Geestelijke Gezondheidsbevordering in Vlaanderen Winnie De Roover SYMPOSIUM SAMENWERKEN AAN GEESTELIJKE GEZONDHEID 1 VIGeZ vzw, 2013
Overzicht VIGeZ GGB Effectiviteit GGB methodieken 2 VIGeZ vzw, 2013
VIGeZ: expertisecentrum Het VIGeZ is een expertise- en servicecentrum dat strategieën, methodieken, advies en opleiding aanbiedt aan professionals die werken aan gezond leven en een gezonde leefomgeving. Thema s: Voeding en Beweging, Tabak, Milieu, Geestelijke Gezondheid, Valpreventie, (Borstkankeropsporing, vaccinaties) Settings: Onderwijs, Bedrijven, Lokale besturen, Huisartsen, Wetenschappelijk onderbouwing Planmatige aanpak Multidisciplinair team Netwerken en samenwerkingsverbanden Brug theorie praktijk door ontwikkeling bruikbare methodieken 3 VIGeZ vzw, 2013 Bijdragen aan realisatie gezondheidsdoelstellingen
GEESTELIJKE GEZONDHEIDSBEVORDERING 4 VIGeZ vzw, 2013
GeestelijkeGezondheid Geestelijke gezondheid = continuum goede GG mentaal welbevinden GG problemen MI = meer dan de afwezigheid van ziekte, een bron voor het dagelijks leven. 5 VIGeZ vzw, 2013
Positieve geestelijke gezondheid Positieve Geestelijke Gezondheid Menselijke kwaliteiten en levensvaardigheden (cognitief functioneren, positieve zelfwaardering, sociale en probleemoplossingsvaardigheden), De vaardigheid om te gaan met grote veranderingen en dagelijkse stressoren en om de sociale omgeving te beinvloeden, De mogelijkheid productief te werken en bij te dragen aan de gemeenschap, En een toestand van emotioneel, spiritueel en mentaal welbevinden (Hosman, 1997; WHO, 2001) 6 VIGeZ vzw, 2013
Geestelijke Gezondheidsbevordering Process of enabling individuals and communities to take control over their lives and improve their mental health. It seeks to increase self-esteem, coping skills and capacities, and family and community supports, as well as modify the broader social and economic environments that influence mental health (Balfour, 2007) 7 VIGeZ vzw, 2013
[Schema Winnie Risicofactoren + ontwikkelingstaken] 8 VIGeZ vzw, 2013
[Schema Winnie beschermende factoren] 9 VIGeZ vzw, 2013
GGB Salutogenese, gezondheidswinst voor gehele populatie 10 VIGeZ vzw, 2013 Whittington & Huppert (1996)
Effectiviteitsreview GGB Winnie De Roover (2011)
METHODIEK Review van reviews (2006-2011) Primair oz(2010-2011) Engels en Nederlands Bronnen: - Bibliografische databases (Medline, PsychInfo, ISI Web of Knowledge) -Electronischereviewbestanden: NICE, Cochrane, NHS Centre for reviews, DARE, IUHPE, EPPI Centre -Centra voor Gezondheidspromotie (VicHealth, NHS, CAMHA, ENHMP)
METHODIEK Exclusie: Selectieve en geïndiceerde interventies, therapie/ GGZ, niet relevant voor Vlaanderen, cost- effectiveness Aantal hits: 2027 >>> 332 >>> 22 reviews en 3 andere
RESULTATEN Algemeen overheen alle levensfasen: Gezonde leefstijl Voldoende beweging Gezonde voeding Beperkt middelengebruik Betekenisvol leven (zingeving en cultuur)
De eerstelevensjaren 0-6 jaar Een positieve start verzekeren
Eerste levensjaren Effectieve methoden Huisbezoeken Ouderschapsondersteuningsprogramma s Veelbelovend: Gemeenschapsprogramma s in kwetsbare buurten Baby massage Borstvoeding Voorschoolse opvang, onderwijs en programma s
Jeugdjaren 12-20 jaar Levensvaardighedenen identiteitsontwikkeling
Jeugdjaren Effectieve interventies: Schoolinterventies Whole School approach Curriculum-based skills training Veerkracht Ouderschapsondersteuning Universele programma s E-GGB
Volwassenheid 20-60 jaar Productiviteit en Stabiliteit
Effectieve interventies Volwassenheid Werkinterventies: combinatie individu en omgeving Werkloosheid- toegang tot werk verzekeren Universele campagnes Ouderschapsondersteuning Veelbelovend: Life long learning Pre-pensioneringsprogramma s
Ouderen 60+ Actief ouder worden en Sociale Participatie
Ouderen Effectieve interventies: Sociale steun en participatie Beweging(gemengde oefening, strength & resistance training, aerobics, wandelen) Psychologische interventies (controle verhogend, cognitief, relaxatie, life review) Ergotherapie interventies
Ouderen Veelbelovend: Participatie in betekenisvolle activiteiten (life long learning, community development, vrijwilligerswerk, werk, cultuur, computer) Sociale steun: huisbezoek, befriending, peer support, intergenerationele projecten Beweging: Tai chi, home training, tuinieren Beeldvorming Kortdurende eerstelijnsinterventies Interventies voor mantelzorgers
Structurele en omgevingsfactoren Sociale cohesie Connected communities Community Arts Community peer support Ongelijkheid bestrijden Urban regeneration/renewal Toegang tot onderwijs/ opleiding Veilige, aantrekkelijke omgeving met groene zones
Structurele en omgevingsfactoren GG s@gma en discrimina@e Integratie Mind-Body Eerstelijnszorg als setting voor GGB Socialprescribing Intersectoraal werk en samenwerking
GGB in Vlaanderen 1. Geestelijke gezondheidsbevordering met betrekking tot individu en maatschappij a. De individuele veerkracht en het vermogen voor zelfhulp a. De individuele veerkracht en het vermogen voor zelfhulp versterken b. Ondersteuningsvaardigheden bij ouders verhogen c. Bevorderen van sociale aansluiting d. Hulp zoeken aanmoedigen en stigma doorbreken e. De leefomgeving meer gezondheidsbevorderend, zorgzaam en suïcideveilig maken via beleid in de lokale gemeenschap, scholen, werkplek, en via de media.
Methodieken GGB
1. De algemene bevolking bewustmaken van het belang van een positieve geestelijke gezondheid 2. Zelfzorg stimuleren bij alle inwoners van Vlaanderen door tools aan te reiken om de eigen veerkracht te versterken 3. Geestelijke gezondheid (veerkracht en zelfzorg) bespreekbaar maken en indien nodig doorverwijzen naar de hulpverlening
Website: www.fitinjehoofd.be
10 stappen om GG te bevorderen, oefeningen, werkbladen, filmpjes, foto s, Self-assessment test Informatie over & links mbt GG problemen Kalender met lokale activiteiten Tools voor professionals -Cursussen -Zelfhulpgroepen -Hulplijnen en internet -Algemene zorg -Gespecialiseerde zorg Antwoorden op FAQ s mbt campagne, website of zelftest
Bepaalde doelgroepen worden niet goed bereikt: Jongeren (12-16j) Kansarmen Ouderen (65+)
De goed-gevoel-stoel Geef je goed gevoel een stevige stoel! CEDES De armoedekloof overbruggen 34 VIGeZ vzw, 2013
Goed Gevoel Stoel GGB in groepen: 3 praatsessies met handleiding en werkmateriaal + GGS activiteiten in groep Goed-gevoel-stoel met 4 sterke poten Je verdient alle hulp en steun Je hebt het recht om jezelf te beschermen Je mag jezelf goed doen Je mag jezelf graag zien 35 VIGeZ vzw, 2013
Doelgroep Maatschappelijk kwetsbare groepen Groepen van 8-10 personen (max. 12) Bestaande of nieuwe Bij voorkeur groepen die op lange termijn blijven voortbestaan 36 VIGeZ vzw, 2013
Doel Handvatten aanreiken om individuele draagkracht te verhogen Organisatie aanzetten GGS in hun werking op te nemen Let op: De Goed-gevoel-stoel is geen therapie De Goed-gevoel-stoel neemt de draaglast van de deelnemers niet weg 37 VIGeZ vzw, 2013
Sessie 1: Draaglast versus draagkracht Praatplaat: Sociale Grondrechten Bezorgdheden en problemen 38 VIGeZ vzw, 2013
Sessie 2: Coping skills 39 VIGeZ vzw, 2013
40 VIGeZ vzw, 2013 Sessie 3: GGS-activiteiten
Implementatie Trainingen voor begeleiders Trainingspool provinciaal Partners: CEDES, Logo s, Locoregionaal, Wijkgezondheidscentra, mutualiteiten, verenigingen waar armen het woord nemen, OCMW, Steunpunt Algemeen Welzijnswerk, Jozef Corveleyn, samenlevingsopbouw, Similes, Welzijnsschakels, Domus Medica, VVSG, Zorgnet Vlaanderen www.fitinjehoofd.be/goedgevoelstoel.aspx 41 VIGeZ vzw, 2013
NokNok Mentaal welbevinden bij jongeren www.noknok.be
NokNok Campagne van de Vlaamse Overheid bestaande uit: Website op maat van jongeren(12-16j) mbt beschermende factoren GG + Lokale acties(groepsactiviteiten in vrije tijd) Doel: Jongeren een leiddraad bieden om eigen veerkracht te versterken Doelgroep: 12 16 jarigen, goed in hun vel of met een dipje!!! Hoofddoelgroep NIET jongeren met GG problemen www.noknok.be
De website Gebruik van het internet om boodschap te brengen ZELFEDUCATIE Voornamelijk informatiesite, maar interactief/ speels/ luchtig gemaakt door: Verhalen van andere jongeren (Maak je eigen NokNok en post je verhaal) Filmpjes, foto s Poll Jongere in de kijker
De website Inhoudelijk 2 ingangen: - 4 knaltips - Woordwolk vol thema s Ook: Info geestelijke gezondheidsproblemen (Als het niet klopt) Doorverwijzing (Waar kan ik terecht) www.noknok.be
Website-Knaltips!
De website -Woordwolk 10 thema sopgedeeldin diverse subvragen Tips wordengebrachtdoor 9 herkenbarepersonages uitde omgevingvan de jongere Bomma, Idris, Lobke, Marcel, Pol, Li, Joke, Jan, Griet www.noknok.be
Bomma De gouden raad van tante Kaat, algemene raad, gebruiksklare tips, belerend,. Dag lieve jongens en meisjes, laat bomma jullie eens een dikke poen geven! Laten we er voor de gezelligheid een kopje thee en een wafeltje bijnemen. Jullie kunnen vast en zeker nog iets bijleren van bomma s raad en verhalen Marcel De doe het zelver: dingen maken, creatieve, concreet, no nonsense, dingen aanpakken,. Aangenaam, de naam is Marcel. Het liefst van al ben ik de hele dag druk in de weer. Ik hou ervan om nieuwe dingen te bedenken en om mijn plannen ten uitvoer te brengen. Geeft het jou ook zo n goed gevoel om zelf iets te creëren of om de dingen aan te pakken? Joke Joke van de hulpverlening (jongerentelefoon, JAC, ): psychologische tips, omgaan met emoties, info over geestelijke gezondheid, proces, doorverwijzing naar goedgekeurde websites en hulpbronnen,. Mijn naam is Joke, hoe gaat het ermee? Ik help jullie graag verder met vragen over moeilijke situaties of emoties. Naast boeiende en leuke tijden, maakt iedere jongere van tijd tot tijd ook wel eens een lastige periode door. Voor meer hardnekkige problemen help ik je ook op weg naar de juiste hulp. www.noknok.be
Facebook www.noknok.be
Inspiratielijst Site= zelfeducatie, individueel aan de slag Beschermende factoren versterken door oefenruimte te creëren => Groepsactiviteiten in vrije tijd (jeugdbeweging, mutualiteiten, ) Inspiratielijst jeugdorganisaties, lokale besturen Opbouw: Voornamelijk bestaande spelletjes gelinkt aan de knaltip Duidelijke omkadering en tips voor- en nabespreking» Via spelen de GG van jongeren bevorderen www.noknok.be
Inspiratielijst Inspiratielijsten zijn electronisch verkrijgbaar en ookalsdoorzoekbaredatabase op www.noknok.be Vorming Aan de slag met de inspiratielijst www.noknok.be
Doelstelling Bevorderen van de veerkracht en het vermogen tot zelfzorg van zestigplussers in Vlaanderen
Lokale groepssessies voor 10 deelnemers (60+) door opgeleide freelancer (50+) 1 sessiereeks bestaat uit min 1 en max 6 sessies (om de 2 weken) Participatie deelnemers = erg belangrijk -bepalen welke van de 5 volgende sessies -tijdens sessies actieve inbreng
1. Oud is niet out! Kennismaking Regels groepsgesprek Beeldvorming ouderen Uitdagingen ouder worden Veerkracht versterken Life review problem solving Keuze volgende sessies Afronding/ evaluatie
2. Geven & nemen Inleiding Plezierige activiteiten Weegschaal: Geven en Nemen Nee zeggen tegen ander Nee zeggen tegen zelf Afronding
3. In beweging Inleiding Beweging vs sport Hindernissen beweging Voordelen beweging Weekplan Relaxatieoefening Afronding
4. De boog kan niet altijd gespannen staan Inleiding Boog kan niet altijd gespannen staan Omgaan met spanning Verlieservaringen Genieten van kleine dingen Afronding
5. Samen sterk Inleiding Voordelen sociale contacten Overzicht contactcirkel Verschillende soorten steun Hulp vragen Contactcirkel in beweging Vergeving Afronding
6. Nooit te oud om te leren Inleiding Voordelen levenslang leren Doelen stellen Demonstratie hobby Geheugentraining Afronding
Uitvoering Pilootfase (feb- juni 2013) Implementatie september 2013 Train de trainer begeleiders -provinciaal: 72 Infosessie partners Bekendmaking: koepelorganisaties + lokale organisaties Start sessies: vanaf oktober 2013 Partners: Logo s, mutualiteiten, FedOs, NEOS, OKRA, Seniorencentrum, VVDC, Vlaamse Actieve Senioren, ABVV Senioren, ACLVB senioren, CD&V senioren, Fevlado-Senioren, GOSA, Groen!plus, Grijze Reuzen Platform, Minderhedenforum, Seniorenraad Landelijke Beweging,
Voor meer info: Winnie De Roover Stafmedewerker Geestelijke Gezondheidsbevordering VIGeZ Winnie.Deroover@vigez.be 62 VIGeZ vzw, 2013