PLAATJES IN L A TEX WI1605 1. Plaatjes importeren in L A TEX Plaatjes kun je importeren met behulp van het package graphicx. Dat betekent dat je in de preamble \usepackage{graphicx} moet zetten. De commando s om plaatjes in te lezen zijn dan of \includegraphics[opties]{naamplaatje.extensie} \includegraphics[opties]{naamplaatje} (zie 5.3.1 in de handleiding). Wie doet wat? Er is verschil tussen latex -> dvi (L A TEX) en latex -> pdf (PDFL A TEX). 1.0.1. L A TEX. Als je gewoon aan het L A TEX-en bent kun je zonder problemen plaatjes in postscript gebruiken. Als je \includegraphics{cauchy} ingetikt hebt zal L A TEX zoeken naar cauchy.eps of cauchy.ps en ruimte open laten waar het print- of previewprogramma de inhoud van dat file in zal voegen. Zo krijgen we in Figuur 1 het portret van Augustin-Louis Cauchy te zien (want ik heb een file cauchy.eps). Wat als je alleen een.jpg file hebt (of een.png, of... )? Dan kun je dat file ook gebruiken met een hulpfile; ik heb de cartoon van Fokke en Sukke in Figuur 2 alleen als jpeg file. Hier heb ik \includegraphics{fokke-sukke-leren.jpg} ingetikt. Nu kan L A TEX niets met dat file maar ik heb aangegeven dat hij in het file fokke-sukke-leren.bb kan lezen hoe groot het plaatje is. De inhoud van dat file is %%BoundingBox: 0 0 329 220 en dat geeft aan hoeveel ruimte Fokke en Sukke in beslag nemen. Je kunt in een grafisch programma zien hoe groot je plaatje is en die waarden in zo n.bb file opslaan. In linux is het voldoende convert fokke-sukke-leren.jpg fokke-sukke-leren.eps in te tikken om het file te laten converteren naar.eps. PDFL A TEX. Deze kan niet met postscript overweg, maar juist weer wel met jpeg en png. Van het portret van Cauchy heb ik twee versies: cauchy.eps en cauchy.jpg; de regel \includegraphics{cauchy} werk daarom ook voor PDFL A TEX, die zoekt, vindt en gebruikt het tweede file. Voor Fokke en Sukke is expliciet de extensie jpg meegegeven dus dat komt ook goed. 1
2 WI1605 Figuur 1. Augustin-Louis Cauchy Figuur 2. Een ontdekking van Fokke en Sukke 2. Tekeningen, grafieken en zo In Figuur 5 op bladzijde 3 wordt duidelijk gemaakt dat sin t 2 π t op het interval [0, 1 2π]. Daarvoor is geen extra file gebruikt; de code voor dat plaatje zit in dit file. Er is een aantal manieren om dit soort effecten te bereiken. 2.1. De picture-omgeving. L A TEX heeft zelf een primitieve picture-omgeving; deze is erg beperkt en kan zoiets als de grafiek van sin x slechts met heel veel moeite produceren. In Figuur 3 staat een voorbeeld. Figuur 3. Een L A TEX-picture
PLAATJES IN L A TEX 3 2.2. Het mfpic-pakket. De letters die je in de meeste TEX-documenten ziet zijn gemaakt met behulp van het programma. Dit programma kun je ook plaatjes laten maken en en is ook een variant van die postscript produceert, deze heet post. Als je in je preamble \usepackage[metapost]{mfpic} zet kun je plaatjes via post laten maken. Figuur 4 illustreert een bekende z 1 θ θ z2 2θ z 3 z 4 Figuur 4. Een plaatje met behulp van mfpic stelling over punten op cirkels. De gang van zaken is als volgt: na de eerste keer dat je je file door (PDF)L A TEX hebt laten verwerken is er een file met uitgang.mp geproduceerd; dat moet je door post laten verwerken en daarna je.tex nog een keer door L A TEX halen. Voor dit document was de cyclus pdflatex plaatjes mpost cirkel pdflatex plaatjes 2.3. Het tikz-pakket. Figuur 5 is met behulp van het tikz-pakket gemaakt. Dat sin t 2 π t 1 2 π Figuur 5. sin t 2 π t op [0, 1 2 π] is bijna net zo krachtig als het mfpic-pakket; Zowel mfpic als tokz werken goed samen mat L A TEX en PDFL A TEX. Normaal gesproken volstaat het je file gewoon door (PDF)L A TEX te laten verwerken: de
4 WI1605 tekencommando s worden meteen omgezet. Bij speciale plaatjes (met plots, zoals in Figuur 5) moet je iets extra s doen: pdflatex -shell-escape plaatjes het -shell-escape laat toe dat PDFL A TEX op de achtergrond andere programma s opstart en dat is hier nodig om de coördinaten van punten op de grafiek van sin t uit te laten rekenen.
PLAATJES IN L A TEX 5 De ongelijkheid van Cauchy. Laat a 1, a 2,..., a n en b 1, b 2,..., b n twee n-tallen reële getallen zijn. Dan geldt a 2 1 + a2 2 + + a2 n b 2 1 + b2 2 + + b2 n a 1 b 1 + a 2 b 2 + a n b n Er geldt gelijkheid dan en slechts dan als a i b j = a j b i voor elke i j, i, j = 1, 2,..., n.