Besprekingsverslag Plaats Referentienummer Kenmerk De Bilt, 12 februari 2009 255454 Plaats bespreking Veessen Aanwezig O. de Kuijer en J. Bouman (beide projectteam), R. Raaijmakers, H. Veenenbos, F. Visser (uitvoerend consortium) H. van der Rijst, J. Stroo, P. Hoogeveen, M. van Steden, G. Zesman, A. Sluiter, A. Gijsendorfer, E. Gijsendorfer, G. Bloem, A. Simens, H. van de Pol, R. van de Laak, H. van de Laak Lemaire, H. Bos Afwezig Kopie aan Betreft Bewonersoverleg inlaat 20:00-22:30 Veessen Wapenveld 1 Opening Oskar de Kuijer opent de bijeenkomst en heet de aanwezigen van harte welkom. De varianten uit de startnotitie milieueffectrapportage Hoogwatergeul Veessen-Wapenveld (zie hoofdstuk 6) zijn op basis van technische informatie en de informatie uit de ateliers en andere overleggen uitgewerkt. Het is voor het project belangrijk feedback te krijgen op verschillende onderdelen van de inlaat van de hoogwatergeul en andere aspecten die in het gebied rond de inlaat spelen. Het project heeft ook een aantal vragen op dat gebied. Na de uitwerking van de varianten gaat het uitvoerend consortium de effecten inschatten. Bij de effecten kan je bijvoorbeeld denken aan de waterstanddaling, kosten, werkgelegenheid, leefbaarheid en allerlei technische aspecten. In de startnotitie zijn deze beschreven (zie hoofdstuk 7 op p. 52 en 53). Daarna wordt in stappen toegewerkt naar een voorkeursvariant. Eerst de uitwerking van de grote lijnen van de voorkeurvariant in wat we noemen een casco in maart en april. Hierin zijn de hoofdzaken zoals de vorm en het tracé van de dijken, de in- en uitlaat en de belangrijkste ontsluitingen weergegeven. Vervolgens de invulling van het casco tot een volwaardig voorkeursvariant waarin alle onderdelen van het plan zijn aangegeven waaronder de invulling gebiedsontwikkeling. De voorkeursvariant wordt volgens de huidige planning net voor de zomervakantie door de Stuurgroep wordt vastgesteld. Na de zomer verwachten we dan de reactie van de Staatsecretaris van Verkeer en Waterstaat of zij kan instemmen met het door de Stuurgroep gekozen voorkeursvariant. Tenslotte wordt tot de zomer van 2010 het voorkeursalternatief verder gedetailleerd en uitgewerkt tot een ontwerp
255454 2 van 6 Rijksinpassingsplan dat als het klaar is net als de startnotitie en samen met het Milieueffectrapport ter inzage wordt gelegd. Er zijn 4 werksessies over gebied rond de inlaat (omgeving Kerkdijk), de uitlaat (met Werven en t Oever), de kernen Veessen-Vorchten-Marle en het gebied tussen Apeldoornskanaal en de Westdijk. 2 Toelichting doel bijeenkomst Oskar de Kuijer licht het doel van de bijeenkomst toe: Wij hebben een uitwerking van de varianten in concept gemaakt. Misschien zien wij dingen verkeerd of zijn we zaken vergeten. Wij willen proeven hoe u tegen bepaalde oplossingen aankijkt. We vernemen graag jullie reacties. De varianten gaan naar de stuurgroep en die stelt ze uiteindelijk met eventuele wijzigingen vast. Daarna worden eerst grote lijnen van de varianten (casco) uitgewerkt, daar werkt het projectteam in maart en april aan, daarna gaat het casco naar de stuurgroep. De uitwerking van het casco is de voorkeursvariant. Harm Veenenbos met Femke Visser de landschapontwerpers van het consortium presenteert de varianten. Daarna gaan we in twee groepen uiteen om aan de hand van de uitvergrootte kaarten met elkaar te kunnen praten. De varianten zijn nog niet uitgedetailleerd. Het projectteam heeft nog niet alle details in beeld en hoopt met deze bijeenkomst weer wijzer te worden. Er wordt een verslag van de punten die worden ingebracht door de bewoners gemaakt, het projectteam geeft aan wat er met deze inbreng wordt gedaan. 3 Presentatie Harm Veenenbos licht in zijn presentatie de stand van zaken toe op gebied van: 1. de processtappen, 2. de uitwerking van de varianten, 3. de ontwikkeling van een agenda voor de gebiedsontwikkeling. Processtappen De volgende stappen zijn gevolgd: 1. Startnotitie 2. Bouwstenen 3. Uitwerken van de varianten. Wij zitten nu midden in deze uitwerking. Vanmorgen was de uitwerking die we nu presenteren gereed. U bent dus de eerste die wij de varianten laten zien. Daarbij is de vraag wat is uw reactie is. Daarna volgt de beoordeling van de varianten en wordt het casco vastgelegd (dijken en de in- en uitlaat), daar praten we dan over. Dit doen we voor de zomer. Ergens in mei wordt het casco besproken. Naar aanleiding van de motie Eigenman kijken we naar gebiedsontwikkeling. De gemeente wil de leefbaarheid en werkgelegenheid in het gebied stimuleren. Een speerpunt is daarbij de recreatie. De vraag aan het project is om locatieonderzoek te doen naar een recreatief huisjesterrein, extra woningen in het gebied, een jachthaven en een plas. Varianten Er zijn vier varianten A, B, C en maquette. Voor de voorkeursvariant gaan we optimaliseren. In de voorkeursvariant zijn straks onderdelen van verschillende varianten opgenomen. In het werkproces hebben we eerst de geul uitgewerkt. We hebben een ruwe rivierkundige berekening gemaakt. We hebben een meer precies dijktracé getekend. We hebben de techniek van de in- en uitlaat bestudeerd en de ontwatering van het gebied. Waar nodig hebben we ook de
255454 3 van 6 perceel indeling veranderd. Er zijn ook wegverbindingen, beplanting en een ecologische verbindingszone toegevoegd. Aan de varianten zijn een in en uitlaatconstructie gekoppeld. Deze constructies kunnen ook voor de andere varianten worden toegepast. Het gaat er met de varianten om inzichtelijk te maken wat verschil in effecten is van een bepaalde keuze. Variant A Voor variant A is het uitgangspunt weinig verandering. Een vaste in- en uitlaat en de oostdijk ver van de kernen (Veessen en Vorchten). We hebben gekozen een kanaal te maken: een gespannen boog, parallel lopende dijken van 600 meter uit elkaar. Uit de rivierkundige berekeningen volgt dat de oorspronkelijke 550 m te krap is en 600 meter nodig is. Er is geen beplanting meer in de geul. Alleen weidegebied. In het zuiden moet de Wetering verlegd worden. In het noorden komt er een herindeling van de percelen. Harm laat een beeld van een vaste in- en uitlaat zien (Pannerden). Er komt er een brug over de overlaat heen. De in en uitlaat moet over de volle breedte van de geul liggen. De drempel leggen we zo hoog mogelijk, maar toch is de frequentie 1/10 jaar, want anders kan er niet snel genoeg water door de geul stromen. Op verzoek van de Stuurgroep proberen we ook een vaste overlaat te optimaliseren en zoeken naar mogelijkheden de frequentie naar 1/25 of 1/50 te brengen, bijvoorbeeld door op de vaste overlaat een beweegbaar deel van 0,5 1 m erop te zetten. Dan kun je mogelijk voordelen van een vaste overlaat dat deze altijd werkt zonder menselijk ingrijpen en niet duur is combineren met een acceptabele kans dat er water door de geul stroomt. Variant B Variant B richt zicht op het optimaliseren van de veehouderij in de geul. Geul B is 600 tot 800 meter breed en er zitten bedrijven in de geul. In de variant is een verwijderbare inlaat en uitlaat opgenomen. Voor de oostelijke dijk worden perceelsgrenzen opgezocht. De dijktaluds zijn 1:3. De dijk volgt de locale perceelsindeling. De breedte van de geul varieert. Tien panden verdwijnen en vijf komen terug in geul. De agrariërs met bedrijf en huiskavel in de geul heeft zicht over de geul. De huidige perceelsindeling kan nagenoeg hetzelfde blijven. Een verwijderbare inlaat is een vrij smalle dijk. De dijk komt op een versterkte ondergrond te liggen. Bij hoogwater worden delen weggeschoven of opgeblazen. De dijk stroomt vervolgens geheel weg. Bij hoogwater is de dijk verdwenen. Harm legt uit dat er een potentiaalverschil nodig is om de dijk te laten wegstromen. In deze variant komt er één centraal gelegen brug. Overstromingsfrequentie valt te kiezen, bijvoorbeeld 1/250 jaar. Variant C Bij variant C zetten we in op regionale ontwikkeling, dus de dijk volgt de oeverwal. Hier komt een teruggelegde inlaat, de in- en uitlaat worden mechanisch. De dijktaluds variëren. Van 1:3 tot 1:10. De breedte varieert van 1400 meter tot 500 meter. Dit stelde ons in staat de Grootte Wetering te laten liggen. Boerderijen die uit de geul weg moeten komen deels op een terp aan de dijk te liggen. De in en uitlaat zijn een brugconstructie. Kraan tilt horizontale schotbalken uit de constructie. De breedte van de inlaat wordt 400 meter. Omdat we meer diepte hebben, hebben we minder breedte voor de inlaat nodig. De overstromingsfrequentie is te kiezen. Maquette De laatste variant is de maquette. De westdijk wordt 1:3 en de oostdijk 1:6. Er komt een mechanische inlaat, de frequentie is te kiezen. De breedte van de geul varieert. De maquette is aangepast zodat deze aan de taakstelling voor de waterstanddaling voldoet. Het meest ingrijpende is de breedte van de geul die gemiddeld niet 550 m maar 600 m moet zijn. We horen graag of dat op een goede wijze is gedaan. Acht panden verdwijnen en er komt een boerderij op een terp terug in de geul. Een meer zuidelijke positie van de inlaat blijkt ongunstig omdat daar een lokale
255454 4 van 6 verhoging ligt. Een inlaat naar het zuiden leidt wel tot extra waterstandverlaging indien je bij de inlaat lokaal het maaiveld verlaagd. De opstellers van de maquette hebben in de vorige werksessie laten weten ongelukkig te zijn met de nieuwe uitwerking en de manier waarop dat is gebeurd. De maquette wordt nog aangepast en met de opstellers besproken. Gebiedsontwikkeling Vervolgens wordt er gesproken over de gebiedsontwikkeling. Afgelopen maandag heeft de gemeenteraad aangeven hoe de onderzoekagenda voor de gebiedsontwikkeling eruit kan zien. Het gaat om onderzoeken van programma en locaties voor een huisjesterrein, plas, jachthaven en extra woningen. Bij de uitlaat zijn ook twee mogelijke locaties. We gaan bij de gebiedsontwikkeling uit van kwaliteiten van gebied. Een van de mogelijke ontwikkelingen is een huisjesterrein op de flank bij Wapenveld. Verder kan er bij de uitlaat een informatiecentrum over de ontwikkeling van het gebied komen. Daarvoor kijken we naar het huidige terrein bij het gemaal. Onderdeel van de agenda is ruimte bieden voor recreatie bij de boer. Voor Veessen is de insteek het draagvlak voor voorzieningen van dorp te behouden of te versterken en tegelijkertijd het karakter van Veessen te behouden. De mogelijkheid en wenselijkheid van woningen aan de nieuwe dijk bij Veessen worden ook onderzocht. Er is ruimte voor fiets en kanoroutes. De westelijke dijk kan befietsbaar worden gemaakt. Er wordt gedacht aan een verbinding vanuit het Veluwetransferium naar Veessen, zodat fietsers van de Veluwe bij de pont kunnen komen en ook via de pont naar het Heerderstrand. Er wordt ook gedacht aan verbindingen voor de kano tussen het Apeldoorns kanaal en de Grootte Wetering. Bij Veessen en Vorchten passen hagen en boomgaarden. 4 Bespreken varianten De varianten worden in 2 werkgroepen besproken. 4.1 Verslag overleg groep 1 Uitvergrootte kaarten van de inlaat van de varianten worden op tafel gelegd. De aanwezigen worden uitgenodigd te reageren. De volgende opmerkingen en reacties daarop worden gemaakt: Reactie bewoner: Ik wil een variant waar het onmogelijk is een jachthaven aan te leggen. Projectteam: De opmerking is helder. Het gaat er ook om een discussie te voeren over wat je wel wilt en redenen waarom je iets wel of niet wilt. Reactie bewoner: Recreatief verkeer willen we graag omleiden, we willen wonen in een rustige omgeving. Ik wil geen jachthaven, want dat levert lawaai en verkeersoverlast en ik kan niet meer vrij bewegen. Projectteam: In de teruggelegde inlaat hoeft natuurlijk geen jachthaven te komen. Ook andere opties zoals natuur is mogelijk. Reactie bewoner: Wij willen niet dat de inlaat het Neeltje Jans van de Veluwe wordt dus ik wil geen mechanische in- en uitlaat zoals jullie lieten zien. Reactie bewoner: Inlaat C spreekt mij het meeste aan als de recreatiehaven er niet komt. De weg naar Heerde is korter over de Kerkdijk en je maakt niet van die gekke bochten. Vraag bewoner: Moet de geul altijd meestromen? Projectteam: De geul stroomt alleen mee als het echt moet. Dus in de huidige varianten eens tussen de 10 en 500 jaar. Wanneer de geul permanent meestroomt is er aanzanding in de IJssel. Er komt geen permanent meestromende geul. Vraag bewoner: Zit er een verval in de kruin van de dijk Projectteam: Ja, want er zit hoogteverschil in het land en de hoogte van de waterstand neemt naar het Noorden toe af.
255454 5 van 6 Vraag bewoner: Waarom leg je de inlaat niet teruggelegd schuin bij de Kerkdijk, dan ligt de inlaat verder van de Holle Wand. Reactie bewoner: Als de inlaat verder van Veessen komt te liggen, vind ik afgraven van de uiterwaard zoals mogelijk is in variant C wel goed. Reactie bewoner: Er moet een weg blijven op de Kerkdijk. Projectteam: Dit behoort tot de mogelijkheden, net als een fietspad op die plek. Reactie bewoner: Bij Vorchten krijgen we een breedte van 550 meter. Vraag bewoner: Is dat geen probleem? Antwoord projectteam: In principe niet, want brede stukken kunnen deels smalle stukken compenseren. Reactie bewoner: Variant B ligt veel te dicht langs de Holle Wand, dat raakt dan helemaal ingesloten. Reactie bewoner: Een mechanische inlaat willen we niet, want dat is te veel beton Reactie bewoner: We willen 1:10 jaar niet. Projectteam: We werken nu met eens in de 25 jaar als ondergrens. We proberen de vaste overlaat hierop te optimaliseren. Opmerking projectteam: Een verwijderbare inlaat heeft meerdere nadelen: bij het volgende laagwater kun je hem pas herstellen en de rivierbeheerders roepen dat je hem niet kunt testen Reactie bewoner: We willen de weg naar Veessen graag zo kort mogelijk houden. Vraag projectteam: Behoren dijkwoningen tot de mogelijkheid? Reactie bewoner: Wanneer er een woning op de dijk komt is het uitzicht weg. Reactie projectteam: We krijgen geluiden uit het gebied dat er moeite is met het invullen van de scholen en er is veel vergrijzing in Veessen. Gepaste woningbouw zou hier kunnen helpen. Reactie bewoner: Wij willen wel woningbouw, maar niet aan de dijk. Deze woningen moeten wel passen in de omgeving. Vraag projectteam: Is het een optie de Holle Wand te verplaatsen naar boven op de dijk, vanuit de oksel. Reactie bewoner: Absoluut niet, wij willen niet in de kijker zitten. Reactie bewoner: In overleg kan er woningbouw aan de dijk plaats vinden. Vraag bewoner: Kunnen recreatie initiatieven wel worden gefinancieerd? Projectteam: Ja als het onderdeel van het plan of het advies gebiedsontwikkeling is moeten we de financiering regelen. Reactie bewoner: Waarom is er maar 1 ontsluiting in de Plakkenweg bij variant B, de brandweer vereist toch twee vluchtwegen. Projectteam: Wij willen de effecten hiervan in beeld brengen en de stuurgroep expliciet een keuze kan maken. Wij denken dat twee hoogwatervrije verbindingen voor de Stuurgroep geen discussiepunt is. 4.2 Verslag overleg groep 2 Uitvergrootte kaarten van de inlaat van de varianten worden op tafel gelegd. De aanwezigen worden uitgenodigd te reageren. Reactie bewoner: Ik vind dat de ontsluiting over de Kerkdijk moet blijven lopen. Dat is de kortste weg met de minste gekke hoeken. Het wordt drukker, er moet ook een fietsroute komen. Reactie bewoner: Een wandelpad langs de weteringen en een fietspad langs de Grootte Wetering voegt echt iets toe voor de bewoners. Nu zijn er maar weinig mogelijkheden voor een ommetje. Reactie bewoner: Als de Kerkdijk niet wordt teruggelegd moeten jullie nog eens goed kijken naar de aansluiting op de IJsseldijk. De hoek die er nu inzit is onhandig en gevaarlijk. Reactie bewoner: Hoe verder de dijk van Veessen af komt te liggen hoe beter. Ik wil zelf wel een deel van het gebied tussen de dijk en mijn achtertuin kopen. Er moeten op de dijk geen woningen komen want dan ben ik mijn privacy en uitzicht kwijt. Het projectteam geeft aan dat als dijk ver van Veessen af komt te liggen de geul te smal wordt. Aan de overzijde moet dan de wetering worden verlegd. Projectteam vraagt wat er met het gebied tussen de grens van de achtertuintjes van de bewoners en de dijk gebeurt? Het gebied is te klein voor agrarisch gebruik. Het gevaar is dat
255454 6 van 6 het een rommelig gebied wordt waarvan je niet weet hoe zich dat in de toekomst ontwikkeld. Is het niet beter het gebied te beperken en de invulling van het tussengebied mee te nemen in het plan, bijvoorbeeld door de karakteristieken van het dorp daar in te brengen en boomgaard met wandelpad aan te leggen? Reactie bewoner: Veel mensen wonen voor hun rust in het dorp. Grootschalige economische activiteit spreekt niet aan. Wel zaken die de leefbaarheid ondersteunen en meer kleinschalige recreatie. Meer mogelijkheden om te fietsen, wandelen en te trekken / struinen. Ook in de uiterwaarden waar dat nu niet mag van Staatbosbeheer. Reactie bewoner: Een mechanische inlaat met een frame spreekt niet aan. Veel te kolosaal. Een soort Neeltje Jans op schaal. Vraag bewoner Op de IJsseldijk staan nu vaak veel auto s. Wordt het verkeer niet erger bij aanleg van de geul met recreatievoorzieningen? Vraag bewoner: Graag zien wij de effecten van de aanleg van een hoogwatergeul onderzocht voor de bestemmingsmogelijkheden van IJsseldijk en de effecten die samenhangen met het gebruik van de geul zoals stank, afzetting van slib, etc.. Het projectteam geeft aan dat de onderwerpen die zijn genoemd in de vorige twee vragen in het onderzoek worden meegenomen. Deels bij de uitwerking en beoordeling van de varianten en deels later bij de voorkeurvariant en het Rijksinpassingsplan. 5 Hoe verder? Ter afsluiting de afspraken plenair en gesprek in de groepen op een rij: Voor het vervolg wordt een presentatie van het casco voorbereid. Deelnemers aan de werksessie worden uitgenodigd voor een vervolgbijeenkomst. Er wordt nog even gekeken wat een goed moment is en of dat weer in de vorm van een werksessie in deze samenstelling is. Het projectteam geeft aan dat wanneer er geen helder signaal van de klankbordgroep komt de kans groot is dat de Stuurgroep richting geeft aan de beslissingen. Het is belangrijk ook in de Klankbordgroep de 7 punten van de bewoners daar uit te werken. Het verslag van de bijeenkomst wordt aan de aanwezigen toegezonden en op internet beschikbaar gesteld. Het projectteam geeft na de volgende stap de uitwerking van het casco aan wat met de vragen en opmerkingen is of nog wordt gedaan. 6 Afsluiting De avond wordt afgesloten met dank voor de actieve inbreng van de bewoners. De bewoners vonden het een zinvolle bijeenkomst en blijven graag bij het vervolg betrokken.