CVDR Officiële uitgave van Werkendam. Nr. CVDR335463_1 25 september 2018 Preventie- en Handhavingsplan Drank- en Horecawet 2014-2018 De raad van de gemeente Werkendam, gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders, gelet op de verplichting van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport om uiterlijk 1 juli 2014 een Preventie- en Handhavingsplan Drank en Horecawet te hebben vastgesteld; besluit: 1. vast te stellen het Preventie- en Handhavingsplan Drank- en Horecawet 2014-2018. in deze nota staan de volgende doelstellingen: 1. Afname alcoholgebruik en de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder de 18 jaar; 2. Afname dronkenschap (met name tijdens uitgaansavonden in het publieke domein). Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Werkendam van 1 juli 2014 de raadsgriffier, de voorzitter, mr. I. Bakker mw drs. C.G.J. Breuer Hoofdstuk 1 Inleiding Voor u ligt het Preventie- en Handhavingsplan 2014-2018 ( PH-plan) van de gemeente Werkendam. Een plan dat een direct gevolg is van het bepaalde in de Drank-en Horecawet (en dan specifiek artikel 43a). Dit plan wordt vastgesteld naast de nota gemeentelijke gezondheidsbeleid, zoals deze in mei 2013 door de gemeenteraad is vastgesteld en jaarlijks wordt voorzien van een uitvoeringsplan. Het PH-plan moet voldoen aan minimale eisen: 1. Het plan bevat hoofdzaken van het beleid betreffende de preventie van alcoholgebruik, met name onder jongeren, en de handhaving van de wet; 2. In het plan wordt in ieder geval aangegeven: 3. Wat de doelstellingen zijn van het preventie en- handhavingsbeleid alcohol; 4. Welke acties worden ondernomen om alcoholgebruik, met name onder jongeren, te voorkomen; 5. De wijze waarop het handhavingsbeleid wordt uitgevoerd en welke handhavingsacties worden ondernomen. 1. Sinds 1 januari 2013 zijn gemeenten verantwoordelijk voor het toezicht op de naleving van de Dranken Horecawet. Dat heeft ertoe geleid dat onze gemeente al sanctiebeleid heeft vastgesteld. Dit sanctiebeleid, vastgesteld in november 2013, (bijlage 1) maakt integraal deel uit van dit PH-plan. Samen met de overige (bestuursrechtelijke) handhavingsmogelijkheden die rechtstreeks uit de wet voortvloeien en het boetestelsel kan het aspect handhaving in termen van dit PH-plan geconcretiseerd worden. Ook op het gebied van preventie is de gemeente Werkendam actief geweest. Zo is er lokaal alcoholmatigingsbeleid vastgesteld, dat zich specifiek richt op de doelgroep jongeren. Voor dit beleid is in navolging 1
op de jaren 2012 en 2013 ook in 2014 een uitvoeringsprogramma vastgesteld. Het uitvoeringsprogramma 2014 (bijlage 2) is verdeeld over 4 thema s: 1. Alcohol en onderwijs. 2. Alcohol en vrije tijd. 3. Alcohol en opvoeding. 4. Alcohol en regelgeving. 1.1 Probleemanalyse Sinds 1988 is onder Nederlandse jongeren het alcoholgebruik flink toegenomen. Jongeren gingen in de loop van de afgelopen decennia meer, vaker én op jongere leeftijd drinken. In 2003 waren Nederlandse jongeren zelfs koplopers in Europa, als het ging om bingedrinken, oftewel het op een avond meer dan vijf drankjes drinken. Afgelopen decennium werd sterk ingezet op het voorkomen van drinken door jongeren onder de 16. Alcoholgebruik is ongunstig voor de ontwikkeling van de hersenstructuren. Juist als hersendelen in ontwikkeling zijn, zijn ze erg kwetsbaar voor deze giftige stof. Als er in de puberjaren veel wordt gedronken, ontwikkelt het brein zich minder goed. Vooral het drinken van veel alcohol in korte tijd is slecht voor het brein. Wordt er gekeken naar het brein van personen die erg veel hebben gedronken in hun puberteit, dan blijkt dat bepaalde functies bij hen minder goed ontwikkeld zijn. Pubers met alcoholproblemen scoren lager dan andere jongeren op taalvaardigheid, intelligentie, aandacht en ruimtelijk inzicht. Overmatig alcoholgebruik kan dus gevolgen hebben voor het brein, maar vergroot ook de kans op verkeersongevallen, letselschade, geweld (waaronder ook seksueel geweld) en onveilig vrijen. Vooral jongeren die veel drinken zijn vaker bij deze vormen van riskant gedrag betrokken. In bijlage 3 is voor de gemeente Werkendam het alcoholgebruik van jongeren aangegeven voor het jaar 2011. In het schooljaar 2015-2016 wordt de GGD jongerenmonitor onder jongeren van 12 t/m 18 jaar opnieuw afgenomen. 2. Beleid 2.1 Beleidsdoelgroep Einddoelgroep van dit PH-plan zijn jongeren en jongvolwassenen tot 24 jaar. Het accent ligt nadrukkelijk op de groep onder de 18 jaar. Het is bekend dat de gezondheidsschade van alcoholgebruik het grootst is onder de 18 jaar. Jongeren onder de 18 jaar zijn fysiek nog niet geheel volwassen en met name de hersenen zijn nog volop in ontwikkeling. Alcohol kan deze ontwikkeling schaden. Met dit gegeven in het achterhoofd heeft de centrale overheid de leeftijdsgrens voor verkoop én bezit van alcohol verhoogd naar 18 jaar. Het toezicht op de naleving van deze leeftijdsgrens wordt als een belangrijke prioriteit beschouwd binnen het gemeentelijk preventie- en handhavingsbeleid. Voor 18-24 jarigen gaat het vooral om het voorkomen van overmatig alcoholgebruik. 2.2 Doelstellingen van beleid Artikel 43a van de Drank- en Horecawet schrijft voor dat de doelstellingen van het beleid duidelijk moeten zijn. Op basis van de Drank- en Horecawet kunnen twee algemene hoofddoelstellingen worden onderscheiden: 1. Afname alcoholgebruik en de schadelijke gevolgen van alcoholgebruik onder de 18 jaar. 2. Afname dronkenschap (met name tijdens uitgaansavonden in het publieke domein). De ambitie van dit beleidsplan is dat jongeren op een zo gezonde en veilig mogelijke wijze kunnen opgroeien, zodat hun talenten zo optimaal mogelijk tot ontwikkeling kunnen komen. Gekozen is om de algemene doelstellingen te concretiseren met aandacht voor de omgeving waarin jongeren drinken en de doelgroep zelf. Preventie Binnen het project lokaal alcoholmatigingsbeleid is voor de jaren 2012, 2013 en 2014 een uitvoeringsplan opgesteld (bijlage 2). In het uitvoeringsplan is een viertal speerpunten genoemd: alcohol en onderwijs, alcohol en vrije tijd, alcohol en opvoeding en alcohol en regelgeving. Deze speerpunten sluiten aan bij de leefwereld van jongeren. Alcoholgebruik speelt zich namelijk af op verschillende niveau s. Ten eerste de samenleving waarin onder meer de verkrijgbaarheid van drank en regulering daarvan een rol speelt, maar ook de reactie op het jeugdige drankgebruik door organisaties zoals scholen, sportclubs en alcoholverstrekkers. Ten tweede speelt het zich af in het gezin en de directe omgeving die de opvoeding en de waarden en opvattingen over drinken bepalen. Uiteraard is het karakter van 2
de jongere tevens een bepalende factor in het omgaan met alcohol. Het uitvoeringsplan sluit aan bij deze leefomgevingen. De speerpunten van het uitvoeringsprogramma, die mede zijn gebaseerd op het regionaal alcoholproject Think before you drink zijn vertaald naar concrete activiteiten (zie hoofdstuk 5). Handhavingsactiviteiten Door invoering van de nieuwe Drank- en Horecawet, per 1 januari 2013, is de gemeente verantwoordelijk voor het toezicht en de naleving op de Drank- en Horecawet. Dit is dus op dit moment een relatief nieuwe taak voor de gemeente. Horeca toezichtspool Voor het toezicht en handhaving maakt onze gemeente gebruik van de regionale Horeca Toezichtspool. In de regionale pool participeren 9 gemeentelijke toezichthouders/boa s vanuit 5 verschillende gemeenten (Breda, Oosterhout, Zundert, Etten-Leur, Woudrichem). De boa s voeren toezichthoudende taken (strafrechtelijk en bestuursrechtelijk) uit voor de 11 gemeenten binnen het politiedistrict De Baronie, waaronder Werkendam. In beginsel ligt het accent van het toezicht op de naleving van de leeftijdscontroles. De gemeenten hebben uniform sanctiebeleid, gebaseerd op het model van de Provincie Noord- Brabant. Hierdoor kunnen de boa s op dezelfde wijze opereren. 4.1 Handhavingsstrategie De handhavingsstrategie deelt de overtredingen grofweg in 3 categorieën in, met elk hun eigen aanpak. De categorieën zijn van zwaar naar licht: 1. Categorie 0: spoedeisend, de actie=direct toepassen bestuursdwang; 2. Categorie 1: ernstige overtredingen, maar er is geen sprake van acute gevaarsituatie, de actie=bestuurlijke waarschuwing; 3. Categorie 2: zijn de overige overtredingen, deze zijn minder belangrijk van aard, bijvoorbeeld administratieve vereisten, signaleringen en gedragingen, de actie=brief met hersteltermijnen. In de nieuwe Drank- en Horecawet krijgt de burgemeester 2 nieuwe sanctiebevoegdheden. Bestuursrechtelijk Naast de sanctiemogelijkheden die er nu al bestaan voor de gemeente, heeft zij vanaf januari 2013 ook de beschikking over drie nieuwe bestuursrechtelijke sanctie-instrumenten. Schorsing De burgemeester kan naast de vergunning van een horecabedrijf in te trekken, deze ook schorsen (artikel 32 Drank- en Horecawet). In de praktijk bleek het intrekken van de vergunning een te zwaar middel. De Drank- en Horecavergunning kan voor maximaal 12 weken geschorst worden. De burgemeester bepaalt de lengte van de schorsingsperiode aan de hand van de ernst van de overtreding. Bestuurlijke boete De bestuurlijke boete is nieuw in de Drank- en Horecawet. De burgemeester kan zonder tussenkomst van de rechter een bestuurlijke boete opleggen (artikel 44 Drank- en Horecawet e.v.) In het Besluit Bestuurlijke Boete Drank- en Horecawet is bepaald bij welke overtredingen een bestuurlijke boete kan worden opgelegd en welk boetebedrag daar bij hoort. De boetebedragen komen toe aan de gemeente, zo ook de gehele administratieve afhandeling, waaronder behandeling van bezwaarschriften. Three strikes out De burgemeester kan supermarkten die drie keer in één jaar alcohol aan jongeren onder de 18 jaar verkopen aanpakken door de alcoholafdeling te sluiten (artikel 19a Drank- en Horecawet). De burgemeester bepaalt voor hoe lang dit verbod geldt: minimaal 1 week en maximaal 2 weken. Door middel van bestuursdwang kan de sanctie worden uitgevoerd. Strafrechtelijk In de nieuwe Drank- en Horecawet is ook een nieuwe strafrechtelijke bepaling opgenomen. Jongeren onder 18 jaar zijn strafbaar als ze alcohol in bezit hebben (artikel 45 Drank- en Horecawet). De sanctie is een boete uit de eerste categorie en deze kan worden opgelegd door een boa of politieagent. 4.2 Regelgevende activiteiten In samenhang met dit plan kan worden gemeld dat nadere maatregelen zijn getroffen en regels zijn vastgesteld met betrekking tot: 1. Happy Hours beperken; 2. Voorwaarden stellen aan evenementen; 3
3. Beperken schenktijden para-commercie. Happy Hours beperken Onderzoek laat zien dat de prijs van alcohol van invloed is op het gebruik ervan. Het verhogen van alcoholprijzen heeft zelfs impact op drinkers die heel veel drinken. Daarmee kan deze maatregel effectief zijn in het tegengaan van bijvoorbeeld dronkenschap. Omgekeerd staat vast dat het verlagen van prijzen van alcoholconsumpties (bijvoorbeeld bij Happy Hours) het gebruik ervan stimuleert. Hierop wordt door de gemeente al ingespeeld. De Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) meldt in dit verband namelijk het volgende: Het is verboden in een horecalokaliteit of op een terras alcoholhoudende dranken te verstrekken voor gebruik ter plaatse tegen een prijs die voor een periode van 24 uur of korter lager is dan 60% van de prijs die in de desbetreffende horecalokaliteit op of het desbetreffende terras gewoonlijk wordt gevraagd Voorwaarden stellen aan evenementen Recent is horecabeleid in regionaal verband vastgesteld. Artikel 35 van de Drank- en Horecawet maakt het mogelijk om bij een gelegenheid van zeer tijdelijke aard voor een aaneengesloten periode zwakalcoholische dranken te verstrekken. Gedacht kan worden aan evenementen en dergelijke. Aan deze ontheffing kunnen voorwaarden verbonden worden welke zich o.a. nadrukkelijk richten op alcoholverstrekking aan jongeren onder 18 jaar. Beperken schenktijden para-commercie Bij de recente wijziging van de APV zijn bijzondere bepalingen met betrekking tot de schenktijden van para-commerciële rechtspersonen (voornamelijk verenigingen) opgenomen. Deze tijden gelden voor sportverenigingen van maandag tot en met zondag van na 12:00 en tot 00:00 uur. Mocht een wedstrijd eindigen één uur voor of na afloop van 00:00 uur, dan is het toegestaan alcoholhoudende drank te schenken tot één uur na afloop van de wedstrijd, maar niet later dan 01:00 uur. Voor overige paracommerciële rechtspersonen geldt dat uitsluitend een uur voor aanvang en eindigende één uur na de activiteiten, alcoholhoudende drank mag worden geschonken. In het geval van het organiseren van muziekoptredens geldt een uiterste tijd van 02:00 uur, tenzij anders genoemd in de ontheffing verleend aan de betreffende horeca-inrichting. Educatieve activiteiten Dit PH-plan kent twee einddoelgroepen: jongeren onder de 18 jaar en 18-25 jarigen. Eerder is al uitgelegd dat preventie-activiteiten het beste gericht kunnen zijn op de omgeving van deze groepen. In het bijgevoegd Uitvoeringsplan 2014 zijn diverse preventie-activiteiten opgenomen. Onderstaand een opsomming van deze activiteiten. 1. Voorlichting aan ouders en jongeren aan groepen 8 basisonderwijs en klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs; 2. Realiseren en behouden van alcoholvrije schoolfeesten; 3. Voorlichting aan jongeren tijdens inloopavonden in jeugdaccommodaties; 4. Bezoek van jongeren aan een verslavingskliniek; 5. Inzet van ambulant jongerenwerk van Novadic Kentron; 6. Voorlichtingen in kerken in samenwerking met (kerkelijk) jongerenwerk en Stichting Chris (voorheen De Hoop); 7. Centrum voor Jeugd en Gezin actief betrekken/inzetten als partner in de aanpak van alcoholpreventie.dragen aan het versterken van de sociale norm dat niet drinken (en rok onder d 5.1 Effectmeting en evaluatie Het effect van de educatieve maatregelen uit dit plan wordt primair gemeten met de gezondheidsmonitor van de GGD. Dit onderzoek wordt een keer per vier jaar uitgevoerd. In het uitvoeringsplan 2014 zijn de resultaten van de meest actuele monitor omschreven. Uitvoering Uitgangspunt van dit plan is het beïnvloeden van de omgeving van de jonge drinker opdat deze verleid wordt meer gezonde en veilige keuzes te maken met betrekking tot alcohol. Alcoholbeleid werkt het beste als op meerdere beleidspijlers tegelijkertijd wordt ingezet. Dat impliceert ook dat er in de uitvoering meerdere partners en stakeholders betrokken zijn. Hieronder een beschrijving van de belangrijkste samenwerkingspartners en de organisatiestructuur. 6.1 Samenwerking met externe partners Voor een integraal dossier als het alcoholbeleid is samenwerking essentieel voor een goede uitvoering. De volgende partners zijn daarbij concreet in beeld: politie, ondernemers, verenigingen, scholen, gezondheidsorganisaties. 4
6.2 Coördinatie vanuit integraal Drank- en Horecawet-team De coördinatie van het PH-plan ligt bij de projectgroep Alcohol en Jongeren, die is samengesteld uit: ambtenaar Jeugd, ambtenaar Openbare Orde en Veiligheid, ambtenaar Volksgezondheid, ambtenaar Vergunning en Handhaving. De projectgroep komt vier keer per jaar samen om de voortgang te monitoren en uitvoeringsafspraken te maken. 1. Evaluatie Tussentijdse evaluaties van het Preventie- en Handhavingsplan 2014-2018 vinden aan het einde van ieder jaar plaats en worden besproken in de projectgroep Alcoholmatigingsbeleid onder jongeren. In deze projectgroep zijn de ambtenaren Jeugd, Vergunning & Handhaving, Openbare orde & Veiligheid en Volksgezondheid vertegenwoordigd. Daar waar aanleiding is vinden aanpassingen plaats. Het college wordt tussentijds op de hoogte gebracht. Aan het einde van de periode, 2018, vindt een eindevaluatie plaats. Ook hiervan wordt het college op de hoogte gebracht, evenals de gemeenteraad. 5