluit voor de Knoop Groningen. Omdat tijdens de planuitwerkingsfase voor het project Knoop Groningen een gewenste scopewijziging naar voren is gekomen wordt voorgesteld 35 mln. extra voor dit project te reserveren. Inleiding Na vertrek van de fractie van GroenLinks uit het college is de ChristenUnie toegetreden tot het college. Onderhandelingen hebben geleid tot het addendum Coalitieakkoord Energiek en scherp aan de wind: op naar een ondernemend, duurzaam en sociaal Groningen! dat op 8 april jl. is gepresenteerd. Het addendum betekent een herbevestiging van het coalitieakkoord van 2011 waarin de thema's werk, energie en leefbaarheid centraal staan. Het addendum heeft er ook in geresulteerd dat er nieuwe beleidsaccenten zijn gelegd door de coalitie. Zoals in het addendum is aangegeven moeten meters worden gemaakt en worden ambities omgezet in realistische initiatieven. Dat heeft geleid tot de gekozen alternatieve invulling van (vrijgevallen) RSP- en MITmiddelen. Deze invulling wordt in de volgende paragraaf nader toegelicht. De herbestemming op hoofdlijnen In het addendum Coalitieakkoord is voor de herbestemming van de vrijgevallen middelen een drietal thema's benoemd. Deze thema's en de bedragen die voor herbestemming per thema en per project in beeld zijn komen in de onderstaande tabel tot uitdrukking. De tabel laat een indicatie aan vrijval zien groot 339 mln. Hiervan heeft 247 mln. betrekking op het RSP en 92 mln. op het MIT. Bij de herbestemming is het uitgangspunt geweest zo veel mogelijk aan te sluiten bij andere projecten in de programma's (RSP en MIT) en zo veel mogelijk ieder project ten laste van één van beide programma's te brengen. Dit leidt er toe dat bij de projecten die reeds in het RSP zijn opgenomen en nu een extra impuls krijgen, de vrijval RSP in beeld is. Bij de MIT-projecten die een extra impuls krijgen alsook de kleinere, regionale projecten is de vrijval MIT in beeld. 23-1
Bereikbaarheid stad en ommeland Indicatie herinzet in mln. 1)Openbaar vervoer in stad Groningen 40 2) Knoop Groningen 35 3) OV-verbinding Leek-Roden naar Groningen (waaronder ongelijkvloerse verbinding bussen uit oa. Leek en Roden bij 20 de Paterswoldseweg) 4) Spoor Zwolle-Herfte 8 5) Extra bijdrage N361/Bedum 18 6) Extra bijdrage N355 (Groningen-Zuidhorn) 6 7) Hoogwaardige fietsverbinding Leek-Groningen 7 Energy Port/duurzaamheid/internationale verbindingen subtotaal 134 8) Extra bijdrage spoor Veendam-Stadskanaal 14 9) Spoorverbinding Roodeschool- Eemshaven 3 10) N 33 midden (Zuidbroek-Appingedam) 78 11) Maatregelen verkorting reistijd spoor Groningen-Bremen 85 subtotaal 180 Overige knelpunten en reserveringen 12) Fietsbrug Blauwestad 4 13) Bruggen Aduard-Dorkwerd 4 subtotaal 8 totaal 322 Bijdrage versnellingsagenda centra Winschoten-Delfzijl 15 Restant (o.a. t.b.v de MIT-taakstelling) 2 totaal 339 De herbestemming nader toegelicht In ons mobiliteitsbeleid neemt het verbeteren van de bereikbaarheid een zeer prominente plaats in. Dan gaat het om de bereikbaarheid: binnen onze provincie; binnen Noord-Nederland; met de rest van Nederland en internationaal. Voor het verbeteren van de bereikbaarheid binnen onze provincie ligt het accent op de bereikbaarheid van de stad Groningen, als economische motor van Noord-Nederland, en meer specifiek ook op de bereikbaarheid van de dynamo's in de stad Groningen. In het addendum is daarom een substantieel bedrag opgevoerd om de bereikbaarheid via het openbaar vervoer (trein en bus) te verbeteren. Investeringen in het openbaar vervoer en de fiets in en rond de stad maar ook daarbuiten dragen in belangrijk mate bij aan de duurzame ontwikkeling die we voorstaan. Denkt u in dit verband aan de spoorverbindingen Veendam-Stadskanaal, Roodeschool- Eemshaven en Groningen-Bremen en aan het realiseren van een hoogwaardige fietsvoorziening tussen Leek en de stad Groningen waardoor ook het westelijk deel van onze provincie een Fietsroute Plus krijgt waarmee het gebruik van de fiets wordt gestimuleerd. Verder is bij de bereikbaarheid van de stad extra aandacht voor het verbeteren van de verkeersafwikkeling (en verkeersveiligheid) op een tweetal toeleidende wegen naar de stad. Het verbeteren van de bereikbaarheid binnen Noord-Nederland krijgt in het addendum ook aandacht. Bijvoorbeeld door de OV-verbinding Leek-Roden waar een investering bij de Paterswoldseweg een positief effect heeft op de spoorverbinding Groningen-Leeuwarden of de Knoop Groningen waar de investeringen ook ten goede komen aan het openbaar vervoer uit Drenthe en Fryslân. Verder kunnen voor dit onderdeel de verbeteringsmaatregelen op het spoor Zwolle-Herfte worden genoemd. Samen met het rijk en de noordelijke provincies wordt hiervoor naar een oplossing gezocht. Het addendum heeft ook oog voor het verbeteren van de bereikbaarheid met de rest van Nederland en 23-2
internationaal. Een tweetal projecten springt er uit namelijk de N33 midden en de verkorting van de reistijd spoor Groningen-Bremen. Initiatieven die nadrukkelijk ook een relatie hebben met de stimulering van economische ontwikkelingen. Vastgesteld kan worden dat de weginfrastructuur van het rijk in onze provincie met de A28 en de A7 op orde is respectievelijk na de aanpak van de Zuidelijke Ringweg op orde komt. Dit geldt niet voor de N33 midden. Het verdubbelen van dit deel van rijksweg N33 zien wij als een noodzakelijke randvoorwaarde voor de verdere ontwikkeling voor de Eemsdelta/Energie Port. Een ontwikkeling die niet alleen van regionaal maar ook van nationaal belang is. Voor die verdubbeling van de N33 midden bestaat ook veel draagvlak binnen uw staten. De minister van IenM heeft in haar begroting vooralsnog geen financiële middelen gereserveerd voor de verdere verdubbeling van de N33. Bij de totstandkoming van het addendum is de vrijval RSP/MIT aangegrepen om een zeer substantieel aanbod mogelijk te maken in de richting de minister van IenM. Dit vanuit de overtuiging dat zonder een dergelijk aanbod een verdubbelde N33 midden decennia op zich zou laten wachten. Het opvoeren van een fors bedrag ten behoeve van het uitvoeren van maatregelen die de reistijd per spoor Groningen-Bremen wordt tegemoet gekomen aan een breed gedragen wens in uw staten en daarbuiten. Versnelling van de reistijd zal betekenen dat de spoorverbinding tussen de Randstad en de Noord-Duitse metropool aantrekkelijk wordt en daarmee ook een stimulans kan betekenen voor de Noord-Nederlandse economie. Gezien ook het belang dat het rijk hecht aan deze grensoverschrijdende OV-verbinding willen wij in het verdere proces samen optrekken met het rijk. De vrijval In het addendum is bij de herbestemming van RSP- en MIT-middelen indicatief een bedrag van 339 mln. (prijspeil 2011) aangehouden. Daarbij is uitgegaan van het niet doorgaan van de projecten RegioTram (RSP/MIT) en de spoorlijn Groningen-Heerenveen (RSP) en van een beperktere scope van de MIT-projecten Groningen-Delfzijl (uw besluit op basis van onze voordracht 22/2012) en de hoofdontsluiting Leek-Roden (uw besluit op basis van onze voordracht 10/2013). Er is binnen het Regionaal Mobiliteitsfonds van het RSP inmiddels geen sprake meer van overcommittering. U heeft op basis van onze voordracht 20/2012 (stopzetten proces spoorlijn Groningen-Heerenveen) besloten deze in één keer weg te werken. Daarmee is bij de berekening van de vrijval rekening gehouden. Hieronder hebben wij in tabelvorm de lopende RSP- en MIT-projecten voor u op een rijtje gezet: Lopende RSP-projecten Aanpak Ring Zuid (A7 Zuidelijke Ringweg Groningen fase 2) Spoor Leeuwarden - Groningen Spoor Groningen - Veendam (gerealiseerd) Infra Q-liners en HOV-bus Transferia en busstations Facelift noordelijke stations Knoop Groningen Bereikbaarheid Lauwersmeergebied Mensingeweer-Ranum + fp. Mensingeweer- Baflo Aanpak verkeersonveiligheid noordelijk deel N361 Fietsroute Plus Winsum-Groningen Spoorverbinding Veendam-Stadskanaal Verbetering busverbinding corridor West Lopende MIT-projecten Realisering eindbeeld N366 Rondweg Zuidhorn Bruggen Aduard-Dorkwerd Oostelijke Ringweg Verbeteringsmaatregelen Groningen-Delfzijl N360 (incl. Fietsroute Plus Groningen-Ten Boer) Projecten Dynamisch Verkeersmanagement Aanpak Westelijke Ringweg Hoofdontsluiting Leek-Roden Verdubbeling N33 midden Maatregelen reistijdverkorting Groningen- Bremen Wegverbinding Groningen-Zuidhorn N355 Oplossen instandhoudingsknelpunten Zoals u weet is in het onderhandelaarsakkoord van VNG, IPO en Unie van Waterschappen met het kabinet over de financiën van de decentrale overheden afgesproken dat het BTW-compensatiefonds weliswaar blijft bestaan, maar zal worden gemaximeerd. Bij de 339 mln. is er van uitgegaan dat maximaal gebruik kan worden gemaakt van BTW-compensatie en dat er in de toekomst geen korting zal plaatsvinden als gevolg van overschrijding van het arlijkse maximumbudget van het BTW-compensatiefonds. 23-3
De herbestemming doorvertaald op projectniveau U ziet dat de middelen in de eerder gepresenteerde tabel zijn doorvertaald richting de afzonderlijke projecten. Hierbij is voor de duidelijkheid wel de kanttekening op zijn plaats dat die doorvertaling nu nog een indicatief karakter kent. Kijkend bijvoorbeeld naar de bereikbaarheidsopgave voor de stad Groningen dan is er heel nadrukkelijke sprake van een gezamenlijke opgave waar de regio Groningen Assen in het algemeen en de gemeente Groningen in het bijzonder belangrijke partners zijn. Samen met deze partners werken wij momenteel aan de integrale HOV-visie die onderdeel gaat uitmaken van de geactualiseerde Netwerkanalyse. Dit overleg vraagt om de nodige speelruimte en dat maakt dat wat ons betreft de doorvertaling van de vrijval RSP/MIT naar de projecten nu niet in beton gegoten is. Daarbij komt verder dat voor een aantal projecten de verkenningsfase nog niet is afgerond of zelfs nog moet beginnen. Eerst aan het einde van die fase hebben we een goed beeld van de projectkosten. Het is ook goed om te melden dat de financiële doorvertaling op projectniveau nog niets zegt over de uiteindelijke hoogte van de projectkosten omdat wij per project nog zullen kijken welke bijdrage wij van andere betrokken partijen verwachten voor de uitvoering van die projecten. Wij zien op dit moment de middelentoedeling als taakstellend voor de thema's. Mee- en tegenvallers die op projectniveau kunnen ontstaan kunnen wij op deze wijze met elkaar verrekenen. Het is, gelet op de zo-even geplaatste kanttekening, goed denkbaar dat die situatie zich gaat voordoen. Wij sluiten bovendien in de toekomst substitutie tussen de middelentoedeling per thema niet uit. Hiervan kan bijvoorbeeld sprake zijn als een project om minder middelen vraagt dan wij nu hebben voorzien of als een project, om welke reden dan ook, uiteindelijk niet of niet tijdig realiseerbaar blijkt. Dit laatste in relatie tot het voor het RSP belangrijke ar 2020. Immers moet dan minimaal met de realisering van de RMF-projecten uit het RSP daadwerkelijk begonnen zijn. De middelentoedeling op projectniveau krijgt aan het einde van de verkenningsfase vastere vorm op het moment dat wij bij voordracht van u een planuitwerkingsbesluit voor het betreffende project vragen. Op basis van de MIT-systematiek zit daar in financiële zin een reserveringsbesluit aan vast waardoor de benodigde middelen ook daadwerkelijk gelabeld worden aan het project. De middelentoedeling krijgt uiteindelijk vaste vorm via een realisatiebesluit in welk kader u wordt gevraagd een uitvoeringskrediet beschikbaar te stellen. Met het herbestemmingsvoorstel wordt afgeweken van de uitgangspunten voor herbestemming zoals die in hoofdstuk 4 van het Coalitieakkoord zijn opgenomen. De provincie heeft nu te maken met een substantieel bedrag aan vrijval die nagenoeg volledig wordt veroorzaakt door het niet doorgaan van OV-projecten. Daar staat tegenover dat de provincie nu niet alleen te maken heeft met knelpunten in het openbaar vervoer maar ook met knelpunten in de weginfrastructuur die om een oplossing vragen. Niettemin kunnen we constateren dat bij de herbestemming het overgrote deel van de vrijval ten goede komt aan het openbaar vervoer. De herbestemming nader toegelicht op projectniveau In deze paragraaf geven wij een korte toelichting op de projecten zoals die in de eerder gepresenteerde tabel zijn opgenomen. Bereikbaarheid stad en ommeland 1) Openbaar vervoer in de stad Groningen Nu de RegioTram is stopgezet, zal er hoe dan ook een alternatieve invulling voor de bereikbaarheid van de stad Groningen moeten komen. Dit om alle extra passagiers die vanuit de regio op het hoofdstation aankomen naar hun bestemming in de stad te kunnen brengen. De netwerkanalyse Groningen-Assen wordt momenteel geactualiseerd. De uitkomsten van deze actualisering alsook het overleg met onze partners in de regio en in het bijzonder het gemeentebestuur van Groningen zijn van belang om die alternatieve invulling gestalte te kunnen geven. In het addendum is voor die alternatieve invulling een bedrag van 40 mln. opgevoerd. Wij gaan er vanuit de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de bereikbaarheid van de stad Groningen van uit dat zowel de Regio Groningen-Assen als de gemeente Groningen ook substantieel zullen bijdragen aan deze opgave. 23-4
2) Knoop Groningen Op basis van uw besluit op voordracht 25/2012 bevindt dit project zich inmiddels in de planuitwerkingsfase en bij dit besluit was een projectbudget in beeld van 149 mln. (pp 2007). Inmiddels is in het kader van die planuitwerking duidelijk geworden dat met een aanvulling op dit projectbudget een veel duurzamere (ten aanzien van toekomstige uitbreidingen) en betrouwbaardere en vlottere doorstroming van de regionale treindiensten kan worden gerealiseerd. Dit pakt gunstiger uit voor de exploitatiekosten van het regionale spoorvervoer. Concreet gaat het om het realiseren van een flyover aan de westzijde van het Hoofdstation en investeringen die nodig zijn voor de pendel Groningen-Assen. Dan gaat het om de bouw van een extra perron en langere sporen ten behoeve van langere regionale treinen. Dit aanvullende investeringspakket, waarmee een fors bedrag zal zijn gemoeid, dient nog nader te worden uitgewerkt. In het addendum nu een bedrag van 35 mln. opgevoerd. De nadere uitwerking zal uitwijzen welke aanvullende investeringen hiermee kunnen worden uitgevoerd. 3) OV-verbinding Leek-Roden naar Groningen (waaronder ongelijkvloerse verbinding bussen uit o.a. Leek en Roden bij de Paterswoldseweg) In onze voordracht 20/2012, die betrekking heeft op het stopzetten van het proces rond de spoorlijn Groningen-Heerenveen, hebben wij vastgesteld dat er een hoge vervoerswaarde bestaat op de corridor Groningen-Roden-Leek. Wij hebben in die voordracht aangegeven dat het in de rede ligt een verkenning te starten naar een hoogwaardige OV-verbinding op deze corridor. In het debat in uw staten over deze voordracht hebben wij brede steun ervaren voor het starten van een verkenning. Op 24 april jongstleden heeft u via vaststelling van het besluit behorende bij onze voordracht 7/2013 een opname- en acceptatiebesluit genomen voor het project Verbetering busverbinding corridor West. Daarmee is de verkenningsfase gestart. In het addendum is nu 20 mln. opgevoerd voor dit project. De verkenning zal uitwijzen welke maatregelen het beste voor uitvoering in aanmerking kunnen komen. Daarbij is al wel duidelijk dat een deel van dit bedrag is toebedacht aan de overweg Paterswoldseweg. Met dit project wordt er voor gezorgd dat de tunnel in de Paterswoldseweg verbreed kan worden, zodat ook de busbaan over de tunnelbak van de Paterswoldseweg kan worden gelegd, wat snelheidswinst en een betere betrouwbaarheid oplevert en derhalve ook een hogere kwaliteit en exploitatievoordeel. Deze extra investering is niet alleen een verbetering voor de bereikbaarheid van het Westerkwartier maar heeft ook een positief effect op de spoorlijnen Groningen-Leeuwarden en Groningen richting Sauwerd en de bereikbaarheid van de stad tijdens de ombouw van de Zuidelijke Ringweg. 4) Spoor Zwolle-Herfte Vorig naar is de ombouw van station Zwolle voor de aanlanding van de Hanzelijn (4 e perron) gereed gekomen en op dit moment wordt de laatste hand gelegd aan de ruwbouw van de ondergrondse traverse. Andere onderdelen van het oorspronkelijke project Zwolle Spoort zijn na een conflict tussen ProRail en de aannemer begin 2012 "on hold" gezet. In overleg tussen het ministerie van Infrastructuur en Milieu, de vervoerders en de regionale overheden is vervolgens besloten om voor het spooremplacement in Zwolle, inclusief het baanvak Herfte-Zwolle, een nieuw eindplan te ontwikkelen. ProRail is gestart met de uitwerking van de twee alternatieven voor het baanvak Herfte-Zwolle, namelijk een drie- en een viersporige variant. ProRail verwacht het nieuwe plan binnenkort af te ronden, inclusief een kostenraming. Het ministerie van IenM kijkt hierbij nadrukkelijk naar de middelen uit het Regiospecifiek Pakket Zuiderzeelijn (RSP). Binnen het RSP gaat het vooral om de middelen van de Motie Koopmans. Deze zijn bedoeld voor intensivering van de treindienst en verkorting van de rijtijden tussen de Randstad en Noord-Nederland. Reeds in een eerder stadium is besloten om vanuit deze middelen 48 miljoen beschikbaar te stellen om in het kader van het project Zwolle Spoort de in- en uitrijsnelheden te verhogen. De tijdwinst die dit oplevert, in combinatie met o.a. de tijdwinst als gevolg van het project boogafsnijding Hoogeveen en seinoptimalisatie tussen Meppel en Zwolle, moet ervoor zorgen dat er in Groningen een goede "overstapknoop" ontstaat. Ook in Leeuwarden verbeteren de overstaprelaties, zeker ook nu er vier treinen per uur tussen Leeuwarden en Zwolle gaan rijden. Voor de verdere financiering van het nieuwe eindplan Zwolle Spoort heeft de regio voorgesteld de resterende middelen uit de Motie Koopmans ad 24 miljoen in te zetten. Hoewel de kosten van het nieuwe eindplan nog niet bekend zijn, is wel zeker dat deze hoger zijn dan de 72 miljoen die dan beschikbaar zouden zijn. De verwachting is dat de regio ( het SNN en de provincie Overijssel) ook 23-5
zal moeten bijdragen in de kosten van het nieuwe eindplan. Daarvoor is in het addendum rekening gehouden met een bedrag van 8 mln. 5) Extra bijdrage N361/Bedum Door de wegenstructuur te verbeteren in dit gebied kan de bereikbaarheid van het noordelijke deel van de provincie richting de stad Groningen worden verbeterd. Er heeft een voorverkenning plaatsgevonden naar het veiliger maken van het zuidelijke deel van de N361 waarbij wij ook de verkeersproblematiek Bedum hebben betrokken. Het project N361/Bedum bestaat uit vele deelprojecten. Wij hebben die projecten in onderstaande tabel samengevoegd: deelproject "oud" Mensingeweer-Ranum (incl. fietspad Eenrum/Mensingweer-Baflo Aanpak verkeersveiligheid noordelijk deel N361 Fietsroute Plus Winsum bedrag in mln. 11 4 4 opmerking Voor dit project heeft u inmiddels een realisatiebesluit genomen Op basis van onze voordracht 39/2011 heeft u inmiddels een opnamebesluit genomen. Dit deelproject is onder 8b opgenomen in rubriek A van het Coalitieakkoord. Daar is destijds een bedrag van 4 mln. aan gekoppeld. Op basis van onze voordracht 39/2011 heeft u inmiddels een opnamebesluit genomen. Dit deelproject is onder 8d opgenomen in rubriek A van de ABCD-lijst van het Coalitieakkoord. Ook daaraan is destijds een bedrag van 4 mln. gekoppeld. nieuw N361 Noordelijke ontsluitingsweg Ranum- Onderdendamsterweg N361 Verbetering doorstroming en verkeersveiligheid Zuidelijke deel N361 (incl. parallewegen) Bedum - Oostelijke ontsluiting * Tezamen met de 19 mln. die nog voor de N361 en de verkeersproblematiek Bedum beschikbaar was komt het totaal uit op 37 mln. 18* Voor dit project vragen wij u een opname- en bijbehorend acceptatiebesluit te nemen (zie ook besluittabel herbestemming RSP/MIT zoals die verderop in deze voordracht is opgenomen) Voor dit project vragen wij u een opname- en bijbehorend acceptatiebesluit te nemen (zie ook besluittabel herbestemming RSP/MIT zoals die verderop in deze voordracht is opgenomen) Voor dit project vragen wij u een opname- en bijbehorend acceptatiebesluit te nemen (zie ook besluittabel herbestemming RSP/MIT zoals die verderop in deze voordracht is opgenomen). Project was opgenomen in rubriek C van de ABCD-lijst van het Coalitieakkoord. Bij de noordelijke ontsluitingsweg Ranum-Onderdendamsterweg gaat het om de aanleg van een nieuwe verbindingsweg aan de noordzijde van Winsum tussen de N361 en de Onderdendamsterweg. Deze nieuwe verbindingsweg ontlast de Onderdendamsterweg binnen de bebouwde kom en biedt kansen voor een te realiseren OV-knooppunt in Winsum. De verbetering van doorstroming en de verkeersveiligheid op het zuidelijke deel N361 behelst het realiseren van een parallelstructuur waardoor het aantal aansluitingen op de N361 kan worden teruggebracht en het landbouwverkeer wordt geweerd van deze provinciale weg. Verder is voorzien in de herinrichting van de kommen van Winsum, Sauwerd en Adorp alsook in een volledig nieuwe aansluiting op de Noordelijke Ringweg ter hoogte van Noorderhoogebrug. Deze directere aansluiting op de Noordelijke Ringweg zorgt voor een afname van het autoverkeer door Noorderhoogebrug. Een oostelijke rondweg Bedum verlost de kom van Bedum van het vrachtverkeer van met name de fabriek van Frico Domo en de toekomstige ontwikkeling in dit gebied. Voor de exacte locatie van deze rondweg zijn verschillende varianten mogelijk. 23-6
6) Extra bijdrage N355 (Groningen-Zuidhorn) De studie naar verbeteringsmaatregelen tussen Zuidhorn en Groningen stamt uit 2006. Inmiddels is duidelijk dat het budget dat in het MIT is opgenomen niet voldoende is om de verbeteringsmaatregelen die destijds voorlagen uit te voeren. Duidelijk is ook dat die studie, als gevolg van een aantal ontwikkelingen, moet worden geactualiseerd. De verbeteringsmaatregelen richten zich vooral op de doorstroming van het verkeer die als slecht is te beoordelen. In het addendum is een extra bijdrage opgevoerd van 6 mln. 7) Hoogwaardige fietsverbinding Leek-Groningen Wij hebben de afgelopen ren belangrijke stappen gezet in het fietsbeleid door de Fietsroutes Plus. Dan gaat het om het de Fietsroutes Zuidhorn-Groningen, Bedum-Groningen, Ten Boer- Groningen en Winsum-Groningen. Voor de laatste twee Fietsroutes Plus wordt, zoals u weet, op dit moment de verkenningsfase doorlopen. Er is in het uitvoeringsprogramma behorende bij de door u vastgestelde geactualiseerde beleidsnota Fiets voorlopig niet in de realisering van een nieuwe Fietsroute Plus voorzien. Dit behoort gezien de omvang van de reguliere middelen voor de uitvoering van de beleidsnota Fiets niet tot de mogelijkheden. De herbestemming van de vrijval RSP/MIT is aangegrepen om de uitvoering van het fietsbeleid een belangrijke impuls te geven door in te zetten op de aanleg van een Fietsroute Plus tussen Leek en Groningen waardoor ook dit gebied op termijn op een hoogwaardige fietsverbinding naar de stad Groningen kan rekenen. In het addendum is hiervoor een bedrag van 7 mln. opgevoerd. Energy Port duurzaamheid/internationale verbindingen 8) Extra bijdrage spoor Veendam Stadskanaal We kunnen hier melden dat door uw besluit op basis van onze voordracht 46/2012 reeds een extra bijdrage van 14,0 mln. voor dit RSP-project is gereserveerd. 9) Spoorverbinding Roodeschool-Eemshaven Voor dit project ligt er nu een door Prorail opgestelde raming van de kosten voor die is gebaseerd op een schetsontwerp. Die voorlopige raming sluit op een bedrag van 21,5 mln. Door de betrokken partners is tot op heden een bedrag van 17,5 mln. bijeengebracht. Om de vaart in dit project te houden is het zaak om dit hiaat kleiner te maken. Daarvoor is in het addendum een extra bijdrage opgenomen groot 3 mln. waarbij wordt aangetekend dat er inspanningen lopen om externe bijdragen voor dit project beschikbaar te krijgen (w.o. het Waddenfonds). 10) N33 midden (Zuidbroek-Appingedam) Uit de doorvertaling van het addendum komt naar voren dat een zeer substantiële bijdrage is opgevoerd voor de verdubbeling van de N33 midden. Dat is het gedeelte tussen de A7 en de aansluiting N362 ten zuiden van het Eemskanaal. De sterke economische ontwikkelingen in de Eemsdelta maken dat dit gedeelte dezelfde hoogwaardige kwaliteit moet krijgen als het zuidelijk deel van de N33 (Assen-Zuidbroek) binnen afzienbare tijd kent. Tot op heden zijn in de begroting van het ministerie van IenM geen financiële middelen opgenomen voor de N33 midden. Recent, op 8 april 2013, heeft de minister tijdens de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu over het MIRT aangegeven dat ze de regio niet kan en wil beloven dat de aanbestedingsmeevaller N33 Assen-Zuidbroek wordt ingezet voor de N33 midden. Meevallers moeten landelijk worden afgewogen tegen tegenvallers. Ook heeft de minister tijdens dit overleg aangegeven dat het bij de N33 midden niet om een NMCA-knelpunt gaat. Er is op dit dossier dus nog wel het nodige werk aan de winkel maar wij verwachten uiteindelijk dat er met een zeer substantiële bijdrage uit de regio een aanbod aan de minister kan worden gedaan die niet kan worden geweigerd. Daarbij gaan wij er overigens nadrukkelijk van uit dat ook het ministerie van IenM gaat bijdragen in de kosten van verdubbeling. Wij vinden dit gerechtvaardigd. Niet alleen gezien de inzet van de provincie op het zuidelijke deel van de N33 (Assen-Zuidbroek) maar ook met het oog op een meer hoogwaardige onsluiting van groeiende Eemsdelta/Energy Port. Daarnaast zijn er ten aanzien van de verkeersonveiligheid op dit gedeelte van de N33 nog stappen te zetten. 23-7
11) Maatregelen verkorting reistijd spoor Groningen-Bremen De ambitie van de provincie is dat de reistijd voor de verbinding Amsterdam Bremen via Groningen wordt teruggebracht tot 3.30 uur. De opgave is derhalve om de reistijd tussen Groningen-Bremen van 163 minuten terug te brengen tot 83 minuten. Wij verwijzen u kortheidshalve naar de op 27 juni 2012 aanvaarde motie over de reistijd Groningen-Bremen. Ook meer recent, in uw vergadering van 7 november 2012, heeft u via een breed gesteunde motie, het belang van het uitvoeren van verbeteringen van de spoorlijn Groningen-Bremen, duidelijk gemaakt. Bij de behandeling van voordracht 20/2012 (Groningen-Heerenveen) heeft u ons o.a. opgeroepen bij de herbestemming van middelen nadrukkelijk ook de mogelijkheden te verkennen de vrijvallende RSP-middelen te bestemmen voor verbetering van de spoorlijn Groningen-Bremen (Hamburg/Hannover) om te bewerkstelligen dat treinen sneller en effectiever van en naar Duitsland kunnen rijden. Een oproep die inmiddels ook door andere partijen aan ons is gedaan. Het terug brengen van de reistijd komt neer op een IC+ status van dit baanvak. In een in 2009 gedane verkenningsstudie blijkt dat deze ambitie, zij het tegen grote inspanningen, haalbaar is. Om de ambitie te halen moet de gemiddelde snelheid van 62 km/h naar 125 km/h. Dit is te realiseren, maar dan moet er aan zowel Nederlandse als ook aan Duitse kant fors worden geïnvesteerd in de infrastructuur. De mogelijkheden en consequenties voor het verhogen van de (gemiddelde) snelheid moeten nader worden onderzocht. In het addendum is voor het treffen van de nader te bepalen maatregelen een bedrag van 85 mln. opgevoerd. Overige knelpunten en reserveringen 12) Fietsbrug BlauweStad In de Ontwikkelingsvisie Blauwestad van 2010 is aangegeven dat de basisstructuur van Blauwestad verder op orde gebracht dient te worden. Als hoofdpunten daarbij zijn genoemd: - de herkenbaarheid van Blauwestad vanaf de A7 met de opmerking dat een fietsbrug over de A7 en het Winschoterdiep goed kan dienen als een landmark daarvoor; - het versterken van de samenhang met Winschoten. Het realiseren van de loop/fietsbrug is daarvoor essentieel. De brug is onderdeel van de langzaamverkeersverbinding en vormt de ontspannen hartlijn in de wegenstructuur van Winschoten en de dorpenring van Blauwestad. De hartlijn schraagt het centrum van Winschoten en versterkt de positie van het regiocentrum als recreatieve winkel- en voorzieningenknoop. Een goede, veilige en directe fietsverbinding is cruciaal; - De bereikbaarheid, de onduidelijke entree van Blauwestad en de verbinding met de omliggende gebieden wordt als problematisch ervaren. Voor potentiële kopers is dat een reden om af te haken. Een loop/fietsbrug draagt bij aan de versterking van de kwaliteit van het beeld van de entree. Het brengt Winschoten met zijn voorzieningen zoals scholen dichterbij voor de mensen in Blauwestad en de inwoners uit Winschoten kunnen veel gemakkelijker Blauwestad bereiken en hier bijvoorbeeld recreëren. De mogelijkheden om deze verbinding, dat in de planvorming de naam ''Blauwe Loper'' heeft gekregen, te realiseren zijn onderzocht. De eerste voorlopige ontwerpen voor de brug, die een grote overspanning en daarmee bijzondere technische voorzieningen vraagt, stuitten op de hoge kosten. In 2012 is in samenspraak met de gemeente Oldambt bekeken of het ontwerp kan worden versoberd en of de realisering daarvan kan worden uitgevoerd, waarbij ook de afspraak is gemaakt dat actief naar financieringsmogelijkheden zal worden gezocht. In het addendum is hiervoor een bedrag van 4 mln. opgevoerd. 13) Bruggen Aduard-Dorkwerd In het kader van de opwaardering van de vaarweg Lemmer-Delfzijl hebben wij bij het deelproject vervanging bruggen Aduard en Dorkwerd te maken met meerkosten. De voor uitvoering van dit project beschikbare middelen zijn daardoor niet voldoende om het project te realiseren. De meerkosten worden met name veroorzaakt door de gestegen bouwkosten. Wij zijn in overleg met het rijk om een acceptabele oplossing te vinden voor de dekking van de meerkosten. Het rijk heeft in dit verband aangegeven bij het zoeken naar een oplossing een aantal grote aanbestedingen die dit ar gepland zijn (Noordzeebrug, brug Dorkwerd, spoorbrug Zuidhorn en brug Burgum) te willen afwachten. Mogelijk zijn hier aanbestedingsvoordelen te behalen die soelaas kunnen bieden voor de problemen die wij nu tegenkomen bij de vervanging van de bruggen Aduard en Dorkwerd. 23-8
Niettemin moeten wij er rekening mee houden dat de provincie uiteindelijk (een deel van) de meerkosten voor haar rekening moet nemen. Daarvoor is in het addendum een bedrag van 4 mln. opgevoerd. De herbestemming in relatie tot de MIT-systematiek In het addendum is aangegeven dat voor de herbestemmingsprojecten de gebruikelijk MITsystematiek van toepassing is. Kort gezegd betekent dit via opname-, planuitwerkings- en realisatiebesluiten een grote betrokkenheid van uw staten en daarmee een versterking van uw kaderstellende rol. In de oude situatie kregen uw staten alleen een realisatiebesluit voorgelegd. Omdat de MIT-systematiek wordt gevolgd betekent dit dat wij voor deel van de projecten waarvoor de vrijgevallen middelen RSP- en MIT-middelen in beeld zijn een opnamebesluit van u vragen. Dat doen wij in deze voordracht via een besluittabel op dezelfde wijze als dat destijds in 2009 met de vaststelling van het eerste provinciale MIT (voordracht 3/2009) is gebeurd. Bij een opnamebesluit hoort in financiële zin een acceptatiebesluit. Via het nemen van een acceptatiebesluit geeft u aan rekening te willen houden met een mogelijk beslag op de vrijvallende RSP- en MIT-middelen. Besluittabel herbestemming vrijval RSP/MIT 2013 Project nemen opnamebesluit nemen acceptatiebesluit A. Openbaar Vervoer in stad Groningen B. Knoop Groningen C. OV-verbinding Leek-Roden naar Groningen D. Spoor Zwolle-Herfte E. Extra bijdrage N361/Bedum F. Extra bijdrage N355 (Groningen-Zuidhorn) G. Hoogwaardige fietsverbinding Leek-Groningen H. Extra bijdrage spoor Veendam-Stadskanaal I. Spoorverbinding Roodeschool-Eemshaven J. N33-midden (Zuidbroek-Appingedam) K. Maatregelen verkorting reistijd spoor Groningen- Bremen L. Fietsbrug Blauwestad M. Bruggen Aduard-Dorkwerd Daar waar sprake is van een nieuw project vragen wij u een opnamebesluit (en bijbehorend acceptatiebesluit) te nemen. Hieronder lichten wij toe waarom dat voor een paar projecten niet van toepassing is. B. Knoop Groningen Op basis van onze voordracht 25/2012 heeft u voor het project Knoop Groningen inmiddels al een planuitwerkingsbesluit genomen. C. OV-verbinding Roden naar Groningen Op basis van voordracht 7/2013 heeft u een opname- en acceptatiebesluit voor dit project genomen. F. Extra bijdrage N355 (Groningen-Zuidhorn) Bij het eerste provinciale MIT is geconstateerd dat een opnamebesluit voor dit project achterwege kon blijven omdat de verkenningsfase was afgerond. Wel hebben Provincale Staten toen, overeenkomstig de MIT-systematiek, nog een acceptatiebesluit genomen. Omdat het nu gaat om een actualisatie van de eerder uitgevoerde verkenning kan het nemen van een opnamebesluit wat ons betreft achterwege blijven. 23-9
H. Extra bijdrage spoor Veendam-Stadskanaal Op basis van onze voordracht 46/2012 heeft u voor dit project al een planuitwerkingsbesluit genomen waarbij bovendien de in de herbestemmingstabel opgevoerde 14 mln. aan de RSPmiddelen voor dit project zijn toegevoegd. J. N33-midden (Zuidbroek-Appingedam) Via het eerste provinciale MIT hebben Provinciale Staten voor dit project (als onderdeel van de N33-noord) zowel een opnamebesluit als een acceptatiebesluit genomen. K. Maatregelen verkorting reistijd spoor Groningen-Bremen In het eerste provinciale MIT is, gelet op de toenmalige stand van zaken, geoordeeld dat het nemen van een opnamebesluit voor dit project niet meer nodig was. Wel heeft u destijds een acceptatiebesluit genomen. Het financiële aandeel van de provincie is destijds overigens op p.m. gezet. Uit de doorvertaling van het addendum komt naar voren dat er nu een bedrag van 85 mln. is opgevoerd. M. Bruggen Aduard-Dorkwerd Op basis van voordracht 9/2009 heeft een planuitwerkingsbesluit voor dit project genomen. Voor de vervanging van de brug bij Dorkwerd ligt er op basis van voordracht 30/2011 inmiddels een realisatiebesluit. Labelen van de herbestedingsmiddelen Wij willen op dit moment volstaan met het in eerste instantie labelen van de herbestemmingsmiddelen aan de drie thema s uit de herbestemmingstabel. Dit labelen betekent dat binnen het RSP en het MIT middelen worden gesepareerd waaruit te zijner tijd kan worden geput om de om de uitvoering van de afzonderlijke projecten (mede) mogelijk te maken. Dit geldt zoals eerder aangegeven niet voor de 14 mln. voor het spoor Veendam-Stadskanaal. Deze middelen zijn inmiddels op basis van uw besluitvorming toegevoegd aan de al eerder voor deze spoorverbinding gereserveerde RSP-middelen. Een andere uitzondering vormt de bijdrage van 15 mln. voor de versnellingsagenda Oldambt en Delfzijl. In het ontwerpbesluit behorende bij deze voordracht is opgenomen dit bedrag aan de voor uitvoering van het MIT gereserveerde ESFImiddelen te onttrekken. Eerder hebben wij aangegeven dat voor het project Knoop Groningen de planuitwerkingsfase wordt doorlopen en dat inmiddels duidelijk is geworden dat met een aanvulling op het projectbudget een veel duurzamere (ten aanzien van toekomstige uitbreidingen) en betrouwbaardere en vlottere doorstroming van de regionale treindiensten kan worden gerealiseerd. Dit gegeven maakt dat het voor dit project dringend gewenst is om duidelijkheid te krijgen over de extra 35 mln. aan RSP-middelen die in beeld is voor dit project. Wij stellen u daarom voor een aanvullend reserveringsbesluit te nemen voor dit project waardoor de genoemde extra 35 mln. aan RSP-middelen daadwerkelijk worden gekoppeld aan de Knoop Groningen. Het vervolg Naar onze mening moet nu eerst werk worden gemaakt van het doorlopen van de verkenningsfase voor de verschillende projecten. Sommige verkenningen zijn al gestart, anderen moeten, nadat de betreffende opnamebesluiten zijn genomen, nog starten. Aan het einde van de verkenningsfase zal op projectniveau meer duidelijk gaan ontstaan over de voorkeursalternatieven en de hiermee gemoeide investeringsbehoefte. Via door u te nemen planuitwerkingsbesluiten en de daarbij behorende (financiële) reserveringsbesluiten worden de gelabelde middelen dan daadwerkelijk gekoppeld aan de projecten. Deze koppeling geeft dan de garantie dat bij de uiteindelijke realisatiebesluiten er financiële middelen beschikbaar zijn. 23-10
Wij stellen u gezien het vorenstaande voor het in ontwerp bijgevoegde besluit vast te stellen. Groningen, 21 mei 2013. Gedeputeerde Staten van provincie Groningen: M.J. van den Berg, voorzitter. H.J. Bolding, secretaris. 23-11
Nr. 23/2013 Provinciale Staten van Groningen: Gelezen de voordracht van Gedeputeerde Staten van 21 mei 2013, nr. 2013-20/070, VV; BESLUITEN: 1. Vast te stellen de opnamebesluiten en de acceptatiebesluiten zoals die in de besluittabel herbestemming vrijval RSP/MIT 2013, opgenomen in de voordracht, tot uitdrukking komen; 2. Een bedrag van 15 mln. voor de versnellingsagenda Oldambt en Delfzijl in te zetten en dit bedrag te onttrekken aan de voor uitvoering van het MIT gereserveerde ESFI-middelen; 3. Een aanvullend reserveringsbesluit te nemen, groot 35 mln. ten laste van de vrijgevallen RSP-middelen, voor het project Knoop Groningen. Groningen, Provinciale Staten voornoemd:, voorzitter., griffier. 23-12