Betrokken partner voor een duurzamer Nederland. Verduurzamen gebouwde omgeving

Vergelijkbare documenten
Duurzaamheid: ervaringen uit Woerden. Hans Haring, wethouder duurzaamheid Woerden

Bedrijventerreinen Verduurzamen Land van Weert en Cranendonck

Haarlemmermeers akkoord

Slim aanbesteden en financiering

Zeeuws Energieakkoord. Energiebesparing in de particuliere woningvoorraad

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

Energietransitie biedt kansen in de gebouwde omgeving

Routekaart Energietransitie procesafspraken

Groeiplan voor warmte. een initiatief van provincies, gemeenten en sector

Wat betekenen de SDE+, Salderen, en postcoderoos voor de netbeheerder?

Utrecht maakt een punt van Aardgasvrij

Regionale Energiestrategie Fruitdelta Rivierenland. Raadsinformatiebijeenkomst 4 juli 2018

Opinievergaring jongeren Gebouwde Omgeving

PICO. Arendjan van der Neut - Geodan

Gemeentelijk vastgoedmanagement

DUURZAAMHEID, KLIMAATVISIE EN REGIONALE ENERGIE STRATEGIE. Bijeenkomst gemeenteraad 5 februari 2019

Planningsoverzicht per 1 april 2015

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

ESCo s die nog meer doen dan energiediensten leveren

Verlenging en wijziging Samenwerkingsovereenkomst duurzame Warmte en Koude Zuid-Holland

Realistisch duurzaam -samen aan de slag-

De Rijswijkse Situatie. Beeldvormende sessie gemeenteraad Rijswijk 13 november Mark Bal

Energietransitie: wijkgerichte aanpak voor Gemeenten

Energietransitie in het Brabantse landschap. maart 2019

Uitvoeringsmaatregelen Hier zijn als beeldvorming de richtingen aangegeven waar het college verder inhoud aan te geven.

ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019

Duurzaamheidsmonitor 2017 Voorbeeld

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Van klimaatakkoord naar de transitievisie warmte voor de gemeente Heemstede Vind de juiste reispartner

De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG

Verlenging en wijziging Samenwerkingsovereenkomst duurzame Warmte en Koude Zuid-Holland

Concessie Duurzame Energievoorziening Nieuw Reijerwaard. Rotterdam, 12 september 2017 tel

Bestaande bouw verduurzamen met warmte. 1 oktober 2015 Peter Heijboer

Maatschappelijk Verantwoord Inkopen

Verduurzamen van maatschappelijk vastgoed

Duurzaamheid, Energie en Milieu

NeVER/VMR 18 juni Klimaatakkoord en omgevingsrecht vanuit energierechtelijk perspectief

Marktverkenning warmtenet Schiedam. Doorpakken met aardgasvrije wijken

Duurzaamheid in Boswinkel Oost

Woningen Provincie/Gemeenten Marktgegevens en prognoses Prijzen en transacties. Prijs per m² GBO in mediaan 2017

Prestatiecontracten voor bestaand maatschappelijk vastgoed: slim besparen én verduurzamen

Presentatie De Groene Draad over duurzaamheid. 20 november 2018

Vanavond. Workshop VvE Energieloket Gelderland Fletcher Hotel Doorwerth

Potentieel warmtelevering. Ontwikkeling van het aantal warmteaansluitingen als functie van de energiebelasting op aardgas

Startnotitie Klimaatvisie Gemeente Buren

Welkom bij de Energietop. Bij gemeenten gebeurt het!

Klimaat- en energiebeleid Gemeente Nijmegen

Earth is calling Twente Aanpak Samen naar Nijverheid aardgasvrij

Groene warmtenet Ede. Douwe van den Berg 19 april 2017

Almere. Uitkomsten van de zoektocht naar dé klimaatneutrale gemeente in Flevoland 2015

Presentatie Gert-Jan de Looze. Verduurzamen van vastgoed door gebruik van Esco s. Presentatie Stadsregio

DUURZAAM BOUWEN AAN SLIMME STEDEN = SLIM INVESTEREN IN BESTAANDE GEBOUWEN

Van Energiebesparen naar CO2-neutraal

Woningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016

DUURZAAMHEID & ENERGIENEUTRALITEIT

Duurzaamheid & innovatie. Stadsraad Goedereede 25 september 2018

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Coen Bernoster

Welkom Samen naar een klimaatneutraal Mariahoeve

Stichting Duurzaam Lopikerwaard

Gelderse Gaten. Voortgang GEA gemeenten. Prof.dr. Derk Loorbach, Nijmegen,

Innovatie in de Waterketen. Inleiding

Samen werken aan een klimaatbestendige en energieneutrale gemeente

Geachte voorzitter, RIS Aan de voorzitter van de Commissie Bestuur. Kim Erpelinck. Bestuursdienst. 4 april 2017

Regionaal Uitvoeringsprogramma Energievisie Samenwerkingsorgaan Hoeksche Waard Uitvoeringsprogramma

Ook de zorg van het aardgas af? Frans Rooijers directeur CE Delft

PROCES TRANSITIEVISIE WARMTE TIEL; inhoud, planning en inzet

Maatschappelijke opgaven en ambities

Energie neutraal Veenendaal De aanpak en de inhoud

Eneco Groep. Duurzame energie voor iedereen

Postcoderoos. Wie mogen meedoen? Inwoners uit postcoderoosgebied

Duurzame energie. Leveranciersdag Rijk 27 november Piet Glas

Regionale Energiestrategie NHZ

De rol van gemeenten bij Duurzame Ontwikkeling. John Dagevos Tilburg 4 februari 2015

Raadsinformatiebrief. Aan: de leden van de raad Van:

Naar een klimaatneutrale stad: wat doen we en wat is er nog nodig?

Enquete belangstelling energietransitie Buren

Energiecoöperaties: ambities, handelingsperspectief en interactie met gemeenten

Overijssel maakt werk van nieuwe energie!

Groene Fabriek Lochem

Naar een klimaatneutrale stad: wat doen we en wat is er nog nodig?

De 10 meest gestelde vragen over aardgasvrij wonen

Eljo Vos Aandeelhoudersmanagement. 8 december 2015 Gorinchem

Klimaatbokaal Welke gemeente heeft dit jaar de meeste klimaatmeters gemaakt?

Planningsoverzicht per 1 oktober 2015

GEMEENTE LOSSER. Vergadering Burgemeester en Wethouders Besluitenlijst week 16.O ( )

Energietransitie vergt strategie. Voorjaarscongres VJK 23 mei 2019

Position paper regietafel energietransitie utrecht

Nationaal programma Regionale Energie Strategieën (NP RES) Samen aan de slag voor het klimaat

Zero-emissie openbaar vervoer: Wellto-wheel

De Lokale Duurzame Energie Coöperatie. EnergieCoöperatieBoxtel Betaalbaar, duurzaam, eigen en onafhankelijk

Inventarisatie activiteiten energiebesparing met betrekking tot de slimme meter

WARMTENET POWER TO X EN ONTWIKKELINGEN IN RIJNHUIZEN

Verdiepingsbijeenkomst Kom van dat gas af. 29 januari 2018 Gemeente Barendrecht

Enexis. De veranderende rol van de netbeheerder. Peter Vermaat Voorzitter Raad van Bestuur Enexis. 12 november 2015

Inleiding Gebiedsenergie. Balanceren tussen milieu, woonlasten en haalbaarheid

UITVOERINGSPROGRAMMA

Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl

Worstelen met verduurzamen

VERSNELLING DUURZAAMHEIDS- PROGRAMMA

Coöperatie Zon4Ons. NB: jonge, energieke bestuursleden gezocht!!!

Transcriptie:

Verduurzamen gebouwde omgeving

Waarstaatjegemeente.nl Qua energie labels scoort Nissewaard bovengemiddeld Plan verduurzaming gemeentelijke gebouwen? Financiering van dat plan? 2

Energie verbruik woningen in Nissewaard iets onder landelijk gemiddelde Voornemens college?? 3

Onze ambitie op lange termijn Nissewaard is in 2040 energieneutraal, circulair en bestand tegen de veranderingen in het klimaat. Klimaatadaptatie Energietransitie Circulair 4

Energietransitie

6 Klimaatadaptatie

Circulaire economie

Circulaire economie

Extra budget gevraagd voor: - Verduurzaming gemeentelijke en sportaccommodaties - Windenergie - Gebouwde omgeving aardgasvrij - Bepalen aanbod Nissewaard in regionale energiestrategie - Zonne-energie op daken, water en land - Verduurzamen beheer openbare ruimte (o.a. led-verlichting) - Duurzaam bouwen - Bewustwording, communicatie, participatie - Herijken grondstoffenbeleid - Stimuleren elektrisch vervoer/laadpalen - Pilots en experimenteerruimte - Verduurzamen woningvoorraad - Stresstest en risicodialoog klimaatadaptatie - Onderzoek verkenning energietransitie in het landschap - Duurzaam inkopen - Verduurzamen bedrijven en bedrijventerreinen - Verduurzaming mobiliteit 9

Hernieuwbare energie Onder landelijk gemiddelde Plannen gemeente? 10

Financien: beperkende factor. Gemeente kan niet alles Zoektocht: wat wel en wat niet 11

Klimaatakkoord 12

Trias Energetica 13

Maatschappelijk vastgoed

1. de basis op orde

2. ambities

3. Succesvolle driehoek Financiën Duurzaamheid Vastgoed

4. Modellen en financiering Model 1 gemeente neemt organisatie en financiering zelf te hand voorbeelden Groningen, Zeist, Nijmegen etc balansfinanciering Model 2 gemeente zoekt ontzorging voor een of meer gebouwen via de markt (Stichting maatschappelijk vastgoed, bewust investeren etc) Via de marktpartij Model 3 gemeente besteedt een ontzorgingsprogramma aan (bv R damse zwembaden of standard ESCo aanpak waar ism Pianoo, RVO, InvestNL en BNG aan gewerkt wordt in drie gemeenten) Via marktpartij, PPS/DBFMO, gemeentegarantie, fondsen 23

24

25

Voorbeelden: ESCO Rotterdamse Zwembaden ESCo garandeert 34% besparing op energiekosten ESCo garandeert 15% besparing op onderhoudskosten

Gebouwde omgeving

Rol van de gemeente? Iedereen moet ook zelf aan de slag: Gaat dat vanzelf of moet gemeente dat stimuleren? Woningcorporatie Kantoren/bedrijven Woningeigenaren etc

Volop financieringsopties voor particulieren

Warmtenetten

Warmtenetten in Nederland

bedrijf voorbeelden Eigendo Eigendom Afnmers Marktsysteem IRR Life Cycle m distributi e netwerk bron ** netbeheerder Enexis, Stedin, Niet toegestaan Gemeente Nvt Nvt Open 4%* 40 jr* s Liander n Gemeente NV WB Purmerend Purmerend Gemeente Gemeente Gebouwde Gesloten 4%* 40 jr* omgeving Warmtebedrijf Rotterdam, Gemeente Privaat Gebouwde Gesloten Rotterdam, omgeving Publieke NV HVC Alkmaar/Heerhu Gemeente Privaat (HVC) Gebouwde Gesloten 6%* 15-20 jr* go- waard, Dordrecht n omgeving HVC/Capturem, Trias Westland, Gemeente Privaat (HVC Glastuinbou Gesloten EBW EBW n & tuinders en tuinders / EBW) w Niet Alliander Zaanstad, Gemeente Privaat Gebouwde Gesloten 6-8%* 15-20 jr* gereguleerde netbeheerder Grote commerciele aanbieder Kleine commerciele aanbieder Cooperatie Duurzame Gebiedsontwikkeli ng, Empuls Nijmegen n omgeving Joulz Stoomnet Botlek Gemeente Privaat Industrie Gesloten n NUON, Essent, A dam, Almere, Privaat Privaat Gebouwde Gesloten 8%* 15 jr* Eneco Utrecht, Omgeving Enschede, Tilburg, Rotterdam Groene Energie Ede Privaat Privaat Gebouwde Gesloten 8% 15 jr* Ede omgeving Texel Energie, Texel, Cooperati Cooperatief Thermo Bello Culemborg ef Gebouwde Gesloten 4%* 20 jr* omgeving

Financieringsstructuur warmtebedrijven -1- gemeentelijk eigendom (Purmerend; Mijnwater BV; Rotterdam) -2- indirect gemeentelijk eigendom (HVC; Alkmaar, Dordrecht) -3- eigendom netwerkbedrijf (Eneco Warmte, Joulz (Stedin) en Alliander Duurzame Gebiedsontwikkeling (Liander) -4- privaat eigendom / voormalig netwerkbedrijf (NUON warmte en EnNatuurlijk) -5- privaat eigendom / private ondernemer (Groene Energie Ede, Zon Energie, Eteck - Goes) -6- Woningcorporatie (kleinschalig / blokverwarming) -7- Wijk / coöperatief bezit

BNG Bank is zelf duurzaam 37

Lonneke de Waal E: lonneke.dewaal@bngbank.nl Marcel Schippers E: hm.schippers@nissewaard.nl