Gemeen tewat E RLAN D Monnickendam, 1 juli 2014 Nummer: Portefeuillehouder: Contactpersoon: Wettelijke grondslag voor raadsbevoegdheid: 328-1 L.M.B.C. Wagenaar-Kroon NA Hellingman-Kuiper artikel 25h, zesde lid, Mededingingswet (Wet Markt en Overheid) Aan de Raad Onderwerp: Implementatie Wet Markt en Overheid Voorstel 1. De volgende economische activiteiten met terugwerkende kracht met ingang van 1 juli 2014 aanwijzen als activiteiten, die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25h, vijfde lid, Mededingingswet: a. incidentele verhuur van ruimten in het gemeentehuis aan externe maatschappelijke organisaties voor 38,27 per dagdeel; b. (eventuele) structurele verhuur van ruimte in het gemeentehuis aan de politie; c. subsidie aan Stichting PIM voor het verzorgen van lokale mediadiensten; d. verzorgen van een gedeelte van het onderhoud openbaar groen door Baanstede; e. verhuur gebouw aan Medisch Centrum Marken; f. dragen van alle lasten en het gebruik om niet van gebouwen brandweer Marken, Broek in Waterland, Ilpendam en Monnickendam door de Veiligheidsregio Zaanstreek-Waterland (hierna: VRZW), alsmede lening verstrekt aan de VRZW in verband met de verkoop van de brandweerkazernes Monnickendam en Ilpendam; g. verhuur van sporthallen en verhuur en erfpacht van sportvelden; h. verhuur van bibliotheekgebouwen Monnickendam en Ilpendam aan Karmac; i. in gebruik geven van het zwembad in Monnickendam aan het Sportfondsenbad, alsmede het betalen en faciliteren van schoolzwemmen; j. verhuur gebouw en verstrekking van subsidie aan sociaal cultureel centrum De Bolder in Monnickendam voor sociaal culturele activiteiten; k verstrekking van subsidie aan de muziekschool ten behoeve van muziekaanbod op scholen; 1. verhuur en gebruik van grond voor symbolische bedragen door speeltuinverenigingen; m. lening en garantstelling VV Monnickendam voor verlichting, en Waterlandse Hockeyclub voor kunstgrasvelden; 2. Geen inspraak te houden. Inleiding Op 1 juli 2012 trad de Wet Markt en Overheid in werking. Overheden leveren soms goederen en diensten aan de markt en concurreren daardoor regelmatig met bedrijven. Vanwege de bijzondere positie van overheden kan dit leiden tot oneerlijke concurrentie, omdat overheden vanuit hun publieke functie concurrentievoordelen kunnen hebben en daarmee in staat zijn goederen of diensten aan te bieden voor een lagere prijs dan concurrerende ondernemingen.
Om concurrentievervalsing tegen te gaan is de Wet Markt en Overheid tot stand gekomen, die deel uit maakt van de Mededingingswet, die tot doel heeft om de concurrentieverhoudingen tussen overheden en bedrijven zo gelijk mogelijk te maken. In de Wet Markt en Overheid worden vier gedragsregels geformuleerd waaraan gemeenten zich dienen te houden op het moment dat zij zich met economische activiteiten bezighouden. Onder economische activiteit wordt verstaan het aanbieden van goederen of diensten op de markt. Het gaat hier om de volgende gedragsregels: Kostendoorberekening. Overheden moeten in ieder geval alle integrale kosten van een economische activiteit doorberekenen in de verkoopprijs. Bevoordelingsverbod. Overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven. Gegevensgebruik. Overheden mogen de gegevens waar ze over beschikken niet hergebruiken voor andere activiteiten. Dat mag alleen als andere organisaties of bedrijven ook over de gegevens kunnen beschikken. Functiescheiding. Heeft een overheid bij bepaalde economische activiteiten een bestuurlijke rol, en voert zij die economische activiteiten ook zelf uit? Dan mogen niet dezelfde personen betrokken zijn bij de bestuurlijke en de economische activiteiten van die organisatie. Economische activiteiten en bevoordelingen van overheidsbedrijven die plaatsvinden in het algemeen belang, zijn in artikel 25h, lid 6, uitgezonderd van de Wet Markt en Overheid. Overheidsorganisaties hebben een grote mate van beleidsvrijheid bij het afbakenen van het algemeen belang. De algemeen belangvaststelling heeft het karakter van een besluit in de zin van de Algemene wet bestuursrecht (Awb). In artikel 25h, lid 6 wordt bepaald dat elk bestuursorgaan bevoegd is om vast te stellen dat een economische activiteit of een bevoordeling van een overheidsbedrijf plaatsvindt in het algemeen belang. Voor gemeenten betekent dit dat door de gemeenteraad dit algemeen belang wordt vastgesteld. Het gaat hierbij zowel om economische activiteiten in het algemeen belang als om bevoordelingen in het algemeen belang. Om gebruik te kunnen maken van de algemeen belang-uitzondering is de eerste stap om te bepalen welk specifiek algemeen belang aan de orde is en of de desbetreffende economische activiteiten dat algemeen belang dienen. Vervolgens moet duidelijk zijn welke gevolgen de algemeen belangvaststellin.g heeft voor derden, in het bijzonder private ondernemers. Ten slotte moet nog worden afgewogen of het met de activiteiten te dienen algemeen belang opweegt tegen de nadelige gevolgen voor belanghebbenden. Kortom, het is belangrijk dat het algemeen belangvaststellingsbesluit een krachtige motivering bevat waarom sprake is van een algemeen belang dat, afgewogen tegen de belangen van private ondernemers, reden is de economische activiteiten buiten de reikwijdte van de gedragsregels van de Wet Markt en Overheid te plaatsen. De wetgever gaf de gemeenten twee jaar de tijd om deze wet te implementeren, op 1 juli 2014 loopt deze termijn af. Afgelopen periode is binnen de gemeente hard gewerkt aan deze implementatie. Allereerst werd kennisoverdracht over deze wet binnen de organisatie bewerkstelligd. Tegelijkertijd werd door alle afdelingen binnen de organisatie een inventarisatie gemaakt van economische activiteiten van de gemeente (bijlage 1.). Vervolgens is beoordeeld of deze economische activiteiten in strijd zijn met de gedragsregels. De strijdige gevallen worden, met motivering van het algemeen belang, ter instemming aan uw raad voorgelegd.
Argumenten La. Incidentele verhuur van ruimten in het gemeentehuis aan externe maatschappelijke organisaties voor 38,27 per dagdeel, bevoordeling in algemeen belang: Ruimten in het gemeentehuis worden incidenteel verhuurd aan maatschappelijke organisaties wanneer ze niet gebruikt worden door de gemeentelijke organisatie. Bij deze verhuur vindt geen integrale kostendoorberekening plaats op grond van het algemeen belang waardoor een lage huur gerekend kan worden. Door deze lage huur worden maatschappelijke organisaties gefaciliteerd, waardoor zij op een goedkope manier bijeenkomsten kunnen organiseren en zelf geen dure vastgoedkosten hebben. Bovendien is het in het algemeen belang, uit het oogpunt van efficiënt omgaan met gemeentelijk vastgoed, dat niet gebruikte ruimten toch een kleine vergoeding oplevert voor de gemeentekas. 1. b. Eventuele structurele verhuur van ruimte in het gemeentehuis aan de politie, bevoordeling in algemeen belang: Het is in het algemeen belang dat binnen de gemeente op een centrale plek een voorziening wordt gecreëerd waar inwoners van de gemeente aangiften kunnen doen. Daarnaast is het van belang voor de orde en veiligheid dat de banden tussen de gemeente en de politie nauw zijn. Kortom, verhuur van een ruimte in het gemeentehuis aan de politie creëert een belangrijke voorziening voor de openbare orde en veiligheid en bevordert het contact tussen politie- en gemeentelijke organisaties. 1.c. Subsidie aan Stichting PIM voor het verzorgen van lokale mediadiensten, bevoordeling in het algemeen belang op grond van de Mediawet: Stichting PIM is een onafhankelijke instantie, zonder winstoogmerk, die invulling geeft aan de lokale publieke mediataak op grond van de Mediawet. Concreet betekent dit dat de stichting zich bezig houdt met het verspreiden van nieuws en formele informatie over de gemeente. De gemeente subsidieert de Stichting conform de verplichting uit de Mediawet. Zonder deze subsidie zou de stichting haar taak niet kunnen uitvoeren. Het is van algemeen belang, onder andere van democratisch belang, dat een goede informatievoorziening plaatsvindt in de gemeente Waterland door een kundige onafhankelijke organisatie zonder winstoogmerk Ld. Gedeelte van het onderhoud openbaar groen door Baanstede, bevoordeling in het algemeen belang: Een gedeelte van het onderhoud van het groen in de gemeente wordt verzorgd door Baanstede. Baanstede wordt bevoordeeld door de gemeente bij opdrachtverlening in het algemeen belang. Baanstede is een arbeidsontwikkeling en re-integratiebedrijf die mensen begeleiden die extra ondersteuning nodig hebben. Door Baanstede opdrachten te verlenen kan Baanstede haar werknemers werkervaring op laten doen en de ontwikkeling en re-integratie maximaal laten verlopen. Het is in het algemeen belang dat deze mensen worden begeleid naar zelfstandigheid. Temeer ook omdat doel van de re-integratie is dat deze mensen niet terugvallen in de bijstand, die betaald moet worden door de gemeente waar ze wonen. Hiermee wordt dus ook een besparing op uitkering gerealiseerd. Le. Verhuur gebouw aan Medisch Centrum Marken, onder kostprijs in het algemeen belang: De verhuur van het gebouw Medisch Centrum Marken vindt plaats zonder integrale kostendoorberekening. De gemeente faciliteert met deze lage huur het Centrum. De reden hiervoor is dat het risico te groot is dat geen passend gebouw binnen het beschikbare budget wordt gevonden op Marken, waardoor risico bestaat dat het Centrum zou verdwijnen van Marken. Gezien de enigszins geïsoleerde ligging van Marken is het van groot belang dat medische voorzieningen op deze plek behouden blijven.
Lf. Dragen van alle lasten en het gebruik om niet van gebouwen brandweer Marken, Broek in Waterland, Ilpendam en Monnickendam door de VRZW, onder kostprijs in het algemeen belang, alsmede lening aan de VRZW i.v.m. de verkoop van de brandweerkazernes Monnickendam en Ilpendam, algemeen belang: De brandweer heeft voor een optimale uitoefening van haar taak de brandweerkazernes nodig. Het is in het belang van de brandveiligheid, en dus in het algemeen belang, dat de brandweet goed wordt gefaciliteerd door de ter beschikking stelling van deze kazernes. Bovendien vindt de beschikbaar stelling plaats aan een niet commerciële organisatie, de VRZW, waar de gemeente deel van uit maakt. Lg. Verhuur van sporthallen en verhuur en erfpacht van sportvelden, geen integrale kostendoorberekening bevoordeling in het algemeen belang: Er vindt geen integrale kostendoorberekening plaats bij erfpacht en verhuur van sportaccommodaties en sportvelden aan sportclubs voor sportdoeleinden vanwege het algemeen belang, hiervoor zijn de volgende redenen. Ten eerste heeft sport grote positieve maatschappelijke effecten. Zo draagt sportbeoefening bij aan de sociale samenhang en een gezonde levensstijl. Ten tweede is de aanwezigheid van voldoende en geschikte sportaccommodaties een voorwaarde om deze activiteiten op een veilige, aantrekkelijke en bereikbare manier uit te voeren. Ten derde worden de door de gemeente aangeboden sportaccommodaties niet door private partijen aangeboden. Ten slotte, als deze sportaccommodaties kostendekkend zouden worden geëxploiteerd dan zouden de huidige huurtarieven met minimaal 70% worden verhoogd. Door deze lastenverhoging zou sport voor een deel van de inwoners van de gemeente onbereikbaar worden, waardoor de beleidsdoelen niet of nauwelijks zouden worden gerealiseerd. Lh. Verhuur van bibliotheekgebouwen Monnickendam en Ilpendam aan Karmac, geen integrale kostendoorberekening bevoordeling in het algemeen belang: Het is van groot belang dat er voor inwoners van de gemeente een laagdrempelige toegang is tot boeken en andere informatiedragers. Een bibliotheek is de plek waar zulke voorzieningen aan de inwoners van de gemeente ter beschikking kunnen worden gesteld. Om deze bibliotheekvoorzieningen financieel mogelijk te maken biedt de gemeente in het algemeen belang onder de kostprijs de gebouwen aan de bibliotheek-exploitant. Wanneer een integrale kostendoorberekening plaats zou vinden zou de huidige bibliotheek-exploitant waarschijnlijk niet de voorzieningen met dezelfde kwaliteit kunnen aanbieden. Li. In gebruik geven van het zwembad in Monnickendam aan het Sportfondsenbad, bevoordeling in het algemeen belang, alsmede het betalen en faciliteren van schoolzwemmen, geen integrale kostendoorberekening in het algemeen belang: Het is in het algemeen belang dat kinderen op jonge leeftijd, gezien de aanwezigheid van veel water in de gemeente, in een veilige omgeving zwemvaardigheden kunnen ontwikkelen zodat kinderen zich kunnen redden wanneer zij in open water belanden. Daarnaast is het stimuleren van zwemmen goed voor de volksgezondheid in de gemeente omdat sport bijdraagt aan een gezonde levensstijl. Wanneer een integrale kostendoorberekening zou plaatsvinden aan het Sportfondsenbad zou het zwembad niet rendabel zijn. Het schoolzwemmen wordt gesubsidieerd omdat scholen niet de middelen hebben om een commerciële prijs kunnen betalen, waardoor het risico zou ontstaan dat er geen schoolzwemmen meer zou worden aangeboden. I.j. Verhuur gebouw en verstrekking van subsidie aan sociaal cultureel centrum De Bolder in Monnickendam voor sociaal culturele activiteiten, algemeen belang: De gemeente ziet een groot belang in een vitale sociale en culturele infrastructuur. Door het sociaal cultureel centrum De Bolder in Monnickendam te subsidiëren en onder de kostprijs het gebouw te verhuren is het voor De Bolder mogelijk om een breed aanbod van sociale en culturele activiteiten te garanderen. Het is in het algemeen belang dat er in ieder geval één zichtbare instantie op een centrale plek in de gemeente een laagdrempelig veelzijdig aanbod van sociale en culturele activiteiten aanbiedt.
Met een aantal van deze activiteiten wordt geconcurreerd met marktpartijen, desondanks rechtvaardigt het algemeen belang de bevoordeling van De Bolder en het niet integraal doorberekenen van kosten. Omdat marktpartijen de activiteiten voor hoge prijzen aanbieden waardoor ze niet voor iedereen toegankelijk zijn. Bovendien wordt slechts een gedeelte van de activiteiten door marktpartijen aangeboden. Lk. Muziekschool muziekaanbod op scholen, verstrekking subsidie in het algemeen belang: In het belang van de muzikale ontwikkeling is het belangrijk dat op scholen kinderen bekend raken met muziek onderwijs, waardoor ze enthousiast kunnen raken voor muziek en specifieke muziekinstrumenten. De gemeente is van mening dat de muzikale ontwikkeling, en de toegang tot en bekendheid met muziek van algemeen belang is. Met name voor kinderen uit kansarme milieus is het belangrijk dat het muziekaanbod op scholen plaatsvindt, zodat zij ook de mogelijkheid hebben om hiermee bekend te raken. De muziekschool is een kundige organisatie om deze muzieklessen aan uit te besteden gezien de grote ervaring met het geven van dit soort lessen op scholen alsmede de mogelijkheid van het garanderen van continuïteit, diversiteit en kwaliteit van deze lessen. 1.1. Verhuur en gebruik van grond voor symbolische bedragen door speeltuinverenigingen, algemeen belang: De verhuur en het gebruik van gronden aan de speeltuinverenigingen is in het algemeen belang omdat daardoor laagdrempelige toegankelijke speeltuinvoorzieningen kunnen worden aangeboden. Als een integrale kostendoorberekening voor de gronden zou plaatsvinden dan zou een grote kans ontstaan dat de speeltuinverenigingen de voorzieningen niet meer zouden kunnen aanbieden. Het is van grote belang voor de ontwikkeling van kinderen, voor het ontwikkelen van inzicht en motorische vaardigheden, dat er speeltuinen aanwezig zijn in de gemeente die veilig zijn en waar uitdagende stimulerende speeltoestellen aanwezig zijn. Lm. Lening en garantstelling VV Monnickendam voor verlichting, aan de Waterlandse Hockeyclub voor kunstgrasvelden, rente en voorwaarden zijn niet marktconform dus bevoordeling in het algemeen belang: Lening en garantstelling (via Waarborgfond Sport) is in het algemeen belang omdat hierdoor onder gunstige voorwaarden voor dit sportaanbod in financiering wordt voorzien. Dit heeft een positief effect op de prijs van het aanbod en maakt het daardoor laagdrempeliger voor een grotere doelgroep. De motivatie volgt het gestelde bij punt 7 ten aanzien van sport en de grote positieve maatschappelijke effecten op gezonde leefstijl en sociale samenhang. 2. Er wordt geen nieuw beleid vastgesteld Omdat er geen sprake is van nieuw beleid, wordt met dit besluit slechts de bestaande situatie van al toegekende rechten en plichten van betrokken ondernemingen en organisaties bevestigd. Het volgen van een voorbereidingsprocedure is daarom niet nodig. Kanttekeningen De algemeen belang vaststelling door de raad is een besluit in de zin van de Awb omdat sprake is van een concretiserend besluit van algemene strekking. Belanghebbenden kunnen bezwaar en beroep instellen tegen dit besluit. Gelet op het feit dat er slechts sprake is van bevestiging van de bestaande situatie, worden geen bezwaren verwacht.
Communicatie Het besluit wordt gepubliceerd in Ons Streekblad en de elektronische gemeentepagina. Het besluit wordt gedurende een termijn van 6 weken ter inzage gelegd, waarbij belanghebbenden 6 weken lang de mogelijkheid hebben tot het indienen van een schriftelijk bezwaarschrift. Bijlagen: Bijlage 1.: inventarisatie economische activiteiten. -- Burgemeestef en wetho ders, M. van Hal-Vink L.M.B.C. Wagenaar-Kroon locosecretaris burgemeester