Media en Lichaam Lessenserie Super Wo/Man Docentenhandleiding doelgroep havo/vwo 3/4 duur 6 klokuren Inleiding Wonder Woman: Dara Birnbaum In hoeverre komt het beeld van mannen en vrouwen in de media overeen met de werkelijkheid? De kunstenaars uit deze lessenserie gaan hier op een kritische, speelse, soms confronterende manier op in. Zo liet Dara Birnbaum al in 1978 zien dat het mogelijk is om in een oogwenk te transformeren tot Supervrouw, al wordt nooit helemaal duidelijk wat daar het voordeel van is. Wat dat betreft is 50 Cent een stuk duidelijker: zijn vrouwen vormen een snoepwinkel voor watertandende rappers. Zangeres Pink roept in Stupid Girls de meiden ter verantwoording: Where is our first female president? She s dancing in a video next to 50 Cent. Pipilotti Rist speelt juist met verschillende vrouwbeelden: als onschuldig meisje huppelt ze met een bloem door de stad, om plotseling diezelfde bloem te gebruiken om een auto te molesteren. Versluys en Uyttenbroek tonen ons in hun Exactitudes hoe iedereen moeite doet om van elkaar te verschillen, maar hoe we tóch op elkaar lijken. Welke stereotiepe beelden over mannen en vrouwen ken jij uit de media? Word je beïnvloed door deze beelden? In dit lesproject ga je typische man-vrouwmediabeelden zoeken en op grond hiervan een collage maken. Bronnen Wonder Woman - Dara Birnbaum - 1978 Ever Is Over All - Pipilotti Rist - 1997 Exactitudes - Ari Versluis and Ellie Uyttenbroek - 1994 heden http://www.exactitudes.com/ Candy Shop - 50 Cent - 2005 Stupid Girls - Pink - 2006
Leerdoelen Leerlingen: beschrijven aan de hand van sleutelvragen verschillende perspectieven van de wijze waarop kunstenaars omgaan met man-vrouwbeelden in de media; hanteren de begrippen: man-vrouwbeelden, feminisme, mediakunst, stereotype, beeldmanipulatie, documentaire; verzamelen 20 beelden op internet waarin vrouwen of mannen op stereotiepe wijze worden weergegeven; verbeelden een standpunt over een stereotiep man-vrouwbeeld in de media in twee schetsontwerpen; werken het beste schetsontwerp uit in de vorm van een beeldcollage; lichten hun werk mondeling toe, daarbij zowel ingaand op inhoud als vormgeving; reflecteren in een klassengesprek kritisch op de wijze waarop klasgenoten het thema man-vrouwbeelden verbeeld hebben. Benodigdheden per twee leerlingen een computer met internet en een (eenvoudig) beeldbewerkingsprogramma eventueel een kleurenprinter een computer met beamer Voorwaarden/eisen Leerlingen kunnen werken met een beeldbewerkingsprogramma (selecteren, werken met lagen, werken met tekst). Producten Per duo een mapje op de pc met 20 stereotiepe man-vrouwbeelden in de media twee ideeschetsen een uitgewerkte collage waarin het stereotiepe man-vrouwbeeld uit de media versterkt wordt een presentatietekst met daarin antwoord op de vragen: Op welke man-vrouwbeelden uit de media hebben jullie gereageerd?
Lesbeschrijving Deel 1 +/-120 minuten De vijf bronnen worden vertoond en na het vertoon van elke bron bespreken de leerlingen in tweetallen het beeld van de man of vrouw in de bron. Na vijf bronnen bespreken de leerlingen klassikaal wat voor beelden zij van de mannen en vrouwen hebben en hoe de media deze beelden versterken of verzwakken. Er wordt een inventarisatie gemaakt van de verschillende standpunten. Deel 2 +/- 60 minuten Leerlingen zoeken in tweetallen minimaal 20 beelden van mannen of vrouwen die op stereotiepe wijze worden verbeeld in de media en slaan deze op in een mapje op de pc. Met die beelden maken de duo s twee ideeschetsen in Word (niet mooi maar duidelijk). Bij beide schetsen schrijven ze een korte toelichting waar het werk over gaat. Deel 3 +/- 120 minuten Het beste idee wordt uitgewerkt als een stereotiep beeld van mannen of vrouwen in de media. Onderdelen die aan de orde komen in het werk zijn: Less is more (gebruik alleen dat wat werkt) Denk na over de vormgeving van je collage (achtergronden, groot-klein, compositie, kleur, etc.) Schrijf bij je werk een korte presentatie waarin je toelicht: Op welke man-vrouwbeelden uit de media hebben jullie gereageerd? Deel 3 +/-60 minuten Alle duo s presenteren hun eigen werk in twee minuten. Een ander duo noemt een sterk punt en een verbeterpunt. De leerlingen evalueren hun eigen werk en werk van anderen door middel van de criteria. Criteria Kan de leerling: aan de hand van sleutelvragen verschillende perspectieven beschrijven van de wijze waarop kunstenaars omgaan met man-vrouwbeelden in de media; de begrippen man-vrouwbeelden, feminisme, mediakunst, stereotype, beeldmanipulatie en documentaire hanteren; 20 beelden verzamelen op internet waarin vrouwen of mannen op stereotiepe wijze worden weergegeven; een standpunt over een stereotiep man-vrouwbeeld in de media verbeelden in twee schetsontwerpen; het beste schetsontwerp uitwerken in de vorm van een beeldcollage; zijn of haar werk mondeling toelichten, daarbij zowel ingaand op inhoud als vormgeving; in een klassengesprek kritisch reflecteren op de wijze waarop klasgenoten het thema man-vrouwbeelden verbeeld hebben.
Media en Lichaam Lessenserie Super Wo/Man Leerlingmateriaal doelgroep havo/vwo 3/4 duur 6 klokuren Inleiding Wonder Woman: Dara Birnbaum In hoeverre komt het beeld van mannen en vrouwen in de media overeen met de werkelijkheid? De kunstenaars uit deze lessenserie gaan hier op een kritische, speelse, soms confronterende manier op in. Zo liet Dara Birnbaum al in 1978 zien dat het mogelijk is om in een oogwenk te transformeren tot Supervrouw, al wordt nooit helemaal duidelijk wat daar het voordeel van is. Wat dat betreft is 50 Cent een stuk duidelijker: zijn vrouwen vormen een snoepwinkel voor watertandende rappers. Zangeres Pink roept in Stupid Girls de meiden ter verantwoording: Where is our first female president? She s dancing in a video next to 50 Cent. Pipilotti Rist speelt juist met verschillende vrouwbeelden: als onschuldig meisje huppelt ze met een bloem door de stad, om plotseling diezelfde bloem te gebruiken om een auto te molesteren. Versluys en Uyttenbroek tonen ons in hun Exactitudes hoe iedereen moeite doet om van elkaar te verschillen, maar hoe we tóch op elkaar lijken. Welke stereotiepe beelden over mannen en vrouwen ken jij uit de media? Word je beïnvloed door deze beelden? In dit lesproject ga je typische man-vrouwmediabeelden zoeken en op grond hiervan een collage maken. Bronnen Wonder Woman - Dara Birnbaum - 1978 Ever Is Over All - Pipilotti Rist - 1997 Exactitudes - Ari Versluis and Ellie Uyttenbroek - 1994 heden http://www.exactitudes.com/ Candy Shop - 50 Cent - 2005 Stupid Girls - Pink - 2006 Producten Per duo een mapje op de pc met 20 stereotiepe man-vrouwbeelden in de media twee ideeschetsen een uitgewerkte collage waarin het stereotiepe man-vrouwbeeld uit de media versterkt wordt een presentatietekst met daarin antwoord op de vragen: Op welke man-vrouwbeelden uit de media hebben jullie gereageerd?
Opdrachten 1. Beantwoord de sleutelvragen bij de zes bronnen (zie bijlage). 2. Maak een verzameling van stereotiepe beelden van mannen of vrouwen in de media. Kies voor mannen óf voor vrouwen en zoek vooral naar overeenkomsten in de manier van weergave. Denk vooraf na over de weergave van bepaalde groepen in de media: bouwvakkers, politici, modellen, etc. 3. Maak twee schetsontwerpen in Word op basis van het gevonden beeldmateriaal. Geef in een korte toelichting aan welk stereotype je wil benadrukken. 4. Werk het beste idee uit tot een beeldcollage met ten minste drie verschillende foto s. Denk na over compositie, groot/klein, ruimte, kleur, etc. De collage moet jullie idee over een stereotiepe verbeelding van mannen of vrouwen in de media versterken. 5. Maak daarbij een presentatietekst met daarin antwoord op de vragen: Op welke stereotiepe man-vrouwbeelden uit de media hebben jullie gereageerd? 6. Presenteer je werk voor de groep en ga daarbij in op de sterke punten en verbeterpunten van je eigen werk en dat van je klasgenoten. Criteria Kun je: aan de hand van sleutelvragen verschillende perspectieven beschrijven van de wijze waarop kunstenaars omgaan met man-vrouwbeelden in de media; de begrippen man-vrouwbeelden, feminisme, mediakunst, stereotype, beeldmanipulatie en documentaire hanteren; 20 beelden verzamelen op internet waarin vrouwen of mannen op stereotiepe wijze worden weergegeven een standpunt over een stereotiep man-vrouwbeeld in de media verbeelden in twee schetsontwerpen; het beste schetsontwerp uitwerken in de vorm van een beeldcollage; je werk mondeling toelichten, daarbij zowel ingaand op inhoud als vormgeving; in een klassengesprek kritisch reflecteren op de wijze waarop klasgenoten het thema man-vrouwbeelden verbeeld hebben.
bijlage 1 leerlingmateriaal Super Wo/Man Sleutelvragen bij het beschouwen van de werken van mediakunstenaars die ingaan op man-vrouwbeelden Wonder Woman - Dara Birnbaum (1978) 1. Welke techniek gebruikt Birnbaum? 2. Op welke facetten van superwoman legt ze het accent? 3. Is dit kunstwerk nog actueel? Candy Shop - 50 Cent (2005) Stupid Girls - Pink (2006) 4. Welke stereotiepe man-vrouwbeelden zie je in beide clips? 5. Wat is het doel van Pinks clip? 6. Welke clip spreekt jou het meest aan? Ever Is Over All - Pipilotti Rist (1997) 7. Waarom is dit typisch videokunst? 8. Met welke contrasten tussen opvattingen over vrouwen speelt de kunstenaar? 9. Welke stereotypen zie je terug?
Exactitudes - Ari Versluis and Ellie Uyttenbroek (1994 heden) 10. Waar halen Versluis en Uyttenbroek hun modellen vandaan en hoe kun je dat zien? 11. Welke groepen die Versluis en Uyttenbroek afbeelden herken je uit je dagelijkse omgeving? 11. In hoeverre vind je dat Versluis en Uyttenbroek de werkelijkheid manipuleren?