Alternatieve Niveau 2 en 3 Cursussengids Periode 3 UTRECHT, November 2011 Gemaakt door de Onderwijscommissie van de Utrechtse Biologen Vereniging
Voordat je begint met lezen.. De alternatieve gids is anders dan de reguliere studiegids van het departement Biologie. De informatie in deze gids is afgestemd op die in de reguliere, maar het kan gebeuren dat ze minder up to date is. Kijk dus vooral ook naar de reguliere studiegids op de site van de Universiteit. De directe link erna toe is als volgt: http://www.uu.nl/faculty/science/nl/onderwijs/bachelor/studenten/opleidingen/biologie/studiepun t/naslag/studiegids 2
Voorwoord/Toelichting Beste student, Het kiezen van de juiste vakken voor de volgende periode blijft altijd moeilijk. Voor veel studenten biedt deze alternatieve studiegids dan ook een helpende hand. Veel van jullie kennen de gids inmiddels, maar voor degene waarbij hij wat minder bekend is, hier even een korte uitleg over wat de alternatieve studiegids precies is. De alternatieve studiegids lijkt in principe erg veel op de gewone studiegids: over elke cursus staat er een stukje tekst waarin beschreven wordt wat deze cursus precies inhoudt. Het grote verschil met de gewone studiegids is dat deze stukjes tekst geschreven zijn door studenten. Deze studenten hebben het vak vorig jaar gevolgd en delen op deze manier hun ervaringen met jullie. Zij beschrijven het verloop van de cursus, de onderwerpen die onderwezen worden en geven bijvoorbeeld aan hoe zwaar zij het vonden om de desbetreffende cursus te volgen. Dit is natuurlijk wel de mening van maar één enkele student, maar het geeft je in ieder geval vaak een andere kijk op het vak, wat je kan helpen bij je beslissing. Helaas konden wij voor deze alternatieve studiegids geen slagingspercentages geven ivm de bestuurswissel. Ook zijn er elke periode wel een aantal nieuwe cursussen, omdat deze cursussen nog nooit eerder gegeven zijn, is hier nog weinig over bekend. Ook kunnen er dan geen slagingspercentages weergegeven worden. Soms staat hier dan een stukje over een vergelijkbare cursus die in de afgelopen jaren is gegeven. Ga jij een van deze nieuwe cursussen volgen? Mis jij een stukje of wil jij een nieuw stukje schrijven voor de gids van volgend jaar? Laat het ons weten! Stuur een mailtje naar bestuur@ubv.info met daarin het vak waarover jij een stukje zou willen schrijven. Je kunt natuurlijk ook iemand van ons aanspreken! Ben jij een ouderejaars bioloog en wil je beginnen aan je scriptie/onderzoeksproject? Ook hiervoor kun je bij ons terecht. Kijk achter in deze alternatieve studiegids voor meer informatie! Heel veel succes met het maken van je keuze en natuurlijk veel plezier bij het volgen van je cursussen! De onderwijscommissie van de UBV, Nora Assendorp Berber Heerschop Mayke Rijpert NB: Ben jij op zoek naar een gezellige commissie die niet te veel tijd kost maar wel belangrijk werk verzet? Kom ons dan versterken! Stuur een mailtje naar vicevoorzitter@ubv.info en wie weet zien wij jou op de volgende vergadering! NB 2: Wil je een bijdrage leveren aan de tentamenbank? Neem de tentamens mee die je gemaakt hebt en geef ze aan de vicevoorzitter van de UBV. Hier heeft iedereen profijt van!
Inhoudsopgave Voordat je begint met lezen.. 2 Voorwoord/Toelichting 3 Inhoudsopgave 4 Blokjesrooster 5 Voorwaarden voor het volgen van niveau 2 & 3 cursussen 6 De Onderwijscommissie van de UBV (de OcUBV) 7 Studieadviespaden 8 timeslot A + D 9 Niveau 2 9 Didactiek (B B2DIDA09) 9 Niveau 3 9 Eukaryote Microbiologie (B B3EUKA09) 9 Ontwikkelingsbiologie en genetica 2 (B B3OBG05) 10 Wetenschapper in advies (B B3WEAD09) 11 timeslot B + C 11 Niveau 2 11 Evolutiebiologie (B B2EVO09) 11 Toxicologie (B B2TOX05) 12 Niveau 3 13 Moleculaire en cellulaire biologie (B B3MCB05) 13 Planten, adaptatie en afweer (B B3PLAA05) 14 Oriëntatie Communicatie en Educatie in de praktijk (OCEP) (B B3OCEP05) 15 Scriptiecursus 16 Onderzoeksproject 17 Dankwoord 18 4
Blokjesrooster
Voorwaarden voor het volgen van niveau 2 & 3 cursussen Er zijn voorwaarden voor het volgen van niveau 2 & 3 cursussen. De regels hiervoor staan genoemd in de Onderwijsexamen regeling.(oer) In het artikel uit de OER dat de toelating tot het onderwijs van niveau 2 en 3 regelt, staat: art. 4.2 verplichte volgorde major 1. Toegang tot de cursussen van het verdiepende niveau (niveau 2) van de opleiding heeft de student die van het eerste jaar van de opleiding onderdelen met een studielast van tenminste 37,5 studiepunten heeft behaald(tenminste 5 cursussen). 2. Toegang tot de cursussen van het gevorderde niveau (niveau 3) van de opleiding heeft de student die van de keuzeonderdelen van de opleiding op verdiepend niveau (niveau 2) van het 2e jaar onderdelen met een studielast van tenminste 15 studiepunten (twee cursussen) heeft behaald. 3. Toegang tot de afstudeeropdracht (scriptiecursus) heeft de student die tenminste 120 studiepunten van de major van de opleiding heeft afgerond met een voldoende eindcijfer, waarvan het verplichte deel van de major (67,5 studiepunten) geheel moet zijn behaald. Cursussen in de profileringsruimte tellen NIET mee! Je kunt dus pas aan niveau 3 cursussen beginnen als je tenminste twee niveau 2 keuzecursussen hebt gevolgd. Je begint daarom in je tweede studiejaar met het volgen van twee niveau 2 cursussen in periode 1. In periode 2 is de cursus Toegepaste biostatistiek voor alle studenten verplicht. Van de niveau 3 cursussen is de Afstudeeropdracht (scriptie) verplicht. 6
De Onderwijscommissie van de UBV (de OcUBV) De onderwijscommissie van de UBV is de commissie die service op onderwijsgebied levert aan alle Utrechtse Biologiestudenten. De commissie heeft ook jou een heleboel te bieden! Aan wat voor services kun je zoal denken? Tentamenbank op internet Tentamenbundel Alternatieve studiegidsen Alternatieve mastergids Stage/masterbank Vacaturebank Enquêtebank Studie informatie De OcUBV kun je dus vinden op het internet: www.ubv.info, ga dan naar Onderwijs. Ook over de commissie zelf staat informatie op de website. Klik hiervoor vanaf de hoofdpagina door naar commissies. Voor meer algemene informatie en nieuws op onderwijsgebied (vragen staat vrij!) kun je ook een email naar bestuur@ubv.info sturen, bellen naar de UBV kamer (030 2536741) of spreek een onderwijscommissie of UBV bestuurslid aan! Zin om te helpen met het maken van deze gids? Wil je in een commissie, maar er niet al te veel tijd aan kwijt zijn? Kom de OcUBV versterken! Hoe? Zoals hierboven: mail/bel/spreek iemand aan
Studieadviespaden De Bacheloropleiding Biologie kent vier studieadviespaden. Een studieadviespad is een cluster van cursussen die je een goede basis geeft voor bepaalde masterprogramma s, maar je bent niet verplicht deze cursussen te volgen. Je wordt geadviseerd een pad te volgen als je een bepaalde richting op wilt. Hieronder staan de studieadviespaden genoemd met de bijbehorende cursussen van periode 3. Meer informatie over de studieadviespaden vind je in de reguliere studiegids. Organisme, Ecosystemen en Biodiversiteit Niveau 2 Niveau 3 Toxicologie Planten, adaptatie en afweer Evolutie Eukaryoten microbiologie Paleoecologie Gedragsbiologie Niveau 2 Niveau 3 Evolutie Moleculaire Levenswetenschappen Niveau 2 Niveau 3 Toxicologie Planten, adaptatie en afweer Evolutie Eukaryoten microbiologie Ontwikkelingsbiologie en genetica Moleculaire en cellulaire Biologie Educatie Communicatie en Management Niveau 2 Niveau 3 Didactiek De wetenschapper in advies OCEP 8
Periode 3 - timeslot A + D - Niveau 2 Didactiek (B B2DIDA09) De cursus didactiek is een beetje een buitenbeentje tussen de andere keuzevakken van de bachelor biologie. Ik heb de cursus gekozen omdat ik misschien wel het onderwijs in wil. De cursus is echter wel geheel theoretisch. Dit is jammer omdat je de geleerde stof zo niet echt kan uittesten. De colleges zijn een soort mengeling van hoorcollege, werkcollege en discussie waardoor je goed bij de les blijft en er veel blijft steken. Tijdens de cursus leer je verschillende manieren van lesgeven, manieren van leren en toetsen en vragen maken. Hierdoor ga je niet alleen met een kritischere blik op je eigen onderwijs, maar ook op je eigen manier van leren letten. Dit vond ik zelf een leuke bijkomstigheid van de cursus. Naast een grote toets aan het einde, die prima te doen is, moet je in een groepje van 3 een les met daarin een opdracht ontwerpen. Dit was erg leuk om te doen, vooral om dat je al het geleerde er in kan stoppen. Omdat het lesontwerp ook vaak tijdens colleges hebben gemaakt is er voldoende begeleiding. Ik vond het wel jammer dat je de les niet in het echt kan proberen. Toen ik de cursus volgde (in 2011) waren wij maar met z n twaalven. Dit was erg leuk omdat discussies dan goed mogelijk zijn. De docente van de cursus doet het, zoals je ook wel zou mogen verwachten, goed. Ik was in vergelijking met andere cursussen er niet zo tijd mee kwijt, maar onderschat het ook weer niet. Niveau 3 Eukaryote Microbiologie (B B3EUKA09) Eukaryote Microbiologie is vorig jaar voor het eerst als niveau 3 cursus gegeven. Han Wösten, die zijn intrede al in het eerste jaar heeft, geeft dit vak. Het vak zelf is hartstikke relaxt; je hebt een niveau 3 vak en het wordt gegeven op een manier van niveau 1. Heel rustig aan, begrijpelijk, weinig contacturen, veel herhaling, en hier komt bij dat Han Wösten heel enthousiast kan vertellen over al zijn belevenissen met paddenstoelen. Dit vak gaat in op groepen eukaryote organismen zoals de schimmels en algen bijvoorbeeld (niet op dieren). Voortplantingsvormen worden behandeld, moleculaire methoden komen aan het licht en celprocessen komen aan bod. Zonder voorkennis van niveau 2 en/of 3 vakken die met micro organismen en moleculaire toepassingen is dit nog prima te doen overigens! Het vak zelf wil niet echt vlotten; naast de syllabus die letter voor letter tijdens de colleges wordt behandeld, moeten er artikelen gelezen worden. Hiervan moeten vragen thuis gemaakt worden, en ze worden stuk voor stuk heel rustig (lees: met 2 min. onderbrekingen van stiltes) compleet besproken met weinig uitdaging. Ook geeft Han Wösten al vele tips tijdens colleges over belangrijke vragen die keer op keer op het tentamen komen. Een voorspelbaar vak dus, maar vergeet niet om het wel serieus te leren want het tentamen blijkt toch wat van niveau!
Op het begin is het niveau even wat hoger omdat er veel nieuwe technieken aan de orde komen. Na een week of twee worden deze telkens toegepast via de vragen die bij de te lezen artikelen horen. De laatste vier weken worden gebruikt als (mini)stage. Je moet je inschrijven voor een onderwerp en hier worden vele punten van de leerstof toegepast; ook eens leuk om te zien wat je zelf met je leerstof kan! Dit wordt afgesloten met een presentatiedag over de stages, en als je gewoon mee hebt gedraaid de afgelopen maand, dan is dit een eitje. Al met al een vak dat niet erg uitdaagt maar die je zeker nog wel wat te bieden heeft! Ontwikkelingsbiologie en genetica 2 (B B3OBG05) Ontwikkelingsbiologie en genetica 2 is een niveau 3 cursus. Deze cursus is opgedeeld in 2 delen en bestaat vooral uit practica en colleges. De colleges worden in het Engels gegeven. De cursus bestaat uit 2 delen en in beide delen moet je met je groepje een artikel presenteren en ze worden beide afgesloten met een toets. Het theoretische deel bestaat uit colleges en presentaties. Voor deze cursus wordt aangeraden om de niveau 2 cursus ontwikkelingsbiologie eerst te volgen. Als je dat niet hebt gedaan zal het lastiger zijn om de colleges goed te volgen, maar het kan wel. Daarnaast wordt verwacht dat je enige kennis van enkele standaard technieken als PCR en antilichamen hebt, zodat je toch enigszins weet wat je aan het doen bent. In de eerste vijf weken wordt ingegaan op modelsysteem Arabidopsis thaliana. De colleges worden gegeven door Ikram Blilou, Viola Willemsen en Ben Scheres. In het 2e deel wordt op dierlijke modelsystemen C. elegans en Drosophila ingegaan. Hier worden de colleges gegeven door Inge The en Sander van den Heuvel. Er komen ook een aantal evolutionair geconserveerde mechanismen naar voren die ook een rol spelen in de mens. In alle systemen die naar voren komen wordt vooral gefocust op stamcellen en stamcelniches. De colleges worden vaak s ochtends voor de practica gegeven en de practica lopen vaak door tot laat in de middag. De practica zijn niet erg lastig, maar vergen vooral veel tijd. Tijdens de practica onderzoek je enkele mechanismen waarvan de werking deels onbekend is en leer je technieken die tijdens onderzoek in de ontwikkelingsbiologie en genetica veel gebruikt worden. Dat geeft wat extra s aan de cursus. Voor elke toets krijg je ongeveer 1 dag vrij om te leren en dat is vrij krap als je alle stof dan nog moet doornemen. Vooral bij de 2e toets heb je veel leerwerk gehad. Gelukkig wordt een deel van de theorie behandeld tijdens de practica. Ik vond de gehele cursus erg interessant en ik denk dat een goed inzicht geeft in het veld van de ontwikkelingsbiologie. 10
Wetenschapper in advies (B B3WEAD09) Bij het vak Wetenschapper in advies ga je aan de slag voor een opdrachtgever die een probleem heeft. Victor Winter is de cursus coördinator en samen met Jasper en mensen die zelf een adviesbureau hebben leert hij je hoe je als wetenschapper van een probleem van een opdrachtgever tot een adviesrapport komt. Zij bouwen het raamwerk, waarmee jij aan de slag kan om de inhoudelijke kant van het advies te vormen. Je werkt in groepen samen en gaat dan ook met je groepje kennismaken met de opdrachtgever. Bij de opdrachtgever kan je vragenstellen over het probleem dat hij jullie heeft voorgelegd en maak je afspraken voor de eindpresentatie en overdracht van het adviesrapport Natuurlijk krijg je ook colleges. In het begin gaan ze vooral over hoe je het probleem van de opdrachtgever omzet in een probleemstelling en op welke manieren je die probleemstelling kan onderzoeken. Verderop in de cursus krijg je ook les over hoe je als groep samenwerkt en wat voor type je bent als je samenwerkt in een groep. Om je probleemstelling te beantwoorden werk je veel zelfstandig met je groep. Je doet literatuuronderzoek en misschien moet je wat interviews doen. Dan ga je een adviesrapport schrijven, welke je ook zal presenteren aan je opdrachtgever. De colleges aan het einde van het vak gaan dan ook over hoe je een adviesrapport hoort te schrijven. Als je gedreven bent om met je groepje een zo goed mogelijk antwoord te krijgen op het probleem van je opdrachtgever, dan zul je ook veel tijd steken in dit vak. Mijn ervaring is dat werken met een externe opdrachtgever enorm motiveert, omdat je geen flater wilt slaan. Er is geen tentamen bij dit vak. In plaats daarvan schrijf je een adviesrapport van zo n 30 40 pagina s en geef je een presentatie bij de opdrachtgever. Ik vond het een erg leuk en leerzaam vak, waarbij je op een heel andere manier te werk gaat dan normaal. Een echte aanrader om te leren hoe je als wetenschapper ook aan de slag kan gaan. Periode 3 - timeslot B + C - Niveau 2 Evolutiebiologie (B B2EVO09) Evolutiebiologie werd vorig jaar voor de eerste keer gegeven. De cursus is bedoeld om een goede basiskennis van de evolutie op te bouwen. Het grootste gedeelte van de contacturen bestaat uit interactie colleges. Normaal gezien ben ik er niet zo n fan van als colleges interactief bedoeld zijn. Bij dit vak vond ik het wel heel leuk. De colleges worden gegeven door Roy Erkens en zijn duidelijk en interessant. Er is veel ruimte voor discussie en er wordt continu gevraagd om input uit de groep. Zo ontstaat er een college dat niet alleen interactief bedoeld is maar het ook echt is. Het nadeel is dat het meestal vier colleges per dag zijn, dat kan een lange zit zijn.
Het grootste gedeelte van de stof wordt behandeld in het boek van Futuyma. Het boek ziet er mooi uit maar is niet prettig om te lezen. Als je de slides van de colleges als hoofdlijn neemt kun je het boek wel prima gebruiken als aanvullende informatie. Tijdens het blok zijn er twee projecten. In het eerste project, Galerij van Biodiversiteit, kies je in tweetallen een soort (plant/dier) uit die je wilt aandragen voor een conservatie project. In een presentatie kun je de groep overtuigen van de noodzaak van bescherming. Een paar weken later mag je een voorstel van een andere groep onderuit halen (schriftelijk en middels een presentatie). De opdracht is heel leuk omdat je de evolutionaire begrippen in de praktijk gebruikt. Iedereen presenteert een keer dus je wordt individueel beoordeeld (wat mij betreft een grote plus!). De tweede opdracht is de fyla expositie. Het is de bedoeling dat je op de dag van de expositie 10 soorten uit verschillende fyla fysiek kunt laten zien. Je moet kunnen onderbouwen waarom een meegebrachte soort tot een bepaald fylum behoort. Het is een leuke opdracht om te doen omdat je meer kennis maakt met diversiteit. Erg moeilijk is het niet, bijna iedereen scoort er hoog voor. Het tentamen aan het einde is echter vrij pittig. Je moet echt zorgen dat je de informatie uit de colleges goed hebt geleerd en ook echt begrijpt. Het is aan te raden om gedurende het blok bij te blijven Omdat het vak vorig jaar voor het eerst gegeven werd waren er nog geen gastsprekers. Dit is wel de intentie voor komend jaar. Ik denk dat dit een goede toevoeging is voor het vak. Al met al zou ik het vak aan iedereen aanraden. Het vak is ambitieus opgezet en er is veel ruimte voor discussie. Evolutie is een thema dat vaak terugkomt in maatschappelijke discussies en als bioloog kan het dus nooit kwaad om er iets van af te weten! Toxicologie (B B2TOX05) Deze cursus is een erg theoretische cursus. In het begin van de cursus krijg je twee weken college over de meest basic informatie: hoe een stof zich verdeeld over de verschillende media van de aarde (grond, lucht en water). Erg droge stof, die door Joop Hermens gegeven wordt. Joop Hermens is een docent die helaas niet altijd even goed kan uitleggen. Zijn verhaal kwam daardoor minder goed over. Vervolgens kregen we een flink aantal colleges van Majorie van Duursen. Zij vertelde erg boeiend en gooide af en toe een grapje tussendoor. Majorie vertelde veel over ontwikkelingstoxicologie en waar giftige stoffen kunnen aangrijpen in de ontwikkeling. We gingen dus wat dieper op de stof in tijdens haar colleges. Naast de colleges van Joop Hermens en Majorie van Duursen zijn er een aantal gastdocenten langsgekomen om ons over hun vakgebied te vertellen. Dit was erg informatief en vaak redelijk interessant. Deze gastcolleges gingen over toxicologie m.b.t. organen, toxicologie in de geneeskunde en toxische stoffen in planten en dieren werden ook behandeld. Na vijf weken volgde het tentamen, dit was een open boek tentamen. Super chill, echt alles mocht je erbij houden. Inclusief de uitgeprinte sheets van de colleges die telkens voor de colleges uitgedeeld werden. Het was dan ook heel moeilijk om hier een onvoldoende voor te halen. Na het tentamen ging je met een groepje aan een casus werken. Deze kon je van tevoren zelf uitkiezen met een groepje van vier mensen en bestond uit een (mogelijk) 12
toxische stof die je ging onderzoeken. We werden door een van de docenten begeleid tijdens het uitwerken van deze case en als je een beetje je best deed dan kreeg je een voldoende. Mijn ervaring met deze cursus is niet heel erg positief. Ik vond de stof erg droog en ook de casus was erg moleculair. De cursus is ontzettend moleculair gericht en dat ligt mij niet zo. Als je nog nooit moleculaire vakken hebt gevolgd is het wel even lastig om in het begin te begrijpen waar het over gaat. Verder vond ik de colleges van Joop Hermens niet geweldig. Gelukkig konden alle andere docenten erg goed vertellen. Het boek dat we aan moesten schaffen heb ik nauwelijks gebruikt dus dat is wel zonde van de aanschaf. Dit kon ik wel doen aangezien ik naar alle colleges ben gegaan. In de colleges werden de hoofdstukken van het boek namelijk bijna letterlijk behandeld. Al met al een heel moleculair vak. Voor mensen die dat leuk vinden is het zeker een aanrader. Voor mensen die het minder ligt zou ik het niet snel aanraden. Niveau 3 Moleculaire en cellulaire biologie (B B3MCB05) Moleculaire en cellulaire biologie is een erg praktisch gerichte cursus. Fons Cremers is coördinator van de cursus, daarnaast geeft hij een aantal colleges in het begin van de cursus. Paul van Bergen en Henegouwen geeft ook een paar colleges. Er komen ook wat andere gastsprekers college geven. Deze colleges heb je enkel in het begin van de cursus. Ze worden niet getoetst, maar zijn wel interessant en nuttig voor de rest van de cursus. Er wordt van je verwacht dat je al meerdere moleculaire vakken hebt gevolgd, dit is ook echt een vereiste. Zeker het vak de cel (niveau 2) is erg handig. Daarnaast is praktische ervaring ook een aanrader. Naast de colleges werk je enkel in een groepje van vier personen. De eerste paar weken ben je bezig met opdrachten maken die betrekking hebben op het onderzoeksproces: je schrijft resultaten bij figuren, maakt een review van een wetenschappelijk artikel en maakt opgaven met chemisch rekenen. Elke opdracht wordt afzonderlijk met je groepje besproken. Na vier weken krijg je een begeleider toegewezen en moet je een onderzoek gaan bedenken dat past in het onderzoeksveld van je begeleider. Je maakt een presentatie over wat je gaat onderzoeken en daarna kun je het lab in. Het onderzoek wordt in vier weken uitgevoerd en duurt zo n beetje elke dag van 9 tot 5 (soms wordt het later). Dit is dus een erg drukke cursus, maar is ook erg leerzaam; als je eenmaal de methodes onder de knie hebt wordt je erg vrij gelaten in je onderzoek. Hoe vrij je wordt gelaten ligt wel een beetje aan je begeleider en de mate van zelfstandigheid van jezelf en je groepsgenoten. Je doet in ieder geval ontzettend veel praktische werkervaring op en krijgt een goede indicatie van de werksfeer bij de vakgroep van Celbiologie. Aan het eind van je onderzoek schrijf je een artikel en geef je een presentatie. De presentaties worden afgesloten met een leuke borrel. Het cijfer dat je krijgt is gebaseerd op
de groepsopdrachten, presentaties, praktisch werk, samenwerking en inzet. Als je enthousiast meedoet en interesse hebt in de celbiologie is dit vak makkelijk te halen. Een aanrader als je er achter wilt komen of je het echt in je hebt om elke dag op het lab te staan! Planten, adaptatie en afweer (B B3PLAA05) Dit vak is opgedeeld in twee delen; abiotische en biotische stress. Abiotische stress gaat over hoe planten reageren op overstroming, overschaduwing en communicatie met buren. Dit wordt gegeven door Ronald Pierik van de vakgroep Ecofysiologie van Planten. Bij deze colleges komen veel plantenhormonen voorbij en als resultaat is het erg moleculair. Naast de colleges worden er ook practica gegeven. Hierbij zijn lange maar interessante dagen gedraaid. Bij de practica is veel van de collegestof terug te vinden. Tijdens de practica word je bij de hand gehouden terwijl er een protocol wordt doorgelopen. De practica zijn afgesloten met presentaties over het gekozen onderwerp. Biotische stress gaat over hoe planten omgaan met verschillende pathogenen. Dit wordt gegeven door Corné Pieterse en Peter Bakker van de vakgroep Plant Microbe Interacties. Vóór deze cursus heb ik de niveau 2 cursus plant microbe interacties doorlopen en er is een behoorlijke overlap tussen het biotische deel van planten, adaptatie en afweer en plantmicrobe interacties. Ik had gehoopt op meer diepgang tijdens deze colleges, daar staat tegenover dat het wel enthousiast gebracht wordt wat de stof interessanter maakt. Naast de theorie zijn er een aantal practica, hierbij kijk je naar de postulaten van Koch en een experiment waarbij je kijkt hoe Arabidopsis thaliana reageert op stress m.b.v. reporter genen. Het eerste experiment is simplistisch voor een niveau 3 cursus. Beide onderwerpen worden afgesloten met een goed te doen tentamen. In de laatste weken ben je bezig met een onderzoeksstage; het interessantste gedeelte van deze cursus. Hierbij word je in groepen bij een Aio en/of onderzoeker van de vakgroep ingedeeld en werk je aan een actueel onderwerp. Tijdens de onderzoeksstage worden er door de begeleidende Aio s colleges gegeven waarbij ze vertellen waar ze op dit moment mee bezig zijn. Tijdens de onderzoeksstage zet je jouw eigen mini onderzoek op waarbij je verder breidt op het onderzoek van de begeleidende Aio. Bij sommige groepen doet de desbetreffende Aio nagenoeg alles voor jou, terwijl bij andere Aio s je meer wordt vrijgelaten. Doordat je bezig bent met actueel onderzoek raak je gemotiveerd en geïnteresseerd. De onderzoeksstage wordt afgesloten met een minisymposium en een inzichttentamen. Dit kan voor sommige mensen lastig zijn aangezien het niet mogelijk is om een goed cijfer te halen door een paar feiten uit je hoofd te leren. Het dwingt je wel na te denken over vraagstellingen en hoe je een experiment opzet. Het is een uitstekende cursus om eens rond te neuzen hoe onderzoek er nou uitziet. Vandaar dat ik dit vak absoluut kan aanraden aan iedereen die geïnteresseerd is in planten of de praktijk van onderzoek doen. Daarbij komt ook kijken dat de docenten en begeleiders enthousiast zijn wat de sfeer vrolijker en gezelliger maakt. Het eindcijfer is een combinatie van presentaties en de theoretische toetsen. 14
Oriëntatie Communicatie en Educatie in de praktijk (OCEP) (B B3OCEP05) Voor iedereen die interesse heeft in de educatieve en communicatieve kant van de biologie is dit vak echt een aanrader. Het grote voordeel van dit vak is dat je door middel van een stage kunt kijken wat je zoal met biologie kunt doen buiten het onderzoek om. Daardoor is de cursus niet alleen leuk voor mensen die al zeker weten dat ze de communicatieve en/of educatieve richting opwillen, maar is het ook erg leerzaam wanneer je gewoon eens wilt kijken wat het inhoudt. Wanneer je jezelf opgeeft voor deze cursus, dan geef je op het inschrijfformulier meteen al aan of je een educatieve of communicatieve stage wilt lopen. De cursus bestaat afwisselen uit instituutsweken (op de universiteit) en stageweken (op een middelbare school, museum, stichting veldwerk, etc.). Tijdens de instituutsweken volg je lessen over communicatie en educatie binnen de biologie. De eerste instituutweek is vooral oriënterend en tijdens deze week leer je de groep en docenten beter kennen. Daarnaast wordt je in deze week op basis van je stagevoorkeuren ook ingedeeld in een groep van 2 3 personen waarmee je samen op stage gaat. De tweede week ga je vervolgens bij je stage langs om kennis te maken met je stagebegeleider en alvast een beetje rond te kijken. Zelf heb ik voor een educatiestage gekozen, dus dat betekende dat we meekeken bij verschillende lessen en verschillende klassen. Daarnaast moet je als groep deze week in overleg met je stagebegeleider gaan bedenken wat je voor product wilt afleveren aan het stageadres aan het einde van de stageperiode. Voor educatie is dit bijvoorbeeld een lessenpakket of practica en voor communicatie kan dit een brochure, website of symposium zijn. Na deze twee oriënterende weken volgen weer twee instituutsweken. De manier van lesgeven tijdens deze weken is totaal verschillend van wat je gewend ben, het zijn eigenlijk meer een soort workshops in een kleine groep. Tijdens deze weken wisselen verschillende opdrachten zich af, die vaak erg leuk zijn om te doen. Zo ga je een simulatieles/workshop geven aan je medestudenten, ga je een dag lang met een groepje een documentaire maken en bespreek je de verschillende producten die iedereen wil gaan maken. Aan het eind van deze twee weken ga je vijf weken lang stage lopen. De invulling hiervan verschilt per stageadres. Bij educatieve stages zal je niet alleen bezig zijn om een product te maken, maar zul je af en toe ook de kans krijgen zelf voor de klas te staan of te helpen bij practica. Ons groepje kreeg zelfs de kans om een volledige dag lang de lessen van onze stagebegeleider over te nemen. Bij een communicatieve stage ben je over het algemeen bezig een product te maken, maar krijg je daarnaast ook de kans om mee te lopen binnen het museum of binnen de stichting waar je aan het werk bent. Voor alle stages geld dat het stageadres het product daarna ook echt wil gaan gebruiken, dus dat maakt de opdracht nog eens extra leuk! Aan het eind van de cursus is het de bedoeling dat je het product aflevert aan je stageadres en daarnaast een productverslag en leerverslag schrijft over je stageperiode. De laatste week van de cursus is weer een instituutsweek waarbij iedereen zijn of haar ervaringen verteld. De week wordt afgesloten met een stagemarkt en borrel, waarbij alle groepen hun product presenteren aan medestudenten en stagebegeleiders. Je wordt uiteindelijk beoordeeld op je stageverslag, productverslag en een mondeling eindgesprek met je docent. OCEP is door de vele contacturen en de stage een behoorlijk pittige cursus, maar als je interesse heb in de communicatieve en educatieve kant van de biologie dan is het zeker een
aanrader! Zelf vond ik de tijd op mijn stage voorbijvliegen en had ik er graag nog wat langer rondgelopen. Een groot pluspunt aan de cursus zijn ook de docenten, die erg enthousiast zijn en dit enthousiasme goed over kunnen brengen op de groep. Al met al is deze cursus dus zeker een aanrader! Scriptiecursus - timeslot A + D of B + C - Niveau 3 Scriptiecursus Deze cursus is de laatste verplichte cursus die je in je bachelor zal doen. Dat maakt hem er echter niet minder belangrijk op: het is de parel op de kroon die je bachelor is. Een mooi resultaat voor je bachelor kan zich terug betalen in wellicht een stagemogelijkheid bij de vakgroep waarbij je je scriptie hebt geschreven, maar boven alles leidt een goed resultaat tot een goed gevoel. De inschrijfprocedure voor dit vak is iets anders dan dat je gewend bent bij andere vakken. De inschrijving gebeurt eerst via Osiris, maar daarna zal je van de cursuscoördinator (Henri Groeneveld) een e mail krijgen met een formulier waarop je je eerste drie voorkeuren voor een vakgroep moet aangeven. Vervolgens zal er wat gepuzzeld worden om zoveel mogelijk mensen aan hun wensen tegemoet te komen. Er zijn altijd vakgroepen die veel populairder zijn dan andere, zoals gedragsbiologie. De kans dat daarvan je eerste keuze wordt gehonoreerd is lager dan bij andere vakgroepen en sta er dus niet van te kijken als je niet wordt ingeloot. Na het eerste college zal je kennis maken met je begeleider. Afhankelijk van je begeleider en zijn/haar manier van kijken zul je een onderwerp krijgen of een onafgebakende richting. Dit is vaak ook af te stemmen aan je eigen voorkeur. Er zijn een paar verplichte colleges die gegeven worden door Henri. De colleges zijn altijd erg leuk als je houdt van lange verhalen. Ook voor veel feitjes en anekdotes die verder niets met je scriptie te maken hebben kun je bij Henri terecht. Voor een enkeling kan het een zure appel zijn waar je even door heen moet bijten. Er is ook een boek betrokken bij de cursus: een leesbare scriptie die absoluut handig wordt gevonden door Henri Groeneveld, ik vond het boekje overbodig. Er is ook een werkcollege waarin je bibliotheekinstructie krijgt. Dat heb je vaak al in je tweede jaar gehad maar het is zeer verfrissend om het allemaal nog een keer te horen. Je leert effectiever te zoeken naar literatuur (Web of Science, Scopus etc.) en je leert je gevonden literatuur beter te bewaren en te organiseren (RefWorks). Dan de scriptie zelf nog schrijven, je zou het haast vergeten maar daar gaat het uiteindelijk om. Reken er op dat je veel meer dan de 20 uur per week die er officieel voor staan mee bezig zal zijn. Het is wel te combineren met een andere cursus zolang die niet te zwaar is. In uitzonderlijke gevallen loont het ook om je andere vak te laten vallen om al je aandacht te kunnen richten op je scriptie. Je scriptie schrijven is dus geen makkelijke taak, maar wanneer je eenmaal klaar bent houd je er een zeer goed en voldaan gevoel aan over. Dat maakt alle tegenslagen die je tegenkomt, lange dagen, en RSI helemaal goed! 16
Onderzoeksproject - Fulltime - Het Onderzoeksproject zou in de vierde periode voor het eerst georganiseerd worden, maar ik ben een van de gelukkigen die het in de tweede periode als pilot heeft mogen volgen. Wanneer je voor deze cursus kiest, kun je het schrijven van de scriptie combineren met een ministage. Je mag zelf bepalen hoe je de tijd indeelt, zolang je maar ongeveer vijf weken aan beide onderdelen besteed. Zelf heb ik ervoor gekozen om eerst vijf weken fulltime aan het onderzoek te werken, om vervolgens de resterende vijf weken aan het schrijven van mijn scriptie te besteden. Bij nader inzien is het wellicht slimmer om deze werkzaamheden wat meer af te wisselen, want vijf weken van 9:00 tot 17:00 aan een scriptie werken kost erg veel geestelijke inspanning. De meeste studenten zullen tijdens het onderzoeksproject iemand (bv. een aio) assisteren bij zijn/haar onderzoek. Ik mocht echter een eigen onderzoek verrichten, namelijk naar de evolutie van corbiculate bijen (zoals honingbijen en hommels). Dit onderzoek deed ik op het moleculaire laboratorium van Roy Erkens, omdat ik de DNA sequentie van een bepaald gen wilde verkrijgen voor verschillende soorten bijen. Het werk was erg gevarieerd, namelijk van het vangen van bijen tot het sequencen van DNA tot het analyseren van de data achter de computer. Helaas bleek het onderzochte gen niet geschikt, waardoor ik geen bruikbare onderzoeksresultaten verkreeg. Dit zeg ik om aan te geven dat je niet teleurgesteld moet zijn wanneer er geen harde conclusies uit je onderzoek komen. Het doel van het Onderzoeksproject is daarentegen om ervaring op te doen met onderzoek en dat doe je weldegelijk. Bij het Onderzoeksproject hoort ook het houden van een presentatie voor je werkgroep. Hierin zullen de resultaten van je onderzoek besproken worden. Afhankelijk van je begeleider dien je ook een verslag in te leveren van het verrichte onderzoek. Naast het onderzoek werk je aan je scriptie. Deze thesis is geen uitgebreide uitwerking van het onderzoek, maar je moet eerder als een losstaand geheel zien. Het is echter wel mogelijk om je eigen onderzoeksresultaten erin te verwerken. Ik vond deze cursus zeer leuk en leerzaam. Aangezien het onderwerp van de scriptie gerelateerd is aan het onderzoek, was ik extra gemotiveerd om aan mijn scriptie te werken. Een bijkomend voordeel is dat de benodigde wetenschappelijke literatuur zowel betrekking heeft op de scriptie als op het onderzoek, waardoor het lezen een veel leukere bezigheid wordt. Daarnaast ben je tijdens deze cursus veel op jezelf aangewezen: je zult zelf tijdig contact op moeten nemen met je begeleider(s), je moet een degelijke tijdsplanning aanhouden, je dient creatief te zijn met het bedenken van oplossingen. Het is daarmee een uitstekende voorbereiding op de onderzoeksprojecten tijdens je master. Het Onderzoeksproject is dus echt een aanrader, zeker wanneer je het leuk vindt om onderzoek te verrichten. Graag wil ik nog als tip meegeven dat je veel uren aan het onderzoek kwijt kunt zijn. Houdt daarom een strakke planning aan, zodat je scriptie niet in het gedrang komt.
Dankwoord De Onderwijscommissie wil iedereen bedanken voor hun bijdrage aan het tot stand komen van deze gids. Bedankt! 18