voedingsadviezen na gastric bypass 1
2
VOEDINGSADVIEZEN NA GASTRIC BYPASS Inleiding Na de gastric bypass operatie ontstaat er een kleine maag. De hoeveelheid voedsel die men daarna per maaltijd kan innemen is daardoor sterk beperkt. Tevens wordt het voedsel dat men eet minder goed verteerd en minder goed opgenomen door de darmen. Dit alles betekent een lagere calorieënopname in het lichaam en dus afvallen in gewicht. Uw eet- en drinkgewoonten na de gastric bypass vragen dan ook wat aanpassing. Dit is zeer belangrijk voor het succes van de operatie en voor het behoud van uw gewichtsverlies op langere termijn. Door u niet aan te passen kunt u zelf verantwoordelijk zijn voor het uitblijven van gewichtsverlies of het weer toenemen in gewicht na een aanvankelijke gewichtsdaling! 3
Beperking volume Onmiddellijk na de ingreep bedraagt de maaginhoud ongeveer één tot twee eetlepels. Op korte termijn neemt dit toe tot één koffiekopje. Op langere termijn kan dit één soepkop/klein ontbijtbordje gaan bedragen en blijft daarna stabiel. Het opnieuw oprekken van de kleine maag of dunne darm, met het weer steeds meer kunnen eten dan gewenst, is het gevolg van regelmatig/continu teveel eten. Een belangrijke aanpassing in uw eet- en drinkgedrag na de gastric bypass is dan ook het stoppen met eten zodra u een volgevoel ervaart. Begin na ontslag uit het ziekenhuis daarom ook onmiddellijk met vast voedsel in plaats van pap, yoghurt, drinkontbijt, enz., mede om dit volle gevoel beter te leren herkennen. Gedurende de eerste vier weken na de operatie lichtverteerbaar voedsel gebruiken, zoals: geroosterd brood, beschuit, cracker, knäckebröd, rijstwafel, zacht of rijp fruit, gekookte vis en zacht gebraden vlees, aardappelpuree en gekookte groenten. Gebruik nog geen: rauwe groenten en zwaar verteerbare groenten zoals rode kool, boerenkool, witte kool, savooienkool, spruitjes, prei, ui, ook nog geen sterk gekruid voedsel zoals nasi en bami. 4
Traag eten en goed kauwen Ga altijd aan tafel zitten om te eten, neem een rechte houding aan en probeert u zich te ontspannen. Neem er voldoende tijd voor. Door langzaam te eten herkent u het volle gevoel beter en eet u niet teveel. Eet u toch teveel en te snel, dan kan dit aanleiding geven tot misselijkheid, braken, pijn ter hoogte van het borstbeen en/of tussen de schouderbladen. U dient ongeveer 20 minuten over een maaltijd te doen. U neemt kleine hapjes, die zeer goed gekauwd moeten worden om een moeilijke passage van het voedsel te voorkomen. Kijk daarom tijdens het eten geen tv, lees geen krant en eet niet voor de computer. Zorg voor een ontspannen sfeer aan tafel, omdat ook stress vaak aanleiding geeft tot braken. Probeer na het eten even rust te nemen, zodat het voedsel niet te snel doorzakt naar de darmen. 5
Keuze van voedingsmiddelen Suiker en de suiker uit suikerbevattende voedingsmiddelen worden na een bypass operatie zeer snel opgenomen in de dunne darm, waardoor ze dumpingklachten geven. Deze klachten uiten zich in de vorm van misselijkheid, buikkrampen, diarree, futloosheid, zweten, versneld hartritme en duizeligheid en kunnen niet verholpen worden. Ze moeten vanzelf overgaan, wat enkele uren kan duren. Met name vloeibare gesuikerde producten geven deze klachten snel, zoals gewone frisdranken, puur en ongezoet vruchtensap, Ice tea, gewone chocolademelk, gezoete melk- en yoghurtdranken, thee of koffie met suiker, milkshake, enz. Ook chocoladeproducten, ijs en andere zoete producten die smelten in de mond geven snel dumpingklachten. U kunt deze klachten voorkomen door bovengenoemde producten niet te gebruiken, door het vermijden van grote hoeveelheden koek, snoep, gebak en door geen suiker toe te voegen aan thee en koffie. Het gebruik van zoetstoffen in dranken is toegestaan, evenals light frisdranken met maximaal 5 Kcal/100 ml (zie hiervoor de aanduiding op de verpakking), water eventueel met suikervrije siroop, ongezoet vruchtensap aangelengd met water, bouillon, tomaten- of groentesap. 6
Let op met vet en vette voedingsmiddelen! Vetten worden minder goed verteerd na de bypass operatie en daardoor minder goed opgenomen. Hierdoor zal de ontlasting na een te vette maaltijd of vette hap, meer vet bevatten dan normaal en daardoor dunner zijn van samenstelling. Wees dus zeer matig met het gebruik van vet om diarree te voorkomen. In sommige gevallen kan er sprake zijn van te harde ontlasting en kan het nodig zijn de hoeveelheid vet in de voeding iets te verhogen, bv in de vorm van een extra lepel olijfolie. Overleg dit altijd met uw diëtist. Maaltijdfrequentie: Leer uzelf aan dat er 6-7 eetmomenten moeten zijn. Deze bestaan uit drie hoofdmaaltijden: Ontbijt, lunch en warme maaltijd, bij voorkeur bestaande uit vast voedsel, om een te snel hongergevoel te voorkomen. Daarnaast maximaal 3-4 kleine tussendoortjes, bijvoorbeeld een stuk vers fruit, een glas karnemelk of yoghurt, een cracker, een beschuit, een granenkoek, een plak ontbijtkoek, enz. Deze tussendoortjes zijn van groot belang en noodzakelijk om zich tussen de maaltijden niet moe, slap, slaperig te voelen en om hoofdpijn te voorkomen, ten gevolge van een te laag bloedsuikergehalte. Tevens dienen deze tussendoortjes om het afvallen te bevorderen. 7
Voldoende drinken Drink minstens 1½ - 2 liter, goed gespreid over de dag, in kleine slokjes. Tot ca. 15 minuten vóór de maaltijden mag u drinken. Drink niet tijdens de maaltijden. Na de maaltijden moet u 30 tot 60 minuten wachten voordat u weer kan/mag drinken. Drinken bevordert namelijk het wegspoelen van het voedsel naar de dunne darm, waardoor men meer kan eten en er bovendien eerder dumpingklachten zullen ontstaan. Drink niet wanneer u zich misselijk voelt. Extra vochtinname op dat moment zal uw misselijkheid alleen doen toenemen, met kans op braken. Dranken met koolzuur kunnen een opgezet gevoel, darmborrelingen en/of aanleiding tot boeren geven. Schenk deze dranken daarom even van te voren uit, zodat de meeste koolzuur kan verdwijnen. Drink om deze reden nooit uit een flesje of uit een blikje. Alcoholische dranken worden na de operatie veel sneller opgenomen in het bloed. Probeer deze dranken daarom zoveel mogelijk te vermijden. 8
Gezonde voeding Aangezien u na een gastric bypass beperkte hoeveelheden kunt eten en er ook een verminderde opname van voedingsstoffen in de darmen plaatsvindt, is het van groot belang dat u uw maaltijden zo gezond en gevarieerd mogelijk samenstelt. Dit om in een goede voedingstoestand te blijven en u fit te blijven voelen. Een richtlijn voor uw voeding per dag: 1½ - 2 liter vocht 2-3 sn. brood, bij voorkeur volkorenbrood besmeerd met dieetmargarine (magere) kaas en (magere) vleeswaren 1 2 eetlepels aardappelen/(zilvervlies) rijst/(volkoren) pasta 3 4 eetlepels groenten 75 gram vlees of vis of ei (50 gram bij de warme maaltijd, 25 gram bij de broodmaaltijden) te bereiden in vloeibaar bak- en braadvet of (olijf)olie 1-2 porties fruit 2 3 bekers van een melkproduct Niettemin is het noodzakelijk iedere dag een multivitamine- en mineralenpreparaat te gebruiken, met 100% van de ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid. Dit kunt u zonder voorschrift kopen bij apotheek of drogist. Overleg met uw diëtist welke u het beste kunt gebruiken. 9
Individueel Sommigen kunnen bepaalde voedingsmiddelen niet meer verdragen, terwijl anderen alles kunnen eten. Door te starten met hele kleine hoeveelheden kunt u de verschillende voedingsmiddelen uitproberen. Indien u een voedingsmiddel niet verdraagt kunt u het later nog eens proberen. Bij herhaaldelijk ongemak kunt u het voedingsmiddel beter laten staan. Voorkom echter dat u te eenzijdig gaat eten! Meer informatie Heeft u vragen of wenst u meer informatie dan kunt u contact opnemen met de diëtist. ZorgSaam Zeeuws-Vlaanderen Tel: 0117-459072 of 0115-674502 E-mail: dietist@zzv.nl 10
11
12 304511.01.13