Het ComeON! project Richtlijnen voor senioren vrijwilligers The ComeON! project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein. 538254-LLP-1-2013-1-IT-GRUNDTVIG-GMP
Inhoud Voorwoord voor senioren vrijwilligers uit de buurt...errore. Il segnalibro non è definito. 1. Wat is het ComeON! project?...errore. Il segnalibro non è definito. 2. Het ComeON! traject...errore. Il segnalibro non è definito. 3. Een paar praktische suggesties...errore. Il segnalibro non è definito. 2
Voorwoord voor senioren vrijwilligers uit de buurt Beste buurtbewoner, Bedankt en leuk dat u meedoet met het Europese ComeON! project. De richtlijnen in deze handleiding geven u de informatie die u nodig hebt om mee te doen met het ComeON! project gedurende de komende maanden. Binnen het ComeON! project worden buurtbewoners van 55 jaar en ouder aangeduid als senior. Wij zijn ons ervan bewust dat de meeste van u zich niet oud voelen, echter kun je wel degelijk spreken van een andere generatie wat een belangrijk aspect is voor het ComeON! project. U maakt deel uit van een intergenerationeel team, die zich gaat inzetten voor een succesvol sociaal vernieuwend project op wijkniveau, onder leiding van een coördinator. Samen met studenten en andere buurtbewoners wordt er een uitdaging of wens geïdentificeerd en werken jullie aan de project ontwikkeling en uitwerking hiervan. Samen met het team treedt u op als vertegenwoordiger van maatschappelijke verandering op lokaal niveau. De educatieve aanpak van het ComeON! traject zorgt voor een leerzame, grensverleggende uitdaging. Zo combineert het: 1) experimenteel leren (i.e., leren door deel te nemen aan een project in de praktijk), 2) intergenerationele solidariteit (i.e., leren van de jongere generatie), 3) fysieke en virtuele activiteiten, en 4) theorie en praktijk. Het traject is afwisselend en erop gericht op een leuke manier vertrouwen en saamhorigheid te creëren tussen de verschillende generaties. 3 Als onderdeel van het ComeON! project is er een online platform die de gelegenheid geeft jullie project te promoten en kennis uit te wisselen met vrijwilligers van de partnerlanden in Europa. Dit kan zich ontwikkelen tot een online community voor vrijwilligers uit Europa - en verder. Uw betrokkenheid zal een positief effect hebben op alle betrokkenen: uzelf, de studenten en de wijk. Als senior met veel levenservaring kunt u bijdragen aan de kennis en ervaring binnen het team. Daarnaast is uw betrokkenheid met de wijk van groot belang om vanuit de lokale situatie en behoeftes te werken aan het maatschappelijk innovatieve project. Van de andere kant kunt op technisch vlak wellicht van de jongere generatie leren. U zult uw sociale vaardigheden (nog) beter ontwikkelen (communicatie vaardigheden, probleemoplossend vermogen, creativiteit, etc.) en het contact met jongeren versterken, waardoor u groeit als actief burger ten voordele van uzelf, en de gemeenschap. Tot slot, het ComeON! project is bedoeld als een avontuur. Het traject en de richtlijnen zijn dan ook niet vaststaand, heeft u ideeën of suggesties voor het project, dan staan wij hier voor open. Flexibiliteit, open-minded -heid, fantasie en humor zijn meer dan welkom binnen het programma en zorgen voor plezier en een waardevolle ervaring voor u, het team en de buurt. Maak u klaar om sociaal vernieuwer te worden!
1.Wat is het ComeON! project? Het ComeON! project stimuleert actief burgerschap door middel van het inzetten van intergenerationele vrijwilligers waar u een belangrijke rol in speelt. 4 Vandaag de dag zorgen ontwikkelingen in technologie voor een verandering in manieren van leren, werken en leven in het algemeen. Daarnaast spelen maatschappelijke veranderingen zoals de vergrijzing, de economische crisis en werkloosheid onder jongeren een grote rol in het leven van jong en oud. Om hierop in te spelen, en de kloof tussen jong en oud te verkleinen is het meer dan ooit van belang om nieuwe methoden te ontwikkelen die iedereen, ongeacht leeftijd, de mogelijkheid geeft een (actieve) rol binnen de samenleving te spelen.
Het ComeON! project ontwikkelt nieuwe vormen van vrijwiligerswerk om actief burgerschap te stimuleren bij zowel ouderen als jongeren. Het project streeft naar persoonlijke en sociale groei van de jongere en oudere vrijwilligers en ondersteunt hen bij het opzetten van opkomende wijkgerichte, intergenerationele initiatieven. De intergenerationele teams delen kennis, ervaring, motiviatie en energie om samen wensen en uitdagingen in hun buurt te identificereren en hiermee aan de slag te gaan. Hiermee wordt niet alleen winst gehaald in de buurt zelf, maar wordt ook de sociale cohesie vergroot en heeft het baadt bij de solidariteit door het wegnemen van vooroordelen tussen de verschillende generaties. Het programma biedt prikkelende leermogelijkheden aan voor jong en oud om te leren van interactieve face-to-face methodes en virtuele fora. De deelnemers leren over, en ondergaan de verschillende manieren van het persoonlijke en virtuele aspect - die wanneer samengevoegd tot interessante sociale vernieuwing kunnen leiden. Het ComeON! project zet zich in voor een verbreding van de manier van leren en de omgeving waarin wordt geleerd. Leren in de buurt, in groepjes en van anderen in dit geval senioren buurtbewoners en studenten. Op deze manier wordt waardevolle kennis opgedaan die breed ingezet kan worden. Het ComeON! project wordt gelijktijdig in vijf Europses landen uitgevoerd: Hongarije, Italië, Roemenië, Spanje en Nederland. Het traject bestaat uit scholieren en studenten in de leeftijd van 16 tot 24 jaar en senioren buurtbewoners van 55 jaar en ouder. Zij worden begeleid door experts van lokale organisaties. Elke deelnemer ontvangt een certificaat van deelname aan het ComeON! project aan het eind van het traject. 5
2. Het ComeON! traject Het ComeON! traject streeft ernaar intergenerationele teams samen te stellen die in staat zijn sociaal innovatieve projecten te ontwikkelen ter verbetering van hun buurt. 6 Het ComeON! traject wordt geïmplementeerd in lokale organisaties die werken met scholieren en studenten en contact hebben met senioren buurtbewoners. Zij nemen de begeleiding en coördinatie van het intergenerationele team op zich. Het traject wordt projectmatig uitgevoerd: in elk land werken studenten en senioren samen, op hun eigen manier, maar allemaal binnen dezelfde kaders van het ComeON! project, aan innovatieve projecten ter verbetering van hun buurt. Elk deelnemend land heeft in ieder geval één team die minimaal één project uitwerkt.
De aanpak van het ComeON! project zorgt voor een leerzame uitdaging. Zo combineert het: 1) experimenteel leren (i.e., leren door deel te nemen aan een project in de praktijk), 2) intergenerationele solidariteit (i.e., leren van de jongere generatie), 3) fysieke en virtuele activiteiten (in de klas en de buurt, als ook online), en 4) theorie en praktijk (theoretische kennis en directe ervaring met innovatieve buurtgerichte projecten). Het virtuele aspect van ComeON! is het online platform www.phyrtual.org, die de kennis en ervaring verzameld en ter beschikking stelt van iedereen die werkt aan sociaal innovatieve projecten. Hierdoor ontstaat er niet alleen een gemeenschap van vrijwilligers en betrokkenen van alle deelnemende ComeON! landen, maar wereldwijd een online ontmoetingsplaats voor mensen die werken aan of geïnteresseerd zijn in vergelijkbare projecten. De kern van het project is een overkoepelende wens of uitdaging voor de buurt die door het team gedragen wordt. Misschien is dit voor de hand liggend, of moet hiervoor op onderzoek uit worden gegaan. Zodra er een wens of uitdaging is geïdentificeerd worden mogelijke oplossingen aangedragen en geëvalueerd op haalbaarheid alvorens een keuze te maken. Zodra er overeenstemming is over de oplossing gaat het team aan de slag met het maken van een strategie en een projectplan, met de benodigde stappen en randvoorwaarden. Nadat dit is goedgekeurd is het tijd om de buurt in te gaan en jullie plan te presenteren aan stakeholders die relevant zijn voor de ontwikkeling, uitvoering en implementatie van het project. Het doel is om interesse te wekken en samenwerking te stimuleren om de noodzakelijke middelen (intellectueel, facilitair en/of financieel) te verkrijgen. 7 Het traject bestaat uit 6 units die leerzaam en leuk zijn opgezet (zie pagina 9). Elk onderdeel bestaat uit verschillende onderdelen die al dan niet samen worden getrokken, of opgesplitst afhankelijk van het team en de geïdentificeerde wens of uitdaging waaraan gewerkt gaat worden. Dit gebeurt in overleg met het team. De aangegeven uren zijn slecht een richtlijn. Het eerste deel van het traject Ideevorming (units 0 t/m 3) bestaat uit teambuilding activiteiten, gericht op socializen, discussie, reflectie en samenwerken. Het eerst onderdeel hiervan is het samenstellen van het intergenarationele team van jonge en oudere vrijwilligers. Aangezien dit waarschijnlijk de eerste keer is dat u deel uitmaakt van een intergenerationeel team, is dit een uitgelezen kans om te leren van de andere deelnemers, of het nu gaat om ICT of levenslessen. Het tweede deel van het traject Implementatie (units 4 en 5) focust op de implementatie van het sociaal innovatieve project in de buurt. De samenwerking, de verschillende
invalshoeken, kennis en ervaring binnen het intergenerationele team zullen het project kracht bijzetten. Het streven is om een positief effect te geven aan de buurt en dit fysiek in de praktijk en virtueel op het wereldwijde web verder uit te zetten. Aan het begin van het traject zal de coördinator u vragen een simpele vragenlijst in te vullen als 0-meting van de uw competenties. Aan het eind van het traject vult u opnieuw de vragenlijst in, zodat er geëvalueerd kan worden hoeveel er is geleerd tijdens het traject, en wat het nog meer heeft opgeleverd. Voel u vrij om ten alle tijden feedback te geven, problemen aan te kaarten of suggesties ter verbetering van het programma te doen gedurende het hele traject. Dit is een pilot, op basis van uw evaluatie en ervaring kunnen we de inhoud en aanpak voor een volgende keer bijstellen. 8
9
3. Een paar praktische suggesties Een goede vrijwilliger moet geduldig zijn en moet weten hoe om hulp te vragen. Continuïteit De inhoud en structuur van het ComeON! traject is zorgvuldig ontwikkeld, en uitgezet met een bepaald ritme. Om optimaal gebruik te maken van het programma en een succesvol resultaat te boeken is het dus van belang om geen lessen te missen. Plan de bijeenkomsten in, en zorg dat u op tijd aanwezig bent. Ondanks dat het traject een leuke uitdaging is en op vrijwillige basis, heeft het wel degelijk een serieus karakter. Iedereen heeft een taak binnen het team, die van belang is en gerespecteerd moet worden. Leer meer Wees niet bang om vragen te stellen. Uw teamleden of de begeleider zullen uw vraag beantwoorden. Ook als u denkt dat iedereen het heeft begrepen en u de enige bent die het niet kan volgen, twijfel niet om verheldering te vragen. Andere teamleden zullen wellicht met dezelfde vragen zitten, en dezelfde angst om ze niet te vragen. Daarnaast kan het handig zijn om aantekeningen te maken tijdens de bijeenkomsten. Het helpt u te onthouden wat er is gezegd, en kunt u het thuis nog eens doornemen. Samenwerking met de studenten Een van de belangrijkste aspecten van het ComeON! project is de intergenerationele samenwerking binnen het team. Wat kan er van elkaar geleerd worden, en welke vooroordelen kunnen er weggenomen worden bij de andere generatie. In de eerste plaats zijn jullie allemaal collega s (in de tweede plaats wellicht vrienden), die samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Problemen die ontstaan komen grotendeels voort uit miscommunicatie. Fricties binnen het team moeten worden opgelost op een volwassen manier. Ruzie of terugtrekking uit het team is schadelijk voor de sfeer en kan het verdere verloop en succes van het project in gevaar brengen. 10 TIPS Onthoud dat u een belangrijke rol speelt binnen het team en neem uw verantwoordelijkheid. Geduld is een schone zaak Wees niet bang om aan te geven als u iets niet snapt en stel vragen. Uw mening is belangrijk. Twijfel niet om deze te uiten. Luister naar elkaar. Andermans mening is ook belangrijk. Ga hier respectvol mee om, ook als u het er niet mee eens bent. Help anderen. Binnen ComeON! is iedereen leerling en leraar tegelijkertijd. Wees jezelf, maar wees ook onderdeel van het team Heb LOL!
Dan rest er alleen nog u een geweldig ComeON! project te wensen!!!!! 11