Ondervoeding een zaak van gewicht

Transcriptie

1 Ondervoeding een zaak van gewicht

2 2

3 Inleiding Ondervoeding door ziekte komt in het ziekenhuis veel voor. Daarom besteedt ook de Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas hier extra aandacht aan onder het motto Ondervoeding een zaak van gewicht. Ziek zijn is topsport Wie ziek is, moet extra letten op z n eten en drinken. Veel mensen denken dat je bij ziek zijn niet veel hoeft te eten, omdat je toch niet veel doet. Het tegendeel is waar. Net als bij zware inspanning verbruikt het lichaam bij ziekte meer voedingsstoffen en energie bijvoorbeeld door braken, diarree of wonden. Ziek zijn kan het patroon van eten en drinken behoorlijk verstoren. Het kan zijn dat u meer moeite krijgt met eten door misselijkheid, benauwdheid, nuchter blijven voor diverse onderzoeken, maar bijvoorbeeld ook door emoties. Uw smaak kan eveneens veranderen door ziek zijn of medicijngebruik. Als u goed eet en voldoende drinkt, heeft dat meestal tot gevolg dat uw herstel sneller verloopt en het effect van de behandeling groter is. Daarnaast kan uw weerstand toenemen waardoor u minder snel infecties oploopt. Wat betekent goed eten? Per dag betekent dat minimaal gebruikmaken van: Brood: tenminste 3 sneetjes Kaas: 2 plakken Vleeswaren: 2 plakken Melk en melkproducten: 3 bekers of porties Fruit of vruchtensap: 2 stuks of 2 glazen Vlees, vis, kip, vegetarisch: 100 gram (= normaal portie) Aardappelen, pasta, rijst of peulvruchten: 2-3 stuks / 2-3 opscheplepels (= normaal portie) Groente: 3-4 opscheplepels Boter, margarine: tenminste 30 gram 3

4 In plaats van 1 snee brood kunt u nemen: 2 beschuiten of 2 crackers of 1 schaaltje pap. In plaats van vlees of vis bij de warme maaltijd kunt u nemen: een omelet, vegetarisch gerecht, extra vleeswaren of kaas bij het brood of uit het vuistje of een gekookt ei. Wat te doen bij weinig trek? Lukt het niet om bovenstaande hoeveelheden tijdens de maaltijden te gebruiken, neem dan vaker iets tussendoor zoals een schaaltje vla of een extra toetje, fruit of vruchtenmoes, een snee brood of beschuit met beleg. Verdeel uw voeding meer over de hele dag, bijvoorbeeld elke twee uur een kleine (tussen)maaltijd. Daarnaast is het goed om te weten dat soep, bouillon, koffie en thee een vol gevoel geven en weinig voedingsstoffen opleveren. Wat betekent voldoende drinken? Per dag tenminste anderhalve liter vocht gebruiken om de nieren goed te laten werken en alle afvalstoffen te verwijderen. Dat komt overeen met ongeveer 10 glazen, 8 bekers of 12 kopjes. Ouderen boven de 65 jaar hebben zelfs bijna twee liter nodig, oftewel ongeveer 12 glazen, 10 bekers of 14 kopjes. Als u het drinken regelmatig over de dag verdeelt en steeds tussendoor tenminste 2 glazen/bekers vocht neemt, komt u gemakkelijk aan de gewenste hoeveelheid. U drinkt voldoende als u regelmatig kunt plassen en uw urine licht van kleur is. Screening op ondervoeding Bij opname in het ziekenhuis zijn u vragen gesteld over uw gewichtsverloop en uw eetlust. De verpleegkundige kan hiermee beoordelen of er gedurende de ziekenhuisopname een risico bestaat op ondervoeding. Als dit het geval is, krijgt u energierijke hoofdmaaltijden en per dag een aantal eiwitrijke en energierijke tussendoortjes extra aangeboden. Vraag hier ook naar. Het kan uw voedingstoestand op peil houden of verbeteren, zodat u niet of minder afvalt en een betere weerstand opbouwt. Bij alle patiënten met (een risico op) ondervoeding zal gedurende de opname gelet worden op de voedingsintake. 4

5 Dit houdt in dat de verpleegkundige en de voedingsassistent bijhouden hoeveel u eet en wat u eventueel aan tussendoortjes krijgt. Het blijft te allen tijde van belang om goed te eten en voldoende te drinken tijdens uw ziekenhuisopname! Extra tussendoortjes Als u in aanmerking komt voor extra tussendoortjes, dan kunt u een keuze maken uit diverse soorten in de vorm van volle melkproducten, broodproducten, hartige- en zoete producten. Elk tussendoortje bevat een ruime hoeveelheid calorieën en eiwit. U kunt uw keuze kenbaar maken bij de voedingsassistent op de afdeling als ze bij u langs komt. Het kan dus zijn dat u wel tussendoortjes aangeboden krijgt en uw kamergenoten niet. Het lekkers is echter wel alleen voor u bedoeld. U heeft het nodig! Meer eiwitten en energie in de voeding Dit kunt u bereiken door: regelmatig (volle)melkproducten, volle (vruchten)yoghurt en/of vla of vruchtenmoes/-sap tussendoor te gebruiken dubbel beleg op brood te nemen als bijvoorbeeld volvette kaas, vleeswaren ruime portie vlees of vis of vleesvervanger bij de maaltijd(en) kiezen geen magere, halfvolle, halva- of lightproducten te gebruiken bij de broodmaaltijden (dieet)margarine of roomboter in plaats van halvarine te nemen gebruik te maken van pap en toetjes die in de keuken worden verrijkt met extra voedingsstoffen Door regelmatig, kleine maaltijden en eiwitrijke en energierijke tussendoortjes te gebruiken, lukt het beter om meer energie en voedingsstoffen binnen te krijgen. Let op: als u dieetrichtlijnen en/of een vochtbeperking heeft of krijgt, houdt u zich dan aan deze persoonlijke adviezen! 5

6 Gewicht Het lijkt soms wel dat afvallen bij een ziekenhuisopname hoort. Maar gewichtsverlies kan een aanwijzing zijn dat u te weinig eet en dat u daardoor onvoldoende voedingsstoffen binnenkrijgt. Zo loopt u het risico om ondervoed te raken. Heeft u het gevoel dat u de laatste tijd (ongewenst) bent afgevallen, geef dat dan door aan uw arts of verpleegkundige. Vraag of u gewogen kunt worden. Het is belangrijk dat u tenminste één keer per week gewogen wordt. Persoonlijk advies van de diëtist Als het u niet lukt voldoende te eten of als u fors (ongewenst) gewicht verloren heeft, dan kan het zijn dat de diëtist bij u langskomt. Zij bekijkt samen met u uw voeding qua samenstelling en voedingsbehoeften. Zij bekijkt of aanpassingen nodig zijn om een zo goed mogelijke voedingstoestand te bereiken, rekening houdend met uw ziekte en behandeling en uw eventuele wensen en mogelijkheden. 6

7 Tot slot Mocht u na het lezen van deze brochure nog vragen hebben over uw voeding, dieetvoorschriften of de volwaardigheid van uw voeding, dan kunt u altijd terecht bij de voedingsassistent op de afdeling, de verpleegkundige of de diëtist. 7

8 Ommelander Ziekenhuis Groep, locatie Lucas Gassingel CX Winschoten Postbus RA Winschoten Telefoon: Web: LS (01-13) DIE