TOETSEN AUDITIEVE - EN VISUELE VAARDIGHEDEN TBV DE LEESVOORWAARDEN groep 2 Marianne Verweij pag Inhoud: afname in december 2 1 Passief rijmen 2 2 Actief rijmen 3 3 Visuele discriminatie toets afname in mei 3 3 4 4 4 Woorden nazeggen/ auditief geheugen 5 Auditieve synthese M -K -M en MM -K M woorden 6 Toets auditieve analyse voor kleuters/eerste letterherkenning 7 Auditieve Analyse M -K -M woorden 5 5 6 6 6 7 8 9 13 14 16 17 8 Visuele analyse toets/ visant 9 Kleutersignalering - Invented Spelling 10 Kleurentoets/ Benoemsnelheid 11 Letterkennis Beoordeling toetsen Overzicht auditieve en visuele toetsen Scoringsformulieren Bijlages rijmen; Bijlage visuele discriminatie Bijlages visuele analyse Bijlage kleurentoets Letterblad Wanneer een kind bij de afname in december voldoende scoort hoeft de toets in mei niet meer herhaald te worden. 1
1 Passief rijmen Curriculum schoolrijpheid/ auditieve toetsen. Instructie Bij het eerste oefenitem: Kijk maar naar de plaatjes op dit blad. Zeg maar wat erop staat (zo nodig voorzeggen) Dit plaatje (huis) staat apart en ernaast staat een leeg hokje. We gaan een rijmwoord zoeken bij dit plaatje. In de rij met plaatjes moet je een woord zoeken dat rijmt op huis Is het antwoord goed: goed zo, muis rijmt op huis. Bij de oefenitems kan geholpen worden door aan te geven dat bv. huis en muis rijmen omdat ze bijna hetzelfde klinken Oefenitems * huis muis * muur vuur Benodigdheden Bijlage 1 tm.4: passief rijmen afdekblad Normering Het antwoord is direct goed: 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 7 punten Rijmwoorden score Rijmwoorden score 1 pet - bed 2 kraan - zwaan 3 plant - hand 4 tas jas 5 mond - hond 6 taart - paard 7 huis - muis 2 Actief rijmen Instructie Ik zeg een woord en jij bedenkt er een rijmwoord bij. Welk woord rijmt op..? Welk woord klinkt bijna hetzelfde als. Oefenitems * boek * kus Normering Het antwoord is direct goed: 2 punten Het antwoord is een nonsenswoord : 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 14 punten Rijmwoorden score Rijmwoorden score 1 wip 2 reus 3 poot 4 slang 5 foto 6 been 7 fiets 2
3 Visuele discriminatie Instructie Op het blad (bijlage 2) staat in het kleine vak een letter, die het kind moet opzoeken en omcirkelen in het grote vak ernaast. De eerste regel is het oefenitem, waarbij men mag helpen. Leg het aanwijsblad onder de eerste regel. In het kleine hokje staat een letter. In het grote hok ernaast staat één letter, die precies hetzelfde is. Zet een streepje onder die letter.(zoek diezelfde letter in het grote hok) Leg het aanwijsblad nu onder de volgende regel. Zoek maar weer dezelfde letter als in het kleine hok. enz. Benodigdheden Bijlage 2 : visuele discriminatie een potlood en eventueel een aanwijsblad. Normering Het antwoord is direct goed: 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 7 punten 4 Woorden nazeggen/ auditief geheugen Instructie De leerkracht zegt een reeks woorden en het kind moet deze in dezelfde volgorde nazeggen. De reeksen lopen op van 2 naar 4 woorden. Ik ga een paar woordjes zeggen en jij zegt ze precies na. Oefenitems * kaas pet * poes tuin Normering Het antwoord is goed: 1 punt Het antwoord is fout: 0 punten Maximale score: 6 punten woorden score woorden score 1 tuin jas 2 boom - -poes kip 3 voet pet jas 4 kip boom - pet 5 kaas boom jas- tuin 6 poes kip tuin -pet 5 Auditieve synthese M -K -M en MM -K M woorden Instructie De leerkracht zegt een woord in stukjes (alle letters worden losgemaakt: m-e-s) en het kind moet het hele woord noemen en daarbij de letters aan elkaar uitspreken. Bij de oefenitems kan de leerkracht helpen door te herhalen en vervolgens het hele woord voor te zeggen. Belangrijk is dat het kind de letters goed aan elkaar plakt Ik zeg weer een woord in stukjes(losse letters) Jij mag zeggen wat het hele woord is; welk woord heb je gehoord? Oefenitems * z-o-n * m-aa-n Normering Het antwoord is direct goed: 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 10 punten woorden gesynthetiseerd als score woorden gesynthetiseerd als score 1 m-a-t 6 r-oo-k 2 v-o-s 7 s-t-oe-l 3 l-ij-m 8 p-l-aa-t 4 z-oe-n 9 v-l-ie-g 5 k-aa-s 10 b-r-i-l 3
6 Toets auditieve analyse voor kleuters/eerste letterherkenning Smits, A.E.H. (2002). Signalering ontwikkeling beginnende geletterdheid. Instructie Vertel, voordat u begint, aan de leerling wat er gaat gebeuren. Zeg bijvoorbeeld: "Ik ga zo dadelijk een aantal woordjes tegen jou zeggen. Jij mag zeggen welke klank je aan het begin van dat woordje hoort" Vervolgens oefent u de vaardigheid met een aantal voorbeelden: Zeg bijvoorbeeld: "Mama"(m verlengen). Welke klank hoor je aan het begin?" Als het niet lukt, schrijf dan het woord op terwijl u het uitspreekt en vraag de leerling nogmaals: " Welke klank hoor je aan het begin?" Als het nog niet lukt, zeg dan de klank voor en wijs de bijbehorende letter aan in het woord. Volg deze procedure bij vijf korte woorden. Vervolgens biedt u op dezelfde wijze onderstaande tien woorden aan. Normering Het antwoord is direct goed: 2 punten Het antwoord is goed na simultaan spreken en schrijven: 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 20 punten Woord score Woord score mama soep loop kop neus rood geel lamp boom fiets 7 Auditieve Analyse M -K -M woorden Instructie Vertel, voordat u begint, aan de leerling wat er gaat gebeuren. Zeg bijvoorbeeld: "Ik ga nu een woord zeggen. Jij mag dat woord in stukjes zeggen" Oefenitems *mus *room Normering Het antwoord is direct goed: 1 punt Het antwoord is fout of er wordt geen antwoord gegeven: 0 punten Maximale score: 7 punten woorden geanalyseerd als score woorden geanalyseerd als score 1 aap 2 boek 3 man 4 geit 5 vies 6 haan 7 veel 8 Visuele analyse toets/ visant Deze toets is een bewerking van: van der Leij en Struiksma Instructie Leg de toetskaart voor het kind neer, zodanig afgedekt dat alleen het oefenitem ik zichtbaar is. Leg daarnaast het blad met de losse letters neer. hier zie je een woordje staan -Dit is de eerste letter (wijs aan) Zoek jij deze letter nu eens op dit blad (wijs op het blad met de losse letters) Zet er met je potlood een rondje om.-en zoek nu de volgende letter en zet daar ook een rondje omheen Oefenitem: *ik 4
Benodigdheden Bijlage 3.1: visuele analyse toets: blad met losse letters Bijlage 3.2: visuele analyse toets: blad met woorden Normering Elk woord dat goed is gemaakt, dwz dat de juiste letters zijn omcirkeld en in de juiste volgorde: 1 punt Maximale score: 5 woorden score woorden score mee op boot kier stap stroop 9 Kleutersignalering - Invented Spelling Smits, A.E.H. (2002). Signalering ontwikkeling beginnende geletterdheid. Windesheim O.S.O. Afname Laat het kind zijn/haar eigen naam te schrijven. Vraag het kind de volgende 5 woorden te schrijven : tomaat, slak, bos, wolk, banaan. Geef punten per woord naar gelang de fase waarin het kind zit (naar A. Bus) Normering 0 punten schrijfkrabbels of tekeningen 1 punt letterreeksen die geen relatie hebben met de klankstructuur van het woord; 3 punten semi-fonetisch; als enkele letters - meestal begin- of eindconsonanten - correct zijn. Veelal wordt de meest pregnante klank weergegeven; 5 punten fonetisch (klankzuivere woorden bijna correct gespeld) en conventioneel (geheel correct gespeld) Woorden correct weergegeven of zoals het klinkt (dus toomaat mag). Maximale score: 25 punten Woorden Observatie Aantal punten tomaat slak bos wolk banaan 10 Kleurentoets/ Benoemsnelheid Deze toets is een bewerking van: Smits, (2002). Signalering ontwikkeling beginnende geletterdheid Windesheim Instructie Vertel de leerling wat er gaat gebeuren. Zeg bijvoorbeeld: "Ik heb hier een blad met allemaal gekleurde rondjes. Weet jij welke kleuren het zijn?" Wijs daarbij kriskras vier verschillende kleuren aan terwijl u de leerling de kleuren laat benoemen. Wanneer de leerling alle kleuren juist heeft benoemd zegt u: "Prima, nu mag je alle kleuren gaan opnoemen, zo snel als je kunt. Kijk zo!". Daaropvolgend doet u de eerste rij en de eerste twee rondjes van de tweede rij voor. U wijst de rondjes hierbij van links naar rechts aan terwijl u de kleur uitspreekt. Zorg voor een vlot doorgaand tempo. Vervolgens zegt u tegen de leerling: "Nu mag jij alle kleuren zo snel mogelijk gaan benoemen.als ik ja zeg, mag je beginnen". Op het moment dat u ja zegt, drukt u de stopwatch in. Wijs tijdens het benoemen van de kleuren iedere keer het rondje aan. Noteer voor uzelf opvallende observaties. 5
Normering Deze toets is niet genormeerd. Een gemiddelde oudste kleuter doet 20-30 seconden over deze taak. Voorbereiding Kleur zonodig de rondjes op de toetskaart in zoals hieronder is weergegeven Benodigdheden Bijlage 4: Kleurentoets toetskaart o o o o o geel rood geel blauw rood o o o o o groen blauw rood groen geel o o o o o blauw rood geel blauw groen o o o o o groen blauw rood geel rood 11 Letterkennis Bekijk met het letterblad (pag 17) hoeveel en welke letters het kind kent. Passieve letterkennis Biedt 1 of max. 2 rijen letters tegelijk aan; de leerkracht noemt een letter en kind wijst hem aan. Actieve letterkennis Biedt 1 of max. 2 rijen letters tegelijk aan; het kind leest de letters op die het kent Beoordeling van de toetsen 1 Passief rijmen 2 Actief rijmen 3 Woorden nazeggen/ auditief geheugen 4 Visuele discriminatie toets max. score 7 14 7 7 afname december ond. in ontw. vold. 0-2 3-5 6-7 0-3 4-9 9-14 0-2 3-4 5-7 0-2 3-5 6-7 afname mei ond. in ontw. vold 0-4 5-6 7 0-8 9-10 11-14 0-4 5 6-7 0-4 5-6 7 5 Auditieve synthese M-K-M en MM-K-M woorden 6 Toets auditieve analyse / eerste letterherkenning 10 20 0-4 5-6 7-10 0-7 8 9-10 0-10 11-15 16-20 7 Auditieve Analyse van M -K -M woorden 8 Visuele analyse toets/ visant 9 Kleutersignalering - Invented Spelling 10 Kleurentoets/ Benoemsnelheid 11 Letterkennis 7 5 25 >35sec 20-35 sec 0-3 4-5 6-7 0-2 3 4-5 0-8 8-15 16-25 >30 sec 20-30 sec <7 7-10 >10 6
Overzicht auditieve en visuele toetsen groep 2 naam kind: datum: Auditieve toetsen score onvold. in ontw vold. Passief rijmen Actief rijmen Woorden nazeggen/auditief geheugen Auditieve synthese MKM en MMKM woorden Toets auditieve analyse /eerste letterherkenning Auditieve Analyse M -K -M woorden Kleutersignalering - Invented Spelling Kleurentoets/ Benoemsnelheid Visuele toetsen Visuele discriminatie toets Visuele analyse toets/ visant Letterkennis Passieve letterkennis Actieve letterkennis 7
Scoringsformulier 1 naam: 1 Passief rijmen score Rijmwoorden score 2 Actief rijmen score Rijmwoorden score 1 pet - bed 2 kraan - zwaan 3 plant - hand 4 tas - jas 5 mond - hond 6 taart - paard 7 huis - muis wip reus poot slang foto been fiets totaal totaal 3 Visuele discriminatie totaal 4 Auditief geheugen score woorden score 1 tuin - jas 2 boom - poes - kip 3 voet - pet - jas 4 kip - boom - pet 5 kaas - boom - jas - tuin 6 poes - kip - tuin - pet totaal woorden 5 Auditieve synthese score woorden gesynthetiseerd als score 1 m-a-t 6 r-oo-k 2 v-o-s 7 s-t-oe-l 3 l-ij-m 8 p-l-aa-t 4 z-oe-n 9 v-l-ie-g 5 k-aa-s 10 b-r-i-l totaal 6 Toets auditieve analyse voor kleuters/eerste letterherkenning Woord score Woord score Woord score mama soep neus rood boom fiets loop kop geel lamp totaal woorden 7 Auditieve Analyse score woorden geanalyseerd als score 1 aap 2 boek 3 man 4 geit 5 vies 6 haan 7 veel totaal 8 Visuele analyse toets/ visant score woorden score mee op boot kier stap stroop totaal 9 Invented Spelling Observatie Aantal punten tomaat slak bos wolk banaan totaal 10 Benoemsnelheid 11 Letterkennis Aantal bekende letters Tijd: passief actief 8
1. Passief rijmen Bijlage 1.1 Oefenitem 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Oefenitem 2 9
1. Passief rijmen Bijlage 1.2 Toetsitem 1 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Toetsitem 2 10
1. Passief rijmen Bijlage 1.3 Toetsitem 3 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Toetsitem 4 11
1. Passief rijmen Bijlage 1.4 Toetsitem 5 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ Toetsitem 6 12
3. Visuele discriminatie: letter-letter Bijlage 2 oefenitem n a h r n u toetsitems t g f t j l s z a c e s p d b q p j ee ie ei ee eu aa ui iu in ui ei m oe ee oe oo eo oa 13
8. Visuele analyse toets/ visant Bijlage 3.1 t p g p oo r v ei a nk oe u o b k w l ch o s aa t ie i d n o z s oo k p r t n r j k m r ee 14
8. Visuele analyse toets/ visant Bijlage 3.2 *Oefenitem *Toetsitems ik mee op boot kier stap stroop 15
10. Kleurentoets/Benoemsnelheid Bijlage 4 o o o o o o o o o o o o o o o o o o o o 16
Letters s m u f i k t g n r l e w b o z v h p a d j 17