Gemeenteblad. Toelichting

Transcriptie

1 Gemeenteblad Onderwerp: Vaststellen van economische activiteiten in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25h van de Mededingingswet Jaar/nummer: 2015 / 15 In behandeling bij: Wethouder Hoekstra - Sikkema Voorstel De volgende economische activiteiten aanwijzen als activiteiten, die plaatsvinden in het algemeen belang als bedoeld in artikel 25 h, vijfde lid, van de Mededingingswet: - Exploitatie van de sport accommodaties (sportzalen, -velden en zwembad). - Verhuur maatschappelijk vastgoed. - Exploitatie begraafplaatsen te West-Terschelling. - Anti kraak verhuur vastgoed. - Het verstrekken van garantstellingen. - Exploitatie van het Centrum voor Natuur en Landschap (CNL). - Exploitatie van cultuurhistorisch museum t Behouden Huys. Samenvatting De Wet Markt en Overheid, een onderdeel van de Mededingingswet, bevat gedragsregels voor overheidsorganisaties die economische activiteiten verrichten met het oog op eerlijke concurrentie met bedrijven. De wet is niet van toepassing als de gemeenteraad gemotiveerd besluit dat bepaalde economische activiteiten in het algemeen belang plaatsvinden. Dit raadsvoorstel strekt tot vaststelling van de economische activiteiten die in het algemeen belang plaatsvinden. Toelichting Inleiding Op 1 juli 2012 is de Wet markt en overheid van kracht geworden. Deze wet is een onderdeel van de Mededingingswet en beoogt oneerlijke mededinging (concurrentie) tegen te gaan. Het sluit aan bij de Europese regelgeving op dat gebied. De Wet markt en overheid geeft een aantal spelregels, die overheidsinstanties zoals gemeenten, in acht moeten nemen als zij economische activiteiten uitvoeren. Daaronder wordt begrepen het aanbieden van goederen en diensten op de markt. De belangrijkste spelregel is dat de gemeente dergelijke activiteiten wel mag aanbieden, maar dan in beginsel aan de afnemer de integrale kostprijs in rekening moet brengen. Verder bevat de wet bepalingen over het gebruik van overheidsgegevens voor die activiteiten en over functie-scheiding tussen uitvoerders en toezichthouders op die activiteiten. Voor overheidsbedrijven geldt dat de overheid deze bedrijven niet mag bevoordelen, bijvoorbeeld door hen diensten of middelen ter beschikking te stellen onder de integrale kostprijs. De wet maakt het wel mogelijk om af te wijken van de gedragsregels, maar dan moet dit wel gebeuren op basis van een raadsbesluit, waarin is bepaald dat de daarin genoemde activiteiten worden verricht in het algemeen belang. Uit

2 2 inventarisatie van onze producten en diensten die onder de Wet markt en overheid vallen, is gebleken, dat onze gemeente een aantal economische activiteiten uitvoert, waarbij niet de integrale kostprijs van de dienst of het product in rekening wordt gebracht, terwijl het uit een oogpunt van algemeen belang wel wenselijk is dat deze activiteiten op die manier worden aangeboden. De inventarisatie en de gevolgtrekkingen daaruit betreffen een momentopname; het beleid kan in de loop der tijd nog nader aanscherpt en aangepast worden. Dit voorstel dient tot het aanwijzen van economische activiteiten als activiteiten met een algemeen belang. Wettelijke regeling De wettelijke regeling is op 1 juli 2012 in werking getreden, en geeft de gemeente twee jaar de tijd om bestaande economische activiteiten in overeenstemming te brengen met die regeling. Vanaf 1 juli 2014 worden nieuwe economische activiteiten direct aan de regeling getoetst en daarmee in overeenstemming gebracht. De wet bevat een regeling voor door overheidsinstanties, zoals gemeenten, uitgevoerde economische activiteiten. Typische overheidstaken, die alleen de gemeente kan verrichten zoals vergunningverlening, huwelijksvoltrekking, vaststellen bestemmingsplan etc. vallen niet onder de wet en in het verlengde daarvan ook niet het uitvoeren van die taken voor derden, zoals buurgemeenten. Verder zijn integraal alle werkzaamheden uitgezonderd, die vallen onder het begrip Sociale Werkvoorziening. Een laatste uitzondering zijn die activiteiten, waarvan de gemeenteraad heeft bepaald, dat deze van algemeen belang zijn. De gemeente moet bij de uitvoering van economische activiteiten aan de volgende gedragsregels voldoen: 1. Doorberekening integrale kostprijs. Aan afnemers dient minstens de integrale kostprijs in rekening gebracht te worden. 2. Bevoordelingsverbod. Overheden mogen hun eigen overheidsbedrijven niet bevoordelen boven concurrerende bedrijven, bijvoorbeeld door een gunstige financiering (het verstrekken van een lening tegen een rente die ligt beneden de geldende marktrente) aan te bieden. 3. Gegevensgebruik. Als voor die activiteiten gegevens worden gebruikt, die de gemeente op grond van haar publieke taak onder zich heeft, mag zij deze niet voor commerciële doeleinden gebruiken en moet zij deze desgevraagd ook aan particuliere ondernemers ter beschikking stellen. 4. Functiescheiding. Als de gemeente tegelijkertijd een activiteit uitvoert en daarop toezicht moet houden, mogen deze taken niet in één functie verenigd zijn. Een ambtenaar mag dus niet èn de vergunning voor een bepaalde activiteit verlenen èn daarnaast betrokken zijn bij de activiteit waarvoor de vergunning is verleend. Zo mag een vergunning op grond van de Leegstandswet niet worden verleend door een ambtenaar die ook het pand waarvoor die vergunning is verleend, gaat verhuren. Vanuit het Rijk is de Autoriteit Consument en Markt de toezichthouder. Als de gemeente niet voldoet aan de Wet markt en overheid kan de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMA) een last onder dwangsom opleggen.

3 3 Inventarisatie Wij hebben de door de gemeente verrichte activiteiten, als bedoeld in de wet, geïnventariseerd. Eerst stellen we enige activiteiten aan de orde waarop de wet markt en overheid niet van toepassing is. De volgende, relevante, economische activiteiten voldoen aan gedragsregel 1 zijnde integrale doorberekening van kostprijzen: - grondexploitatie; - verhuur/verpachting/pacht/verkoop van gronden, niet zijnde grondexploitatie; - verhuur van woningen; - verhuur ligplaatsen bruine vloot haven. In onze gemeente zijn geen specifieke overheidsbedrijven die overheidstaken uitvoeren zoals een gemeentelijke parkeergarage. Bij overheidsbedrijven gaat het dan om bedrijven waarin de overheid een beleidsbepalende invloed heeft of beschikt over een meerderheid van het stemrecht. Veel activiteiten bleken uiteindelijk geen leveringen of diensten van economische aard te zijn of bleken te behoren tot typische werkelijke overheidstaken. Tenslotte zijn die activiteiten buiten beschouwing gelaten die geen of beperkte (financiële) omvang en relevantie hebben, geen privaatrechtelijke vergoeding kennen en/of slechts incidenteel hebben plaatsgevonden en niet meer actueel zijn. Er zijn ook enige activiteiten die voor de gemeente worden uitgevoerd door een derde partij, in enkele gevallen op basis van een subsidieverhouding. In deze gevallen betreft het geen economische activiteit van de gemeente. Om die reden is de Wet markt en overheid niet van toepassing op deze economische activiteiten. Voorbeelden hiervan zijn maatschappelijk werk en leerlingenvervoer. Een apart aandachtspunt is het aanbieden van groenstroken aan eigenaren van naastgelegen percelen. Het gaat hierbij om relatief kleine stukken grond ("snippergroen") die grenzen aan tuinen van particulieren en die veelal tegen lage huurprijzen zijn verhuurd aan gebruikers van aangrenzende percelen. Deze groenstroken worden doorgaans als (sier)tuin gebruikt. Tegenover de lage huur staat dat het onderhoud van de grond veelal door de huurders wordt uitgevoerd. Aanbieding en prijsvorming vindt niet plaats onder concurrentie c.q. vindt niet plaats op een markt. De contractspartij staat op voorhand vast. Er is dus geen sprake van een economische activiteit. Voor de volgende activiteiten geldt dat wij deze van algemeen belang achten. Daarnaast zijn wij van mening, dat door het onder de kostprijs aanbieden van deze activiteiten de belangen van particuliere ondernemers niet worden geschaad: 1. Exploitatie van de sportaccommodaties (sportzalen, -velden en zwembad). De Vereniging Sport en Gemeenten (onderdeel van de VNG) heeft aangeraden om de verhuur van sportaccommodaties als een activiteit in het kader van het algemeen belang aan te merken. Steeds meer gemeenteraden gaan over tot het vaststellen van een zo'n algemeen belangbesluit. Indien wij daar ook toe overgaan, vermijden wij de grootste risico's. Indien wij kostendekkende tarieven in rekening zouden brengen, zou dit ten koste gaan van het aanbod van sportactiviteiten, terwijl wij als doel hebben om deze juist zoveel mogelijk te bevorderen. De sportvelden worden verhuurd of in gebruik gegeven aan vooral niet-commerciële partijen (verenigingen). De verhuur van sportzalen, zwembad en sportvelden wordt niet opgepakt door de markt,

4 4 aangezien de niet-commerciële partijen niet in staat zijn een kostprijs dekkende huur te betalen (hier is dus sprake van zogenaamd marktfalen). 2. Verhuur maatschappelijk vastgoed. Het gaat hierbij om de verhuur van accommodaties. Het in rekening brengen van de volledige integrale kostprijs zal er toe leiden dat de maatschappelijke organisaties hogere kosten krijgen en zo hun maatschappelijk gewenste activiteiten niet of niet volledig meer kunnen uitvoeren. 3. Exploitatie begraafplaatsen. Artikel 24 van de wet op de lijkbezorging gaat er vanuit dat er een gemeentelijke begraafplaats is. De gemeente Terschelling heeft twee begraafplaatsen. Eén aan de Longway en de begraafplaats bij de Brandaris. Daarnaast zijn er nog twee begraafplaatsen in eigendom van de kerk. Eén in Midsland en één in Hoorn. Met het aanbieden van de begraafplaatsen dient de gemeente het algemeen belang. 4. Antikraak verhuur vastgoed. Dit betreft het beschikbaar stellen van gebouwen of delen daarvan als zuivere beheermaatregel tegen kraken, vernielingen e.d. Het betreft met name gebouwen die fysiek niet meer aan een wezenlijke commerciële en/of publieke functie voldoen en die in afwachting van herontwikkeling of eventueel als een reserve voor een of ander doel in eigendom worden behouden. Met de gebruikers worden afspraken gemaakt over het gebruik en over het moment waarop de gebouwen verlaten dienen te worden. 5. Het verstrekken van garantstellingen. Het verstrekken van garantstellingen is een commerciële activiteit. Hoewel er bij de grote garantieverstrekkingen een vergoeding wordt gevraagd, is dit niet bij alle garanties het geval. We verstrekken alleen een garantstelling als is voldaan aan ons beleid. Een van de voorwaarden moet zijn dat er sprake is van een publiek belang. Er is hierbij derhalve al sprake van een algemeen belang. Alle reeds verstrekte en nog te verstrekken garantstellingen worden daarom gezien als activiteiten die plaatsvinden in het kader van het algemeen belang. 6. Het exploiteren van musea. Het exploiteren van musea door de gemeente is aan te merken als een economische activiteit. De markt zal waarschijnlijk zelf niet zelf voorzien in deze museumactiviteiten CNL en Behouden Huys (marktfalen). Het doorberekenen van de integrale kosten in de entreeprijs van de musea zal leiden tot een te hoge drempel om het museum te bezoeken. Dit doet geen recht aan de in het museumbeleid geformuleerde hoofdoelen: Het bieden van een waarborg aan de Terschellinger gemeenschap dat de cultuurhistorie van het eiland in al zijn facetten wordt bewaard, ontsloten en toegankelijk is voor eilanders. Het bieden van een divers pakket aan ervaringen en presentaties dat nieuwe en regelmatige bezoekers van het eiland de natuurlijke en culturele rijkdom van Terschelling doet leren kennen, waarderen en herhaald bezoeken. Historie --

5 5 Juridische gevolgen/fatale termijnen/handhaving Het besluit treedt direct in werking na publicatie ervan. Het aanwijzen van een bepaalde activiteit van algemeen belang is een besluit dat open staat voor bezwaar en beroep. Tegen dit besluit kan een belanghebbende dus een bezwaarschrift indienen. De termijn voor het indienen van een bezwaarschrift bedraagt, op grond van artikel 6:7 van de Algemene wet bestuursrecht, zes weken. Deze termijn vangt aan met ingang van de dag na die waarop het besluit is bekendgemaakt in de Terschellinger. Financiële/personele/organisatorische gevolgen N.v.t. Communicatie/interactiviteit Bekendmaking van het besluit in Terschellinger en op de gemeentelijke website door publicatie met mededeling bezwaarmogelijkheid. Advies van de raadscommissie Ter inzage liggende stukken -- Datum behandeling in B&W + ondertekening Terschelling, 13 januari 2015 Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Terschelling, H.M. de Jong, secretaris/directeur J.B. Wassink, burgemeester