Boekverslag Nederlands Zoeken naar Eileen W. door Leon de Winter Boekverslag door een scholier 2786 woorden 16 april 2002 7 100 keer beoordeeld Auteur Genre Leon de Winter Psychologische roman Eerste uitgave 1981 Vak Nederlands 1) Beschrijvingsopdracht: Ik heb dit boek gekozen omdat ik het in de computer van de bibliotheek zag staan. Het leek me wel een leuk boek omdat het onderwerp me aanspreekt, een onmogelijke liefde tussen een katholiek meisje en een protestantse jongen in Noord-Ierland. Het gaat over een man die op zoek is naar zijn eigen persoonlijkheid, en naar het verhaal achter Eileen W. De naam van de man kom je niet te weten. Zijn moeder is engelse en zijn vader was leraar engels. Die al vrij vroeg gestoven. De ikpersoon gaat ook engels studeren in Amsterdam. Daar ontmoet hij Marianne, die later zijn vriendin wordt. Een oom van de ikpersoon woont in Londen en heeft daar een antiquariaat, een tweedehands boekwinkel. Als die oom omkomt bij een ongeluk neemt de ikfiguur het antiquariaat over, en gaat in Londen wonen. Marianne gaat in eerste instantie bij hem wonen, maar houdt het saaie eenzijdige leven niet vol. Ze gaat terug naar Nederland. Om verdere teleurstellingen te voorkomen sluit de ik zich af van de buitenwereld. Hij stort zich volledig op zijn werk. Hij gaat een hele nieuwe index maken van de duizenden boeken van de winkel. Op een dag komt een jonge vrouw in de winkel om het boek Tristan en Isolde te kopen. Ze heeft een baby bij zich. Als de baby moet overgeven, en de ik haar aanbiedt de baby te verzorgen in de keuken, komen ze aan de praat. Ze heet Eileen maar wil haar achternaam niet zeggen, alleen dat die met een W begint. Ze is heel gesloten. Vlak voordat zij wegging maakte ze een gebaar dat hem deed denken aan een vrouwenfiguur op een schilderij van Bonnard. Als ze elkaar bij toeval nog een keer ontmoeten, gaan ze naar het schilderij kijken in een museum. Na een tijdje wil de ik haar weer gaan opzoeken in haar pension, maar ze is spoorloos verdwenen. Hij krijgt van de pensionhoudster een paar brieven die ze heeft laten liggen. Deze brieven zijn geschreven door ene Kevin. In de brieven wordt telkens een verband gelegd met de situatie waarin Kevin en Eileen zitten, en die van het verhaal van Tristan en Isolde. Vervolgens zoekt de ikfiguur contact met Marc, de echtgenoot van Eileen. Door de gesprekken met Marc, dingen die hij van anderen heeft gehoord over Eileen, en zijn eigen vermoedens, maakt hij zelf een verhaal Pagina 1 van 7
over de aanleiding van het plotselinge verdwijnen van Eileen. Het verhaal: De ouders van Kevin zijn gedood, toen hij nog jong was, door een aanslag van de IRA, en sindsdien woont hij bij zijn buurjongen Marc. Marc heeft een bedrijf en Kevin werkt voor hem. Kevin en Eileen hebben een geheime relatie, want Kevin is protestants en Eileen is katholiek. Kevin zorgt ervoor dat Eileen bij dit bedrijf kan komen werken als secretaresse. Dan blijkt Eileen zwanger te zijn van Kevin. Abortus is verboden in Ierland, dus kan zij het niet weg laten halen. Zij weet dat Marc, ook katholiek, haar wel leuk vindt, dus gaat ze met Marc naar bed, zodat iedereen denkt dat het kind van hem is. Kevin vertrekt naar Londen waar hij aan de heroïne verslaafd raakt. Eileen trouwt met Marc, en als zij is bevallen van haar kind, wil ze het gaan laten zien aan Kevin. Daarom gaat ze naar Londen. Daar krijgt ze te horen dat Kevin is overleden aan de drugs. Dagen lang zwerft ze nu door de stad, en stapt op een geven moment de winkel van de ikpersoon binnen. Hier vraagt ze dan naar het boek van Tristan en Isolde. Na hun tweede ontmoeting verdwijnt ze spoorloos. De ikpersoon vergelijkt de situatie waarin Eileen en Kevin zitten met het verhaal van Tristan en Isolde. Kevin is dan Tristan en Eileen is Isolde. Het onderwerp is verboden liefde en het zoeken naar een eigen identiteit. Ik vind het wel een leuk onderwerp. Het is wel een beetje cliché, maar het is niet saai. Er zit wel vaart in het verhaal. Ik vind het wel erg origineel dat de schrijver het verhaal in verband brengt met het oude middeleeuwse verhaal van Tristan en Isolde. In het verhaal zit niet één belangrijkste gebeurtenis. Alles is belangrijk, je kan niet zomaar iets weg laten. Het gaat zowel om de gevoelens van de personages, als om de gebeurtenissen. Ik vind de gebeurtenissen wel boeiend. Ik vind het wel interessant om te lezen hoe de mensen met een verboden liefde omgaan. Het onderwerp blijf me boeien. Ik ken het verhaal van Tristan en Isolde ook. Ik vind de hoofdpersoon niet echt een held, want hij doet niks opzienbarends waarvan je zegt: zo, dat is knap, dat wil ik ook kunnen. Het karakter van de ikfiguur wordt langzaam aan in het verhaal steeds duidelijker. Je begrijpt hem steeds beter, omdat je hem steeds beter leert kennen. De personages in het boek zijn levensecht, want ik denk dat van die verboden liefdes in Ierland wel veel voor zullen komen tussen katholieken en protestanten. Ik kan me wel in het personage van Eileen inleven. Want zij kan niet haar eigen weg gaan vanwege haar geloof, en ik vind dat ook wel raar. Ik vind het wel een beetje apart dat de ikpersoon het verhaal van Eileen wil achterhalen. Ik zou dat nooit doen. Ik kan me ook niet zo goed voorstellen wat hij er interessant aan vind. Ik weet niet of ik als ik Eileen was met die Marc naar bed zou gaan, en net doen f het zijn kind is. Maar daarvoor sta ik te ver van de gebeurtenis af, ik kan daar zo niet over oordelen. Ik vind het een beetje een vreemde opbouw, want je valt zomaar in een verhaal binnen. De schrijver begint ook met het eind, en dan komen er een aantal flashbacks. Dat is wel verwarrend, maar op zich ook wel slim, want je wil weten wat de ikpersoon met het verhaal te maken heeft, dus blijf je doorlezen. De flashbacks passen misschien ook wel bij het onderwerp, want er worden herinneringen enz opgehaald, dus dan moet dat wel met flashbacks. Door flashbacks wordt het vaak wel duidelijker, maar dat duurt dan even. Je ziet de gebeurtenissen constant door de ogen van de ikfiguur. Ik zou het ook wel wat meer door de ogen van Eileen willen zien, maar dat kan niet want zij is verdwenen. Het boek boeide me eigenlijk de hele tijd wel, doordat ik wouw weten wat alles nou met alles te maken had. Het taalgebruik was niet heel moeilijk, maar er stonden wel erg lange zinnen in. Het taalgebruik van de Pagina 2 van 7
ikpersoon past opzich wel bij een boekhandelaar, wat hij min of meer is. Je kan wel merken dat hij veel boeken enz leest, misschien wel door die lange zinnen. Verder was alles wel duidelijk. 2) Verdiepingsopdracht: Ik had verwacht dat er een soort zoektocht beschreven zou worden, en dat is ook zo. Het boek kan je eigenlijk in drieën delen; het levensverhaal van de antiquair, de ikfiguur; de gesprekken die de ikfiguur heeft met de mensen die Eileen hebben gekend; de geschiedenis van Eileen en aar reis naar Dublin. Het wordt niet-chronologisch verteld, want er zitten veel flashbacks in, en het boek begint met het einde. Het verhaal wordt verteld in de ikpersoon. Die verteld constant. Hierdoor worden de onderwerpen maar van een kan belicht, die van de antiquair namelijk. Hierdoor kom je niet zo gauw de mengen van ander personages te weten. Ook bedenkt de ikpersoon veel bij het verhaal. Of dat echt is weet je niet, omdat hij dat niet natrekt. Hierdoor kan je je wel weer beter inleven in de ikpersoon, omdat je geen andere opties krijgt, en zo geloof je hem eerder. Ik kies ervoor om het perspectief uit te werken. In dit boek is dat namelijk vrij duidelijk, en in mijn secundaire literatuur ook. Ik heb mijn secundaire literatuur van internet: www.boekverslag.nl. In mijn secundaire literatuur is het perspectief de ikpersoon. Alles wordt verteld door de man waarvan je de naam niet te weten komt. Je krijgt het verhaal ook nooit door de ogen van een ander te zien. Ik ben het daar wel mee eens. Er wordt je gewoon een verhaal verteld. In de secundaire literatuur staat heel duidelijk dat het een ik-vertelsituatie en een ik-perspectief is. Ik heb verder niet zo heel veel aan de secundaire literatuur gehad, behalve dat ik wat dingetjes nog heb toegevoegd aan mijn samenvatting. Het was meer een bevestiging van wat ik al had. 3) Evaluatie: Ik vind het best een mooi boek, want het boek bespreekt problemen die nu ook nog voor kunnen komen. Het is erg actueel, ook al is het boek al vrij oud. Mijn mening verschilt nou niet zo veel als voor de verwerkingsopdracht. Ik ben wel tevreden over het uitvoeren van de opdrachten. Het ging vrij gemakkelijk. Ik vond het niet lastig om het boek te lezen. Ik vond het wel leuk, het verhaal begon me niet vervelen. Ik vond de lange zinnen wel lastig, maar verder ging het goed. De beschrijving en de verwerking vielen best mee. Ik vond de secundaire literatuur wel een beetje vaag, ik wist niet helemaal precies wat ik moest doen. Maar ik denk dat ik het wel goed heb gedaan. Ik denk dat ik alles wel beheers, en ik denk dat ik het de volgende keer ook weer zo ga doen, want ik vond het zo wel goed gaan. Secundaire literatuur: Leon de Winter - Zoeken naar Eileen W. Wolters-Noordhoff, Groningen (1981). Titelverklaring: De hoofdpersoon is op zoek naar het verhaal van Eileen W. Zijn denkbeeldige reconstructie wordt op twee manieren gemotiveerd. Ten eerste is de hoofdpersoon op zoek naar een eigen identiteit, die hij niet langer wil ontlenen aan anderen. Ten tweede en belangrijker zoekt hij een verhaal dat aan een toevallige Pagina 3 van 7
gebeurtenis betekenis wil geven. Op zoek naar een ordening, die verscholen ligt in een ontwarbare werkelijkheid, die van het toeval aan elkaar lijkt te hangen. Auteur: Leon de Winter wordt op 24 februari 1954 in 's Hertogenbosch geboren als zoon van orthodox-joodse ouders, maar hij groeit op in een niet-joodse omgeving. Hij bezoekt in zijn geboorteplaats het gymnasium en in Waalwijk het gereformeerde Willem van Oranje College. Een jaar voor hij zijn diploma haalt, wordt zijn novelle Revolutie bekroond met de ontmoetingsprijs van de Stichting Literaire Dagen (1973). In 1974 verhuist hij naar Amsterdam en gaat aan de Nederlandse Filmacademie studeren. Uit ongenoegen met het onderwijsniveau geeft hij met enkele anderen een zwartboek over de opleiding uit. Zijn debuut Over de leegte in de wereld verschijnt in 1976; het is een bundel met door Kafka geïnspireerde verhalen. In 1978 verlaat hij samen met Seegers en Van de Velde de academie zonder het diploma te hebben behaald. Een jaar daarop verschijnt de eerste speelfilm van het drietal: De verwording van Herman Dürer. In de volgende jaren maakt het trio enkele films voor de televisie, en in 1981 verschijnt de tweede speelfilm, De afstand. Voor zijn romandebuut De (ver)wording van Herman Dürer, gebaseerd op het filmidee, krijgt De Winter de Reina Prinsen Geerligsprijs. Van 1978 tot 1982 is Leon de Winter als recensent verbonden aan Vrij Nederland; daarna is zijn medewerking aan dit blad, zowel als vanaf '82 aan De Volkskrant, incidenteel. Naast La place de la Bastille is ook Zoeken naar Eileen W., beide verfilmd, een bekend werk van De Winter. Uit 1990 dateert Hoffmans honger, een televisieserie voor de VPRO, door hemzelf geregisseerd. In 1991 verschijnt Supertex, en zijn laatstverschenen roman tot op heden is De hemel van Hollywood uit 1997. De angst voor de leegte vormt het centrale thema in het werk van De Winter. Wel hanteert hij het principe van de hoop. De zoektochten van de personages naar hun (meestal joodse) identiteit hebben tot doel het verleden te ordenen en te corrigeren, zodat er weer toekomst is. Meest recente werk: De verhalen (1993) Serenade (1995) Zionoco (1995) De hemel van Hollywood (1997) Literaire stroming: Moderne Nederlandse literatuur. Genre: Zoeken naar Eileen W. is een psychologische roman. De hoofdpersoon is op zoek naar een eigen identiteit en zoekt een betekenis achter de dingen die toevallig gebeuren. Samenvatting: De ik-figuur, wiens naam niet bekend is, is geboren in Eindhoven. Zijn vader was leraar Engels en zijn moeder is Engelse van geboorte. Hij gaat Engels studeren in Amsterdam, waar hij Marianne, zijn vriendin, ontmoet. Marianne krijgt een baan bij een sociale academie in Veghel. De ik-figuur gaat, wanneer zijn oom gestorven is, naar Londen om diens antiquariaat over te nemen. Dit bestaan schenkt Marianne weinig bevrediging en zij gaat terug naar Nederland. Pagina 4 van 7
De ik-figuur trekt zich terug, bang voor nieuwe teleurstellingen en begint aan een index van de duizenden boeken. Dan komt Eileen W. met een baby zijn winkel binnen en vraagt naar een boek over Tristan en Isolde. Later ontmoet hij haar nog een keer bij toeval, en ze gaan naar het museum om een schilderij te bekijken. Als hij haar opzoekt in haar pension is ze verdwenen. Er liggen nog wel brieven van een zekere Kevin, die Eileen en hem met Tristan en Isolde vergelijkt. De ik-figuur spreekt met Marc, Eileens echtgenoot. Uit deze gesprekken, feiten van anderen en zijn eigen vermoedens reconstrueert hij het volgende verhaal: Kevin woont na de gewelddadige dood van zijn ouders bij Marc, zijn werkgever en buurjongen. Hij wordt verliefd op Eileen en zorgt ervoor dat zij bij Marc op kantoor komt. Hun liefde is verboden want Kevin is protestant en Eileen katholiek. Eileen blijkt zwanger. Abortus is in Ierland onmogelijk. Daarom gaat Eileen met Marc naar bed, zodat hij denkt dat het zijn kind is. Kevin is naar Londen vertrokken, waar hij aan de heroïne verslaafd raakt. Als Eileen de baby aan Kevin wil laten zien hoort ze dat hij is overleden aan zijn verslaving. Dagenlang zwerft ze door de stad totdat ze bij de ik-figuur binnenstapt. Na hun tweede ontmoeting is ze spoorloos verdwenen. Tijd en tijdvolgorde: Het verhaal is niet chronologisch want het heeft veel flash-backs. Het verhaal is niet doorlopend, omdat er telkens delen over het leven van de ik-figuur tussen staan. De vertelde tijd is ongeveer negen maanden: de tijd van de bevalling en iets ervoor en erna. Plaats/ruimte: Het verhaal speelt hoofdzakelijk in Noord-Ierland in de dorpjes B (Eileens woonplaats) en S (Marcs bedrijf). Tevens speelt het verhaal in Dublin, Aberystwyth, Lough Mask en uiteindelijk in Londen, dat symbool staat voor vrijheid. Karakterbeschrijving en ontwikkeling: Eileen W: Eileen is een meisje van 17 jaar oud. Ze is katholiek, vriendelijk, bescheiden en naïef. Ze wordt verliefd op Kevin. Ze raakt zwanger, maar heeft moeite met het accepteren van het kind. Zij is een rond karakter. Kevin Fletcher: Kevins ouders zijn vermoord door de IRA. Sindsdien woont hij bij Marc. Hij wil samen met Eileen naar Engeland om het kind op te voeden, maar dat is niet mogelijk. In Londen pleegt hij zelfmoord door heroïne te spuiten met een vieze naald. Hij is een vlak karakter. Marc Nolan: Marc is de baas van Eileen en Kevin. Hij is getrouwd met Eileen. Hij is een vlak karakter. De antiquair: Je leert hem het beste kennen. Hij heeft gestudeerd in Eindhoven en heeft een vriendin Marianne. Hij wordt verliefd op Eileen. Hij vertelt het verhaal van Eileen. Hij is een rond karakter. Pagina 5 van 7
Onderlinge relaties: Eileen W: Eileen is de vrouw van Marc, maar heeft een kind van Kevin. Ze komt toevallig in contact met de ik-figuur. Kevin Fletcher: Kevin is als een jongere broer van Marc en is de vader van Eileens kind. Marc Nolan: Marc is de man van Eileen en de oudere broer van Kevin. Ann: Ann is de vriendin van Eileen. Susan: Susan is de zus van Ann en woont in Dublin. Kevin en Eileen logeren een keer bij haar. Marianne: Marianne is de vriendin van de verteller en gaat mee naar Londen. Marianne keert weer terug naar Nederland en gaat verder met haar carrière als docente. Thematiek: Het eerste thema is onmogelijke liefde. Daarvoor staat het verhaal van Tristan en Isolde symbool. Kevin is protestant en Eileen W. is katholiek. Het tweede thema is de dood. Alleen de dood kan Kevin en Eileen verenigen (Tristan & Isolde, Romeo & Julia). Ook het thema stilstand en beweging komt aan de orde. Kevin en Eileen willen zich uit hun milieu bewegen waarin zij vastzitten. Ook de verteller jogt om de dagelijkse sleur te verdrijven. Taalgebruik: Het taalgebruik in Zoeken naar Eileen W. is eenvoudig. Het boek is niet makkelijk toegankelijk. De stijl is vloeiend en er zitten mooie stijlfiguren in het boek. Opdracht: Voor Bernadet. Vertelsituatie: Er is sprake van een ik-vertelsituatie. Het verhaal wordt verteld door een ik-figuur, wiens naam niet bekend is. Perspectief: Ik- perspectief. Pagina 6 van 7
Verhaalopbouw: Zoeken naar Eileen W. is onderverdeeld in 28 hoofdstukken. Er zijn drie vertellagen: het levensverhaal van de antiquair, de gesprekken met mensen die Eileen gekend hebben en de geschiedenis van Eileen. Pagina 7 van 7