Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019

Vergelijkbare documenten
Even voorstellen. De businesscase van bodemenergie in vastgoed. Techniplan Adviseurs bv. Rik Molenaar

Potentiele bijdrage TEO Merwedekanaal aan energieconcept Beurskwartier

Is bodemenergie (B)ENG? Rik Molenaar 17 april 2018 Esther Gerritsen 18 april 2018

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN

Themabijeenkomst BodemenergieNL BEHEER & ONDERHOUD. Samenhang bovengrond en ondergrond. Themabijeenkomst BodemenergieNL 4 december 2014

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG

TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK

Ypenburg 100% duurzame warmte

Thermische Energie uit Oppervlaktewater

De ondergrond als basis voor een duurzame toekomst.

NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST

Thermische Energie uit Oppervlaktewater

Seminar Slim en gezond stedelijk ontwerp: een blik op de toekomst van het Beurskwartier 18 februari 2019 Villa Jongerius, Utrecht

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt

Realisatie WKO. WKO-coach Drenthe - Voorlichtingsbijeenkomst WKO

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Financierings- en exploitatieconstructies bij WKO, Visie van de Adviseur

Energie uit oppervlaktewater

BENG en NTA. Stand van zaken

AQUATHERMIE. Kansen voor een aardgas vrij Nederland

John Nieuwmans 19 maart 2015 VERBINDEN! Slimme regie op de duurzame ondergrond in gemeente Den Haag

Grip op de Maas kentallen voor energie opwek. in combinatie met ruimtebeslag

Lessons learned KWO praktijkervaringen bodemenergie in NL. Bijeenkomst WCTB Sanne de Boer - IF Technology 21 oktober 2014

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO)

Bijlage 1: validatie model berekening oppervlaktewater

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

Wavin Diensten BV. Energiebesparing. warmte-koudeopslag restwarmte. Door Thom Cremer Manager locatiebeheer Wavin Diensten B.V.

Hybride warmtepomp-concept

Bronverplaatsing. Verplaatsing bestaande bronnen wko Datum: 12 maart Gecontroleerd door: Wilfried Huis in t Veld. Samenvatting van de vergunning

Robur ,-- GASABSORPTIEWARMTEPOMPEN MET GAS VOOR HET HOOGSTE RENDEMENT. Nu nog sneller terugverdiend door subsidie tot.

Inspiratiesessie Hybride Warmtepompen in de Sociale Woningbouw

Ontwikkelen en outsourcen van WKO ir. Maarten de Jong Manager Exploitatie Vaanster Energie

2 Uitgangspunten De volgende documenten zijn als uitgangspunten voor de beantwoording van de vragen genomen:

Verduurzamen van de gebouwde omgeving. Actuele ontwikkelingen op het gebied van verduurzamen gebouwde omgeving

Nederlands Platform Warmtepompen. Nederlands Platform Warmtepompen DHPA vanaf Oktober 2016

echt Nul op de meter HRsolar : Robbert van Diemen Techneco : Niels van Alphen

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Integrale duurzame gebiedsontwikkeling

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII

Grip op de Maas Energieconcepten. Verkenning van 3 energie concepten

Kennissessie Bronnen voor warmtenetten Aquathermie: De mogelijkheden voor Noord-Holland. IF Technology Stijn Verplak 8 juli 2019

Prestaties WKO in de glastuinbouw. Ir. Charles Geelen & ir. Krijn Braber

Advies en projectbegeleiding aquathermie.

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Rabin Baldewsingh. 27 juni SBR congres

Verduurzaming Gouvernement

SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM

Samenvatting bevindingen Energiescan

Kansrijke WKO concepten

Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober

Gevolgen van BENG-eisen op de gevel en het binnenklimaat 2 november 2016 Esther Gerritsen

Energie-efficiëntieverbetering bij koffiebranders

Kosten en baten van de ondergrond redeneer, reken en verdien! COP, Rotterdam

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Coen Bernoster

Energie-efficiëntieverbetering bij (kleine) koffiebranders

Notitie Betreft Power2Nijmegen Inleiding figuur 1: overzicht ecodorp Vraagstelling

Itho Daalderop Installatieconcepten voor een gezond en comfortabel binnenklimaat. wonen zonder. energierekening

nearly Zero Energy Buildings

De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening

Energie neutrale Gebiedsontwikkeling

SPARK - riothermie. 29 september Rada Sukkar gfs@tauw.nl

CONCEPT FACTSHEETS KLIMAATCONTRACT PROVINCIE DRENTHE GEMEENTE HOOGEVEEN Datum: Blad 1 van 5

Mijnwater 2.0 Presentatie TVVL

BENG en Bodemenergie Projectervaringen utiliteitbouw. 6 november 2016 Ir. Esther Gerritsen Techniplan Adviseurs

De weg van de energietransitie d.d VEBOA - Alphen aan den Rijn Dhr. E.J. Reemst

Op weg naar CO 2 -neutrale huisvesting voor Hoger Onderwijs in Routekaarten beschrijven hoe we deze opgave gaan realiseren

Kennissessie: CO 2 neutraal het echte verhaal

Onderzoek door: Thomas van Cann Rijksuniversiteit Groningen

Perspectieven technische maatregelen in varkensstallen

Duurzaamheid = Business

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech

Duurzame energie Fryslân Quickscan 2020 & 2025

VAN GAS LOS. Werkconferentie Warmtetransitie. 1 juni 2017, De Nieuwe stad, Zandfoort aan de Eem te Amersfoort

Hoe kan ik de restwarmte van datacenters hergebruiken? APAC Airconditioning Martijn Kolk

FACTSHEET THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER (TEO) BARONIE HAVEN IN ALPHEN AAN DEN RIJN

Elga WINNAAR De kracht van de combinatie

Bijeenkomst Leercirkel

Hybride warmtepompen. Wat, wanneer en hoe? Simon Tuitel, Product Manager Warmtepompen, Controls & connectivity

Bijgaand treft u aan het ondertekend aanvraagformulier, het projectplan en het voorstel WKO regeneratie van Dunea aan Unibail Rodamco.

Welkom. Rentabiliteit studie energiecentrale MMC

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Notitie Gelijkwaardigheidsverklaring ClimaLevel voor NEN 2916 en NEN 5128 Opzet van onderzoek en resultaten

Warmtestation Harnaschpolder

Tergooi Hilversum Uitbreiding fase 1

Mijnwater Heerlen Symposium: Smart Cities op wankele bodem

Bijlage I Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding

Stand van zaken energievoorziening Veemarkt terrein

WOONCOÖPERATIE DE WARREN

Kansen voor ondiepe geothermie

De ondergrond als energiefabriek

Building Holland 2018

Hybride warmtepompen Wat, wanneer en hoe?

Transcriptie:

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier Rik Molenaar 18 februari 2019

Opdrachtgever Living Lab Utrecht Slimme en Gezonde stad Klimaatneutrale en klimaatbestendige stad Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit gemeente Utrecht provincie Utrecht Opdrachtcoördinatoren: Brenda Vervoorn & Evelyn Hijink Voorzitter begeleidingscommissie: Geerte van der Steen

Even voorstellen Techniplan Adviseurs bv Installatieadvies (projecten) Energie & Milieu (studies) Rik Molenaar Adviseur bij Techniplan Adviseurs Materiedeskundige (praktijkauditor) bij Dekra Docent bij BodemenergieNL Studie potentie oppervlaktewater voor RVB en RWS Ontwerpen, realisatiebegeleiding en beheer projecten WKO & TEO

Projecten in Utrecht Nieuw Hoog Catharijne WKO-centrale Stadskantoor & OVT WKO-centrale Westflank Noord Het Platform (stadsverwarming)

Maastoren Rotterdam Kantoor 165 meter hoog, 44 verdiepingen 69.000 m2 BVO 44.000 m2 BVO kantoor 1 brondoublet van 150 m 3 /h Onttrekking Maaswater 80 m 3 /h

Agenda Vraag & scope Beste concepten Technische haalbaarheid Economische haalbaarheid Organisatorische haalbaarheid Aanbevelingen vervolg Organisatorische uitdaging

Vraagspecificatie (1) Hoe kan de thermische energie (TEO) uit het Merwedekanaal, inclusief het geplande nieuwe kanaal in het Beurskwartier, bijdragen aan het duurzame energieconcept van het Beurskwartier, ook m.b.t. de financiële haalbaarheid? Wat is de invloed op de restcapaciteit van het Merwedekanaal voor andere Utrechtse verstedelijkingsopgaven als TEO in combinatie met WKO wordt ingezet voor het Beurskwartier?

Scope Beurskwartier

Scope Beurskwartier Oppervlakte Aantal Vermogensvraag [in kw] Energievraag [in MWh] [in m 2 ] # LT-warmte HT-warmte HT-koude LT-warmte HT-warmte HT-koude Woningen 296.000 3.617 3.750 4.850 3.160 2.810 3.640 2.370 Utiliteit 57.500 10 950-2.170 710 650 Overig 54.000 35 890 650 2.030 670 490 610 Totaal 407.500 5.590 5.500 7.360 4.190 4.130 3.630 *Voor de clustervariant (Concept 1) zijn bovenstaande LT-warmte en HT-warmte vermogens en energieverbruiken met 10% verhoogt om het distributieverlies van de transportleidingen na de energieopwekking te compenseren.

Benodigde capaciteit ondergrond (vermogen) Kentallen TPA 18 BENG 20 (500 h eq ) BENG 20 (750 h eq ) BENG 20 (1.000 h eq ) 22 bronnen 17 bronnen 11 bronnen 9 bronnen Beschikbaar Dus bivalente concepten 6 bronnen

Concepten TEO Referentie Stadsverwarming + luchtgekoelde koelmachines Concept 1(3 clusters) WP + bronnen per cluster gebouwen + SV voor pieklast Concept 2 (ringleiding) Bronnen op ringleiding - eigen WP per gebouw a) 100% WP-vermogen + SV voor pieklast b) 50% WP-vermogen met eigen pieklastopwekker

Concept 1 - Clusters

Concept 2a LT-ringleiding 100%

Concept 2b LT-ringleiding 50%

Ruimtelijke inpassing concept 1

Ruimtelijke inpassing concept 2a

Ruimtelijke inpassing concept 2b

Temperatuur Merwedekanaal Beurskwartier MWKZ4 MWKZ5 MWKZ6

Potentie Merwedekanaal Conclusie: Concept 1 Concept 2a Concept 2b Benodigd [in MWh] 2.470 2.330 1.700 Zonder doorstroming Potentie warmte [in MWh] 2.060 2.010 1.730 Saldo [in MWh] -410-320 30 Met doorstroming (0,2 m 3 /s) Potentie warmte [in MWh] 2.830 2.730 2.210 Saldo [in MWh] 360 400 510 Merwede kanaal heeft voldoende energie voor Beurskwartier uitgaande van een minimale doorstroming van 0,2 m 3 /s.

Economische haalbaarheid Criteria Referentie 1. Cluster 2a. LT ring 100% 2a. LT ring 50% Totale investeringskosten 21.200.000 32.700.000 31.900.000 32.080.000 Meerkosten 11.500.000 10.700.000 10.880.000 Investering per m 2 BVO 52 80 78 79 Totale jaarlijkse kosten 2.694.000 1.894.000 1.661.000 1.775.000 Jaarlijkse kosten per m 2 6,50 4,50 4,- 4,50 Terugverdientijd - 14,4 10,4 11,7

Maatschappelijke baten TEO Reductie hittestress (warmtelozing in zomer niet op lucht) Verbetering waterkwaliteit (koelen in zomer, doorstroming) Meer dakoppervlak beschikbaar CO2 besparing (WKO + TEO)

Aanbevelingen Kiezen voor concept 2 Kortste terugverdientijd Grootste jaarlijks CO2-besparing Laagste voorinvestering Kiezen voor TEO i.c.m. concept 2 Financieel voordeel (circa 200.000,-) Maatschappelijk voordeel

Aanbevelingen Masterplan opstellen Technische uitwerking concept 2 Demarcatie en aansluitvoorwaarden voor gebouwen

Organisatorische uitdaging Aandachtpunt: voor eindsituatie is een collectief beter. Echter is dit ook zo voor de eerste ontwikkeling? Belangen stakeholders verenigen: ontwikkelaars en mogelijke exploitanten erbij betrekken Garanties vanuit de gemeente Utrecht? Intentieovereenkomst met stakeholders?

Zijn er nog vragen?