Uitkomst van de Enquête Naar aanleiding van het rapport tussen leden en leiders heeft de commissie Noten een enquête uit gestuurd waarin de aanbevelingen worden voorgelegd aan leden en sympathisanten van de PvdA. De enquête is ingevuld door 3839 personen waarvan het overgrote deel lid is zonder een bijzondere functie te vervullen binnen de partij (93.7%). Dit gegeven zorgt voor een representatief beeld aangezien het overgrote gedeelte van de circa 56.000 leden geen bestuurs- over vertegenwoordigende functie vervult binnen de vereniging. De reacties op de voorstellen van de commissie zijn erg positief. De percentages van respondenten die positief staan tegenover de voorstellen van de commissie fluctueren tussen de 65 en 85 procent. De voorstellen zij onder te verdelen in verschillende categorieën; stemrecht van leden, agenderingsrecht van leden, nieuwe collectiviteiten; organisatorische indelingen; kandidaatstellingsprocedure. In de volgende secties wordt verder ingegaan op deze categorieën en de reacties die vanuit de partij zijn gekomen. Stemrecht van leden De commissie doet verschillende voorstellen t.a.v. het stemrecht van leden. Zo stelt zij voor dat de stem van leden zwaarder moet wegen met betrekking tot inhoudelijke voorstellen maar ook dat het stemrecht moet worden uitgebreid. Leden zouden namelijk ook inspraak moeten hebben op de samenstelling va de kandidatenlijst. Daarnaast stel de commissie voor om leden ook vanuit huis mee te laten stemmen. Om dit in goede banen te leiden wordt er voorgesteld om tijdens het congres gebruik te maken van een tweede scherm zodat het congres live gevolgd kan worden. Uit de resultaten van de enquête blijkt dat 84,1% van de respondenten het eens is met het voorstel dat de stem van leden zwaarder moet wegen in de stemprocedure die betrekking heeft op inhoudelijke voorstellen. De verschillen tussen de antwoorden van leden met en zonder functie zijn klein. In het algemeen is te zeggen dat afgevaardigden vaak iets minder positief staan tegenover voorstellen die meer macht neer leggen bij het gewone lid. Dit doet niet af van het feit dat ook onder afgevaardigde dit voorstel overwegend positief wordt ontvangen. 77.9% van de afgevaardigden is het eens of helemaal eens met dit voorstel van de commissie. Deze trend is ook terug te zien in de andere voorstellen. Een ander interessant punt is dat ook nietleden zich positief uitspreken over de voorstellen. Deze groep respondenten is aan te merken als de meest positieve groep ten aan zien van de voorstellen van de commissie. In figuur 1 komen de verschillen tussen afgevaardigden, leden en niet-leden duidelijk naar voren t.a.v. het voorstel om leden mee te laten stemmen vanuit huis. Alle respondenten zijn overwegend positief. Afgevaardigden iets minder dan leden zonder functie
Figuur 1 De percentages van respondenten die zich positief uitspreken ten aanzien van de voorstellen over het tweede scherm en het stemrecht in de kandidaatstellingsprocedure liggen iets lager(rond de 70%) maar zijn nog steeds erg hoog. Agenderingsrecht Naast het stemrecht doet de commissie ook verschillende voorstellen die een hervorming van het agenderingsrecht beogen. Daaronder valt het voorstel om leden de mogelijkheid te geven om amendementen, moties en verzoeken tot het plaatsen van een agendapunt in te dienen als zij daarvoor bewezen steun hebben binnen de partij. Figuur 2 geeft weer dat een groot deel van de respondenten het eens is met deze stelling (83.2%). Maar 5.2% van de respondenten heeft aangegeven het niet of helemaal niet eens te zijn met dit voorstel (de overige respondenten hebben neutraal ingevuld). De commissie is van mening dat op dit moment er te veel moties en amendementen worden ingediend die het democratisch proces op het congres frustreren. 76.7 % van de respondenten is het hier mee eens. Een grote groep (16%) heeft aangegeven neutraal te staan tegenover deze stelling wat kan duiden op onwetendheid over het aantal moties en amendementen. Om het aantal moties en amendementen te verminderen stel de commissie voor dat voorstellen vanuit de vereniging steun moeten verkrijgen van de leden. Zij stelt daarom voor dat leden en afgevaardigden zich eerst moeten verenigen voordat zij een onderwerp kunnen agenderen (nieuwe collectiviteiten). Een overweldigend deel van de respondenten is het met dit voorstel eens (83.2%). De verschillen tussen leden, afgevaardigden en niet-leden volgen een zelfde trend als die in de vorige sectie is geconstateerd.
Figuur 2 Niet-leden zijn het positiefs ten aanzien van die voorstel (84.8% is het eens of helemaal eens met dit voorstel), leden iets minder (83.3%) en afgevaardigden weer iets minder dan leden (81.2%). Ondanks deze verschillen blijkt er groot animo te zijn binnen de partij om het recht om te agenderen en moties en amendementen in te dienen te koppelen aan bewezen steun binnen de vereniging. Wanneer het agenderingsrecht wordt gekoppeld aan steun binnen de partij dan moeten er wel voldoende mogelijkheden zijn om dergelijke steun te organiseren. De commissie vindt het van belang dat het ook voor gewone -leden mogelijk moet zijn om steun te verkrijgen voor voorstellen. De partij kan hier aan bijdragen door nieuwe collectiviteiten in hun werkzaamheden te faciliteren. De volgende paragraaf zal verder in gaan op de voorstellen die samenhangen met deze nieuwe collectiviteiten. Nieuwe collectiviteiten De commissie stelt voor dat de partij dergelijke nieuwe collectiviteiten gaat faciliteren. Bijna 80% van de respondenten is het hier mee eens. Het is interessant om te zien dat de afgevaardigden het meest positief zijn ten aanzien van deze faciliterende rol van de partij (81.3% antwoord mee eens of helemaal mee eens). Zij scoren net een paar procentpunten hoger dan leden zonder functie (78.6%) op dit voorstel. De commissie geeft zelf al aan in een ander voorstel hoe deze faciliterende rol invulling kan krijgen. De commissie denkt daarbij aan het creëren van (online) ontmoetingsplaatsen waar leden zich kunnen verenigingen en mobiliseren rondom bepaalde thema s of voorstellen. Ten aanzien van dit voorstel zijn er haast geen negatieve reacties binnen gekomen. Slechts 2.6% van de respondenten
geeft aan het niet of helemaal niet eens te zijn met dit voorstel. Uit de opmerkingen die konden worden geplaatst aan het einde van de enquête komt wel naar voren dat sommige leden van mening zijn dat er voor gewaakt moet worden dat er teveel focus op online activiteiten komt te liggen. Kandidaatstellingsprocedure Ten aanzien van de kandidaatstellingsprocedure (TK, EK, EP) doet de commissie ook enkele wijzigingsvoorstellen. De huidige procedure stelt leden geheel buitenspel. In het nieuwe systeem zullen kandidaten steun onder leden moeten zoeken en daarmee een breder draagvlak gaan verwerven. De commissie stelt daarom voor om aan kandidaten de voorwaarde te stellen dat voordat ze definitief op de kandidatenlijst kunnen, ze eerst 50 unieke handtekeningen van leden moeten verzamelen. 65.4% van de respondenten is het eens, dan wel helemaal eens met het voorstel. De commissie doet ook het voorstel om de kandidatenlijst te laten vaststellen door een ledenraadpleging. Het percentage positieve respondenten ligt net iets boven de 65%. In figuur 3 worden de verschillen duidelijk tussen verschillende type leden. Figuur 3 Duidelijk wordt dat staten leden het meest positief staan tegenover dit voorstel. Niet-leden staan iets positiever tegen een ledenraadpleging dan de leden en afgevaardigden hebben de minst positieve houding. In het algemeen kan men zeggen dat er een positieve houding bestaat binnen de vereniging ten aanzien van een ledenraadpleging voor het vaststellen van de kandidatenlijst. Immers 65% is het eens of helemaal eens met het voorstel tegenover 14% die dat (helemaal)niet met is.
Organen van de partij Naast de hiervoor besproken aanbevelingen die ingaan op de rechten en mogelijkheden van leden is de commissie ook van mening dat de interne partij structuur dient te veranderen om de rol van leden te optimaliseren. Een belangrijk voorstel is dan ook de Verenigingsraad meer bevoegdheden te geven om het congres te ontlasten. De Verenigingsraad zou besluitvormingsbevoegdheid moeten krijgen over wijzigingen van statuten en reglementen. Het congres blijft echter het hoogste orgaan en dient dergelijke besluiten van de Verenigingsraad te bekrachtigen dan wel te verwerpen. Ten aanzien van dit voorstel is ongeveer 70 % het eens met de commissie. De verschillen tussen de bestuurders, afgevaardigden, vertegenwoordigers en leden zonder functie zijn klein wanneer men kijkt naar de positieve reacties (eens en helemaal mee eens). Echter onder de leden zonder functie geeft 23.1% aan neutraal te staan tegenover deze aanbeveling terwijl bij andere groepen dit percentage tussen de 5.9 en 19.2 procent ligt. Tabel 1 De percentages oneens of helemaal oneens van respondenten die een functie vervullen binnen de partij liggen daardoor hoger ten aanzien van dit voorstel (zie tabel 1). Ondanks deze negatieve geluiden blijft het eindoordeel overwegend positief. Naast een wijziging van de bevoegdheden van de Verenigingsraad stelt de commissie ook voor om afdelingen en gewesten de gelegenheid te bieden om naast het hoofdcongres ook subcongressen te organiseren. Dit voorstel wordt positief ontvangen (68.5) echter minder positief dan andere
voorstellen. Dit is onder andere te verklaren door het hoge percentage respondenten dat neutraal heeft ingevuld t.a.v. dit voorstel (20.6%). Dit lijkt er op te duiden dat een deel van de leden niet bijzonder warm loopt voor (sub)congressen. Een andere aanbeveling die de interne partijstructuur raakt richt zich tot de netwerken. De commissie wil netwerken anders organiseren waardoor zij meer aansluiten op beleidsterreinen en waardoor ook Kamerleden gemakkelijker betrokken kunnen worden. Dit voorstel is enorm positief ontvangen. Slechts 1.5% van de respondenten is het niet of helemaal niet eens met dit voorstel. Conclusie Uit de enquête blijkt dat er binnen de vereniging veel voorstanders zijn te vinden voor de voorstellen. De voorstellen met betrekking tot het stemrecht, agenderingsrecht en de nieuwe collectiviteiten worden het meest positief onthaald. Percentages van respondenten die het met deze voorstellen eens is liggen tussen de 80 en 85 procent! Het lijkt hiermee overduidelijk dat de partij klaar is voor het toebedelen van meer bevoegdheden en inspraak aan leden. Van belang is dat niet het individuele lid alles voor het zeggen heeft maar dat zij steun moet zoeken onder gelijkgezinde binnen de partij. De partij dient naast het verschaffen van rechten daarom ook een faciliterende rol te vervullen om de creatie van nieuwe collectiviteiten daadwerkelijk te realiseren. Ondanks dat afgevaardigden iets minder positief zijn dan gewone leden liggen de percentages alsnog heel hoog voor deze groep (rond de 80%). Een ander interessant feit is dat niet-leden een erg positieve houding innemen ten aanzien van de voorstellen van de commissie. Wanneer de aanbevelingen van de commissie worden doorgevoerd kan dit ook de attractiviteit van de partij vergroten. Sympathisanten lijken veel waarde te hechten aan de rol van leden binnen de partij. Wanneer leden een grotere rol krijgen kan dit de mensen die nog geen lid zijn het laatste duwtje in de rug geven om als nog lidmaatschap aan te vragen. De voorstellen die zich richten op de organisatorische indeling van de partij worden iets minder positief ontvangen echter is nog steeds een ruime meerderheid het eens met de voorstellen die de commissie doet (tussen de 65% en 80%). De uitschieter in deze categorie is de organisatie van netwerken. Ten aanzien van dit voorstel zijn nauwelijks negatieve geluiden te horen. Ook de percentages betreffende de kandidaatstellingsprocedure liggen iets lager (rond de 70%). Echter uit de opmerkingen die onder aan de enquête werden geplaatst kwam naar voren dat er respondenten zijn die zich zorgde maken over de kwaliteit maar bovenal ook over, regionale spreiding man-vrouw ratio en een juiste leeftijdsverdeling binnen de uiteindelijke fractie. De resultaten zijn eenduidig positief. De vereniging laat hiermee een duidelijk geluid horen. De partij is toe aan verandering en de aanbevelingen van de commissie lijken de juiste toon aan te slaan. De overweldigende positieve respons bevestigt het vermoeden van de commissie dat leden meer invloed willen binnen de huidige partij organisatie.