Hogeschool Rotterdam Cluster engineering Studierichting Autotechniek Reader Alternatieve Aandrijving ALA01 Bijlage: symbolenlijst Auteur: Versie 2.00 7 november 2005, GEREED Voortgang: versie studiejaar 2005-2006 Photo courtesy DaimlerChrysler Mercedes-Benz CLK, automatic transmission, cut-away model 2005, Hogeschool Rotterdam Alle rechten voorbehouden. Niets van deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de Hogeschool Rotterdam Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 1/11
Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Symbolenlijst... 4 2.1 Algemene symbolenlijst... 5 2.2 Symbolenlijst vloeistofkoppeling en koppelomvormer... 6 2.3 Symbolenlijst Planetaire stelsels en automatische wisselbak... 9 2.4 Symbolenlijst Sequentiële wisselbak en Direct Shift Gearbox... 10 2.5 Symbolenlijst CVT... 10 2.6 Symbolenlijst Vierwielaandrijving... 11 2.7 Symbolenlijst Hybriden... 11 Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 2/11
1 Inleiding In deze bijlage bij het dictaat aandrijvingen (ALA01) zijn opgenomen: Symbolenlijsten Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 3/11
2 Symbolenlijst De symbolenlijst bestaat uit een algemene symbolenlijst en symbolenlijst per onderwerp. De symbolen zijn geplaatst in alfabetische volgorde met de Griekse lettertekens achteraan de lijst. Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 4/11
2.1 Algemene symbolenlijst Algemene symbolenlijst, geldig tenzij anders gebruikt symbolenlijst per onderwerp Symbool Eenheid Omschrijving a m/s 2 Versnelling A m 2 Oppervlakte B m Breedte c diverse Coëfficiënt C diverse Constante d of D m Diameter E kin Nm Kinetische energie F N Kracht g m/s 2 Versnelling van de zwaartekracht G N Gewicht h m Hoogte i - Overbrengingsverhouding J kgm 2 Rotatietraagheidsmoment L m Lengte m kg Massa M Nm Moment O m Omtrek P W Vermogen p N/m 2 Druk r of R m Straal van een cirkel s m Afgelegde weg t s Tijd T ºC Temperatuur in graden Celcius v m/s Snelheid V m 3 Volume W J Arbeid x Als index, longitudinaal y Als index, lateraal z Als index, verticaal α rad Hoek β rad Hoek φ rad Hoek ω rad/s Hoeksnelheid ρ kg/m 3 Soortelijke massa - Delta µ - Wrijvingscoëfficiënt κ - Relatieve slip ζ - Weerstandscoëfficiënt η - Rendement Φ m 3 /s Debiet 1,2 etc.. Als index, volgnummers in, uit Als index in(gaand) en uit(gaand) Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 5/11
2.2 Symbolenlijst vloeistofkoppeling en koppelomvormer Opmerking: ellips slaat op de globale vorm van de doorsnede zoals in figuur 2.7 van de reader Symbolenlijst vloeistofkoppeling en koppelomvormer Symbool Eenheid Omschrijving A m 2 Oppervlakte doorsnede stroombaan voor de rotatie om de tangentiële as a m breedte buitenellips b m hoogte buitenellips a c,p m/s 2 Centripetale versnelling op massamiddelpunt vloeistof in de pomp a c,t m/s 2 Centripetale versnelling op massamiddelpunt vloeistof in de turbine F c,res N Resulterende stuwende kracht van de centripetale versnelling F w,tot N Resulterende remmende kracht van de stromingsverliezen L rt m Lengte stroombaan om de tangentiële as, totaal L rt,t m Lengte stroombaan om de tangentiële as, voor doorstroming turbine L rt,p m Lengte stroombaan om de tangentiële as, voor doorstroming pomp L rt,s m Lengte stroombaan om de tangentiële as, voor doorstroming stator M in = M pomp = Nm Ingaand moment M P M uit = M turbine Nm Uitgaand moment = M T m c,p kg Effectieve vloeistofmassa voor centripetale kracht in pomp m c,t kg Effectieve vloeistofmassa voor centripetale kracht in turbine P in =P pomp =P P W Ingaand vermogen Puit=P turbine =P T W Uitgaand vermogen p kgm/s Impuls (translerende beweging), resulteert bij de verandering van de snelheid in een kracht p M kgm 2 /s Impuls (roterende beweging), resulteert bij de verandering van de snelheid in een moment p M,max kgm 2 /s Impuls (roterende beweging), resulteert bij de verandering van de snelheid in een moment, niveau bij overgang bij r max p M,min kgm 2 /s Impuls (roterende beweging), resulteert bij de verandering van de snelheid in een moment, niveau bij overgang bij r min p N/m 2 Drukval ten gevolge van stromingsweerstanden r m Afstand tot hart as r 1, r 2, r 3 en r 4 m Respectievelijk laagste punt buitenellips, laagste punt binnenellips, hoogste punt binnenellips en hoogste punt buitenellips NB: in figuur 2.20en 2.21 van de reader worden r 1, r 2 en r 3 ook gebruikt. Nu echter als straal van de stroombaan voor respectievelijk de overgang pomp-turbine, turbine-stator en stator-pomp r t,min =r min m Straal stroombaan ten op zichte van hart as bij verlaten turbine r p,max =r max m Straal stroombaan ten op zichte van hart as bij verlaten pomp r s,max m Straal stroombaan ten op zichte van hart as bij verlaten stator R 0 m Gemiddelde van buiten- en binnenstraal (ten opzichte van as koppeling) van de stroombaan. Tevens massamiddelpunt van de vloeistofmassa in respectievenlijk pomp en turbine s 1 en s 2 m Afstand deellijn pomp-turbine tot binnen en buitenellips ter hoogte van het midden tussen r 1 en r 4 Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 6/11
s 1 t/m s 4 rad Statorhoeken v rt m/s Rotatiesnelheid van de vloeistof om de tangentiële richting=snelheid van de vloeistof in de richting van de stroombaan v rts m/s Rotatiesnelheid van de vloeistof om de tangentiële richting=snelheid van de vloeistof in de richting van de stroombaan bij toepassing van een stator v t m/s Snelheid van de vloeistof in tangentiële richting v t,max m/s Snelheid van de vloeistof in tangentiële richting ter hoogte van r max v t,min m/s Snelheid van de vloeistof in tangentiële richting ter hoogte van r min v t,p m/s Snelheid van de vloeistof in tangentiële richting in het pompwiel v t,t m/s Snelheid van de vloeistof in tangentiële richting in het turbinewiel v tt m/s Verschilsnelheid van de vloeistof in tangentiële richting bij verlaten turbine ten gevolge van afwijking van de schoepen van de rechte stand v tp m/s Verschilsnelheid van de vloeistof in tangentiële richting bij verlaten pomp ten gevolge van afwijking van de schoepen van de rechte stand v ts m/s Verschilsnelheid van de vloeistof in tangentiële richting bij verlaten stator ten gevolge van afwijking van de schoepen van de rechte stand α t rad Additionele (hoek)verplaatsing vloeistof in tangentiële richting ten gevolge van de stand van de schoepen van de turbine α p rad Additionele (hoek)verplaatsing vloeistof in tangentiële richting ten gevolge van de stand van de schoepen van de pomp α s rad Additionele (hoek)verplaatsing vloeistof in tangentiële richting ten gevolge van de stand van de schoepen van de stator β rad Hoek raaklijn stroombaan met de y-as, zie figuur 2.8 reader φ rt,t rad Afgelegde hoek van de stroombaan om de tangentiële as bij doorstroming van de turbine. NB bij zuivere cirkel een hoek, bij andere vormen representant van de hoek op basis van afgelegde weg over de stroombaan φ rt,p rad Afgelegde hoek van de stroombaan om de tangentiële as bij doorstroming van de pomp. NB bij zuivere cirkel een hoek, bij andere vormen representant van de hoek op basis van afgelegde weg over de stroombaan φ rt,s rad Afgelegde hoek van de stroombaan om de tangentiële as bij doorstroming van de stator. NB bij zuivere cirkel een hoek, bij andere vormen representant van de hoek op basis van afgelegde weg over de stroombaan Φ 1, Φ 2 en Φ 3 m 3 /s Vloeistofdebiet op respectievelijk, laagste, middelste en hoogste punt van stroombaan om de tangentiële as ω P rad/s Hoeksnelheid pomp)wiel) ω rt rad/s Gemiddelde hoeksnelheid om de tangentiële as ω T rad/s Hoeksnelheid turbine(wiel) η ω - Rendement van de hoeksnelheid η M - Rendement van het koppel (moment) η P - Rendement van het vermogen ζ - Weerstandscoëfficiënt totale stromingsweerstand ζ s - Weerstandscoëfficiënt totale stromingsweerstand bij toepassing van een stator ζ w - Weerstandscoëfficiënt voor de wrijving tussen vloeistofstroom en wand ζ b - Weerstandscoëfficiënt voor bochten in de stroombaan Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 7/11
ζ k - Weerstandscoëfficiënt voor knikken in de stroombaan ζ o - Weerstandscoëfficiënt voor overgangen in de stroombaan λ Ns 2 /m 4 Kental van de koppeling Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 8/11
2.3 Symbolenlijst Planetaire stelsels en automatische wisselbak Symbolenlijst wisselbak Symbool Eenheid Omschrijving F A N Straal zonnewiel F C N Straal satellieten(drager) F D N Straal ringwiel i I..i VI. Overbrengingsverhouding voor combinaties van aandrijvend, aangedreven en geremd deel van een planetair stelsel i A - Overbrengingsverhouding tussen eerste en tweede aandrijving met als tweede aandrijving het zonnewiel A i C - Overbrengingsverhouding tussen eerste en tweede aandrijving met als tweede aandrijving de drager C i D - Overbrengingsverhouding tussen eerste en tweede aandrijving met als tweede aandrijving het ringwiel D K - Koppeling in automatische wisselbak: bijvoorbeeld K 1 M in Nm Moment, in M uit Nm Moment, uit P in W Vermogen, in P uit W Vermogen, uit r A m Straal zonnewiel r C m Straal satellieten(drager) r D m Straal ringwiel v A m/s Omtreksnelheid (of tangentiële snelheid) zonnewiel v C m/s Omtreksnelheid (of tangentiële snelheid)satellieten(drager) v D m/s Omtreksnelheid (of tangentiële snelheid)ringwiel ω A rad/s Hoeksnelheid zonnewiel ω C rad/s Hoeksnelheid satellieten(drager) ω D rad/s Hoeksnelheid ringwiel ω in rad/s Hoeksnelheid, in ω uit rad/s Hoeksnelheid, uit Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 9/11
2.4 Symbolenlijst Sequentiële wisselbak en Direct Shift Gearbox Geen symbolen toegepast 2.5 Symbolenlijst CVT Voor planetaire stelsels zie paragraaf 2.3. Symbolenlijst differentieel Symbool Eenheid Omschrijving d m Diameter poelie c m Hart-hart afstand poelies (e in fig 5.14) F 1 N Kracht in het trekkend part van de V-riem F 2 N Kracht in het getrokken part van de V-riem F a N Bij riemoverbrenging: Asbelasting Bij duwband: axiale aandrukkracht F ao N Opgelegde asbelasting F c N Centripetale kracht op riem F N N Normaalkracht bij op poelie bij riemoverbrenging F t N Tangentiële kracht op poelie = omtrekskracht F W N Radiale kracht op poelie bij riemoverbrenging=voorspankracht l m Riemlengte P e W Vermogen aan de krukas, samengesteld uit bijbehorende ω en T P t W Vermogen aan na primaire poelie, samengesteld uit bijbehorende ω en T P s W Vermogen aan de secundaire poelie, samengesteld uit bijbehorende ω en T P w W Vermogen aan de wielen, samengesteld uit bijbehorende ω en T m - Riemkrachtverhouding r cvt Overbrengingsverhouding ω uit / ω uit T Nm Koppel (torque) T e Nm Ingaand koppel motor (engine) T pomp Nm Opgenomen koppel hydraulische pomp Uitgaand koppel poelieoverbrenging T uit T in Ingaand koppel poelieoverbrenging α rad Wighoek bij V-riem β rad Omspannen boog bij V-riem η hydr - Hydraulisch rendement CVT η mech - Mechanisch rendement CVT η cvt - Samengesteld rendement CVT θ rad Wighoek bij V-riem gedeeld door 2 μ - Wrijvingscoëfficiënt tussen riem en poelie μ - Effectieve wrijvingscoëfficiënt tussen riem en poelie ω in ω uit Ingaande hoeksnelheid poelieoverbrenging Uitgaande hoeksnelheid poelieoverbrenging Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 10/11
2.6 Symbolenlijst Vierwielaandrijving Voor planetaire stelsels zie paragraaf 2.3. Symbolenlijst band, velg, wegdek Symbool Eenheid Omschrijving M achter Nm Aandrijfmoment op vooras M voor Nm Aandrijfmoment op achteras 2.7 Symbolenlijst Hybriden Voor planetaire stelsels zie paragraaf 2.3. Studierichting Autotechniek, Reader Alternatieve Aandrijving 11/11