The Old Days Diagnose van osteoporose via DXA DXA: Lumbar spine BMD Van Osteoporose naar Fractuurrisico Prof. Frank P. Luyten Centrum Metabole Botziekten Pentalfa 7 mei, 2015 WHO - Definitie T-score Normaal -1 Osteopenie < -1 and > -2.5 Osteoporose -2.5 DXA: Hip BMD DXA: Leeftijdsverloop The New World : Osteoporose 1.2 2 SD Totale heup BMD (g/cm 2 ) 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 Gemiddelde Normaal (T-score >-1,0) Osteopenie (T-score -1,0 to -2,5) Osteoporose (T-score -2,5) 1. Laag energetische Fracturen: bij postmenopausale vrouw of man >50j 2. DXA: lage sensitiviteit: osteopenie of normale BMD sluit hoog fractuurrisico niet uit 3. Verhoogd fractuurrisico obv klinische factoren: FRAX (of andere..) 30 40 50 60 70 80 90 Leeftijd (jaren) Clin Ther 1999; 6: 1025-1044 1
Heupfractuur bij laagimpact trauma: Wervelfractuur: vrij plotse, hevige pijn, spontaan of bij beperkte belasting Pijn Hospitalisatie Chirurgie Revalidatie Levenskwaliteit Institutionalisatie (19% versus 4% in controle groep) Stijging sterftecijfer (20% versus 3% in leeftijd en gender gematched personen) Osteoporotische perifere fracturen Alle fracturen behalve schedel en vingers / tenen Osteoporos Int 2000; 11: 373 380; J Bone Surg [Am] 2001; 83: 493 500; Osteoporos Int 2004; 15: 87 94 Incidentie van typische osteoporotische fracturen Osteoporosis in older men Incidentie (per 100.000 per jaar) Wervel Heup Pols 2010: 80000 osteoporotische fracturen per jaar in België (=219/dag) 3500000 in Europa 2000000 in de VS 2015: +25% 99000 fracturen (=271/dag) Risicofactoren... Van DXA tot fractuurrisico inschatting voor de individuele patiënt Chrischillies et al. Arch Intern Med 1991; 151: 2026-32 Cooper et al. Trends Endocrinol Metab 1992; 3: 224-229 Leeftijd (jaren) Laurent M, Gielen E, Claessens F, Boonen S, Vanderschueren D. Osteoporosis in older men: recent advances in pathophysiology and treatment. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2013;27(4):527-39. 2
Risk factors for (hip) fracture.. Tools voor risico inschatting Genetic background Clinical risk factors Fall risks FRAX (www.shef.ac.uk/frax/) Frailty Bone BMD strength Muscle force Balance Hormones, cytokines, growth factors, bone markers Qfracture (www.qfracture.org) Garvan en andere Hip Fracture Morbidity Mortality Subsequent fracture 3
FRAX without BMD National Osteoporosis Guidance Group (NOGG Guidance) Assessment threshold - Major fracture 10 year probability of major osteoporotic fracture (%) Women 60 yrs 50 kg Treat 170 cm Measure BMD Mother with hip fracture Lifestyle advice and reassure Major osteoporotic:12 Hip fracture: 2.4 Women 60 yrs 50 kg 170 cm Mother with hip fracture Without BMD Major osteoporotic: 12 Hip fracture: 2.4 T-score FN: -3.0 Major osteoporotic: 16 Hip fracture: 6.0 FRAX with BMD UK: Intervention Threshold Major Fracture Hip 10 year fracture probability 10 year hip fracture probability Treat Lifestyle advice and reassure Voordelen van FRAX Wereldwijd bruikbaar Gratis beschikbaar via web Nuttig voor: - klinische opsporing van fractuurrisico - selectie voor DXA - beslissing omtrent behandeling? Beperkingen van FRAX Houdt geen rekening met dosiseffect van risico s - dosis glucocorticoïden (meer dan 3 m, 5 mg predni) - aard, locatie en aantal voorafgaande fracturen - clustering van fracturen in de tijd Enkel toepasbaar bij onbehandelde patiënten BMD (g/cm²): enkel femurhals (Nog) geen konsekwenties omtrent terugbetaling - wel beschikbaar via rechtstreekse link met NOGG (UK) Valrisico is niet meegenomen./.. 4
../.. Beperkingen van FRAX Eenmaal fractuur, grote kans op volgende fractuur! Van wanneer af behandelen? Thresholds? >3% voor heupfracturen en >20% voor majeure osteoporotische fractuur Eerste fractuur Subsequente fractuur vanaf menopauze na 1 ste fractuur Relatieve risico x2 Fractuurrisico: Verwijzing via zorgpaden secundaire fractuurpreventie in UZ LEUVEN Zorgpad na wervelindeuking Zorgpad na heupfractuur Zorgpad na pols- en schouderfractuur Van Geel, ARD2008 Center, JAMA, 2008 Ryg, JBMR, 2009 Fractuurrisico: Belang van valrisico..garvan score FRAX Garvan No other risks 7.4 6.7 Recent fall 1 7.4 9.4 2 7.4 13.3 > 2 7.4 18.5 Trabecular Bone Score (TBS) Silva et al. JBMR 2014 TBS is a noninvasive analytical method based upon the DXA image, all you need is appropriate software. Related to bone micro-architecture and provides info distinct from BMD TBS gives lower values in postmenopausal women and in men with previous fragility fractures than their non fractured counterparts 1 Recent fall + 1 fracture 11.0 20.0 3 Recent falls + 3 fractures 11.0 90.3 Q: What does it add to FRAX + BMD? Parent with hip fracture 23.0 6.7 Secondary osteoporosis 13.0 6.7 Maastricht UMC & UHasselt 5
Strategies to prevent fragility fractures in postmenopausal women Ism Working Group Osteoporosis of the RBSR Consensus document 2015 Fracture prevention: a 5-step plan Case finding Risk evaluation Differential diagnosis Therapy Follow up 1. After recent fracture Identifying secondary causes: Compliance 2. Diseases/medications Medical history Tolerance 3. Clinical risk factors Clinical examination Efficiency Laboratory examination Duration of therapy Clinical risk factors Communication DXA Life style Imaging of the Calcium and vitamin D spine Medication (PO, IV, SC) Fall prevention Grading of recommendations in guidelines (based on the guidelines in the Netherlands) Governemental guideline development institution Representatives of 20 professional societies, including GPs, specialists, nurses, pharmacist Strongly recommended: Recommended: Can be useful: strong evidence moderate evidence some evidence Guidelines for fracture prevention Recent fracture >50 yr T -2.5 Vertebral fracture Investigation & Possible correction of secondary osteoporosis Medical therapy Follow up Diseases/ medications with increased fracture risk Risk factors >xx >65 yrs DXA + VFA + Fall risk T -1.0 and >-2.5 T >-1.0 No vertebral fracture or no imaging Extra risks: - recent hip fracture - recent fracture T<-2.0 - diseases/medications with possible bone loss - repeat recent falls - If not: FRAX High risk: - Therapy or follow up -Life style Low risk: -Life style -No medication High fall risk Fall prevention strategies Strongly recommended Recommended Can be useful 6