Licht op energie (2014 - februari) Macro-economische ontwikkelingen Beleggers halen hun geld terug uit opkomende economieën nu het opkoopprogramma van schuldpapier in de Verenigde Staten verder wordt ingeperkt. Door de verkrapping op de geldmarkt en politieke onrust in sommige opkomende landen wordt de kans op een groeivertraging in deze landen groter. Grote vraag is hoe het ontluikende herstel in Europa hierdoor zal worden beïnvloed. Europese bedrijven waarschuwen voor te hoge verwachtingen vanwege, onder meer, het toegenomen valutarisico. De markten maken zich vooral ongerust over de schaduwbanken in China die grootte hoeveelheden slechte kredieten hebben uitstaan. Afgelopen maand heeft de Chinese overheid een beleggingsfonds gered om onrust onder spaarders en beleggers te voorkomen. Volgens het nationale bureau voor statistiek in China bedraagt de economische groei nog altijd ruim 7% op jaarbasis. In Europa zijn de groeicijfers over het laatste kwartaal van 2013 beter dan verwacht. Zo groeide de economie in Nederland met 0,7% op jaarbasis. Deze groei is vooral te herleiden tot de gaswinning, de industriële productie en de verkoop van auto s die, indien gekocht voor 1 januari 2014, nog onder een gunstig fiscaal regime vallen. Door de zachte winter, de aangekondigde beperking van de aardgaswinning en een terugval in de autoverkopen lijkt de kans op evenaring van dit groeicijfer op korte termijn klein..
Commodities Ook in de afgelopen maand is de prijs voor het voorste maandcontract Brent olie nauwelijks veranderd en beweegt rond de 108/109 dollar per vat. De toegenomen onzekerheid over opkomende economieën heeft een drukkend effect op de olieprijs. Gezien de relatief vlakke prijsontwikkeling wordt dit effect waarschijnlijk geneutraliseerd door risico s als gevolg van de situatie in het Midden-Oosten en koude temperaturen in de VS die een opwaarts effect hebben op de vraag naar olie. De prijs voor CO2 emissierechten is in de afgelopen weken met circa 2 euro gestegen naar bijna 6,5 euro per ton. De prijs bereikte het hoogste niveau sinds december 2012, nadat op Europees niveau de meeste obstakels voor het uit de markt nemen van CO2emissierechten zijn weggenomen. De prijsstijging is echter niet afdoende voor het herstellen van de beoogde prijsprikkel. De markt voor CO2 emissierechten is in het leven geroepen om de energie-intensieve industrieën via prijsprikkels te bewegen de uitstoot van CO2 te verminderen door te investeren in besparingsmaatregelen of schonere energiebronnen. De prijs voor levering van een ton kolen in 2015 op de ARA hub (Antwerpen, Rotterdam, Amsterdam) is de afgelopen maand verder gezakt en bevindt zich nog net boven de 80 dollar. Uitgedrukt in euro s ligt de kolenprijs nu op het laagste niveau sinds december 2009. Prijsontwikkeling elektriciteit en aardgas De prijsstijging op de CO2 markt heeft niet geleid tot hogere elektriciteitsprijzen. De gedaalde kolenprijzen en de relatief lage gasprijs door het milde winterweer hebben een groter effect op de prijs voor elektriciteit dan de gestegen prijs voor CO2 emissierechten. 2
Bron: Tennet Vergeleken met december 2012 bleef het elektriciteitsverbruik in december 2013 stabiel. Tot medio vorig jaar daalde het verbruik op jaarbasis nog. In 2008 piekte het verbruik op ruim 108 TWh. Voor aanvang van de crisis in 2008 hielden elektriciteitsbedrijven en netbeheerders nog rekening met een jaarlijkse vraagtoename. In een gematigd scenario zou de vraag tot 2030 met 1 procent per jaar groeien. In dat geval zou de elektriciteitsvraag dit jaar circa 115 TWh bedragen. Het gat tussen de verwachtingen van toen en het verbruik van nu verklaren de ontstane overcapaciteit en het huidige prijsniveau ten opzichte van de prijzen in 2008. 3
Tot op heden is de winter ongewoon zacht. In delen van Zeeland is de temperatuur nog geen moment onder het vriespunt uitgekomen. Alleen in het uiterste noordoosten is de temperatuur gedurende een etmaal onder het vriespunt gebleven. De relatief hoge temperaturen zijn terug te zien in het aardgasverbruik. Het verbruik lag in januari fors lager dan in de januari maand van voorgaande jaren. Op dit moment ligt de vullingsgraad van de Nederlandse bergingen bijna 20 procentpunten hoger dan in dezelfde periode vorig jaar. Het risico op een krappe aardgasmarkt, zoals tijdens de eerste helft van 2012 gebeurde, is sterk afgenomen. Resultaat is dat zowel de korte als lange termijn prijzen lager liggen dan in februari 2013. De prijs voor het cal-15 contract ligt weer onder het voortschrijdend gemiddelde. De kans bestaat dat de huidige vraag aanbodverhouding langere tijd zichtbaar blijft in de vorm van lagere aardgasprijzen. Ook de ontwikkelingen in de opkomende economieën kunnen gevolgen hebben voor de gasprijzen in Europa. Als economieën in Azië inderdaad op een lager dan 4
verwacht groeipad uitkomen, dan heeft dat gevolgen voor de prijs van aardgas. Lagere gasprijzen in Azië zorgen ervoor dat er meer ruimte komt voor de export van LNG naar Europa. Door LNG aanvoer zou prijsvorming op de Europese markt voor aardgas meer concurrentie krijgen. Op dit moment zijn Rusland en Noorwegen de belangrijkste leveranciers van aardgas in Europa. Licht op de toekomst In de wintermaanden is de temperatuur voor zowel de korte als lange termijnprijzen op de energiemarkt een belangrijke determinant van de prijs. Door het milde weer is er voor de tijd van het jaar een ruime buffer om storingen in het gassysteem of een koud voorjaar op te vangen. Voor de komende periode achten we de kans op opwaartse prijsbewegingen voor zowel aardgas als elektriciteit klein. Tegelijkertijd geldt dat een sterkere euro en toegenomen risico s voor opkomende economieën voor neerwaartse druk op de prijzen kunnen zorgen. Heeft u vragen en/of opmerkingen, dan kunt u zich richten tot: Hellemans Consultancy B.V. Chris Guth en Michiel de Voogt, analisten Telefoon: 030-22 55 011 Hellemans Consultancy B.V. Hellemans Consultancy B.V. heeft zich gespecialiseerd in het begeleiden van en adviseren bij de inkoop van energie. Zij bestaat uit een team van meer dan 25 professionals en is een betrouwbare en onafhankelijke partij, die inmiddels al meer dan 15 jaar actief is op de energiemarkt. Met krachtige adviezen over de inkoop van elektriciteit en aardgas, factuurcontrole, rendementstudies en energiemanagement functioneert zij voor de zakelijke markt als een vuurtoren in de nationale en internationale energiemarkt. Een betrouwbaar en blijvend oriëntatiepunt waarop de energiekoers voor de komende jaren kan worden bepaald. Licht op energie is een uitgave van Hellemans Consultancy B.V. Hierin vindt u algemene informatie en achtergronden ten aanzien van de marktontwikkelingen voor elektriciteit en aardgas, zowel van de afgelopen periode als van de komende periode. Op dit document is de disclaimer van Hellemans Consultancy B.V. van toepassing. http://www.hellemansconsultancy.nl/disclaimer/ is een publicatie van Hellemans Consultancy B.V. alle rechten voorbehouden. Deze publicatie bevat algemene prijs- en aanvullende informatie en kan niet worden opgevat als juridisch dan wel financieel advies voor specifieke situaties. Voor aanvullende informatie betreffende deze publicatie of andere zaken kunt u zich wenden tot Hellemans Consultancy B.V. Hellemans Consultancy BV Willem Arntszlaan 115b 3734 EE Den Dolder 5