Jaarverslag 2008 1
Inhoud Voorwoord directie 5 Evides Waterbedrijf - Introductie 7 Bericht van de Raad van Commissarissen 8 Verslag van de directie Focus op de klant; Evides Drinkwater 11 Maatwerk in water werpt vruchten af; Evides Industriewater 16 Voortbouwen op brede basis; Maatschappelijk verantwoord ondernemen 20 Volop in ontwikkeling; Personeel en organisatie 23 Corporate Governance 26 Risico s in kaart; Risicobeheersing en -management 27 Vooruitzichten 29 Deelnemingen 30 Financiën 31 Jaarrekening 2008 Geconsolideerde balans 36 Geconsolideerde winst- en verliesrekening 37 Kasstroomoverzicht 38 Algemene toelichting en grondslagen van waardering en resultaatbepaling 39 Toelichting op de geconsolideerde balans 42 Toelichting op de geconsolideerde winst- en verliesrekening 47 Vennootschappelijke balans 49 Vennootschappelijke winst- en verliesrekening 50 Toelichting op de vennootschappelijke balans 51 Toelichting op de vennootschappelijke winst- en verliesrekening 52 Overige gegevens Winstbestemming 53 Accountantsverklaring 54 Bijlagen Kengetallen 57 Organisatiestructuur 58 Structuur deelnemingen 59 Nevenfuncties Raad van Commissarissen 60 3
4
Voorwoord van de directie In 2008 was Evides weer volop in beweging met veel ontwikkelingen binnen en buiten de organisatie. Op het vlak van drinkwater en industriewater zijn grote stappen gezet en goede resultaten geboekt. De synergie tussen beide bedrijfstakken is goed zichtbaar en uit zich vooral in kennis en cultuur en operationeel. Ook in internationaal opzicht zijn de activiteiten groeiend. Vanaf 1 januari 2008 zijn de tarieven voor de huishoudelijke klant als gevolg van de goede resultaten de voorgaande jaren met 5% verlaagd. Inmiddels vinden de klantcontacten en facturering voor nagenoeg al onze drinkwaterklanten in Zuid-Holland plaats uit naam van Evides. Hierdoor is de naamsbekendheid in deze regio meer dan verdubbeld. Binnen Drinkwater is de ingezette koers van Operational Excellence nog verder doorgevoerd. Met als doel de leveringszekerheid verder te verbeteren, zijn diverse projecten voor onderhoud en vernieuwing uitgevoerd en opgestart. Om ook tijdens calamiteiten te kunnen zorgen voor continuïteit in de waterlevering, heeft Evides regelmatig een crisisoefening gehouden, zowel intern als met crisispartners. Industriewater ligt op koers en heeft een serie grootschalige DBFO-projecten (Design, Build, Finance & Operate) opgepakt voor klanten in de Botlek, Zeeland en Groningen. Vermeldenswaardig is het multibronnenbeleid in Zeeuws-Vlaanderen, waar water vanuit de Biesbosch, Sint Jansteen en een afvalwaterzuivering zal worden ingezet voor de productie van gedemineraliseerd water. Daarnaast is met de aanstelling van een vaste business development manager ook in Duitsland sprake van verdere marktontwikkeling. De activiteiten voor Vitens-Evides International B.V. en het klantenfonds Water for Life zijn verder uitgebreid. Met geld, kennis en menskracht dragen we bij aan het realiseren van de Millennium Development Goals van de Verenigde Naties: het verbeteren van de watervoorzieningen en sanitatie voor mensen in ontwikkelingslanden. Inmiddels is er een groot aantal Evidesmedewerkers dat regelmatig in het buitenland werkzaamheden verricht voor de internationale bv en het klantenfonds. Evides heeft een goed financieel resultaat weten te behalen. In 2008 is een omzet geboekt van 299,8 miljoen, wat een resultaat geeft van 55,7 miljoen. Vanwege de oplevering van een nieuw project is het grootste deel van dit resultaat toe te schrijven aan Industriewater. Vanwege een tariefsverlaging in het drinkwater is het resultaat lager dan in 2007, maar wel conform de begroting voor 2008 en passend in ons beleid om constante lage tarieven voor drinkwater te handhaven. In 2009 vieren we het eerste lustrum van Evides; we mogen trots zijn op wat we gezamenlijk hebben bereikt. Het resultaat dat we het afgelopen jaar hebben geboekt is ook zeker een compliment waard. Tegelijkertijd willen en moeten we ons maximaal blijven inzetten om de positieve lijn van Evides vast te houden en verder uit te bouwen. Een uitdaging die we als Evides gezamenlijk aangaan, met het volle vertrouwen hierin succesvol te zijn. Peter Vermaat, Algemeen directeur Evides Waterbedrijf 21 april 2009 5
6
Introductie Evides Waterbedrijf Kerntaak Evides is een veelzijdig en innovatief waterbedrijf dat verschillende watersoorten levert uit diverse bronnen. Dagelijks levert Evides drinkwater aan circa 2,5 miljoen mensen in Zeeland, het zuidwesten van Zuid-Holland en de Brabantse Wal. Daarnaast produceert Evides water in uiteenlopende kwaliteiten voor grote industriële klanten in Nederland en Duitsland. Op een aantal locaties verzorgt Evides ook de zuivering van afvalwater. Evides is in 2004 ontstaan uit een fusie van Waterbedrijf Europoort en DELTA Water Bedrijf. De wortels van de onderneming liggen in de eerste waterbedrijven die rond 1874 ontstonden in Rotterdam en Vlissingen. Anno 2009 is Evides een solide combinatie van een robuuste drinkwaterpoot en een innovatieve industriewaterpoot. De bedrijfsonderdelen versterken en ondersteunen elkaar, waardoor een goede synergie ontstaat en Evides zich positioneert als een ondernemende en betrouwbare leverancier van hoogwaardig water. Jaarlijks wordt er circa 240 miljoen kubieke meter drink- en industriewater geproduceerd. Daarmee is Evides het op één na grootste drinkwaterbedrijf van Nederland en de grootste leverancier van waterdiensten aan de industrie in Nederland. Evides is voor 50% eigendom van Gemeenschappelijk Bezit Evides B.V. (gemeenten in Zuid-Holland Zuid) en voor 50% van DELTA N.V. Een uitstekende kwaliteit water en een hoge graad van leveringszekerheid, dat is waar Evides voor staat. De consument moet 24 uur per dag, 365 dagen per jaar kunnen vertrouwen op veilig, schoon en smakelijk drinkwater tegen een aanvaardbare prijs en met goede service. Industriële afnemers vinden in Evides een partner die waterdiensten op maat levert. Of het nu gaat om proceswater, afvalwaterzuivering of het hergebruik van gezuiverd afvalwater. Het is de missie van de ongeveer 550 medewerkers van Evides om deze belofte waar te maken. Iedere dag. Daarbij werken we onder andere aan: het adequaat inspelen op ontwikkelingen in de sector; voortdurende innovatie; samenwerking met publieke en private partners in de branche en in de waterketen; meer en betere drinkwatervoorzieningen in ontwikkelingslanden; duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen; aantrekkelijk werkgeverschap; een maatschappelijk aanvaardbaar rendement voor onze aandeelhouders. Verzorgingsgebied Evides levert drinkwater aan de volgende regio s/gemeenten: Albrandswaard, Barendrecht, Bergen op Zoom (alleen Halsteren en Lepelstraat), Bernisse, Binnenmaas, Borsele, Brielle, Capelle aan den IJssel, Cromstrijen, Delft, Den Haag (alleen Wateringse Veld), Dirksland, Dordrecht, Goedereede, Goes, s-gravendeel, Hellevoetsluis, Hulst, Kapelle, Korendijk, Maassluis, Middelburg, Middelharnis, Midden-Delfland, Noord-Beveland, Oostflakkee, Oud-Beijerland, Reimerswaal, Rotterdam (inclusief Hoek van Holland en de havens), Rozenburg, Schiedam, Schouwen-Duiveland, Sluis, Spijkenisse, Strijen, Terneuzen, Tholen, Veere, Vlaardingen, Vlissingen, Westland, Westvoorne, Woensdrecht en Zwijndrecht (alleen voormalig Heerjansdam). Kortom: Evides wil in al haar primaire processen uitblinken. Onze bedrijfsvoering is doelmatig en transparant, zodat we blijven behoren tot de top-3 van best presterende waterbedrijven in Nederland. Evides Industriewater is actief voor opdrachtgevers in de Benelux, maar ook daarbuiten zoals in Duitsland. 7
Samenstelling en profiel Bericht van de Raad van Commissarissen De Raad van Commissarissen (RvC) van Evides houdt toezicht op het beleid van de directie en de algemene gang van zaken en staat de directie met advies bij. De RvC bestaat uit zeven personen, benoemd door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders. In de profielschets van de Raad van Commissarissen is onder meer vastgelegd dat Evides bij de invulling van de RvC streeft naar een balans tussen kennis, ervaring en achtergrond van de individuele leden, alsook een ruime mate van affiniteit met de aard en cultuur van het bedrijf. In de RvC dient vakinhoudelijke kennis aanwezig te zijn op de volgende gebieden: drink- en industriewater, afvalwater en rioolwater, alsmede de hieraan gerelateerde industriële dienstverlening en dienstverlening op deze gebieden in ontwikkelingslanden; ondernemerschap, politiek, publiek-private verhoudingen, juridische zaken en Corporate Governance; financiële zaken; minimaal één lid van de RvC is een financieel expert; klantrelaties, marketing en communicatie; sociaal beleid, bedrijfsorganisatie, verandermanagement en Human Resources Management. Met betrekking tot de onafhankelijkheid van de leden van de RvC wijkt Evides af van de Nederlandse Corporate Governance Code. De statuten bepalen dat aandeelhouder DELTA N.V. kandidaten voordraagt voor twee zetels (zijnde de heer Verstraeten en de heer Hamelink) evenals de aandeelhouder B.V. Gemeenschappelijk Bezit Evides (de heren De Kreij en Binnendijk). Kandidaten voor de overige drie zetels worden door de RvC voorgedragen (de heer Van Woerkom als voorzitter en twee leden, mevrouw Lubbi en de heer Haijkens, op aanbeveling van de ondernemingsraad). Er zijn twee subcommissies ingesteld, te weten de auditcommissie en de remuneratiecommissie. De selectie- en benoemingscommissie wordt ad hoc ingesteld. In afwijking van de code is de voorzitter van de RvC tevens voorzitter van de remuneratiecommissie. 8
Vergaderingen en overige activiteiten Aan het begin van 2008 was de samenstelling als volgt: - de heer G.H.N.L. van Woerkom (voorzitter, tevens voorzitter remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie); - de heer R.P. Binnendijk (tevens lid auditcommissie); - de heer J. Haijkens (tevens lid auditcommissie); - de heer P.G. Boerma (tevens lid audit-, remuneratie-, selectieen benoemingscommissie); - mevrouw M.W. Lubbi (tevens lid remuneratie-, selectie- en benoemingscommissie); - de heer. F.K. Hamelink (tevens lid remuneratiecommissie); - de heer J.P. de Kreij (tevens voorzitter auditcommissie). Per 1 mei 2008 is de heer Boerma teruggetreden en opgevolgd door de heer T.J.B. van der Klaauw. Per 1 december 2008 trad de heer Van der Klaauw terug. Hij is opgevolgd door de heer R. Verstraeten, van DELTA. De heer Verstraeten is tevens lid van de auditcommissie. Wij danken de heer Boerma en de heer Van der Klaauw voor hun inzet. De commissarissen Van Woerkom, Lubbi en Haijkens zijn in 2008 herbenoemd. De Raad van Commissarissen vergaderde in 2008 zes keer in aanwezigheid van de directie. In deze vergaderingen zijn onder meer de volgende onderwerpen behandeld: de strategie en het beleid voor de korte en lange termijn, inclusief het Ondernemingsplan; verschillende financiële rapportages, zoals het Ondernemingsplan inclusief Meerjaren Investeringsplan, de kwartaalrapportages, de accountantsverslagen, het Treasury Jaarplan, de managementletter en de jaarstukken; het aantreden en inwerken van de nieuwe directeur; verschillende investeringsbeslissingen, met name voor omvangrijke industriewaterprojecten; het onderzoeken van mogelijkheden tot samenwerking met andere waterbedrijven, voornamelijk op het gebied van de waterlaboratoria; facturatiebeleid, vooral de samenwerking met Vitens in de Facturatie B.V.; de ontwikkelingen rondom de waterwinningen op de Brabantse Wal; de ontwerp-drinkwaterwet. Onder voorzitterschap van de presidentcommissaris zijn de aandeelhouders medio 2008 een traject gestart om een gezamenlijke agenda met betrekking tot de toekomstige koers van Evides op te stellen. De verwachting is dat dit traject medio 2009 zal zijn afgerond. Naast deze vergaderingen van de RvC zijn er zes vergaderingen geweest van de auditcommissie, waarin besluiten van de RvC over interne financiële beheersing, beheersing van financiële risico s, externe verslaggeving en grote investeringen inhoudelijk zijn voorbereid. De remuneratiecommissie heeft in 2008 één maal vergaderd. Tevens is gesproken over de persoonlijke doelstellingen van de directie. Ten slotte zijn RvC-leden aanwezig geweest bij twee OR-vergaderingen. Geen van de commissarissen is frequent afwezig geweest. De RvC heeft in 2008 buiten aanwezigheid van de directie gesproken over het functioneren van de RvC als college en van de individuele commissarissen. Daarbij is ook gesproken over het functioneren van de directie. 9
Bezoldigingsbeleid directie Bezoldigingsbeleid RvC Jaarverslag Het beleid voor de bezoldiging van de directie is in 2008 niet gewijzigd. Uitgangspunten blijven: de bezoldiging dient hoog genoeg te zijn om goed management te kunnen aantrekken en te behouden; de bezoldiging dient te passen binnen die van vergelijkbare bedrijven in een vergelijkbare markt, rekening houdend met het publieke karakter van het bedrijf; de bezoldiging stimuleert zowel de korte als de lange termijndoelstellingen van de onderneming; de bezoldiging bestaat uit een vast inkomen en een bonus van maximaal 30%, gebaseerd op criteria die jaarlijks worden gedefinieerd. Voor 2008 waren deze criteria onder andere het bedrijfsresultaat (inclusief groei industriewater), klanttevredenheid en het realiseren van de cultuurverandering; de overige arbeidsvoorwaarden zijn marktconform binnen de sector. De bezoldiging wordt geïndexeerd op basis van de Haysystematiek. De indexering wordt vastgesteld door de RvC. Per 1 maart 2008 traden de heren De Kraa en Vogelesang af als statutair directeur. Het uitgangspunt van het beleid is een marktconforme bezoldiging die onafhankelijk is van het bedrijfsresultaat. De bezoldiging is opgebouwd uit een basisvergoeding voor het lidmaatschap van de RvC en een aanvullende vergoeding voor het lidmaatschap van de auditcommissie (25% van de basisvergoeding) en remuneratiecommissie (12,5%). De vergoeding wordt periodiek geïndexeerd. Hierbij leggen wij u het door de directie opgestelde jaarverslag van Evides N.V. voor, met daarin opgenomen de jaarrekening over 2008. De jaarrekening is door Pricewaterhouse- Coopers Accountants N.V. voorzien van een goedkeurende accountantsverklaring. Wij hebben het verslag inclusief jaarrekening met de directie besproken in aanwezigheid van de accountant. Het jaarverslag en de door de directie voorgestelde winstbestemming hebben onze goedkeuring. Wij stellen de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor om het jaarverslag, de jaarrekening en de winstbestemming in de vergadering van 24 juni 2009 vast te stellen. Tevens verzoeken wij de Algemene Vergadering van Aandeelhouders om voor het jaar 2008 decharge te verlenen aan de leden van de directie voor het gevoerde beleid en aan de leden van de RvC voor het uitgeoefende toezicht. Namens de Raad van Commissarissen, G.H.N.L. van Woerkom, voorzitter 21 april 2009 10
Evides Drinkwater Focus op de klant Zo n 2,5 miljoen consumenten en bedrijven in het zuidwestelijk deel van Zuid-Holland, Zeeland en een klein deel van Brabant kunnen dagelijks rekenen op zuiver en betrouwbaar drinkwater van Evides. Jaarlijks produceert het bedrijf 158 miljoen m 3 drinkwater tegen zo laag mogelijke kosten. Kwaliteit en leveringszekerheid staan daarbij voorop. Ook in 2008 is daarin geïnvesteerd. Daarnaast is gewerkt aan uitbreiding en optimalisering van de klantcontacten. Zo breidde Evides het direct factureren aan klanten uit, evenals de callcenteractiviteiten. 11
Het is noodzakelijk dat consumenten weten tot wie zij zich kunnen wenden. Een grotere naamsbekendheid draagt bij aan de herkenbaarheid en bereikbaarheid voor de klant én aan de bedrijfstrots. Roelinda Vording, hoofd Communicatie Meer direct contact Heldere Evides-nota s Meer efficiency, verbetering van de klanttevredenheid en vergroten van de naamsbekendheid. Dat zijn belangrijke redenen voor Evides om het directe contact met de klant meer te gaan zoeken. Door zelf te factureren en één telefonisch en digitaal Evidesloket te introduceren is dit contact vergroot en verbeterd. Sinds het ontstaan van Evides in 2004 is de facturatie meegelift met de energieleveranciers in de verschillende regio s. Met de liberalisering van de energiemarkt waardoor consumenten voor gas en stroom niet meer regionaal gebonden zijn was het meegaan met de energienota niet meer zo vanzelfsprekend. Eind 2007 begon Evides met de directe facturering aan klanten in Westland en Midden-Delfland. Met bijna 650.000 klanten volgde de rest van Zuid-Holland Zuid (m.u.v. Goeree-Overflakkee) in oktober 2008. Vanaf die tijd krijgen zij rechtstreeks hun waternota van Evides in de bus. Het effect daarvan op de naamsbekendheid is duidelijk merkbaar, zo blijkt uit onderzoek: de spontane naamsbekendheid is regiobreed gestegen van 32% naar 67%. Door zelf te factureren komt de naam Evides prominent bij een groot publiek in beeld. Bovendien ontstaat hierdoor meer direct contact met de klant en een betere bereikbaarheid; vooral persoonlijk contact levert een bijdrage aan het imago. Zuiveringslocatie de Braakman vierde op 21 juni 2008 haar vijftigjarig bestaan met een feestelijke open dag. Ruim 700 bezoekers kregen een rondleiding en konden zien hoe de productie van zuiver en lekker drinkwater op de Braakman verloopt. Waterwinlocatie Petrusplaat in de Biesbosch stelde later in het jaar de deuren open voor personeel en familie. 12
Telefonisch contact Online regelen Voor vragen over de factuur, de waterkwaliteit en storingen kunnen onze klanten in Zuid- Holland sinds oktober 2008 bellen met één telefoonnummer: 0900 0787. Deze 1-loketfunctie bemand met personeel dat thuis is in de waterwereld maakt het de klanten gemakkelijk. Bovendien biedt het de mogelijkheid om vragen, meldingen en klachten goed bij te houden, te monitoren en te evalueren. Zo kunnen we de klanttevredenheid en efficiency verder vergroten. Voor klanten op Goeree-Overflakkee, in Zeeland en op de Brabantse Wal heeft Evides de facturatie uitbesteed aan DELTA. Zij is ook het aanspreekpunt voor vragen of storingen, waarbij zij indien nodig een beroep kan doen op de medewerkers van Evides. Deskundig antwoord Het nieuwe 0900-nummer wordt beantwoord door een medewerker van het callcenter. Evides maakt daarbij via een dienstverleningsovereenkomst gebruik van de callcentra van Vitens. De ruim 170 callcentermedewerkers handelen in naam van Evides zoveel mogelijk vragen direct af. Zo nodig verbinden zij de klant door met een ter zake kundige afdeling binnen Evides. De callcentermedewerkers hebben allemaal een speciale training gevolgd ter voorbereiding op de 1-loketfunctie. Ook voor de tweedelijnsmedewerkers is een cursus verzorgd. Drinkwaterklanten die hun factuur rechtstreeks van Evides ontvangen, kunnen op www.evides.nl vanaf oktober 2008 veel zaken zelf regelen. Via de online service Mijn Evides kunnen ze onder andere hun meterstand of verhuizing doorgeven, persoonlijke gegevens wijzigen en betaalwijze aanpassen. Ook vinden ze er antwoorden op tal van vragen en kunnen ze via een contactformulier zelf informatie opvragen of zaken doorgeven. Gemakkelijk, snel en te gebruiken wanneer het de klant het beste uitkomt. Naast eigen nota s, direct mail en publicaties blijken ook de Evides-auto s voorzien van telefoonnummer en logo bij te dragen aan de naamsbekendheid. 13
Verbetering leveringszekerheid Leidingnet In 2008 is ook geïnvesteerd in het verbeteren van de leveringszekerheid van Evides. Dit was het derde jaar van een vijf jaar durend traject. In het kader van dit traject is de verouderde, storingsgevoelige ozon-installatie van productielocatie Haamstede vervangen door een UVinstallatie, een methode die milieuvriendelijker en effectiever is. Op locatie Baanhoek is gestart met de renovatie van de zuiveringsinstallaties. Hier zuiveren we naast oppervlaktewater ook grondwater. Baanhoek is de derde locatie waar Evides zal overschakelen van ozon-desinfectie op UV. De verwachting is dat de gloednieuwe installatie vanaf december 2009 operationeel is. Op productielocatie de Braakman is begonnen met het realiseren van een twee-stratenzuivering. Hierbij verloopt het zuiveringsproces via twee gelijke straten, zodat in geval van onderhoud de zuivering altijd doorgaat via de andere straat. In dit proces wordt de ozoninstallatie vervangen door een UV-installatie. Bovendien is een nieuw reinwaterreservoir gebouwd. Op productielocatie Ouddorp wordt de leveringszekerheid ook vergroot door de bouw van een nieuw reinwaterreservoir. Met het oog op de leveringszekerheid is in het voorjaar van 2009 een test gedaan om de druk gefaseerd en gecontroleerd te verhogen in Rotterdam en omgeving. Uit de overlast die daarbij is ontstaan, blijkt dat voortdurende aandacht voor dit aspect geboden is. We zullen deze ervaringen grondig evalueren en blijven uiteraard in de komende jaren investeren in verdere verbeteringen. Behalve de aanpassingen aan de zuiveringslocaties is ook gewerkt aan het leidingnet. Bij de Haringvlietdam is in maart een zogeheten HDD-boring (horizontal directional drilling) uitgevoerd, waarmee een buis is aangelegd met een diameter van 0,6 meter en een lengte van 1,7 kilometer. Een boring van deze lengte en buisdiameter met deze techniek waarmee hinder van het transport over water wordt voorkomen is niet eerder verricht in Nederland. Via de buis vindt het drinkwatertransport plaats vanaf de Berenplaat in Spijkenisse naar Goeree-Overflakkee. De capaciteit is daarmee verdubbeld om meer leveringszekerheid te kunnen bieden. In september is onder de Dordtsche Kil de grootste horizontale boring verricht, die ooit in slappe bodem is uitgevoerd. Over een lengte van 700 meter is een gat geboord met een diameter van 1,7 meter. Hier is vervolgens een buis doorheen getrokken met een doorsnede van 1,4 meter. De aanleg van deze buis is nodig om de leveringszekerheid van ruwwater naar de productielocaties op de Berenplaat en in Kralingen ook in de toekomst veilig te stellen. Aangezien Evides een toenemende vraag naar water in Zuid-West Nederland verwacht in de toekomst, is in 2008 ook begonnen met het vergroten van de capaciteit van de transportleiding voor ruwwater naar zuiveringslocatie de Braakman in Zeeuws-Vlaanderen. Over een lengte van zeventien kilometer vindt een verdubbeling plaats van de huidige leiding door de aanleg van een nieuwe pijpleiding met een diameter van 1,2 meter. De eerste fase van dit project was begin 2009 gereed. 14
Uitblinken Infra anders georganiseerd Van zout naar zoet Evides wil uitblinken in haar primaire processen. Daarom is in 2006 de strategie Operational Excellence gekozen. In 2007 kreeg dit streven verder vorm en ook in 2008 zijn er concrete maatregelen getroffen om efficiënter te gaan werken en kosten te besparen. Zo is een nieuw informatiesysteem in gebruik genomen voor het bewaken en monitoren van de drinkwaterproductie en -distributie. Het systeem Plant Information levert technologen en operators een schat aan goed toegankelijke data om voortdurend tot nieuwe procesverbeteringen te komen. Zo is het zeer eenvoudig om zuiveringen te vergelijken op parameters als energie- en chemicaliënverbruik. Ook Evides Industriewater benut de Plant Information. De procesverbetering met behulp van dit meten = weten -gereedschap zal in 2009 verder vorm krijgen. Begin 2008 zijn de drie zuiveringslocaties Berenplaat, Ouddorp en Haamstede organisatorisch samengevoegd tot één regio: Groot Berenplaat. De consignatie en het dagelijks onderhoud vinden nu vanuit één locatie met één team plaats. Hiermee boekt Evides efficiencywinst, zonder verlies aan kwaliteit. De samenvoeging is mogelijk door zogeheten alarmmanagement: het zorgvuldig analyseren van de oorzaken en eventuele gevolgen van procesalarmen. Het aantal storingen-metimpact is dankzij deze aanpak dusdanig afgenomen, dat twee regio s konden worden samengevoegd tot één. Het bedrijfsonderdeel Infra is verantwoordelijk voor het onderhoud en beheer van het leidingnetwerk van Evides. In 2008 is de organisatie van Infra gewijzigd. De geografische indeling, met een onderverdeling naar Infra Zuid en Infra Noord, is komen te vervallen. Infra is nu functioneel georganiseerd, waarbij afdelingen die qua werkzaamheden sterk gelieerd waren, zijn samengevoegd. Daarnaast is het programma Waterkracht gestart. Daarmee legt Infra de focus naar buiten. De werkprocessen worden geoptimaliseerd, technische systemen aangepast en de IT-infrastructuur vernieuwd. Zo hebben alle monteurs nieuwe laptops ontvangen. Doel van deze operatie is om de slagkracht van Infra verder te vergroten. Dit zal blijken uit een grotere klanttevredenheid, hoge leveringszekerheid, lage beheerkosten en verantwoorde investeringskosten. In 2008 is Evides de Proef Ontzilting gestart. Gedurende vijf jaar wil Evides kennis en ervaring opdoen met het verkrijgen van kwalitatief hoogwaardig zoet water uit Noordzeewater. Bij de Jacobahaven in Kamperland (Noord- Beveland) is daarvoor een speciale proefinstallatie gebouwd. Evides past voor de ontzilting een zeer geavanceerde membraamtechniek toe die in Nederland nog niet eerder is ingezet voor de zuivering van drinkwater. Wel passen we de techniek al langer toe voor industriewater. De proefinstallatie voor ontzilting kan 75 miljoen liter per jaar leveren. Doel is het ontwikkelen van kennis en technologie om zout water in de toekomst optimaal te benutten. Grootschalige productie van drinkwater uit zout water is in Nederland momenteel financieel en qua belasting van het milieu niet aantrekkelijk. Het is ook niet nodig gezien de voorraden zoet water die Nederland kent, zoals het door Evides gebruikte oppervlaktewater uit de Maas. Evides wil deze ontziltingstechnologie dan ook niet inzetten voor de zuivering van water in Nederland. Het is echter mogelijk wel interessant en toepasbaar voor onze internationale activiteiten in landen die een schaarste aan zoetwaterbronnen kennen. Landelijk volgen de media de ontwikkelingen op de voet; de persbijeenkomst eind 2008 is goed bezocht en heeft geresulteerd in een serie krantenartikelen en rtv-uitzendingen. 15
Evides Industriewater Maatwerk in water werpt vruchten af Evides Industriewater kan terugkijken op een succesvol 2008. De focus op het bieden van maatwerk-in-water voor de (petro)chemische industrie, energiesector en voedingsmiddelenindustrie blijkt succesvol. Daarbij wordt gedacht vanuit energiezuinige en milieuvriendelijke technieken van waterzuivering, bijvoorbeeld door hergebruik van effluent. 16
Nieuwe demiwaterinstallaties Evides is een toonaangevende aanbieder van waterdiensten aan de industrie in Nederland en een sterke speler in de Benelux. Evides levert niet alleen industriewater in diverse kwaliteiten, maar zorgt ook voor de zuivering van afvalwater en het hergebruik van effluent. Steeds vaker levert de organisatie diensten op basis van DBFO-contracten (Design, Build, Finance & Operate). Een voorbeeld daarvan is de realisatie van een demiwaterinstallatie voor Air Liquide op het terrein van Shell Nederland Raffinaderij te Pernis. De verankering van Industriewater in Evides Waterbedrijf zorgt voor een solide basis gekenmerkt door jarenlange kennis en ervaring in de waterzuivering. Shell Pernis De demi-installatie bij Shell Pernis produceert gedemineraliseerd water voor de warmtekrachtcentrale van Air Liquide (Pergen) die stroom vervaardigt voor diverse productieprocessen van Shell. Met een totale capaciteit van 1.055 m 3 demiwater per uur is de installatie één van de grotere in haar soort in Europa. Ze wordt gevoed met industriewater van stabiele kwaliteit. Evides Industriewater tekende voor het ontwerp en zal gedurende 15 jaar de bedrijfsvoering van de demiproductie-installatie op zich nemen. De installatie draait sinds het vierde kwartaal van 2008 op volle capaciteit. Demi Water Plant Botlek In het Rotterdamse havengebied bestaat een grote vraag naar gedemineraliseerd water. Evides heeft in 2008 besloten een grote, multi-client demiwaterinstallatie in het Botlekgebied te gaan bouwen: de Demi Water Plant Botlek (DWP). Vanaf begin 2010 zal deze installatie gedemineraliseerd water gaan leveren aan een groot aantal chemische bedrijven en enkele raffinaderijen in het Rijnmondgebied. In combinatie met de al bestaande demiwaterleiding in de Rijnmond waarborgt de DWP voor een lange periode de levering van hoogwaardig gedemineraliseerd water aan de industrie in de Rotterdamse haven. Daarmee wordt de vitale rol voor de industrie in Europa s grootste industriële haven onderstreept. Evides wordt op basis van het DBFO-concept eigenaar van deze grote demiinstallatie. Yara In Sluiskil (Zeeuws-Vlaanderen) bouwt Evides een demiwaterinstallatie voor het Noorse Yara. Dit bedrijf produceert onder andere ammoniak, salpeterzuur en ureum. Evides ontwikkelt zich hier van grondstofleverancier tot een DBFOpartner die de verantwoordelijkheid op zich neemt voor het ontwerp, de engineering, financiering en bouw van de installatie. In 2008 is gestart met de bouw, de oplevering zal in juni 2009 plaatsvinden. Het procesontwerp is gebaseerd op een ionenwisselingstechnologie die in eigen huis is doorontwikkeld. De installatie met een capaciteit van 625 m 3 per uur zal zeer hoogwaardig gedemineraliseerd water gaan produceren. Het systeem zal worden gevoed met ruwwater en condensaat. Vanwege de schaarse beschikbaarheid van zoet oppervlaktewater uit waterwingebied Sint Jansteen, wordt ook oppervlaktewater uit de Biesbosch gebruikt dat via een grote leiding van de Biesbosch naar Zeeuws-Vlaanderen loopt. 17
Afvalwaterzuivering Op diverse bedrijventerreinen, zoals in Vlissingen-Oost en Schiphol, bezit Evides afvalwaterzuiveringsinstallaties die industrieel en/of huishoudelijk afvalwater zuiveren. Zout afvalwater Samen met Waterbedrijf Groningen en Waterleidingmaatschappij Drenthe is Evides Industriewater actief voor industriële opdrachtgevers in Noord-Nederland en Duitsland. Hiervoor is in 2006 de joint venture North Water B.V. opgericht. North Water B.V. realiseert en beheert op maat gesneden installaties. In juli 2008 vond de oplevering plaats van een moderne zuiveringsinstallatie voor zout afvalwater op het industrieterrein Oosterhorn in Delfzijl. Het project omvat de bouw van een rioleringssysteem en een zuiveringsinstallatie evenals de afvoer van gezuiverd water. Dit is uniek voor Nederland, aangezien de installatie volledig gericht is op de zuivering van relatief zout afvalwater. Met de realisatie ervan behoort de lozing van ongezuiverd afvalwater op het oppervlaktewater (o.a. de Waddenzee) vanuit dit industrieterrein nagenoeg tot het verleden. Hergebruik Effluent gezuiverd afvalwater is feitelijk proceswater. Dit is goed herbruikbaar voor onder andere de productie van industriewater. Het kan ook dienen als bron voor opwerking tot gedemineraliseerd water. Evides past geavanceerde membraantechnologieën toe om effluent geschikt te maken voor hergebruik. Daarmee is het mogelijk bedrijven een milieuvriendelijke oplossing te bieden die bovendien zowel technisch, operationeel als financieel interessant is. Milieuvoordelen Voor Dow Chemical in Terneuzen produceert Evides gedemineraliseerd water uit het gezuiverde afvalwater van de gemeente Terneuzen. Dit water is afkomstig van de afvalwaterzuiveringsinstallatie De Drie Ambachten van het Waterschap Zeeuws-Vlaanderen. De samenwerking tussen deze drie partijen, het gebruik van nieuwe technologie en de milieuvoordelen leverde na een drietal prijzen in 2007 in 2008 wederom een prijs op. Dit keer betrof het de ICIS-innovation Award 2008. De milieuvoordelen bestaan onder meer uit een duurzaam hergebruik van 450 m 3 afvalwater per uur, een aanzienlijke reductie van het energieverbruik en een vermindering van de lozing op het oppervlaktewater. 18
Over de grenzen In 2009 zal Evides de afvalwaterzuiveringsinstallatie De Drie Ambachten uitbreiden met een membraanbioreactor (MBR), waardoor de kwaliteit van het effluent verder verbetert. De productie van hoogwaardig effluent maakt het mogelijk de productie van demiwater voor levering aan Dow Chemical in Terneuzen verder te optimaliseren en uit te breiden. Het waterschap realiseert met de MBR extra capaciteit voor de verwerking van huishoudelijk afvalwater. Door het sluiten van de waterketen en beperken van de lozingen, levert dit project opnieuw een belangrijke bijdrage aan het milieu. Duitsland De activiteiten van Evides Industriewater beperken zich niet tot de Benelux. Zo is de dochteronderneming Evides Stade Wasserbetrieb GmbH sinds 2002 werkzaam voor Dow Chemical in Stade (bij Hamburg). Op verzoek van Dow brengt Evides Industriewater haar kennis en ervaring in bij de modernisering, upgrading en uitbreiding van de demiwatercapaciteit op de Stade-locatie. Reductie van water- en energieverbruik, hergebruik van water en verhoging van de duurzaamheid zijn hierbij de doelstellingen. Gezien de succesvolle samenwerking met Dow Chemical gaat Evides Industriewater haar diensten van waterbehandeling en ontzorging van de gehele waterhuishouding ook aan andere industrieën in Duitsland aanbieden. In Duitsland bevinden zich enkele grote chemieclusters met raffinaderijen en chemische bedrijven. Begin 2008 is daarom een business development manager Duitsland aangesteld, die vanuit zijn standplaats in het Ruhrgebied de acquisitie op de Duitse markt oppakt. China en het Midden-Oosten Als partner in het consortium NethWater onderzoekt Evides Industriewater de mogelijkheden om voor bestaande klanten ook DBFOprojecten in China en het Midden-Oosten uit te voeren. Het consortium bestaat verder uit Norit Membrane Technology, Royal Haskoning en Witteveen+Bos. 19
Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Voortbouwen op brede basis Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) is een breed begrip. Voor Evides betekent het dat we oog hebben voor het economisch belang (Profit), de mensen binnen en buiten het bedrijf (People) en de gevolgen van ons handelen voor het (leef)milieu (Planet). In 2007 is een basis gelegd voor MVO binnen Evides. Het afgelopen jaar is hierop voortgebouwd en heeft de maatschappelijke rol van Evides een plek gekregen in de visie en missie. Daarbij is breed ingezet op de drie P s. 20