Stap voor stap naar een veranderende toekomst

Stap voor stap naar een veranderende toekomst Vrijwilligersbeleid gemeente Boxtel 2012-2016 1 november 2011

Gemeente Boxtel Afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling Caren Julien Beleidsmedewerker Kunst & Cultuur Postbus 10000 5280 DA Boxtel : 0411-655 288 : caren.julien@boxtel.nl 2

Inleiding In Nederland zijn zo n vijf miljoen burgers actief voor anderen die er voor zorgen dat er veel vrijetijdsvoorzieningen zijn en dat er zorg aan anderen wordt verleend. In Boxtel verricht in de leeftijdcategorie van 19 64 jaar 26% vrijwilligerswerk en boven de 65 jaar 32%. In vergelijking met de regio van Hart voor Brabant is dit respectievelijk 25% en 27% (bron: GGD Gezondheidmonitor 2011). Deze vrijwillige inzet is maatschappelijk en economisch van onschatbare waarde. Vrijwilligers maken onderdeel uit van de informele zorg en verrichten taken onverplicht en onbetaald ten behoeve van andere mensen en de samenleving. Vrijwilligers zijn ook onmisbaar voor de leefbaarheid en de sociale samenhang in wijken en buurten door het organiseren van activiteiten op cultureel, sportief en toeristisch gebied en door hun betrokkenheid bij de totstandkoming van beleidsplannen waaronder de wijkontwikkelingsplannen, Wmo, sport- en cultuurbeleid. Het doen van vrijwilligerswerk is voor veel mensen leuk en ook een manier om te participeren in de samenleving. Door de komst van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) in januari 2007 heeft de ondersteuning van vrijwilligers voor het eerst een wettelijke basis gekregen en valt de verantwoordelijkheid voor de ondersteuning onder de lokale overheid. Dit is in de Wmo ondergebracht in prestatieveld 4. In het huidige Wmo beleid wordt de burger primair zelf verantwoordelijk gehouden voor de inrichting van zijn leven. Indien hij daarbij steun nodig heeft, dient hij in eerste instantie een beroep te doen op zijn eigen omgeving, de civil society. Door deze kanteling van het Wmo beleid ligt het accent op het versterken van de zelfredzaamheid, het uitgaan van de eigen kracht van de burger. In de notitie Wet maatschappelijke ondersteuning, de kanteling in de gemeente Boxtel 2011 is het uitbreiden van de ondersteuning aan het vrijwilligerswerk als een van de actiepunten opgenomen. In deze notitie Vrijwilligersbeleid gemeente Boxtel 2012 2016 wordt inzichtelijk gemaakt op welke wijze de gemeente Boxtel vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties ondersteunt en welke concrete beleidsmaatregelen er genomen worden om de ondersteuning van het vrijwilligerswerk verder te ontwikkelen, te versterken en te bevorderen. Daartoe is de visie op de vrijwillige inzet en de uitgangspunten en doelstelling van het vrijwilligerbeleid verwoord. Voor het vrijwilligerswerk zijn er vanuit prestatieveld 4 van de Wmo door het ministerie van Volksgezond, Welzijn en Sport (VWS) een vijftal basisfuncties vastgesteld. Aan de hand van deze basisfuncties zijn de uitgangspunten voor de toekomst weergegeven. Er is gekozen om deze richtlijnen te hanteren zodat er beter aangesloten kan worden bij een eventuele samenwerking met andere gemeenten. In deze notitie komt de mantelzorg niet aan de orde. De reden hiervoor is dat mantelzorg 1 een ander karakter heeft dan het vrijwilligerswerk 2 en daardoor op diverse terreinen een andere ondersteuningsbehoefte heeft. Na vaststelling van deze notitie wordt in samenwerking met het Vrijwilligerssteunpunt en het Steunpunt Mantelzorg (beide ondergebracht bij Delta Boxtel/de Twern) onderzocht welke ondersteuningsbehoeften deze twee vormen van vrijwilligerswerk gemeen hebben en welke niet. Onbetaalde werkvormen met een verplicht karakter zoals werkstage, participatiebanen, sociale activering en tegenprestatie komen in deze notitie niet aan de orde. Hiervoor is de 1) Een mantelzorger kiest er niet voor om te gaan zorgen: het overkomt hem of haar omdat er een emotionele band is met degene die zorg nodig heeft. Mantelzorgers zorgen soms 24 uur per dag, kunnen de zorg niet zomaar beëindigen en verrichten vaak verpleegkundige handelingen. Voorbeelden zijn: een gepensioneerde vrouw zorgt voor haar ernstig zieke man, een werkend echtpaar zorgt voor een zoon met een beperking, een moeder zorgt voor haar dementerende vader, een tienermeisje geeft veel zorg aan haar moeder die een psychiatrische aandoening heeft. 2) Iemand die vrijwilligerswerk doet, doet dit vaak omdat hij/zij dit leuk vindt zoals vrijwilligerswerk bij een kunst en cultuurvereniging, sportvereniging of op school. Hij/zij kiest zelf òf en welk vrijwilligerswerk hij/zij gaat doen. Wanneer het vrijwilligerswerk niet meer bevalt, heeft hij/zij de keuze hiermee te stoppen. 3

Re-integratieverordening van toepassing. In 2012 wordt onderzocht waar de raakvlakken liggen en hoe deze elkaar kunnen versterken. Deze notitie Stap voor stap naar een veranderende toekomst is een aanzet om ondersteuningsinfrastructuur Vrijwilligerswerk in Boxtel verder vorm te geven waarbij aansluiting wordt gezocht bij de Kantelingsgedachte van de Wmo Samen Onderweg en de decentralisatie van de extramurale begeleiding van de AWBZ. Zoals de titel al doet vermoeden geeft de notitie aan op welke wijze de gemeente zich stap voor stap wil voorbereiden op een veranderende toekomst, waarbij versterking van de sociale omgeving en het netwerk daarbinnen centraal staan. Hiervoor is het belangrijk om de ondersteuningsinfrastructuur vrijwilligerswerk te kennen, in te vullen en te ondersteunen. Een eerste stap hiertoe is gezet tijdens het Herfstfestijn op 1 en 2 oktober 2011 met als titel: Ontmoet de vrijwilliger van de toekomst. Een tweede stap is het organiseren van een werkconferentie in maart 2012 met als doel inzichtelijk te krijgen hoe organisaties zich gaan voorbereiden op hun veranderende rol binnen het versterken van de sociale omgeving en netwerken. Met andere woorden hoe wil de organisatie daar een bijdrage aanleveren en wat is daarvoor nodig. Daarbij is het ook van belang hun visie te kennen over het vrijwilligerswerk binnen hun eigen organisatie. Het bovenstaande zien wij als een nulmeting van de ondersteuningsbehoeften van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Vanwege de veranderende rol van de inzet van vrijwilligers in relatie tot het versterken van de sociale omgeving en netwerken is het van belang om de ontwikkelingen hierin op de voet te volgen. Wij willen dit vormgeven via de jaarlijkse beleidsregels subsidiëring welzijnsactiviteiten. De notitie is een mix van een visie op het veranderd vrijwilligerswerk, de noodzaak daartoe en de stapsgewijze aanpak. 4

Inhoudsopgave Inleiding 3 Inhoudsopgave 5 1. Aanleiding 6 1.1. Doel van de notitie 6 1.2. Wat is vrijwilligerswerk 6 1.3. Relaties met andere beleidsterreinen 6 1.4. Interactieve beleidsontwikkeling 7 2. Kaders Vrijwilligersbeleid 8 2.1. Het belang van vrijwilligersbeleid 8 2.2. Doelstelling 8 2.3. Rol van de gemeente 8 2.4. Rol van vrijwilligersorganisaties en verenigingen 9 2.5. De moderne vrijwilliger 9 2.6. Breedte van het vrijwilligerbeleid 9 2.7. Visie 10 2.8. De kracht van het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel 12 2.9. Basisfuncties vrijwilligerswerk 14 3. Basisfunctie 15 3.1. Vertalen 15 - maatschappelijke stages 15 - samenstelling, inzet en vraag bevolking 16 - werkconferentie maart 2012 16 3.2. Verbinden en makelen 17 - verbinden 16 - makelen 16 3.3. Versterken 18 - effectieve ondersteuningsinfrastructuur 18 - huidige situatie 18 - nieuwe situatie 18 3.4. Verbreiden 20 - promoten en waarderen 20 - zichtbaar 20 - imagoverbetering 20 3.5. Verankeren 22 - evaluatie 22 - nulmeting en resultaatafspraken 2012 22 4. Overzicht actieplan en financiële consequenties 23 vrijwilligersbeleid 2012 2016 Bijlagen: 25 Bijlage 1 Plan van eisen 2010-2011 Vrijwilligerssteunpunt 26 Bijlage 2 Plan van eisen 2010-2011 Vrijwillige Thuis Hulp (VTH) 29 Bijlage 3 Overzicht gesubsidieerde instellingen 30 5

1. Aanleiding De gemeente Boxtel ondersteunt van oudsher vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties maar heeft geen actueel vrijwilligersbeleid waarin zij aangeeft op welke wijze zij het vrijwilligerswerk toekomstbestendig wil maken en houden. Met de Kanteling van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de decentralisatie van de extramurale begeleiding van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ), is de noodzaak hiertoe extra aanwezig. 1.1. Doel van de notitie Met de notitie Vrijwilligersbeleid gemeente Boxtel 2012 2016 wil de gemeente organisaties aanmoedigen om na te denken over een toekomstbestendig vrijwilligerswerk in een veranderende maatschappij. 1.2. Wat is vrijwilligerswerk Vrijwilligerswerk is het onverplicht en onbetaald maar niet vrijblijvend verrichten van werkzaamheden zowel informeel en ongeorganiseerd (kleinschalige burgerinitiatieven) als in georganiseerd (vrijwilligersorganisaties) verband ten behoeve van (groepen uit) de samenleving. 1.3. Relaties met andere beleidsterreinen In Nederland zijn veel burgers actief voor anderen die er voor zorgen dat er veel vrijetijdsvoorzieningen zijn en zorg aan anderen wordt verleend. Vaak worden deze werkzaamheden gecoördineerd en aangestuurd door gesubsidieerde organisaties (zoals de Kinderboerderij, het vrijwilligerssteunpunt, de bibliotheek). Ook de gemeente Boxtel subsidieert organisaties die geheel of gedeeltelijk op basis van vrijwillige inzet functioneren. Om inzicht te bieden over het aantal en de diversiteit van de instellingen die geheel of gedeeltelijk op vrijwillige basis werken is op blz. 30 een lijst als bijlage toegevoegd van de instellingen die van de gemeente Boxtel subsidie ontvangen. Vrijwillige inzet is verweven met veel beleidsterreinen en daarmee onmisbaar voor de samenleving. In onderstaande afbeelding wordt de vervlechting van het vrijwilligersbeleid met andere beleidsterreinen weergegeven. 6

1.4. Interactieve beleidsontwikkeling Om beleidsvoornemens ook daadwerkelijk om te zetten in beleid is het van belang het maatschappelijk veld vroegtijdig te betrekken bij de ontwikkeling van de beleidsuitgangspunten. Hierbij heeft de gemeente een regisserende rol. Interactieve beleidsontwikkeling beoogt twee doelstellingen: het ontwikkelen van beleid dat past bij de landelijke, bovenlokale en lokale opvattingen; het ontwikkelen van een breed draagvlak. Dit willen we vormgeven via een werkconferentie in maart 2012. 7

2. Kaders Vrijwilligersbeleid 2.1. Het belang van vrijwilligersbeleid De ondersteuning aan vrijwilligers krijgt als vierde prestatieveld van de Wmo voor het eerst een wettelijk kader. Met de Wmo wil de overheid burgers stimuleren verantwoordelijkheid te nemen voor zichzelf, elkaar en hun sociale omgeving en netwerken. Op alle prestatievelden van de Wmo speelt het vrijwilligerswerk een belangrijke rol. Zo zijn er vrijwilligers actief bij voorzieningen voor de ondersteuning van mantelzorgers bijvoorbeeld in de vrijwillige thuishulp (VTH) en bij het helpen van andere Wmo doelgroepen door ze te laten meedoen in de samenleving, zoals activerend huisbezoek door ouderenadviseurs. Het vrijwilligerswerk heeft zowel een individueel als een maatschappelijk doel. Enerzijds biedt het vrijwilligers de kans om actief te participeren (en) waarmee ze een leuke vrijetijdsbesteding, contacten en ontplooiingsmogelijkheden hebben. Anderzijds hebben vrijwilligers een belangrijke rol bij het behoud en het versterken van de sociale binding en leefbaarheid. Het is van belang om het sociale en maatschappelijke kapitaal van het vrijwilligerswerk voor de gemeente Boxtel te behouden en voor de toekomst te waarborgen. 2.2. Doelstelling vrijwilligersbeleid Organisaties aanmoedigen om na te denken over een toekomstbestendig vrijwilligerswerk in een veranderende maatschappij. De gemeente Boxtel wil hiertoe beschikken over een goede infrastructuur van voorzieningen van vrijwilligerswerk en samenwerkingsverbanden die een bijdrage leveren aan de leefbaarheid in buurt en wijk en aan de algehele ontwikkeling en maatschappelijke participatie van de Boxtelse burgers door: het stimuleren van het vrijwilligerswerk; het verbeteren van het imago vrijwilligerswerk; het versterken van vrijwilligersorganisaties; het bevorderen van samenwerkingsverbanden; het beter aansluiten bij ondersteuningswensen en - behoeften. 2.3. Rol van de gemeente De wettelijke taak van de gemeente ten aanzien van de vrijwillige inzet vraagt om een duidelijke rolbepaling. De gemeente Boxtel treedt op als regisseur; ze verbindt, stimuleert en faciliteert daar waar nodig is. De inzet van de gemeente is vooral gericht op het scheppen van een klimaat waarin vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties goed kunnen gedijen. Delta Boxtel/de Twern (verder in deze notitie aangeduid als Delta ) heeft als uitvoerder in het veld een belangrijke rol. Gemeente Boxtel heeft er voor gekozen om het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel en de vrijwillige inzet in de Vrijwillige thuishulp bij haar lokale welzijnspartner Delta onder te brengen. Het middelbaar onderwijs heeft datzelfde gedaan met het makelaarschap van de maatschappelijke stages. Het makelaarschap wordt via Delta door de gemeente gefaciliteerd. Delta heeft haar haarvaten in de Boxtelse samenleving en kan als geen ander ontwikkelingen en acties op een efficiënte manier aan elkaar verbinden en vraag en aanbod op elkaar afstemmen. Om nog beter te kunnen sturen op ontwikkelingen wil de gemeente met de relevante partners de samenwerking versterken. In hoofdstuk 3.2 verbinden en makelen wordt dit verder uitgewerkt. 8

2.4. Rol van vrijwilligersorganisaties en -verenigingen De vrijwillige inzet is een bijzonder verschijnsel dat uit de samenleving komt en daarmee ook meteen de kracht van het vrijwilligerswerk is. Van vrijwilligers, vrijwilligersorganisaties en - verenigingen wordt een pro-actieve houding verwacht bij het oplossen van eigen knelpunten en het nemen van eigen verantwoordelijkheid. Vrijwilligersorganisaties doen er verstandig aan zelf ook vrijwilligersbeleid te voeren met aandacht voor de positie van de vrijwilliger (bijv. rechten en plichten, gedragscode) en het vinden en binden van vrijwilligers. Het is daarom belangrijk om in te spelen op de behoeften van de nieuwe moderne vrijwilliger maar daarbij ook de traditionele vrijwilliger aan te blijven spreken. Organisaties moeten zorgen aantrekkelijk te zijn voor diverse doelgroepen. Een uitdagende taak die zij zelf moeten oppakken, maar waarbij de gemeente ondersteunt door het faciliteren van een cursusaanbod dat enerzijds aansluit bij de ondersteuningswensen en -behoeften van vrijwilligersorganisaties en anderzijds gericht is op het versterken van de sociale omgeving en netwerken en het ontmoeten (waaruit initiatieven ontstaan). 2.5. De moderne vrijwilliger De reguliere groep vrijwilligers die vaak de drijvende kracht vormt achter allerlei verenigingen, ook wel de vrijwilliger oude stijl genoemd, vergrijst. Het vinden van nieuwe vrijwilligers die zich langdurig kunnen inzetten wordt steeds kleiner omdat de jongere generatie vrijwilligers er steeds minder voor voelt verplichtingen voor langere tijd aan te gaan. De moderne vrijwilliger heeft minder tijd en wil er zelf ook iets aan hebben. Het vrijwilligerswerk moet passen in de vele andere drukke bezigheden en daardoor flexibel, kortdurend en vaak ook in groepsverband zijn. Er is een verschuiving gaande van traditionele, collectieve motieven om vrijwilligerswerk te doen (iets doen voor de ander of de samenleving) naar meer individuele motieven (sociale contacten, leuk, zelfontplooiing, staat leuk op c.v.). Deze ontwikkeling vraagt het nodige van organisaties die met vrijwilligers werken. 2.6. Breedte van het vrijwilligerbeleid Om het beleid te kunnen vormgeven en beter aan te kunnen sluiten bij de ondersteuningswensen en -behoeften is er een verdeling gemaakt naar soorten vrijwillige inzet. Hierbij is gekozen om een onderscheid te maken naar organisatiegraad en maatschappelijk ambitieniveau. Dit heeft geleid tot de onderstaande verdeling: de incidentele vrijwillige initiatieven; het vrijwilligerswerk in club- of verenigingsverband; het vrijwilligerswerk dat gericht is op het betrekken van kwetsbare groepen bij de samenleving en het versterken van de sociale omgeving en netwerken; het verzilveren van het maatschappelijk kapitaal. Incidentele vrijwillige initiatieven Dit zijn initiatieven zoals het organiseren van een straatfeest of een andere activiteit in de buurt of het meehelpen op school met praktische zaken, klussen of het organiseren van een activiteit. Vrijwilligerswerk in club- of verenigingsverband Dit is de vrijwillige inzet in georganiseerd verband die voortkomt uit eigen interesse, hobby of passie op het gebied van sport, kunst, cultuur, natuur, milieu etc. (bijvoorbeeld binnen een sportclub of natuur- of muziekvereniging.) Vrijwilligerswerk gericht op het betrekken van kwetsbare groepen Dit is de vrijwillige inzet die direct gericht is op het betrekken van kwetsbare groepen bij de samenleving door zich in te zetten voor mensen met een laag inkomen, nieuwkomers of mensen met een handicap (bijvoorbeeld de vrijwillige thuiszorg, Bureau Nieuwkomers). 9

Verzilveren van het maatschappelijk kapitaal 3 ) Dit zijn initiatieven waarbij bijvoorbeeld senioren die zich afwachtend opstellen en zich afzijdig houden, gestimuleerd en uitgedaagd worden. Zijzelf vormen immers een deel van de oplossing van de vergrijzingproblematiek. Burgers komen in beweging als zij geraakt worden in hun eigen belang. Senioren dienen zich te realiseren dat zij, door zich in te zetten voor de gemeenschap, ook opkomen voor zichzelf. Dit houdt bijvoorbeeld in: het tijdig realiseren van een doelmatig, betaalbaar en goed leef-, woon- en zorg klimaat; een beter welbevinden voor zichzelf; het voorkomen van de afbrokkeling van hun vaardigheden (use it, or loose it) 3) Bron van Verzilveren van het maatschappelijk doel: Naar een win-win situatie in het ouderenbeleid, een visie van de Seniorenraad Boxtel (voorjaar 2011) Om de vrijwillige inzet te versterken en in stand te houden zal de focus van de gemeentelijke inzet niet direct gericht zijn op de individuele vrijwilliger. De aandacht gaat in deze notitie voornamelijk uit naar ondersteuning van vrijwilligers in georganiseerd verband en de vrijwillige inzet gericht op het betrekken van kwetsbare groepen. Dat wil niet zeggen dat een individuele vrijwilliger geen steun nodig heeft of ontvangt. Het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel dat bij Delta is ondergebracht, biedt voor hen een vraag- en informatiebaak. De focus ligt in 2012 op het aanmoedigen van organisaties om na te denken over een toekomstbestendig vrijwilligerswerk in een veranderende maatschappij en het versterken van vrijwillige inzet in georganiseerd verband om verbindingen te kunnen leggen, schaalgrootte te bereiken en in te kunnen spelen op behoeften vanuit de samenleving. Hiermee kan een palet van voorzieningen worden vormgegeven om daarmee maatwerk te kunnen leveren en aan te kunnen sluiten bij de ondersteuningsbehoeften- en wensen van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. 2.7. Visie Vrijwilligerswerk Visie De gemeente Boxtel kan niet zijn wat het is zonder vrijwilligers. De vrijwilliger is het cement van de Boxtelse samenleving dat onmisbaar is voor de leefbaarheid en de sociale samenhang in de buurten en wijken. Het doen van vrijwilligerswerk is voor veel mensen leuk en een dankbare of dienstbare manier om te participeren in de samenleving. Door de veelzijdigheid van het vrijwilligerswerk kan meedoen iets worden voor alle Boxtelse burgers. Vrijwilligers verrichten taken onverplicht en onbetaald ten behoeve van anderen en de samenleving. Vrijwilligers zijn onmisbaar voor de leefbaarheid en de sociale samenhang in buurten en wijken door hun betrokkenheid bij de totstandkoming van beleidsplannen waaronder de wijkontwikkelingsplannen en het organiseren van activiteiten op cultureel, sportief en toeristisch gebied. Vrijwilligerswerk is voor veel mensen leuk en een manier om te participeren in de samenleving. Vrijwilligerswerk verhoogt het sociale en maatschappelijke kapitaal van een samenleving en heeft daarnaast een onschatbare economische waarde. 10

Waarde vrijwilligerswerk loopt in de miljarden De economische waarde van de 5,5 miljoen vrijwilligers in Nederland loopt in de miljarden euro s. Afhankelijk van het uurloon dat wordt gehanteerd komt de waarde tussen de 5 en 20 miljard euro uit. Dat becijfert de De Nederlandsche Bank in het DNB Magazine van december 2010. De 5,5 miljoen vrijwilligers zijn met elkaar goed voor 560.000 voltijdbanen. Hoe groot het belang van vrijwilligerswerk is, blijkt wel uit het feit dat sportverenigingen zonder vrijwilligers torenhoge contributies zouden moeten vragen en scholen nauwelijks zouden kunnen functioneren. Bovendien zouden de kosten van de zorg zonder de 3,5 miljoen mantelzorgers met 4 tot 7 miljard euro stijgen. De meeste vrijwilligers doen hun werk voor een sportvereniging. Maar ook vrijwilligerswerk op het gebied van religie/levensbeschouwing en de zorg is populair. (uit: www.humanitas.nl) Vrijwillige inzet en de civil society Een begrip dat veel gebruikt wordt in de context van de Wmo is civil society. Daarmee wordt bedoeld: een systeem van verbanden waar mensen vrijwillig deel van uitmaken en die niet voortvloeien uit gezin, familie, vrienden, overheid of bedrijfsleven. De civil society bestaat idealiter uit allerlei initiatieven die door burgers zelf worden gestart, omdat ze die initiatieven belangrijk vinden en omdat ze vinden dat ze bijdragen aan de leefbaarheid van hun leefomgeving of van de samenleving als geheel. De civil society past in het denken in termen van een terugtredende overheid, waarbij burgers worden geacht meer verantwoordelijkheid te nemen en elkaar te ondersteunen i.p.v. alle steun van de overheid te verwachten. Er wordt ook gezegd dat er meer maatschappelijk zelfbestuur moet komen. Het spreekt voor zich dat vrijwilligers in de civil society een belangrijke rol spelen. (uit: Wmo en vrijwillige inzet een handreiking voor gemeenten DSP groep Ministerie van Volksgezond, Welzijn en Sport 8 april 2007) www.movisie.nl Vanwege bovenstaand beroep op de civil society is het een aandachtspunt om de grenzen tussen het werk van beroepskrachten en de inzet van vrijwilligers te bewaken. Het werk van beroepskrachten is de verantwoordelijkheid van professionele instellingen en niet van de vrijwilligersorganisaties. Tevens zal de overgang van een terugtredende overheid naar de burger niet vanzelfsprekend zijn. Dit vraagt om een omslag in denken en dat heeft zijn tijd nodig. 11

2.8. De kracht van het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel Het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel is een laagdrempelige voorziening waarbij het warme contact de basis en tevens de kracht is van de bemiddeling. In onderstaande tekst wordt door de coördinator van het Vrijwilligerssteunpunt uitgelegd hoe dat in de dagelijkse werkzaamheden is verweven en wat hiervan de voordelen zijn. Het inloopspreekuur van maandag t/m donderdag van 9.30 uur tot 12.00 uur is voor iedereen toegankelijk; men kan gewoon binnenlopen en zijn of haar vragen stellen. Mocht het te druk zijn, dan wordt er meteen een afspraak gemaakt op zeer korte termijn. De ervaring leert om vrijwilligers niet te lang te laten wachten want dan kunnen er frustraties optreden (Ik wil iets doen maar niemand staat op mij te wachten.) en dan verlies je waardevolle krachten. Dit geven we ook altijd terug aan organisaties die in deze drukke tijden te lang wachten om iemand te bellen voor een eerste afspraak. Als Steunpunt komen we dan in actie om dit te voorkomen. Men kan zich ook digitaal inschrijven. Het Steunpunt heeft een website waar men alle openstaande vacatures kan bekijken. De werkzaamheden staan vernoemd, de namen van de organisaties niet. Op het moment dat iemand zich via de website aanmeldt, bellen wij op voor een afspraak. Zowel de vrijwilliger als de organisatie stellen het op prijs dat wij de eerste screening doen. Mocht een vrijwilliger nog geen idee hebben over het soort vrijwilligerswerk dat hij wil doen, dan geven we een keuzetest (Focustest Vrijwilligerswerk) met betrekking tot het soort vrijwilligerswerk en de werkplek die zouden passen. Tijdens de eerstvolgende afspraak nemen we die samen door. Deze test is een zeer bruikbaar gereedschap m.n. voor mensen die vanwege een bepaalde reden al langer uit het werkproces zijn en/of niet in balans zijn (sociale activering). Het helpt om te kijken waar iemand staat en hoe het staat met de motivatie. Het Steunpunt bemiddelt steeds vaker mensen met een rugzak. Bij warme bemiddeling hoort ook dat we actief op zoek gaan naar een vacature mocht er op dat moment geen passende vacature beschikbaar zijn. Is een vrijwilliger eenmaal bemiddeld, dan is er nog eenmaal contact met zowel de organisatie als de vrijwilliger over hoe het gaat. Gaat alles goed dan ontvangt de vrijwilliger een felicitatiebrief met daarin een verwijzing naar het Steunpunt mocht hij of zij weer een 12

beroep op ons willen doen. Met vrijwilligers die wat problemen ondervinden, houden we langer contact. Dit zorgt ervoor dat vrijwilligersorganisaties niet het idee krijgen een moeilijke vrijwilliger te krijgen en er alleen voor te staan. De warme werkwijze zorgt er ook voor dat we vrijwilligers die we geplaatst hebben, ook kunnen bellen voor een andere klus. Zo hebben twee vrijwilligers op ons verzoek een presentje bij de middenstand geregeld voor het Jaar van het Vrijwilligerswerk omdat zij daar contacten hebben. Daarnaast kan het Steunpunt rekenen op een vrijwilligster, geplaatst bij een externe organisatie, om ons te helpen bij een workshop mobiele telefonie voor ouderen. Wij bemerken dat onze wijze van werken de inwoners van Boxtel aanspreekt. Via-via krijgen we veel aanmeldingen en vrijwilligers die we eerder bemiddeld hebben, komen terug als ze een nieuwe plek zoeken. De organisaties waar we veel contact mee hebben, stellen onze kennis op prijs alsook dat we actief meedenken over moeilijkheden die zij ervaren met vrijwilligers. In een gemeente als Boxtel werkt de warme werkwijze. Er lopen diverse lijnen die ervoor zorgen dat er zaken gebeuren en mensen actief worden. Door warme bemiddeling zijn we actief bezig ons neer te zetten in het netwerk en weten organisaties en individuele personen het Steunpunt te vinden. Dit is een voordeel wat niet wordt bereikt door middel van alleen koude bemiddeling (een website in de lucht houden waar mensen op kunnen reageren). Door wat we horen in het werkveld kunnen we inspelen op veranderingen. Zo is het Steunpunt bezig een workshop op te zetten voor vrijwilligerscoördinatoren over hoe om te gaan met verschillende soorten vrijwilligers. We verwachten dat dit in de toekomst steeds meer gaat spelen omdat organisaties vanwege bezuinigingen steeds meer vrijwilligers gaan aantrekken en daarnaast de grens tussen betaald werk en vrijwilligerswerk gaat vervagen. In het tijdperk van de digitalisering en het groeiende aanbod van moderne internettoepassingen dreigt een warme bemiddeling aan terrein te verliezen. Voor een grote groep vrijwilligers en -organisaties is deze werkwijze onmisbaar. Om aan te kunnen sluiten bij een zo n breed mogelijke doelgroep dient het Vrijwilligerssteunpunt zowel de digitale als persoonlijke warme bemiddeling verder te blijven ontwikkelen. 13

2.9. Basisfuncties vrijwilligerswerk Voor het vrijwilligerswerk zijn er vanuit prestatieveld 4 van de Wmo door het ministerie van Volksgezond, Welzijn en Sport (VWS) een vijftal basisfuncties www.movisie.nl vastgesteld. Deze basisfuncties dienen als handreiking om de: ondersteuningsstructuur effectief in te richten en aan te sturen en; de lokale inspanningsverplichtingen te formuleren. De 5 basisfuncties: Vertalen Het ontwikkelen van visie en het inspelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen. Verbinden Het verbinden van verwachtingen en belangen van verschillende maatschappelijke spelers en het makelen van vraag en aanbod. Versterken Het opbouwen en onderhouden van een effectieve ondersteuningsinfrastructuur. Verbreiden Het promoten en het waarderen van het vrijwilligerswerk. Verankeren Het borgen en vaststellen van kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk. Voor de opzet en uitvoering van het beleid vormen bovenstaande basisfuncties de uitgangspunten. 14

3. Basisfuncties Bij 2.9. is aangegeven dat het ministerie vijf basisfuncties voor het vrijwilligersbeleid heeft opgesteld. Hieronder worden de functies afzonderlijk uitgewerkt. 3.1. Vertalen Het inspelen op nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen en trends In veel landelijke regelgeving (maatschappelijke stages, inburgering, Wmo, arbeidsmarktreintegratie) is terug te vinden dat de overheid van de burgers verwacht dat ze participeren en zich ontwikkelen. Het gevolg is dat er nieuwe groepen de markt van het vrijwilligerswerk betreden, waarbij begeleiding van zowel vrijwilligers als organisaties van belang is. 3.1.1. Maatschappelijke stages (MaS) Er is veel in beweging op het gebied van de maatschappelijke stages. De reden hiervoor is dat de maatschappelijke stages met ingang van het schooljaar 2011/2012 wettelijk verplicht is voor alle middelbare scholieren die in schooljaar 2011-2012 starten in het voortgezet onderwijs. Zij moeten tijdens deze onderwijsperiode een maatschappelijke stage doen van minimaal 30 uur. Met de maatschappelijke stage maken scholieren kennis met vrijwilligerswerk en leveren zij een onbetaalde bijdrage aan de samenleving. Zo leren zij verder te kijken dan hun eigen omgeving en zich verantwoordelijk te voelen voor de samenleving. Het blijkt dat leerlingen die stage hebben gelopen meer zelfvertrouwen, respect voor anderen hebben en zich bewuster zijn van hun omgeving. De maatschappelijke stage is bedoeld voor alle middelbare scholieren in het praktijkonderwijs, VMBO, HAVO en VWO. De school voert de regie en is verantwoordelijk voor de maatschappelijke stage van haar leerlingen. Voorbereiding en evaluatie liggen in handen van de school. Ook bepaalt de school wat wel of niet geschikt is als maatschappelijke stage. Samen met de leerling maakt de school goede afspraken over de uitvoering van de maatschappelijke stage. Scholen: nemen maatschappelijke stage op in het curriculum; informeren ouders en leerlingen over het hoe en waarom van maatschappelijke stage; stellen randvoorwaarden op voor geschikte stageplaatsen; nemen de makelaarsfunctie op zich of kopen deze extern in; zorgen voor een digitaal systeem om maatschappelijke stage administratief te regelen; geven vooraf goedkeuring voor de stageplaatsen die leerlingen opgeven; begeleiden leerlingen bij de keuze van een stageplek; zorgen voor reflectie bij en evaluatie van leerlingen; geven vooraf goedkeuring voor het eerste contact van de leerling met een stagebiedende organisatie; stellen stagecontracten op; zijn verantwoordelijk voor de verzekeringen voor leerlingen; begeleiden leerlingen met problemen tijdens hun stage. Gemeente: faciliteert de ondersteuningsinfrastructuur van het makelaarschap via Delta. 15

Vrijwilligersorganisaties oftewel stagebieders worden gevraagd stageplekken te organiseren voor de middelbare scholieren. Het gaat hierbij zowel om professionele organisaties met vrijwilligers (bijvoorbeeld een verpleegtehuis) als om organisaties die alleen uit vrijwilligers bestaan (bijvoorbeeld een sportvereniging). Het gaat om organisaties in de volle breedte van sport, welzijn, zorg, cultuur tot natuur, onderwijs en ontwikkelingssamenwerking. Het is daarbij voor hen de uitdaging om stageplekken te vinden die tegelijkertijd zinvol zijn voor de organisatie en voor de middelbare scholier. Scholen, steunpunten voor vrijwilligerswerk, maatschappelijke en vrijwilligersorganisaties zoeken daardoor naar de beste manier om maatschappelijke stages een succes te laten zijn. Het gaat hier nog om het opstarten, het experimenteren en van elkaar leren. Op landelijk niveau is een website www.maatschappelijkestages.nl vormgegeven waar alle actuele informatie over maatschappelijke stages te vinden is. Op lokaal niveau zal een afstemmingsen samenwerkingsstructuur worden vormgegeven om samen de uitvoering van de nieuwe wet MaS een succes te kunnen laten zijn. 3.1.2. De samenstelling, de vraag en inzet van de bevolking verandert Het opleidingsniveau van de Nederlandse bevolking stijgt, het aantal allochtonen in Nederland groeit en Nederland zelf vergrijst. Allochtonen richten hun vrijwillige inzet veelal op de eigen gemeenschap. Ook door de stijging van het opleidingsniveau en de snel ontwikkelende digitalisering worden andere eisen aan het vrijwilligerswerk gesteld. Deze trends zijn van invloed op het traditionele vrijwilligerswerk. Eerder in deze notitie is gesproken over de moderne vrijwilliger, die de nodige aandacht vraagt voor de organisaties. Datzelfde geldt voor de vergrijzing van Nederland waardoor de zorgvraag toeneemt die voor een groot deel door vrijwilligers wordt gedaan. Deze groep vrijwilligers vergrijst zelf echter ook. Bovenstaande trends en ontwikkelingen vragen het nodige van organisaties die met vrijwilligers werken. Vrijwilligers komen in alle soorten en maten voor en zoeken daardoor naar verschillende dingen in hun vrijwillige inzet. De een wil een korte afgebakende taak die past bij zijn talent, de ander wil zich juist op vaste uren inzetten en de derde heeft intensieve begeleiding nodig. Organisaties bedenken hierdoor steeds vaker manieren om het werk zodanig te organiseren en aan te passen aan de wensen en behoeften van de vrijwilliger zodat het werk aantrekkelijk is en het de vrijwilliger aanspreekt. Dit is een uitdagende taak waarvoor veel creativiteit, inventiviteit en gevoel voor ontwikkelingen en trends nodig zullen zijn en waarbij organisaties enige ondersteuning kunnen gebruiken. Hiervoor is het noodzakelijk om de vrijwilligersorganisaties op een interactieve manier te betrekken bij het evalueren, bijstellen, ontwikkelen en uitvoeren van het vrijwilligersbeleid. Dit doen we door een werkconferentie te organiseren. 3.1.3. Werkconferentie maart 2012 Het organiseren van een werkconferentie in maart 2012 heeft het doel om inzichtelijk te krijgen hoe organisaties zich gaan voorbereiden op hun veranderende rol binnen het versterken van de sociale omgeving en het netwerk. Met andere woorden hoe wil de organisatie daaraan een bijdrage leveren en wat is daarvoor nodig. Daarbij is het ook van belang hun visie te kennen over het vrijwilligerswerk binnen hun eigen organisatie. Actiepunten het organiseren van een werkconferentie in maart 2012; het vormgeven van een plan afstemming- en samenwerkingsstructuren ; vrijwilligersorganisaties betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van het vrijwilligersbeleid. 16

3.2. Verbinden en makelen Het verbinden van verwachtingen en belangen van verschillende maatschappelijke spelers en het makelen van vraag en aanbod. 3.2.1. Verbinden Het vrijwilligersdomein is een bonte verzameling van vrijwilligers(organisaties) die zich op allerlei manieren inzetten voor de samenleving. Al deze partijen hebben verschillende verwachtingen en belangen. Maar dit hoeft elkaar niet te bijten. Ze kunnen elkaar versterken. Van de gemeente wordt verwacht dat ze in staat is de verwachtingen en belangen van de verschillende spelers met elkaar te (laten) verbinden door mensen actief bij elkaar te brengen zodat zij samen kunnen optrekken. Een goede manier om mensen te verbinden, is het tot stand brengen en onderhouden van een netwerk, dat een algemeen adviserende rol naar de gemeente vervult waarmee zij de mogelijkheid krijgt om haar vrijwilligersbeleid te evalueren en bij te stellen. Het opzetten en onderhouden van zo n netwerk past uitstekend bij de functie van het vrijwilligerssteunpunt. Vanuit het netwerk wordt tweemaal per jaar overlegd met de gemeente. 3.2.2. Makelen Makelen gaat daarentegen nog een stapje verder. Makelen is het actief en bewust bij elkaar brengen van twee (of meer) partijen met de bedoeling dat ze concreet tot zaken komen. De makelaarsfunctie wordt versterkt door meer inzicht te verwerven in vraag en aanbod. Deze expertise is weggelegd bij het vrijwilligerssteunpunt Boxtel. Het is de kunst om in te spelen op de trends en ontwikkelingen zoals beschreven bij 3.1. en daarmee aan te sluiten bij de wensen en behoeften van de vrijwilligers en -organisaties. Een aantrekkelijke en makkelijk toegankelijke digitale vacaturebank speelt hierin een belangrijke rol. Ook is het interessant om de rol en de meerwaarde van het gebruik van social media zoals twitter en/of facebook te onderzoeken. Dit willen we realiseren in samenwerking met de afdeling communicatie van de gemeente Boxtel en het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel. Actiepunten het tot stand brengen en het onderhouden van lokale netwerken vrijwilligerswerk; het versterken van de makelaarsfunctie door meer inzicht te verwerven in vraag en aanbod; het blijvend ontwikkelen van een makkelijk toegankelijke, moderne en uitnodigende digitale vacaturebank van het vrijwilligerssteunpunt Boxtel; het onderzoeken van de rol en de meerwaarde van het gebruik van social media zoals twitter en/of facebook. 17

3.3. Versterken Het opbouwen en onderhouden van een effectieve ondersteuningsinfrastructuur. 3.3.1. Effectieve ondersteuningsinfrastructuur Een effectieve ondersteuningsstructuur betekent onder andere dat vrijwilligersorganisaties actief worden geïnformeerd over nieuwe regelingen (zoals subsidieregelingen lokaal, regionaal en landelijk) en daarnaast (organisatie)advies kunnen krijgen, trainingen en cursussen kunnen volgen bij hun wensen en behoeften die aansluiten bij het versterken van de sociale omgeving en netwerken. Daarnaast zijn vrijwilligersorganisaties steeds vaker op zoek naar ondersteuning bij het werven van financiering buiten de geijkte subsidiestromen zoals fondsenwerving. 3.3.2. Huidige situatie De gemeente beschikt nu over een vergevorderd lokaal ondersteuningsinfrastructuur: vrijwilligerssteunpunt Boxtel; vacaturebank; makelaarsfunctie voor maatschappelijke stages; collectief vrijwilligersverzekering; het structureel subsidiëren van vrijwilligersorganisaties; het incidenteel subsidiëren van burgerinitiatieven. Het vrijwilligerssteunpunt Boxtel Uit de regionale Wmo-monitor 2010 (regio s-hertogenbosch) blijkt in vergelijking met de andere regiogemeenten dat de gemeente Boxtel tot de twee gemeenten behoort waar het aantal faciliteiten het grootst is. 3.3.3. De nieuwe situatie De huidige ondersteuningsinfrastructuur wordt versterkt door een betere en effectieve promotie van de ondersteuningsmogelijkheden en de communicatie hierover. Vrijwilligersorganisaties en ondernemers blijken in de praktijk onvoldoende op de 18

hoogte te zijn van de bestaande ondersteuningsmogelijkheden zoals bijvoorbeeld de collectieve verzekering die de gemeente heeft afgesloten en in- en externe subsidiemogelijkheden. Het is daarom wenselijk om deze doelgroepen te bereiken door middel van een betere promotie. De gemeente gaat hierin een rol spelen om ze effectiever te informeren via haar eigen website en het aanbieden van een digitaal subsidieloket voor de fondsenwerving. Per 1 januari 2012 treedt de nieuwe Algemene subsidieverordening Boxtel in werking. Hiertoe worden beleidregels opgesteld. Een van de uitgangspunten hierbij is dat de gemeente meer wil sturen op het binden en verbinden van vrijwilligers aan de veranderende maatschappelijke rol van gesubsidieerde instellingen. Concreet houdt het in dat voor 1 april 2012 aan verenigingen en organisaties wordt gevraagd hoe zij zich gaan voorbereiden op hun veranderende rol binnen het versterken van de sociale omgeving en netwerken en welke bijdrage zij daaraan concreet willen leveren vanaf 1 januari 2013. De gemeente faciliteert per 1 januari 2013 een collectief cursusaanbod op inschrijving dat enerzijds aansluit bij de ondersteuningswensen en -behoeften van vrijwilligersorganisaties en anderzijds gericht is op het versterken van de sociale omgeving en netwerken en het ontmoeten (waaruit initiatieven ontstaan). De gemeente stimuleert het versterken van het sociaal en maatschappelijk kapitaal door projectsubsidies. De gemeente onderzoekt de rol van de buurtverenigingen m.b.t. het versterken van de sociale omgeving en netwerken en het ontmoeten (waaruit initiatieven ontstaan) omdat zij het dichts bij de burgers in de buurt/wijk staan. De gemeente stimuleert de samenwerking tussen vrijwillige en professionele organisaties gericht op het realiseren van collectieve voorzieningen. Als voorbeeld noemen we de ketenzorg dementie en dagvoorzieningen in relatie tot de extramuralisering begeleiding AWBZ met betrekking tot het welzijnscomponent. Het zorgcomponent is de verantwoordelijkheid van de zorgverzekeraar. Actiepunten het onderhouden en verder ontwikkelen van de huidige ondersteuningsinfrastructuur door het aanbieden van een digitaal subsidieloket; het effectief promoten van en informeren over het bestaande ondersteuningsaanbod; het effectief informeren over nieuwe regelingen; het faciliteren van een collectief cursusaanbod op inschrijving; het effectief informeren en adviseren over trainingen en cursussen; het uitvoeren van een (digitale) nulmeting over de ondersteuningsbehoeften van vrijwilligers en organisaties; het in beeld brengen van de behoefte aan deskundigheidsbevordering, die gericht is op het verbeteren van het functioneren van de vrijwilligersorganisaties; het aanpassen van de beleidsregels; het stimuleren van het versterken van het sociaal en maatschappelijk kapitaal door het instellen projectsubsidies; het onderzoeken van de rol van buurtverenigingen m.b.t. het versterken van de sociale omgeving en netwerken en het ontmoeten; het stimuleren van de samenwerking tussen vrijwillige en professionele organisaties gericht op het realiseren van collectieve voorzieningen. 19

3.4. Verbreiden Het promoten en het waarderen van het vrijwilligerswerk. 3.4.1. Promoten en waarderen Vrijwillige inzet is de motor van onze samenleving. Sommige mensen besluiten zich vrijwillig in te zetten om hun kennis, ervaring en talenten te ontplooien en te ontwikkelen. Anderen vinden het juist weer heerlijk om vrijwilligerswerk te doen waar zij enkel en alleen veel plezier aan beleven. Naast voldoening die mensen uit hun werk willen halen, willen mensen ook gewaardeerd worden om wat ze doen. Om de vrijwillige inzet te laten bestaan en uit te breiden, is het belangrijk om vrijwillige inzet te promoten en uiting te geven aan erkenning en waardering voor vrijwilligers. Daar ligt een taak voor de organisaties waarvoor zij zich vrijwillig inzetten. Maar ook voor de gemeente waarbinnen zij werkzaam zijn. De gemeente promoot en waardeert het vrijwilligerswerk door: uitgave nieuwsbrief over vrijwilligerssteunpunt Boxtel; het verstrekken van een waarderingspresentje door het vrijwilligerssteunpunt; het gemeentelijke project Boxtel Geeft waarbij ambtenaren zich inzetten als vrijwilliger; uitgave evenementenkalender; het vereenvoudigen van de Algemene subsidieverordening door minder regelgeving; het vereenvoudigen van aanvraagformulieren subsidies. 3.4.2. Zichtbaar Het zichtbaar maken van alle mogelijke vormen van vrijwillige inzet en het verspreiden van mooie voorbeelden geeft niet alleen een stukje erkenning en waardering aan de vrijwilliger. Het werkt ook inspirerend voor andere vrijwilligers en motiveert het bedrijfsleven, vergroot het aantal nieuwe vrijwilligers en de deelname van jongeren. Met het project Boxtel Geeft stimuleert de gemeente de eigen medewerkers om maatschappelijke functies uit te voeren en hiervoor per jaar 20 uur per medewerker beschikbaar te stellen. Zo n project kan ook opgepakt worden door het bedrijfsleven. Het zichtbaar maken en uiting geven aan waardering en erkenning van vrijwilligers en het vrijwilligerswerk kan worden gerealiseerd door: 20

het opnieuw organiseren en vormgeven van de vrijwilliger (en/of organisatie) van het jaar en daarin de samenwerking zoeken met het onderwijs; het hanteren van een eigen herkenbaar beeldmerk vrijwilligerswerk Boxtel om de herkenbaarheid en imago te versterken van het vrijwilligersbeleid en project gemeente Boxtel; het plaatsen van een informatieve webpagina over vrijwilligerswerk op de gemeentelijk website; het halfjaarlijks uitgeven van een sprankelende (digitale) lokale informatieve folder over vrijwilligers, maatschappelijke stages en het vrijwilligerssteunpunt voor promotionele doeleinden. Zoals ook al bij punt 3.2.2. Makelen is aangegeven, is het gebruik van social media zeker de moeite waard om te onderzoeken omdat het enerzijds bijdraagt aan het verbeteren van het imago vrijwilligerswerk en aansluit bij de interesses en gewoonten van de moderne vrijwilliger en anderzijds deze vorm van media de gemeente een schat van informatie kan geven waarmee het beleid kan worden geactualiseerd en ook direct kan worden ingespeeld op diverse trends en ontwikkelingen. 3.4.3. Imagoverbetering vrijwilligerswerk De beeldvorming van het vrijwilligerswerk is vaak suf, stoffig en ouderwets. Het weerhoudt mensen er van om zich als vrijwilliger in te zetten, terwijl de bereidheid aanwezig is. Een imago verbetering heeft tijd nodig. Het gaat hierbij niet alleen om de feiten maar ook over het veranderen van het gevoel dat mensen hebben bij het begrip vrijwilligerswerk. Door meer inzicht te verwerven in de verwachtingen, wensen en behoeften van de potentiële vrijwilliger, kan beter en breder aangesloten worden bij wat de vrijwilliger verwacht, zoekt en wil. Het meer gebruikmaken van de moderne internettoepassingen waaronder de social media zoals twitter en facebook kunnen hierin een rol gaan spelen om zowel de moderne als jonge vrijwilliger aan te spreken Actiepunten het promoten van het vrijwilligerswerk bij de ondernemers; het promoten van het project Boxtel Geeft bij de ondernemers; het tot stand brengen van een aantrekkelijke informatieve webpagina over het (lokale) vrijwilligerswerk op de gemeentelijke website; het ontwikkelen en hanteren van een herkenbaar beeldmerk vrijwilligerswerk Boxtel ; het halfjaarlijks uitgeven van een gemoderniseerd wervende en aantrekkelijke informatieve folder over het vrijwilligerssteunpunt en vrijwilligerswerk in het algemeen met daarin motiverende interviews met lokale vrijwilligers; het organiseren van de vrijwilliger (en/of organisatie) van het jaar. 21

3.5. Verankeren Het borgen en vaststellen van kennis en ervaring in het vrijwilligerswerk. 3.5.1. Evaluatie In het vrijwilligerswerk wordt veel kennis en ervaring opgedaan. Het is belangrijk dat deze kennis en ervaring onderling wordt uitgewisseld. Het borgen en vastleggen van deze kennis en ervaring voorkomt dat vrijwilligersorganisaties steeds opnieuw het wiel uit moeten vinden. De kennis en ervaring kan worden vastgelegd via het vrijwilligerssteunpunt en de lokale netwerken vrijwilligerswerk. Daarnaast is het belangrijk dat opgedane ervaringen worden geëvalueerd en dat deze evaluatie wordt gebruikt voor innovatie. In het voorgaande is een concreet beeld geschetst van het beoogde vrijwilligersbeleid Boxtel. Het is van belang om de uitvoering van het beleid en de ondersteuning ervan te evalueren, zodat er een verbeterslag en innovatie kan plaatsvinden. Met Delta is voor de uitvoering van het vrijwilligerssteunpunt afgesproken om jaarlijks een evaluatie te laten plaatsvinden zoals overeengekomen in de prestatieovereenkomst Plan van eisen 2010-2011 Vrijwilligerssteunpunt door Delta (zie bijlage op blz. 26). Vanwege de duur van het offertetraject tussen de gemeente en Delta zijn de daarin opgenomen jaartallen niet meer actueel. In de teksten hieronder zijn de jaartallen aangepast. In samenwerking met de gemeente zal een evaluatie plaatsvinden over het vrijwilligerssteunpunt. In deze evaluatie zal er enerzijds teruggeblikt worden op het reilen en zeilen van het vrijwilligerssteunpunt in de jaren 2010 en 2011 en anderzijds de wensen, behoeften en verbeterpunten voor het jaar 2013 in beeld gebracht worden. 3.5.2. Nulmeting 2011 en resultaatafspraken 2013 In samenwerking met de gemeente wordt een nulmeting opgezet met behulp van de geregistreerde gegevens van het jaar 2011 uit de vacaturebank van het vrijwilligerssteunpunt. Deze datagegevens en de gegevens van de evaluatie worden als input gebruikt voor de (bij te stellen) resultaatafspraken 2013 met de gemeente. Actiepunten het afstemmen en samenwerken op het gebied van (het trainingsaanbod en) het verankeren van kennis en ervaring; het evalueren van het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel in 2012; het jaarlijks actualiseren van prestatieafspraken met het Vrijwilligerssteunpunt; het opzetten van een (digitale) nulmeting over de ondersteuning en -behoeften van vrijwilligers en -organisaties; het jaarlijks bespreken van stand van zaken vrijwilligerswerk in de Wmo-adviesraad, de Seniorenraad en eventueel in het Adviesorgaan Duurzame Ontwikkeling (ADO); het jaarlijks evalueren van de voortgang van het vrijwilligersbeleid. 22

4. Overzicht actieplan en extra financiële consequenties vrijwilligersbeleid 2012 2016 Basisfuncties Actiepunten Tijdpad Extra Financiën 2012 Vertalen het organiseren van een werkconferentie in maart 2012; het vormgeven van een plan afstemming- en samenwerkingsstructuren in april/mei 2012; vrijwilligersorganisaties betrekken bij de ontwikkeling en uitvoering van het vrijwilligersbeleid vanaf de conferentie. jan. dec. 2012 Verbinden en makelen het tot stand brengen en het onderhouden van lokale netwerken vrijwilligerswerk; het versterken van de makelaarsfunctie door meer inzicht te verwerven in vraag en aanbod; het blijvend ontwikkelen van een makkelijk toegankelijke, moderne en uitnodigende digitale vacaturebank van het vrijwilligerssteunpunt Boxtel; het onderzoeken van de rol en de meerwaarde van het gebruik van social media zoals twitter en/of facebook. jan. dec. 2012 incidenteel 5.000,- Versterken het onderhouden en verder ontwikkelen van de huidige ondersteuningsinfrastructuur door het aanbieden van een digitaal subsidieloket; het effectief promoten van en informeren over het bestaande ondersteuningsaanbod; het effectief informeren over nieuwe regelingen; het faciliteren van een collectief cursusaanbod op inschrijving; het effectief informeren en adviseren over trainingen en cursussen; het uitvoeren van een (digitale) nulmeting over de ondersteuningsbehoeften van vrijwilligers en organisaties; het in beeld brengen van de behoefte aan deskundigheidsbevordering, die gericht is op het verbeteren van het functioneren van de vrijwilligersorganisaties; het aanpassen van de beleidsregels; het stimuleren van het versterken van het sociaal en maatschappelijk kapitaal door het instellen projectsubsidies; het onderzoeken van de rol van buurtverenigingen m.b.t. het versterken van de sociale omgeving en netwerken en het ontmoeten; het stimuleren van de samenwerking tussen vrijwillige en professionele organisaties gericht op het realiseren van collectieve voorzieningen. Verbreiden het promoten van het vrijwilligerswerk bij de ondernemers; het promoten van het project Boxtel Geeft bij de ondernemers; het tot stand brengen van een aantrekkelijke informatieve webpagina over het (lokale) vrijwilligerswerk op de gemeentelijke website; het ontwikkelen en hanteren van een herkenbaar beeldmerk vrijwilligerswerk Boxtel ; het halfjaarlijks uitgeven van een gemoderniseerd wervende en aantrekkelijke informatieve folder over het vrijwilligerssteunpunt en vrijwilligerswerk in het algemeen met daarin motiverende interviews met lokale vrijwilligers; het organiseren van de vrijwilliger (en/of organisatie) van het jaar. Verankeren het afstemmen en samenwerken op het gebied van (het trainingsaanbod en) het verankeren van kennis en ervaring; het evalueren van het Vrijwilligerssteunpunt Boxtel in 2012; het jaarlijks actualiseren van prestatieafspraken met het Vrijwilligerssteunpunt; het opzetten van een (digitale) nulmeting over de ondersteuning en -behoeften van vrijwilligers en -organisaties; het jaarlijks bespreken van stand van zaken vrijwilligerswerk in het Adviesorgaan Duurzame Ontwikkeling (ADO), de Seniorenraad en de Wmo-adviesraad; het jaarlijks evalueren van de voortgang van het vrijwilligersbeleid. Overigen jan. dec. 2012 jan. dec. 2012 jan. dec. 2012 structureel 15.000,- structureel 5.000,- structureel 10.000,- Mantelzorg het onderzoeken i.s.m. het Vrijwilligerssteunpunt en het Steunpunt Mantelzorg onderzoeken welke ondersteuningsbehoeften deze twee vormen van vrijwilligerswerk gemeen hebben en welke niet. jan. dec. 2012