SPIEGELINFORMATIE SCEN Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

Vergelijkbare documenten
SPIEGELINFORMATIE SCEN 2013 Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

SPIEGELINFORMATIE SCEN Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

SPIEGELINFORMATIE SCEN 2016

SPIEGELINFORMATIE SCEN Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

Highlights SCEN spiegelinformatie 2017*

Scen. Malaga 2014 Petrie van Bracht en Rob van Lier scenartsen

Wachtlijsten WLZ op Zorg op de kaart

Totaal geleverde zorg per zorgkantoor. DWH Bijgewerkt: 28 juli 2006

Ruimte en grenzen bij euthanasie. Eric van Wijlick beleidsadviseur

Het toetsingsproces toegelicht

2017 vergeleken met voorgaande jaren

Stand van zaken toepassing standaarden en voorzieningen i-sd, per jeugdregio. 1 juli 2017

EMGO Institute - Care and Prevention 1. Onderzoeksteam. De Levenseindekliniek: wetenschappelijk evaluatie INHOUD INHOUD.

Agenda. Levenseinde: keuzes, wil, wet en praktijk t.b.v. Parkinsoncafé Rosmalen. Wetten. Keuzes aan het einde van het leven

PRAKTISCHE VRAGEN OVER BESLISSINGEN ROND HET LEVENSEINDE. Cor Spreeuwenberg

De regels zijn gelijk. Toch is iedereen anders. Eerstelijns verblijf

Disclosure belangen spreker Wat maakt lijden ondraaglijk? Tjipke D. Ypma & Herman L Hoekstra SCEN-Drenthe KNMG SCEN 23 april 2015 Utrecht

Regionale arbeidsmarktanalyse primair onderwijs 2013

Euthanasie bij psychiatrische problematiek, kan dat? Gerty Casteelen, psychiater levenseindekliniek

Wie zijn SCEN-artsen? Bregje Onwuteaka-Philipsen Isis van Gennip Roeline Pasman

Stand van zaken Implementatie standaarden en voorzieningen

MODEL voor een VERSLAG van de BEHANDELEND ARTS

De laatste levensfase. Hoe IJsselheem omgaat met een euthanasieverzoek

Folder Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland

LEVENSEINDEKLINIEK HELPT MEER MENSEN IN 2014

Jaar 1 - LEVENSEINDEKLINIEK 28 februari 2013

Feiten en Fabels. Willeke Stadtman Arts Levenseindekliniek

De Levenseindekliniek

Conclusies, aanbevelingen en vervolgstappen

Scholingsbeleid. Kwaliteitsvisie

Statistieken. Uw ervaringen met de GGZ in het afgelopen jaar. Voorkeurfilter: Ingevuld. Aantal vragen 33. Totaal aantal ingevuld 1406

Algemeen. Euthanasie.

Aanmelding. Voor wie is de aanmelding bestemd, wie is de hulpvrager? Voornaam. Tussenvoegsel(s) Telefoonnummer: adres:

AWBZ-zorg in 2012: hoe krijgt u de zorg waar u recht op heeft?

Als t leven niet meer zo rooskleurig is Euthanasiewens bij M. Parkinson Rol voor jou als hulpverlener?

Medische beslissingen aan het einde van het leven: een belangrijk gespreksonderwerp. Rozemarijn van Bruchem-Visser Internist ouderengeneeskunde

Statistieken. Aantal vragen 29. Totaal aantal ingevuld U bent op dit moment: (Type vraag: Meerkeuze, één antwoord)

Wat karakteriseert de meest ingewikkelde consultatie volgens SCEN artsen?

Statistieken. Uw ervaringen met de GGZ in het afgelopen jaar. Aantal vragen 38. Totaal aantal ingevuld U bent op dit moment:

Euthanasie en hulp bij zelfdoding (verzoek tot toepassing) Rubriekhouder: Mw. dr. G.A. Donker, NIVEL ( )

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de Regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Maximale subsidiebedragen

Deze toelichtingspagina is niet beveiligd zodat u deze desgewenst kunt verwijderen.

De eindsprint als keuze

PO2502 SWV Oost Achterhoek ,74% PO2503 SWV Primair Passend Onderwijs ,55%

Deze toelichtingspagina is niet beveiligd zodat u deze desgewenst kunt verwijderen.

Consultatie palliatieve zorg Jaarverslag 2011

Resultaten nulmeting banenafspraak 18 december 2014

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Inhoudsopgave. Onderzoek Marktaandelen Hulp bij het Huishouden pagina 1 van 12

Oordeel: gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

REGIONAAL TABELLENBOEK arbeidsmarkt primair onderwijs ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers

Informatie over euthanasie

Oordeel Oordeel: zorgvuldig

Hulp bij zelfdoding. Informatie voor cliënten en hun familie/naasten

Cover Page. The handle holds various files of this Leiden University dissertation.

LEVENSEINDEKLINIEK 31 januari 2013

Vragenlijst. KOPPEL-studie: Kennis en Opvattingen van Publiek en Professionals over Einde Leven beslissingen

Bijlage 4a bij circulaire

Oordeel: niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Inleiding. Wat is euthanasie? Euthanasie bespreekbaar

Casus 2 - RTE Jaarverslag 2012 OORDEEL. Oordeel: zorgvuldig

Thema avond euthanasie en dementie Ad Römkens: voorzitter commissie ethiek geestelijk verzorger, zorgethicus

Nieuwsflits Arbeidsmarkt Mei 2019

Ondraaglijk lijden en euthanasie

Ons kenmerk Inlichtingen bij Doorkiesnummer Den Haag DLZ-CB-U sep. 08

Rapportage WW 50plus. Januari 2016

Voor wie is de aanmelding bestemd, wie is de hulpvrager? O Gehuwd O Samenwonend O Alleenstaand O Weduwnaar / weduwe

Rapportage WW< 27 jaar. Juni 2017

OORDEEL. van de Regionale toetsingscommissie euthanasie voor de regio ( ) betreffende de melding van levensbeëindiging op verzoek

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. November 2017

PALLIATIEVE CONSULTATIE IN DE IKW-REGIO 2007

11 februari Rob Bruntink

Dit artikel is met toestemming van de redactie overgenomen uit TvZ Tijdschrift voor verpleegkundigen 2011, nr. 6

KNMG opleiding SCEN-arts

Handreiking schriftelijk euthanasieverzoek. Artsenversie

Aanmelding. Waar we in het aanmeldingsformulier de term euthanasie gebruiken, kunt u ook hulp bij zelfdoding lezen.

Nieuwsflits Arbeidsmarkt Februari 2019

Oordeel: Niet gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Grenzen aan euthanasie. drs. Eric van Wijlick beleidsadviseur

Wilsverklaringen vanuit de (huis)arts gezien. Els Roelofs kaderhuisarts palliatieve zorg

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Oktober 2017

HET NUT VAN WILSVERKLARINGEN

KNMG opleiding SCEN-arts

Factsheet. Ledenonderzoek Krapte op de arbeidsmarkt 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. December 2018

O Gehuwd O Samenwonend O Alleenstaand O Weduwnaar / weduwe

Toelichting Independer.nl Award Beste Hypotheekkantoor 2011

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Oktober 2018

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Augustus 2017

Bovenlokale samenwerking transitie jeugdzorg

Een kraakheldere wilsverklaring

EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk) EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk) EUTHANASIE EN OUDEREN: dilemma s (in de praktijk)

AWBZ-zorg in 2012: hoe krijgt u de zorg waar u recht op heeft?

Herziening Monitor Investeren. voor de Toekomst

Woningen. Prijzen en transacties. Provincie / Steden. Marktgegevens en prognoses. Transactieprijzen koopwoningen in mediaan 2016

Ouderen op de SEH: na een val in beeld

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. September 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Mei 2018

Oordeel: Gehandeld overeenkomstig de zorgvuldigheidseisen

Transcriptie:

SPIEGELINFORMATIE SCEN 2014 Steun en Consultatie bij Euthanasie in Nederland KNMG September 2015

INHOUD 1. INLEIDING... 3 2. AANTAL CONSULTATIES & INFORMATIE EN ADVIESVRAGEN IN 2014... 3 2.1 Aantal consultaties in 2014... 3 2.2 (Nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen... 4 2.3 Consultaties binnen instellingen... 4 2.4 Aantal informatie- en adviesvragen... 4 3. DE PATIENT... 5 3.1 Leeftijd en geslacht patiënt bij laatst uitgevoerde consultatie... 5 3.2 Verblijf patiënt laatst uitgevoerde consultatie... 5 3.3 Hoofddiagnose laatst uitgevoerde consultatie... 5 4. CONSULTATIE... 6 4.1 Specialisme consultvrager (laatste consultatie)... 6 4.2 Besluit/voornemen consultvrager (laatste consultatie)... 6 4.3 Reden verzoek tot euthanasie (laatste consultatie)... 6 4.4 Oordeel SCEN-arts (laatste consultatie)... 7 4.5 Percentage uitgevoerde euthanasie ( laatste consultatie)... 7 5. INFORMATIE EN ADVIES... 8 6. ERVARING MET ARTSEN VAN DE LEVENSEINDEKLINIEK... 8 6.1 Aantal consultaties voor artsen van Levenseindekliniek... 8 6.2 Ervaring met artsen van Levenseindekliniek... 9 REGIONALE OUTPUT 2014... 10 7.1 Respons, aantal consultaties, informatie- en adviesvragen... 10 7.2 Spreiding totaal aantal consultaties per SCEN-arts... 12 7.3 (Nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen... 13 7.4 Oordeel SCEN-arts (laatste consultatie)... 15 7.5 Redenen (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen (laatste consultatie)... 17 2

1. INLEIDING In deze rapportage treft u de resultaten aan van de schriftelijke inventarisatie die de KNMG in 2015 heeft gehouden onder de SCEN-artsen. Door middel van een vragenlijst zijn alle SCEN-artsen bevraagd over uitgevoerde consultaties en beantwoorde informatie- en adviesvragen in het jaar 2014. Voor het genereren van inhoudelijke informatie over uitgevoerde SCEN-consultaties en vragen betreffende informatie en advies is in de vragenlijst uitgegaan van de laatst uitgevoerde consultatie en de laatst ontvangen vraag voor informatie en advies in 2014. Hiervoor is gekozen omdat het stellen van gedetailleerde vragen over meerdere consultaties die relatief langer geleden zijn uitgevoerd waarschijnlijk minder betrouwbare informatie oplevert. De vragenlijst is verzonden naar alle op 31 december 2014 geregistreerde SCEN-artsen en naar de SCEN-artsen waarvan in de loop van 2014 de registratie eindigde, in totaal 680 artsen. Hiervan hebben 549 artsen (80,7%) de vragenlijst geretourneerd. Van de respondenten gaven er 52 (9,5%) aan dat zij het gehele jaar niet waren ingeroosterd. Redenen hiervoor waren ziekte, privé omstandigheden, werkzaamheden als SCEN-arts gestaakt (maar nog wel ingeschreven in het KNMG-register SCEN-arts) en in het najaar van 2014 opgeleid, maar pas in 2015 opgenomen in het dienstrooster. De spiegelinformatie is daarom gebaseerd op de ingevulde vragenlijsten van 497 SCEN-artsen. Van hen waren er 2 die (hoewel ingeroosterd) geen consultaties hadden gedaan; 3 SCENartsen hebben geen informatie gegeven over hun meest recente consultatie. Tabel 1.1 Responspercentage Aantal bevraagde SCENartsen Aantal vragenlijsten geretourneerd Respons % 2010 566 447 79.0 2011 596 494 82.9 2012 608 493 81.1 2013 668 547 81.9 2014 680 549 80.7 2. AANTAL CONSULTATIES & INFORMATIE EN ADVIESVRAGEN IN 2014 2.1 Aantal consultaties in 2014 In 2014 zijn in totaal 5905 consultaties uitgevoerd door 497 SCEN-artsen. Het gemiddelde aantal consultaties in 2014 per actieve SCEN-arts was 12 met een spreiding van 0-40. Tabel 2.1 Aantal consultaties Geregistreerde consultaties Respons % Consultaties bij 100% respons* 2010 3669 79.0 4644 2011 4457 82.9 5376 2012 4801 81.1 5920 2013 5704 81.9 6965 2014 5905 80.7 7317 *geschat totaal aantal SCEN-consultaties door extrapolatie van het aantal geregistreerde consultaties naar 100% respons Tabel 2.2. Gemiddelde aantal consultaties per SCEN-arts Geregistreerde consultaties Per SCEN-arts 2010 3669 9 2011 4457 10 2012 4801 11 2013 5704 12 2014 5905 12* * spreiding=0-40 3

2.2 (Nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen Van het totaal aantal consultaties werd 844 maal (14.3%) geconstateerd dat niet of nog niet was voldaan aan de zorgvuldigheidseisen. Tabel 2.3 Percentage van totaal aantal consultaties (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen Percentage (nog) niet voldaan 2010 18.5 2011 16.5 2012 15.9 2013 15.1 2014 14.3 2.3 Consultaties binnen instellingen Binnen instellingen zijn 1015 (17.1%) consultaties uitgevoerd. Van deze intramurale consultaties werd 21.3% uitgevoerd binnen verpleeghuizen, 21.4% binnen ziekenhuizen, 33.3% binnen hospices, 22.0% binnen verzorgingshuizen en 2.1% in andersoortige instellingen. Het is onbekend om wat voor instellingen het hier gaat. Tabel 2.4 Aantal consultaties binnen instellingen Aantal Consultaties Aantal Consultaties binnen instellingen Percentage consultaties binnen instellingen 2010 3669 628 17.1 2011 4457 845 19.0 2012 4801 949 19.8 2013 5704 1116 19.6 2014 5905 1015 17.1 Tabel 2.5 Instellingen waar consultaties plaatsvonden 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Verpleeghuis 18.9 21.3 19.0 18.5 21.3 Ziekenhuis 30.7 28.6 23.3 25.6 21.4 Hospice 27.2 25.3 30.0 28.4 33.3 Verzorgingshuis 20.7 23.0 23.0 24.2 22.0 Anders 2.4 1.7 4.1 3.2 2.1 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 2.4 Aantal informatie- en adviesvragen In 2014 werd in totaal 1297 keer een beroep op de SCEN-artsen gedaan voor informatie en advies. Gemiddeld kregen SCEN-artsen 2.6 informatie- en adviesvragen met een spreiding van 0 30. Tabel 2.6 Aantal informatie- en adviesvragen en gemiddeld per SCEN-arts Aantal Informatie- en Gemiddeld per SCEN-arts adviesvragen 2010 995 2.6 2011 1424 3.2 2012 1215 2.8 2013 1444 3.0 2014 1297 2.6* *spreiding 0-30 4

3. DE PATIENT In de vragenlijst zijn de SCEN-artsen bevraagd over de laatst uitgevoerde consultatie in 2014. Vier van deze vragen hadden betrekking op de patiënt die door de SCEN-arts werd bezocht. 3.1 Leeftijd en geslacht patiënt bij laatst uitgevoerde consultatie Bij de laatst uitgevoerde consultaties in 2014 betrof het in 50.2% van de consultaties een mannelijke patiënt en in 49.8% een vrouwelijke patiënt. Van 475 patiënten is de leeftijd bekend. De gemiddelde leeftijd van de mannelijke patiënten was 69 jaar, van de vrouwelijke patiënten 70 jaar. De jongste patiënt was 25 jaar, de oudste 100 jaar. 3.2 Verblijf patiënt laatst uitgevoerde consultatie Bij de laatst uitgevoerde consultatie verbleef 81.3% van de patiënten thuis, 4.1% in een verzorgingshuis, 4.3% in een ziekenhuis, 2.6% in een verpleeghuis, 7.3% in een hospice en 0.4% ergens anders (1x zorghotel, 1x consultatie thuis én in ziekenhuis). Tabel 3.1 Verblijf patiënt (laatst uitgevoerde consultatie) 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Thuis 76.8 77.5 79.9 79.2 81.3 Verzorgingshuis 6.2 6.5 5.6 4.9 4.1 Ziekenhuis 6.7 5.2 2.9 4.9 4.3 Verpleeghuis 3.7 4.9 3.8 3.3 2.6 Hospice 5.2 4.7 6.8 7.4 7.3 Anders 1.7 1.1 0.9 0.2 0.4 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100 3.3 Hoofddiagnose laatst uitgevoerde consultatie Kanker overig werd in de meeste gevallen als hoofddiagnose genoemd (23.4%). Longkanker is de meest genoemde hoofddiagnose (17.9%) Onder anders werden drie aandoeningen meer dan 1x genoemd: chronisch pijn syndroom (5x), Parkinson (2x), neurodegeneratieve aandoening (2x). Tabel 3.2 Hoofddiagnose laatst uitgevoerde consultatie Hoofddiagnose 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Longkanker 20.6 19.6 16.1 15.8 17.9 Dikke darmkanker 16.5 9.9 10.9 7.2 10.6 Prostaatkanker 5.2 2.9 2.7 3.3 3.9 Maagkanker 3.2 2.0 3.9 2.2 2.2 Borstkanker 7.9 5.2 5.4 3.7 5.5 Pancreaskanker 6.1 6.1 7.0 7.4 7.7 Kanker overig 24.3 24.3 25.9 23.2 23.4 Aids 0 0.2 0 0 0 CVA 1.7 2.0 2.3 2.2 2.9 Hartfalen 1.7 3.8 2.5 2.8 3.3 MS/ALS 1.7 5.4 5.7 3.7 3.3 COPD 1.5 2.9 4.1 3.7 3.9 Ouderdom/ algehele 2.5 5.4 2.5 5.0 3.5 achteruitgang Dementie* - - 2.5 1.3 2.0 Psychiatrisch ziektebeeld* - - 1.1 2.6 0.8 Anders 7.1 10.3 7.5 5.0 9.2 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100 *vanaf 2012 als aparte categorie opgenomen 5

4. CONSULTATIE 4.1 Specialisme consultvrager (laatste consultatie) Van de laatst uitgevoerde consultaties in 2014 werd 87.2% aangevraagd door huisartsen, 4.1% door medisch specialisten, 3.4% door specialisten ouderengeneeskunde en 5.1% door een arts van de Levenseindekliniek. Tabel 4.1 Specialisme consultvrager (bij laatst uitgevoerd consultatie) 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Huisarts 89.0 91.2 91.6 87.2 87.2 Medisch specialist 5.4 3.8 2.9 5.8 4.1 Specialist ouderen- 5.1 4.7 4.7 4.3 3.4 geneeskunde Arts Levenseindekliniek* - - - 2.3 5.1 Anders 0.5 0.2 0.7 0.4 0.2 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 *vanaf 2013 als aparte categorie opgenomen 4.2 Besluit/voornemen consultvrager (laatste consultatie) In 28.3% van alle laatst uitgevoerde consultaties bleek dat de consultvragende arts het verzoek van de patiënt waarschijnlijk wilde inwilligen, in 46.2% had de consultvragende arts besloten het al in te willigen en in 18.9% was aan de patiënt al toegezegd het verzoek in te willigen. Tabel 4.2 Wat was het besluit/voornemen van de consultvrager tijdens het eerste contact? (bij laatst uitgevoerd consultatie) 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Had al toegezegd verzoek in te 16.8 17.2 21.2 19.5 18.9 willigen Had al besloten het in te willigen 39.6 43.8 41.1 44.9 46.2 Wilde het waarschijnlijk inwilligen 34.7 31.8 30.0 26.7 28.3 Twijfelde nog over al dan niet 6.7 4.7 5.4 6.8 5.3 inwilligen Wilde waarschijnlijk niet inwilligen 1.2 1.8 1.4 1.4 0.4 Wilde het zeker niet inwilligen 0.5 0.2 0.2 0.4 0.6 Weet niet 0.5 0.5 0.7 0.2 0.2 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 4.3 Reden verzoek tot euthanasie (laatste consultatie) Als reden van de patiënt voor het verzoek tot euthanasie of hulp bij zelfdoding wordt algehele zwakte/moeheid het meest aangegeven (55.7%), gevolgd door lijden zonder zicht op verbetering (45.5%) en ontluistering / verlies van waardigheid (44.5%). Enkele vaker genoemde redenen onder anders waren: angst voor toekomstig lijden (15x), misselijkheid (7x), verlies van autonomie / regie (4x), beginnende dementie (4x), niet kunnen praten (3x). Tabel 4.3 Wat waren de belangrijkste redenen van de patiënt voor het verzoek tot euthanasie of hulp bij zelfdoding? (bij laatst uitgevoerd consultatie) Meerdere redenen mogelijk. 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Ontluistering/verlies van waardigheid 51.7 53.7 55.9 48.8 44.5 Algehele zwakte/moeheid 62.0 58.9 57.9 55.8 55.7 Levensmoeheid 7.4 5.2 4.8 7.8 4.7 Lijden had geen zin meer 25.7 27.5 24.7 23.0 22.6 Lijden zonder zicht op verbetering 43.7 47.9 44.1 50.0 45.5 Pijn 33.8 28.7 30.5 31.3 34.8 Braken 9.1 8.1 8.4 9.7 10.8 Angst om te stikken 10.4 10.6 10.6 11.1 8.5 Invaliditeit 8.9 13.1 11.3 14.4 14.6 Depressie - 0.7 0.7 2.3 1.4 Afhankelijkheid 30.4 35.7 34.8 38.9 36.2 6

Niet tot last familie/omgeving 3.5 4.3 4.5 5.3 4.5 Benauwdheid 17.5 16.9 15.8 19.5 16.5 Anders, namelijk. 16.5 15.3 15.4 17.1 15.7 4.4 Oordeel SCEN-arts (laatste consultatie) In 2014 was 86.9% van de SCEN-artsen bij de laatst uitgevoerde consultatie van oordeel dat was voldaan aan de zorgvuldigheidseisen. Indien (nog) niet voldaan was aan de zorgvuldigheidseisen, werd geen ondraaglijk lijden het meest genoemd als reden (54.0%). Tabel 4.4 Wat was het oordeel van de SCEN-arts? (bij laatst uitgevoerd consultatie) 2010 (%) 2011 (%) 2012 %) 2013 (%) 2014 (%) Aan alle zorgvuldigheideisen voldaan 84.0 82.4 81.4 80.3 86.9 Nog niet aan alle zorgvuldigheidseisen voldaan 11.6 14.0 14.3 14.1 8.4 Niet aan de zorgvuldigheidseisen voldaan 4.4 3.6 4.3 5.6 4.7 Totaal 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 Tabel 4.5 Om welke redenen vonden de SCEN-artsen dat (nog) niet was voldaan aan de zorgvuldigheidseisen? (bij laatst uitgevoerd consultatie) Meer redenen mogelijk 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Geen ondraaglijk lijden 71.4 62.0 65.4 66.3 54.0 Geen uitzichtloos lijden 7.9 5.6 14.8 11.6 12.7 Geen vrijwillig verzoek 6.3 8.5 8.6 5.3 1.6 Geen weloverwogen verzoek 22.2 39.4 27.2 26.3 36.5 Andere behandelingsmogelijkheden onvoldoende geprobeerd 19.0 16.9 13.6 15.8 25.4 In de vragenlijst van 2013 is voor de eerste keer de vraag opgenomen of bij de patiënt van de laatst uitgevoerde consultatie reeds eerder een consultatie had plaatsgevonden, door dezelfde SCEN-arts of door een collega SCEN-arts. In 2014 was dat in 6% van de consultaties het geval. Tabel 4.6 Had bij deze patiënt al eerder een SCEN-consultatie plaatsgevonden, door u of door een collega SCEN-arts? 2013 (%) 2014 (%) Ja 7 6 Nee 93 93 Weet niet 0 1 4.5 Percentage uitgevoerde euthanasie ( laatste consultatie) Door een fout in de vragenlijst over 2012 zijn de resultaten van dat jaar niet vergelijkbaar met die van de andere jaren. Daarom is het resultaat van 2012 niet opgenomen in de tabel. Tabel 4.7 Heeft de euthanasie plaatsgevonden? (bij laatst uitgevoerde consultatie) 2010 (%) 2011 (%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Ja 73.9 73.8-72.5 79.0 Nee 15.1 17.0-18.3 13.1 Weet niet 11.1 9.3-9.2 8.0 Totaal 100.0 100.0 100.0 100 7

5. INFORMATIE EN ADVIES In de tabel 5.1 staan de thema s waarover SCEN-artsen in 2014 zijn bevraagd. In 71.6% van de laatst gestelde informatie- en adviesvragen kwam de vraag ter sprake of euthanasie wel of niet aan de orde is. Dit thema blijkt steeds het belangrijkste thema te zijn waarop SCEN-artsen worden bevraagd. Bij Anders, namelijk wordt onder andere vermeld: timing van de consultatie (7x), psychiatrie (5x), dementie (2x), persoonlijke bezwaren / overwegingen (2x), omgaan met levenseindekliniek (2x). Tabel 5.1 Rond welk thema werd de SCEN-arts bevraagd (bij laatste adviesvraag)? Meerdere thema s mogelijk 2010 (%) 2011(%) 2012 (%) 2013 (%) 2014 (%) Juridische vragen 14.0 12.9 15.0 13.2 16.0 Uitvoerings /technische vragen 14.3 14.6 14.7 10.7 11.1 Omgaan met druk van patiënt 18.6 20.5 18.6 13.7 15.7 Omgaan met druk van familie/omgeving 15.6 18.6 20.3 15.8 15.7 Vraag of euthanasie aan de orde is 74.4 74.7 70.0 76.3 71.6 Palliatieve zorg 16.3 13.2 15.3 11.2 8.2 Algemene vragen over SCEN 18.9 15.4 13.9 14.2 16.0 Anders, namelijk 7.6 8.1 12.2 10.4 9.8 6. ERVARING MET ARTSEN VAN DE LEVENSEINDEKLINIEK Op 1 maart 2012 is de Levenseindekliniek op initiatief van de NVVE van start gegaan. Patiënten waarbij een euthanasieverzoek om verschillende redenen niet wordt ingewilligd kunnen een beroep doen op de Levenseindekliniek. Het gaat bijvoorbeeld om patiënten waarbij de behandelend arts van mening is dat niet aan de zorgvuldigheidscriteria is voldaan of patiënten die een behandelend arts hebben die om principiële of andere persoonlijke redenen weigert euthanasie uit te voeren. De Levenseindekliniek bestaat uit ambulante teams van artsen en verpleegkundigen. 6.1 Aantal consultaties voor artsen van Levenseindekliniek In 2014 hebben 177 SCEN-artsen (35.7%) een of meer consultaties verricht voor artsen van de Levenseindekliniek, een duidelijke toename. In totaal gaat het om 232 consultaties, waarbij 134 SCEN-artsen 1 consultatie voor de Levenseindekliniek hebben verricht, 33 SCEN-artsen 2 consultaties en 10 SCEN-artsen 3 of meer consultaties. 177 SCEN-artsen hebben aangegeven wat het eindoordeel van hun (laatste) consultatie voor de levenseindekliniek was. In 12.4% van de gevallen was (nog) niet aan de zorgvuldigheidseisen voldaan. Tabel 6.1 Heeft u in het afgelopen jaar consultaties verricht voor artsen van de Levenseindekliniek 2012*(%) 2013 (%) 2014 (%) Ja 9.4 23.7 35.7 Nee 90.6 76.3 64.3 Totaal 100.0 100.0 100.0 *gemeten vanaf april 2012 Tabel 6.2 Aantal consultaties voor artsen van de Levenseindekliniek Aantal Consultaties 2012* 50 2013 107 2014 235 Tabel 6.3 Percentage consultaties (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen bij consultatie voor een arts van de Levenseindekliniek Percentage nog niet voldaan Percentage niet voldaan 2012* 9.8 9.8 2013 2014 6.1 6.8 5.2 5.6 *gemeten vanaf april 2012 8

6.2 Ervaring met artsen van Levenseindekliniek Van de 177 SCEN-artsen met ervaring met de Levenseindekliniek hebben er 165 positieve of negatieve ervaringen beschreven. Van hen beschreef 69,1% alleen positieve ervaringen, 26,7% positieve en negatieve ervaringen en 4,2% alleen negatieve ervaringen. De positieve ervaringen die beschreven werden (door 158 SCEN-artsen; tussen de 1 en 3 ervaringen per arts) werden betroffen de volgende: goede documentatie (68x), zorgvuldigheid (in het algemeen; 59x), goede communicatie (50x), betrokken (18x), deskundig (14x), meerdere gesprekken met de patiënt (12x), net als anders (3x), integer (1x). De negatieve ervaringen die beschreven werden (door 51 SCEN-artsen; tussen de 1 en 2 ervaringen per SCENarts betroffen de volgende: dwingend (21x), vooringenomen (17x), korte behandelrelatie / haast (12x), onervaren (5x), beperkte informatie beschikbaar (4x), kost veel tijd (door complexiteit; 2x), slecht bereikbaar (2x). 9

REGIONALE OUTPUT 2014 7.1 Respons, aantal consultaties, informatie- en adviesvragen Respons % Consultaties Consultaties Intramuraal Info en Advies PER SCEN REGIO 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Almere 50.0 71.0 7.03 75.0 27 56 3 85 5 11 13 10 4 2 16 14 Amstelland Aalsmeer 75.0 60.0 85.7 83.3 34 28 100 70 6 5 15 11 5 4 13 17 Amsterdam 97.0 96.9 76.0 85.2 264 342 352 329 85 90 84 62 99 99 87 84 Arnhem 94.1 88.2 84.2 90.9 129 135 112 157 24 20 18 26 70 51 44 56 Delft en Westland 80.0 100 100 83.3 47 61 85 78 7 12 19 13 9 11 10 12 Drenthe 87.0 82.6 80.8 80.0 153 144 212 170 20 20 42 26 69 27 37 43 Friesland 73.0 95.8 84.0 85.2 165 232 233 224 123 48 44 38 46 35 28 34 Geld. Vallei, Rivierenland 100 88.9 90.9 90.9 91 82 97 100 17 17 18 16 26 24 40 20 Gooi Eemland NW Vel 95.0 100 91.7 76.9 259 303 278 313 50 59 48 63 63 74 82 40 Groningen 92.0 85.0 92.0 78.6 178 182 213 191 23 20 37 14 89 44 77 60 Haaglanden 58.3 70.4 83.3 79.3 172 183 287 269 40 31 74 59 43 31 64 33 Haarlemmermeer 60.0 60.0 83.3 83.3 38 40 74 46 9 10 21 10 5 8 17 7 Holland Noord 78.1 75.9 83.3 81.4 305 353 473 423 74 68 106 69 67 53 78 84 IJmond M- Kennemerland 50.0 60.0 55.6 66.7 44 63 62 110 16 21 17 21 6 9 5 4 Midden Brabant 85.7 65.0 77.3 71.4 115 85 123 96 19 8 22 15 39 15 39 32 Nieuwe Waterweg Nrd 100 54.5 91.7 75.0 85 33 77 95 13 5 13 16 10 9 13 17 Nijmegen 94.7 100 100 93.1 163 231 205 251 21 39 29 36 37 41 46 43 Noord-Brabant NO 91.3 66.7 90.5 87.5 124 120 160 165 20 20 23 32 72 63 80 69 N- en M - Limburg 95.0 100 82.4 73.7 120 147 162 192 27 33 37 45 54 53 42 53 Oude IJssel 77.7 75.0 100 62.5 18 31 58 33 3 9 18 4 13 16 8 20 Rijnland M - Holland 71.4 56.5 69.6 76.2 151 169 206 223 22 23 23 28 44 37 54 51 Rotterdam 79.1 82.1 85.2 77.4 206 190 273 284 43 39 57 49 67 78 73 77 TOTAAL NEDERLAND 82.9 81.1 81.1 80.7 4457 4801 5704 5905 845 949 1116 1015 1424 1215 1444 1297 10

Vervolg respons, aantal consultaties, informatie- en adviesvragen Respons % Consultaties Consultaties Intramuraal Info en Advies PER SCEN REGIO 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Stedendriehoek 95.2 91.3 72.0 83.3 148 158 218 175 30 46 41 31 65 62 73 65 Twente 95.5 75.0 84.0 95.8 190 175 219 243 25 42 38 37 79 50 55 41 Utrecht 87.5 89.3 82.1 93.3 275 273 293 314 50 57 71 58 43 57 53 69 West Brabant 83.3 84.0 82.8 80.0 179 210 226 215 30 39 34 29 63 69 70 58 Zeeland 85.7 85.7 80.9 100 100 90 116 122 20 16 26 26 30 21 25 18 Zuid-Holland Zuid 81.2 83.3 86.2 85.7 107 129 105 145 21 24 20 20 47 44 22 42 Zuid Kennemerland 92.3 80.0 45.5 69.2 128 151 122 167 20 38 27 29 40 24 35 14 Zuid Limburg 72.0 5.8 80 83.3 148 199 187 257 32 46 36 65 33 39 59 37 Zuidoost Brabant 73.7 63.6 77.3 75.0 203 144 192 221 33 24 26 43 58 35 64 54 Zwolle Flevoland 84.6 57.1 76.9 66.7 91 62 101 115 17 9 19 14 29 20 35 29 TOTAAL NEDERLAND 82.9 81.1 81.1 80.7 4457 4801 5704 5905 845 949 1116 1015 1424 1215 1444 1297 11

7.2 Spreiding totaal aantal consultaties per SCEN-arts SPREIDING AANTAL CONSULTATIES PER SCEN-ARTS 2011 2012 2013 2014 Almere 1-7 1-17 2-19 4-15 Amstelland Aalsmeer 6-18 13-15 20-35 11-25 Amsterdam 2-25 3-23 3-30 2-40 Arnhem 2-19 4-17 2-11 2-17 Delft en Westland 2-17 6-14 7-22 12-20 Drenthe 3-14 3-14 3-24 2-22 Friesland 5-19 5-25 5-22 6-29 Gelderse Vallei Rivierenland 3-18 1-18 2-21 4-18 Gooi Eemland NW Veluwe 3-25 1-31 4-28 2-32 Groningen 3-23 3-22 4-22 3-22 Haaglanden 5-26 6-24 1-30 3-27 Haarlemmermeer 12-14 12-14 14-26 1-18 Holland Noord 3-24 4-26 6-36 1-29 IJmond Midden Kennemerland 6-32 1-27 7-18 11-26 Midden Brabant 1-15 2-12 2-15 2-13 Nieuwe Waterweg Nrd 6-12 3-9 3-16 6-15 Nijmegen 6-12 7-21 2-19 4-17 Noord-Brabant NO 1-16 5-12 3-18 5-17 Noord- en Midden Limburg 2-17 3-20 5-25 4-40 Oude IJssel 1-5 0-8 2-13 4-12 Rijnland Midden Holland 2-17 4-24 6-34 7-28 Rotterdam 3-40 1-25 4-31 4-29 Stedendriehoek 0-18 0-17 5-27 0-23 Twente 2-16 5-22 4-26 7-21 Utrecht 6-22 3-29 2-23 2-24 West Brabant 3-21 6-24 3-25 4-20 Zeeland 1-10 1-9 2-14 0-14 Zuid-Holland Zuid 5-16 0-17 3-23 2-19 Zuid Kennemerland 3-24 3-30 11-30 1-40 Zuid Limburg 3-17 3-19 3-21 4-37 Zuidoost Brabant 3-53 4-43 2-42 4-26 Zwolle Flevoland 2-21 4-13 3-18 6-36 TOTAAL NEDERLAND 0-53 0-43 1-36 0-40 12

7.3 (Nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen Totaal aantal consultaties Aantal (nog) niet voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Percentage (nog) niet voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Almere 27 56 83 85 5 12 17 14 18.5 21.4 20.5 16,5 Amstelland Aalsmeer 34 28 100 70 2 2 15 9 5.9 7.1 15.0 12,9 Amsterdam 264 342 352 329 32 38 43 42 12.1 11.1 12.2 12,8 Arnhem 129 135 112 157 18 25 19 20 14.0 18.5 17.0 12,7 Delft en Westland 47 61 85 78 5 7 1 9 10.6 11.5 1.2 11,5 Drenthe 153 144 212 170 26 28 36 24 17.0 19.4 17.0 14,1 Friesland 165 232 233 224 37 57 37 40 22.4 24.6 15.9 17,9 Geld. Vallei Rivierenland 91 82 97 100 13 9 14 11 14.3 11.0 14.4 11,0 Gooi Eemland NW Vel. 259 303 278 13 34 24 32 24 13.1 7.9 11.5 7,7 Groningen 178 182 213 191 27 28 28 23 15.2 15.4 13.1 12,0 Haaglanden 172 183 287 296 32 28 38 55 18.6 15.3 13.2 18,6 Haarlemmermeer 38 40 74 46 6 3 14 9 15.8 7.5 18.9 19,6 Holland Noord 305 353 473 423 61 54 53 66 20.0 15.3 11.2 15,6 IJmond M- Kennemerland 44 63 62 110 10 20 16 17 22.7 31.7 25.8 15,5 Midden Brabant 115 85 123 96 25 11 17 15 21.7 12.9 13.8 15,6 Nieuwe Waterweg Nrd 85 33 77 95 12 6 20 16 14.1 18.1 26.0 16,8 Nijmegen 163 231 205 251 28 51 37 34 17.2 22.1 18.0 13,5 Noord-Brabant NO 124 120 160 165 12 14 22 22 9.7 11.7 13.8 13,3 N en M - Limburg 120 147 162 192 26 26 35 43 21.7 17.7 21.6 22,4 Oude IJssel 18 31 58 33 11 6 11 9 61.1 19.4 19.0 27,3 Rijnland Midden Holland 151 169 206 223 20 30 29 26 13.2 17.8 14.2 11,7 Rotterdam 206 190 273 284 22 17 39 37 10.7 8.9 14.3 13,0 TOTAAL NEDERLAND 4457 4801 5704 5905 735 762 847 842 16.5 15.9 14.8 14,3 13

Vervolg (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen Totaal aantal consultaties Aantal (nog) niet voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Percentage (nog) niet voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Stedendriehoek 148 158 218 175 33 30 22 21 22.3 19.0 10.1 12,0 Twente 190 175 219 243 23 31 34 24 12.1 17.7 15.5 9,9 Utrecht 275 273 293 314 45 42 35 29 16.4 15.4 11.9 9,2 West Brabant 179 171 226 15 36 38 45 26 20.1 18.1 19.9 12,1 Zeeland 100 90 116 122 10 18 21 14 10.0 20.0 18.1 11,5 Zuid-Holland Zuid 107 129 105 145 14 10 17 20 13.0 7.8 16.2 13,8 Zuid Kennemerland 128 151 122 167 8 20 11 19 6.3 13.2 9.0 11,4 Zuid Limburg 148 199 187 257 27 44 36 49 18.2 22.1 19.3 19,1 Zuidoost Brabant 203 144 192 221 60 24 36 43 29.6 16.7 18.8 19,5 Zwolle Flevoland 91 62 101 115 15 9 17 22 16.5 14.5 16.8 19,1 TOTAAL NEDERLAND 4457 4801 5704 5905 735 762 847 842 16.5 15.9 14.8 14,3 14

7.4 Oordeel SCEN-arts (laatste consultatie) Oordeel LAATSTE consultatie Aantal voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Aantal NOG NIET voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Aantal NIET voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Almere 4 8 8 8 1 2 2 2 0 0 1 1 Amstelland Aalsmeer 3 2 3 3 0 0 1 0 0 0 0 1 Amsterdam 20 28 22 23 2 2 4 3 0 0 0 0 Arnhem 13 12 15 17 1 2 1 3 1 1 0 0 Delft en Westland 4 5 6 3 1 1 0 1 1 0 0 1 Drenthe 12 11 12 14 4 3 7 4 1 0 1 0 Friesland 14 11 18 17 4 9 1 1 0 1 1 1 Geld. Vallei Rivierenland 8 8 8 9 1 0 1 1 0 0 0 0 Gooi Eemland NW Vel.e 15 20 17 17 3 2 4 1 1 0 0 0 Groningen 17 15 17 18 1 1 4 2 1 1 0 1 Haaglanden 10 11 18 15 0 2 0 2 2 1 2 1 Haarlemmermeer 1 3 4 1 2 0 0 2 0 0 0 1 Holland Noord 17 17 19 32 3 1 4 1 2 3 3 0 IJmond M - Kennemerland 3 6 3 6 0 0 2 0 0 0 0 0 Midden Brabant 15 10 12 13 0 3 1 0 1 0 2 0 Nieuwe Waterweg Nrd 9 3 5 7 0 2 5 1 0 0 1 0 Nijmegen 18 14 19 20 0 3 2 3 0 1 3 1 Noord-Brabant NO 17 14 14 15 2 0 2 1 0 0 1 0 N en M - imburg 10 14 8 11 6 1 4 2 2 1 2 1 Oude IJssel 3 6 5 3 3 0 1 1 1 1 2 1 Rijnland Midden Holland 13 10 8 13 0 2 5 2 0 0 0 0 Rotterdam 14 13 17 20 2 3 2 0 0 0 0 1 TOTAAL NEDERLAND 365 360 387 425 62 63 70 43 16 19 27 23 15

Vervolg oordeel SCEN-arts (laatste consultatie) Oordeel LAATSTE consultatie Aantal voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Aantal NOG NIET voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen Aantal NIET voldaan aan alle zorgvuldigheidseisen SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Stedendriehoek 11 14 14 15 3 1 1 0 1 2 1 2 Twente 17 14 14 18 3 1 5 0 0 1 0 2 Utrecht 14 18 15 21 6 2 3 2 0 1 3 3 West Brabant 18 12 17 17 0 6 3 1 1 1 1 3 Zeeland 15 14 12 12 1 2 1 3 0 0 2 0 Zuid-Holland Zuid 10 11 10 13 1 1 0 1 0 0 0 1 Zuid Kennemerland 8 4 8 8 3 5 0 1 0 0 0 0 Zuid Limburg 13 16 16 17 4 3 3 0 0 3 0 0 Zuidoost Brabant 9 9 13 11 4 2 1 3 1 1 1 0 Zwolle Flevoland 10 7 10 8 1 1 0 0 0 0 0 0 TOTAAL NEDERLAND 365 360 387 425 62 63 70 43 16 19 27 23 16

7.5 Redenen (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen (laatste consultatie) LAATSTE Consultatie Aantal geen ondraaglijk lijden Aantal geen uitzichtloos lijden Aantal geen vrijwillig verzoek Aantal geen weloverwogen verzoek Aantal behandelingsmogelijkheden onvoldoende geprobeerd SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Almere 0 2 1 3 0 0 0 1 1 0 1 0 0 0 1 2 0 0 0 0 Amstell. / Aalsmeer 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Amsterdam 1 0 2 2 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 Arnhem 0 2 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 Delft en Westland 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 0 1 1 0 0 1 Drenthe 3 2 4 2 1 0 1 0 2 0 0 0 0 0 2 1 0 1 2 1 Friesland 2 8 1 0 0 2 1 0 0 1 0 0 1 1 0 1 0 0 1 0 Geld. Vall./Rivierenl 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 Gooi Eeml / NW Vel 3 2 1 1 1 0 1 0 0 0 0 0 1 0 2 0 1 1 0 0 Groningen 2 2 1 2 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 1 1 0 0 2 1 Haaglanden 1 1 2 0 0 2 2 0 1 1 0 0 2 1 1 1 1 0 1 2 Haarlemmermeer 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 0 0 0 2 Holland Noord 4 3 4 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 1 0 0 0 4 0 IJmond M-Kennem 0 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Midden Brabant 0 3 3 0 1 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 Nwe Waterweg Nrd 0 1 3 0 0 0 0 1 0 0 0 0 0 0 1 0 0 1 1 0 Nijmegen 0 2 3 3 0 0 0 1 0 2 1 0 0 2 2 0 0 0 0 0 Noord-Brabant NO 1 0 2 0 0 0 1 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 1 1 N en M - Limburg 6 1 3 3 0 0 2 1 0 0 2 0 1 1 2 0 1 0 0 0 Oude IJssel 3 0 2 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 2 1 1 0 0 0 Rijnl. M-. Holland 0 2 4 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 1 0 1 Rotterdam 2 0 2 1 0 2 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 TOTAAL NEDERLAND 44 53 61 34 4 12 11 8 6 7 5 1 22 22 23 23 23 11 11 16 17

Vervolg redenen (nog) niet voldaan aan zorgvuldigheidseisen (laatste consultatie) LAATSTE Consultatie Aantal geen ondraaglijk lijden Aantal geen uitzichtloos lijden Aantal geen vrijwillig verzoek Aantal geen weloverwogen verzoek Aantal behandelingsmogelijkheden onvoldoende geprobeerd SCEN regio 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 2011 2012 2013 2014 Stedendriehoek 2 1 1 1 0 1 0 1 1 2 0 0 1 2 0 0 0 1 1 0 Twente 2 1 5 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 2 0 0 0 1 Utrecht 0 3 5 1 1 0 1 0 1 0 0 0 0 0 1 3 2 0 1 2 West Brabant 1 6 2 3 0 3 0 2 0 0 0 0 0 1 3 1 0 0 0 1 Zeeland 1 1 3 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 2 0 1 0 0 1 1 Z-Holland Zuid 1 1 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Zuid Kennemerland 1 4 0 1 0 0 0 0 0 0 0 0 1 1 0 0 0 0 0 0 Zuid Limburg 2 2 3 0 0 1 0 0 0 1 0 0 3 4 0 0 0 2 0 0 Zuidoost Brabant 1 1 1 2 0 0 1 0 0 0 0 1 3 1 1 0 2 1 0 0 Zwolle Flevoland 1 1 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 TOTAAL NEDERLAND 44 53 61 34 4 12 11 8 6 7 5 1 22 22 23 23 11 11 16 16 18

19