Impressie Werkbijeenkomst Coalitie voor Inclusie 30-09-08 Op dinsdag 30 september kwamen zo n 25 mensen in Utrecht bijeen om met elkaar te kijken welke onderwerpen van belang zijn om als Coalitie verder uit te werken. Rondom een aantal onderwerpen gaven deelnemers een korte aftrap. Vervolgens gingen mensen in groepen en groepjes uiteen om het onderwerp verder te verkennen en te kijken welke rol de Coalitie hierbij zou kunnen spelen. Centraal stonden de volgende onderwerpen: 1) UN Conventie en kansen voor inclusie 2) Ontwikkelingen voor inclusie bij gemeenten 3) Ontsluiten van goede praktijken en onderzoek. En welke expertise is er nodig om inclusie in de praktijk te brengen. 4) Inclusief Onderwijs 1. UN Conventie, kansen voor inclusie door Jose Smits De UN Conventie voor de Rechten voor mensen met een handicap is op 3 mei jl. in werking getreden. Het verdrag is door Nederland wel geratificeerd maar nog niet ondertekend. Het is van belang om de regering aan te spreken dit wel te doen omdat belangrijke wetgeving aangepast zal moeten worden. Er moet een wetsvoorstel komen en een actieplan. Er liggen al kansen bij het Ministerie van Ontwikkelingssamenwerking omdat de Minister heeft aangegeven dat onderwijs bv een hoge prioriteit heeft. De vraag is hoe we daar als Coalitie een bijdrage aan kunnen leveren. 1
Uitkomsten van de groepsdiscussie rondom de UN Conventie: Focus op bv werk. ER is de afgelopen tien jaar veel gebeurd, maar dat heeft niet geleid tot meer werk en verbeteringen voor mensen die buiten de boot vallen. Recht op arbeid kun je niet afdwingen. Het enige wat je kunt doen is de goede praktijken zichtbaar maken en uitvergroten, kenbaar maken. Wat zijn de resultaten? Wil je wat met het UN verdrag kunnen dan moeten er feiten verzameld worden. Bv een jaarlijkse inclusiemeter. Die kun je dan tegen het licht van de wetgeving houden. Maar het is een langdurige inspanning. In Nederland wil men veel te veel discussiëren op landelijk niveau en het in 1 kabinetsperiode oplossen. In het buitenland is men al 20 jaar bezig via gedurige acties en afspraken in de volle breedte. Er moet een trendbreuk in verwijzen komen. Niet meteen niet iemand toelaten maar met je handelingsverlegenheid omgaan zonder meteen te verwijzen. Jose Smits zal samen met Lucas Middelhof kijken wat er allemaal speelt rondom het Verdrag en met een plan komen? 2. Ontwikkelingen voor inclusie bij gemeenten door Mario Nossin Dit is een terrein waar winst te halen is wat betreft inclusie. De gemeente bestrijkt veel onderwerpen waar inclusie een belangrijke rol speelt. Denk aan onderwijs, leerlingenvervoer, rugzakje en werk. Het zou goed zijn om na te denken hoe gemeenten een voorbeeldrol kunnen vervullen wat het gaat om deze onderwerpen. Om zo kwaliteit van leven te verbeteren dicht bij huis. Het is dus nodig als Coalitie om te onderzoeken welke mogelijkheden hier liggen. Uitkomsten van de groepsdiscussie rondom gemeenten: Exclusie lijkt in de mode Er is een tendens in de maatschappij om problemen te beheersen en groepen buiten de samenleving te houden. Waar liggen kansen: bedrijfsleven ( verantwoordelijkheid lokale omgeving), burgers, maatschappelijke organisaties. Relaties op een gelijkwaardige basis! Goede voorbeelden uitdragen en lokaal coalities opzetten die zich richten op het versterken van de burgerschap van mensen binnen de eigen gemeenschap. De coalitie kan mensen daar inspireren, wegwijzen en goede voorbeelden zichtbaar maken. Coalitie is dan een plek waar je eerst brengt en dan haalt. Een andere manier aanbieden om om te gaan met de dingen die niet zo lopen als je wilt. De diversiteit van de groep/coalitie maakt dat je dat kunt laten zien. Bv sociale ondernemerskamer kan een manier zijn om een ingang te creëren. Daar zijn veel mensen bij betrokken op het gebied van werk die ook deze 2
doelstelling hebben. Onderzoeken hoe je elkaar kunt versterken. Bv de prijs via de KVK, de meest sociale ondernemer. Mensen inspireren omdat ze met de vraag zitten wat kan ik eruit halen waar je in je eigen situatie mee verder kunt. Een omgeving blijven creëren waarin je mensen blijft voeden en mensen creatief maakt om het zelf te gaan doen. Dat geldt zowel landelijk als lokaal. Er moet een mix blijven van lokaal inclusie doen en versterken en beleidsbeïnvloeding. 3. Ontsluiten van goede praktijken en onderzoek door Anouk Bolsenbroek. En welke expertise is er nodig om inclusie in de praktijk te brengen door Martin Schuurman Er gebeurt veel op het gebied van inclusie, maar veelal op deelgebieden. In het buitenland zie je dat er veel meer verbinding is en dat er op veel grotere gebieden onderzoek gedaan wordt, bv social inclusion. Hier in Nederland wordt op dit terrein ook gewerkt maar dan is er een sterke doelgroepenbenadering. Ook diversiteit in de multiculturele hoek wordt wel aandacht besteed. Maar echte gedachtenvorming over inclusie en aansluiting tussen diverse onderwerpen is niet aan de orde in Nederland. Ook goede praktijken worden niet systematisch ontsloten. Er zou meer lesgegeven kunnen worden rondom inclusie over onderwerpen maar ook in samenhang aan de hand van voorbeelden. Er wordt nog onvoldoende aansluiting gezocht naar andere onderzoeksgebieden. Op Europees niveau is net een studie afgerond in 12 landen rondom discriminatie en exclusie. Het gaat om complexe en intensieve problemen. Martin heeft het Nederlandse deel verzorgd. Nederland komt er niet al te best uit. Rondom het begin van het leven en het einde van het leven worden er wel goede dingen gerealiseerd, maar daartussen in kan nog veel verbeteren. Er blijkt internationaal veel kennis te zijn, zie het IASSD congres in Kaapstad van eind augustus. De vraag is hoe we die kennis ontsluiten voor Nederland. Wat opviel op die bijeenkomst is dat er geen onderzoek meer wordt gedaan naar het waarom van inclusie. En dat er vooral heel veel wordt gekeken naar hoe geven we het vorm. Inclusie blijkt een weerbarstig thema, ondanks alle goede voorbeelden worden we er nog niet vrolijk van. De vraag is hoe je de expertise kan mobiliseren. 3
Uitkomsten van de groepsdiscussie rondom onderzoek en goede praktijken: Er is een micro en meso discussie. Hoe krijg je het geloof verder en waar zijn de inspirerende voorbeelden. Het gaat om dat je op alle niveaus mensen beïnvloed op gedrag en op doen. De website kan daar een zeer belangrijke rol in spelen. Deze is nu nog in de opbouwfase met weinig middelen. Hij kan nog uitnodigender en nog interactiever. Bijvoorbeeld stellingen opnemen, debat provoceren, kennisoverdracht en goede praktijken toegankelijk maken. Er moet ook aandacht zijn voor de technische kant ervan. Wil je onderzoek en goede praktijken ontsluiten dan moet er op de website geïnvesteerd worden. Drie mensen gaan een voorstel schrijven om de website op een hoger niveau te tillen. 4. Inclusie in het onderwijs. Door Jose Smits. Inclusief onderwijs wordt naar de zijlijn gedrongen door de beweging van passend onderwijs. In het kader van passend onderwijs wordt nu geïnvesteerd op een regionaal netwerk. Het zou prachtig zijn als die netwerken ook daadwerkelijk gaan realiseren dat kinderen niet meer uit de buurt hoeven om naar school te gaan. Maar voor dit soort ontwikkelingen blijkt de onderwijswereld zich te sluiten. Voor inclusie is er een groot belang om jong te beginnen. Hoe kan de Coalitie iets bijdragen aan het debat over inclusie. Er zijn nog veel te veel kinderen die thuis zitten zonder onderwijs. Uitkomsten van de groepsdiscussie rondom onderwijs: Wat is het dilemma, wat moet er opgelost worden? Eigenlijk gaat het om de kleine problemen in de onderwijssituaties tussen leerkracht en leerling. Daarbij moet je moeilijke woorden als inclusie vergeten. Je kunt de mogelijkheden van leerkrachten aanpakken samen met ouders en leerlingen. Er moet iets gedaan worden. Leerkrachten zijn overbelast en daardoor lastig te bereiken. Veel leerkrachten voelen zich geïsoleerd, kunnen geen gebruik maken van hun hulpbronnen. Hier ook een rol voor de Coalitie om te inspireren, te voeden en mensen op te jutten. Zichtbaar zijn zodat mensen iemand kunnen mailen die er verstand van heeft. Het gaat om een coalitie voor een passende samenleving waarin je goede praktijken laat zien en creëert. Het niet groter maken. Aanpak van onderaf. Op beleidsniveau moet je het problematiseren. Dan kan het elkaar versterken. Als 4
maatregelen averechts werken moet je in opstand komen. Dit dilemma moet je overstijgen om te voorkomen dat er een geloofsstrijd ontstaat. Opleidingen zijn van groot belang. Start het debat met opleidingen onder het motto geen kind tussen wal en schip. Maak een plan en acteer op twee niveaus en maak een goede analyse waardoor macht te creëren is. Betrek er andere mensen bij. Wie beslist in het onderwijs. Hoe kun je hem beïnvloeden? Is een strategische vraag. Beïnvloeding van organisaties begint bij sleutelfiguren. Slotopmerkingen: Dit soort bijeenkomsten sterken mensen in hun ideeën, uitwisseling is ondersteunend en het opdoen van nieuwe kontakten ook. Dit kan ook regionaal gebeuren, maar is ook landelijk nodig. Zodat mensen in hun eigen werk en omgeving weer verder kunnen. Behoefte aan inspiratie, stimulans, voeding, debat. Ervaringen delen Er worden netwerkprofielen gemaakt, iedereen kan dat op de website invullen, zodat zichtbaarder wordt wie waar mee bezig is rondom inclusie. 5