Samenvatting Maatschappijwetenschappen Ontwikkelingssamenwerking Samenvatting door L. 1273 woorden 25 juni 2015 10 1 keer beoordeeld Vak Maatschappijwetenschappen SAMENVATTING ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Methode: Ontwikkelingssamenwerking/ Maatschappijwetenschappen havo Hoofdstukken 1 t/m 6, uitgezonderd VWO-paragrafen & 4.2 -- beoordeeld door docent -- Hoofdstuk 1: ontwikkelingssamenwerking:het geheel van activiteiten waarbij (overheden, individuen, organisaties of bedrijven van) welvarende landen, ontwikkelingslanden tot een grotere welvaart te brengen. * Nederland zet zich ook in, de overheid betaalt bijv. 0,7% van het totale BNP voor goede doelen. * Ook burgers, particuliere organisaties, en bekende mensen zetten zich in. Reden voor ontwikkelingssamenwerking: * uit solidariteit; * immigratie van vluchtelingen beheersbaar te houden; * uit economisch belang; * uit noodzaak voor het welzijn t.o.v. wereld (bijv. kappen van bomen) Door snelle communicatie en globalisering is ontwikkelingssamenwerking effectiever geworden. In 2000 stelde men 8 eisen aan om ontwikkelingssamenwerking aan te bieden. Dit zijn de z.g. milleniumdoelen. Zij werden door 189 landen getekend. Streven om deze doelen te bereiken, is 2015 (maar is men nooit aan toegekomen). de volgende doelen zijn: * aantal mensen dat in extr. armoede leeft, ten minste voor de helft terugdringen; *alle kinderen in alle landen naar de basisschool; *mannen en vrouwen gelijkwaardig, zelfde rechten; * aantal kinderen <5 overlijdt, met twee derde terugbrengen; Pagina 1 van 5
* aantal vrouwen dat door zwangerschap sterft, met 3 kwart terugbrengen; *verspreiding van aids, malaria en andere dodelijke ziektes stoppen; * duurzaam leefmilieu voor meer mensen: halvering van het aantal mensen zonder drinkwater; * eerlijker handel, schuldenvraagstuk oplossen en betere hulp. Veel milleniumdoelen hebben met elkaar te maken; als het een beter gaat, gaat het ander ook beter (bijv. meer drinkwater zorgt voor minder kindersterfte) Vooral de Subsahara komt hieraan dringend tekort. Hoofdstuk 2 ontwikkelingslanden hebben verschillende termen, te weten; * arme/rijke landen; gebaseerd op welvaart * onderontwikkelde/ontwikkelde landen; gebaseerd op welzijn * Derde/Eerste(/Tweede) Wereld; gebaseerd op verdeling van oudsher >> eerste wereld = West-Europa; tweede wereld = Oost-Europa; derde wereld = alles vaak arm. wat niet tot deze landen hoort, Niet alle landen zijn op elke dimensie ontwikkeld; dus is er niet sprake van een concreet ontwikkelingsland. Daarom kun je kijken naar de volgende 5 dimensies, waarbij verschillende mate van ontwikkeling is. * economisch; BNP, productie goederen en diensten. * sociaal: rechten en toegang tot bijv. onderwijs, gezondheidszorg etc. * politiek: invloed op beslissingen van het land * cultureel: identiteit van een land * ecologisch: milieu Deze kunnen zelden gelijk zijn omdat de factoren bepalend zijn door de omgeving! Wel gelijk is: * mate van armoede door het inkomen wat voldoet aan basisbehoeften te kunnen veroorloven; * eenzijdige exportpakket en mate van sectoren (agrarisch, dienstensector etc.) * grootte van de Gini-coëfficient; gelijkheid inkomen in een land * mate van bestuurlijke problemen, ontbreken wetgeving. Een bekende methode om de mate van ontwikkeling wat nodig is in een land, te meten, is het HDI. Het Human Development Index kent 3 indicatoren: * BNP per capita (ppp); * Levensverwachting; * Onderwijs. Pagina 2 van 5
Hoofdstuk 3 Een andere vorm om een ontwikkelingsland te verbeteren is ontwikkelinghulp: het geven van geld, goederen of diensten aan ontw.landen om de welvaart en het wezijn in die landen te bevorderen. Gaat in vorm van: *giftenleningen met zachte voorwaarden (lage rente, aflossing op lange termijn) *sturen van producten *sturen van experts voor b.v. aanleg nieuwe voorzieningen 2 soorten ervan: * officieel: d.m.v. overheid * particulier: d.m.v. normale burgers, ngo s e.d. Je doet aan ontwikkelingshulp/samenwerking door volgende soorten beweegredenen: *politiek, strategisch: politiek instabiele regio s te helpen door te neigen naar het politieke stelsel van land van hulp, terrorisme bestrijding (Nederland niet) *economisch, commerciëel: bedrijfsleven NL te ondersteunen d.m.v. producten te leveren *ethisch, humanitair: solidarietisgevoel, vaak bij linksgeorienteerden (bij een noodsituatie, maar ook voor rust in een land) >> komt voort uit mensenrechten *cultureel,religieus>> zie ook ethisch - ethiek speelt in religie belangrijke rol. ook beschikt de Westerse wereld over specialisme waardoor er efficienter hulp aangeboden kan worden (zoals Nederland veel met water doet). migrantenstroom te laten stoppen door de kern van de migratie aan te pakken: oorlog, geloofsconflicten, etc. (zoals IS) cultuur te verspreiden van eigen land (komt voort uit superioriteitsgevoel 19e eeuw, kolonisatie etc.) Hoofdstuk 4 2 soorten van ontwikkelingshulp: *structureel: bewerkstelligen van economisch/sociale verandering *projecthulp (aanleggen voorzieningen) *programmahulp (economisch herstel, in een bepaalde sector) *humanitair: leningen van directe nood (zoals bij natuurrampen, vluchtelingenstromen) Je hebt 3 kanalen van ontwikkelingshulp (oft. wat voor organisaties) *multilateraal: via organisaties zoals die van de VN of de EU (geld komt van de landen zelf die aangesloten zijn aan die organisaties) >> rijke landen naar organisaties naar landen *bilateraal: via regeringen (via ontwikkelingsbegroting door belasting) >>overheid tot overheid Pagina 3 van 5
*particulier: via particuliere organisaties zoals die van STOP AIDS NOW. (zie daarvoor H5) geschiedenis ontw. samenwerking (DOEN EN LEREN LATER!!) Hoofdstuk 5 Er zijn natuurlijk ook particuliere organisaties die aan ontwikkelingssamenwerking bijdragen. Worden genoemd als non-gouvermentele organisaties: organisaties die door particulieren zijn opgericht om te werken aan ontwikelingssamenwerking. De belangrijksten daarvan horen bij de mfo s (medefinancieringsorganisaties) * Cordaid - katholiek * ICCO - protestant *Oxfam Novib - atheïstisch * HIVOS - humanistisch * Plan Nederland *Terre des Hommes Ze worden gedeeltelijk gefinancierd door de overheid, maar ook kleinere org. zoals Liliane Fonds. Allen zijn aangesloten bij een medefinancieringsstelsel, kortweg MFS. Deze organisaties vragen (als ze willen) eens in de vier jaar een bedrag aan wat de overheid leveren zal. Maar dat gebeurt alleen onder een aantal voorwaarden! Voordelen mfo s: *zijn deskundiger op één vakgebied; *staan vaak dichter bij mensen (en dus ook betrokkenen) *niet gebonden aan overheidsbeleid (dus zit er geen corruptie achter) Ook bedrijven leveren een bijdrage aan ontwikkelingssamenwerking. Dat doen ze doormiddel van PSOM. PSOM = een investering in een bedrijf dat in een ontwikkelingsland is. *MVO: maatschappelijk verantwoord ondernemen; is ook een manier: het streven naar evenwicht tussen bedrijfsvoering en sociaal/ecologische aspecten - (people planet profit). Bijvoorbeeld d.m.v. een product te maken, waarvan er fairtrade wordt gehandeld in de ruwe stof. (zoals katoen bij kleding) Burgers spelen evenals een belangrijke rol. Ze kunnen *doneren *fairtrade of biologisch kopen *minder verbruiken (wat betreft water, gas, benzine, etc.) *een eigen ontwikkelingsproject starten Hoofdstuk 6 Pagina 4 van 5
Ook internationale organisaties werken aan ontwikkelingssamenwerking; waaronder de VN. VN = Verenigde Naties. 192 lidstaten (elke erkende natiestaat) *belangrijke grondwet : Universele Verklaring vd Rechten vd Mens (1948): morele maatstaf waaraan mensen zich aan zouden moeten houden. De Algemene Vergadering houdt zich bezig met mensen die buiten dit kader vallen. Er kan hoogstens veroordeling plaatsvinden, maar er vinden geen straffen plaats (binnen de AV). De Veiligheidsraad zorgt ervoor dat er vrede heerst; desnoods wordt er opgeroepen om in te grijpen in oorlogsgebieden. Wereldbank: bank die opereert als ontwikelingsbank dmv verminderen armoede en verbeteren vd levensstandaad door duurzame economische groei. *leningen; nadeel dat men terug moet betalen *giften; zoals een giro *technische ondersteuning; door experts op een vakgebied Aan de hand van armoedebestrijdingsplan: compleet rapport over situatie en oplossing. IMF = Internationaal Monetair Fonds: verzekeren stabiliteit van het monetair systeem (zoals de koersen van valuta in stand houden en constant te houden >> wil ook zorgen voor hoge levensstandaard. Ze geven advies over hoe een land haar geld moet besteden en gebruiken, en springt zo nodig bij. *privatisering overheidsbedrijven *opening economie [wel uit kapitalistisch idee!] voor buitenland *stimulering industrie voor veel geld *flexibiliteit arbeidsmarkt *inkrimping sociale uitgaven zijn daarvan voorbeelden van zo n aanpassingsprogramma. Pagina 5 van 5