Kennissessie Bronnen voor warmtenetten Aquathermie: De mogelijkheden voor Noord-Holland. IF Technology Stijn Verplak 8 juli 2019

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kennissessie Bronnen voor warmtenetten Aquathermie: De mogelijkheden voor Noord-Holland. IF Technology Stijn Verplak 8 juli 2019"

Transcriptie

1 Kennissessie Bronnen voor warmtenetten Aquathermie: De mogelijkheden voor Noord-Holland IF Technology Stijn Verplak 8 juli 2019

2

3 Klimaatakkoord gebouwde omgeving

4 Vormen van aquathermie Aquathermie verzamelnaam voor: Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Thermische energie uit afvalwater (TEA) Thermische energie uit drinkwater (TED)

5 Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) I. Waterlopen & plassen verwarming koeling opslag in WKO II. Diepe plassen koeling III. Gemalen verwarming koeling opslag in WKO 6

6

7

8

9

10 Gemiddelde watertemperaturen Warm water wordt in de zomer uit oppervlaktewater onttrokken (>2000 uur) Het oppervlaktewater wordt geleid over een warmtewisselaar en de warmte opgeslagen in grondwater (WKO) Het oppervlaktewater koelt 5 graden af en wordt vervolgens geloost op het oppervlaktewater In de winter wordt het warme grondwater opgepompt om warmte te leveren via een warmtepomp aan woningen

11 economisch potentieel TEO: 40% van de warmtevraag

12 /Warmteatlas/v2

13 Definities Potentieel waterlopen & plassen Potentiële energievoorraad Technisch winbaar potentieel diepe plassen gemalen Economisch winbaar potentieel Maatschappelijk potentieel 14

14 Definities Potentieel Potentiële voorraad: theoretisch potentiel De hoeveelheid energie die in het natuurlijk watersysteem zit en in theorie benut kan worden Technisch winbaar: opslagcapaciteit bodem bepalend De potentiële voorraad die op basis van de huidige technische mogelijkheden uit een waterlichaam kan worden gewonnen. Voor de concepten waterlopen (& plassen) en gemalen vormt de beschikbare opslagcapaciteit van de ondergrond voor energieopslag een bepalende factor Economisch winbaar: economische factoren meegenomen Het technisch potentieel gecorrigeerd voor financiële haalbaarheidaspecten, Er geldt een minimaal vereiste energievraag/- aanbod van GJ voor een rendabel project. Ook dient de energievrager zich voldoende nabij (100 m) het watersysteem te bevinden. Maatschappelijk winbaar: beleidsmatige aspecten meegenomen De economisch winbare hoeveelheid energie, gecombineerd met maatschappelijke belangen: ecologie, drinkwatergebieden, archeologie, gebieden met hittestress en gebieden met waterkwaliteitsproblemen enz. 15

15 TEO Hinthamerpoort TEO Wijk Hinthamerpoort, Den Bosch In de Bossche wijk Hinthamerpoort worden sinds 2009 zo'n 450 appartementen verwarmd met een TEO en warmte- en koudeopslagsysteem. De warmte van het nabijgelegen oppervlaktewater, wordt opgeslagen in de bodem. Die warmte gebruikt men in de winter.

16

17 Thermische energie uit afvalwater/riool (TEA) 56 PJ I. Persleiding & vrijverval directe warmte opslag in WKO II.Rioolgemalen directe warmte opslag in WKO III. Effluent directe warmte opslag in WKO 18

18 Metingen temperatuur en capaciteit RWZI Kralingseveer 19

19 Rioolwaterzuivering Utrecht 20

20 Zwembad t Bun op Urk Harnaschpolder Delft 21

21 22

22 Thermische energie uit drinkwater (TED) 5 PJ I. Drinkwater verwarming koeling opslag in WKO II. Rivierwater verwarming koeling opslag in WKO III. spaarbekken verwarming koeling opslag in WKO 23

23 EVA-Lanxmeer Culemborg (energiebedrijf Thermo Bello) 24

24

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO)

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Beheergebied van Waterschap Rijn en IJssel Eindrapportage 7 juli 2017 1 Voorblad Opdrachtgevers: Waterschap Rijn en IJssel Postbus 148 7000 AC Doetinchem

Nadere informatie

Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken. Eindrapportage 7 oktober 2016

Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken. Eindrapportage 7 oktober 2016 Landelijke verkenning warmte en koude uit Rijkswateren en kunstwerken Eindrapportage 7 oktober 2016 1 Voorblad Opdrachtgever: Rijkswaterstaat Griffioenlaan 2 3526 LA UTRECHT Contactpersoon: dhr. Henk Looijen

Nadere informatie

Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem. Eindrapportage 31 juli 2016

Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem. Eindrapportage 31 juli 2016 Landelijke verkenning warmte en koude uit het watersysteem Eindrapportage 31 juli 2016 1 Voorblad Opdrachtgever: Unie van Waterschappen Postbus 93218 2509 AE Den Haag Contactpersoon: dhr. Reinier Romijn

Nadere informatie

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018 Aquathermie Warmte en koude uit water KNW Najaarscongres 2018 Wie zitten er in de zaal? Programma - Introductie aquathermie en stand van zaken - Door: Barry Scholten - IF Technology - Handreiking aquathermie

Nadere informatie

AQUATHERMIE. Kansen voor een aardgas vrij Nederland

AQUATHERMIE. Kansen voor een aardgas vrij Nederland AQUATHERMIE Kansen voor een aardgas vrij Nederland AARDGASVRIJ Nederland staat voor de immense opgave om afscheid te nemen van fossiele energiebronnen en in 2050 volledig te zijn omgeschakeld naar duurzame

Nadere informatie

Advies en projectbegeleiding aquathermie.

Advies en projectbegeleiding aquathermie. Advies en projectbegeleiding aquathermie. Agenda: Transitie thermische energie Aquathermie introductie Aquathermie toepassingen Uw aquathermie kansen De route van de warmtetransitie Klimaatafspraken van

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland Thermische energie uit oppervlaktewater Kansen voor een aardgasvrij Nederland 2017 33 Wat is TEO? Wanneer TEO? Thermische energie uit oppervlaktewater, kortweg TEO, is duurzame warmte en koude die aan

Nadere informatie

Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater

Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater Datum 2 oktober 2018 Kenmerk Deze leeswijzer hoort bij de studie naar kansen van Thermische Energie uit Afvalwater, uitgevoerd in

Nadere informatie

Kengetallen aquathermie

Kengetallen aquathermie 68461/LH/20190424 Betreft Kengetallen aquathermie Auteur Frank Niewold Barry Scholten, Liesbeth Hilten Versie definitief Referentie Gecontroleerd door Kengetallen aquathermie 1 INLEIDING 1.1 Achtergrond

Nadere informatie

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant?

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? In opdracht van de provincies Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel, de waterschappen Hunze en Aa s, Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen,

Nadere informatie

Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater

Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater Deze leeswijzer is opgesteld, ervan uitgaande dat de kansenkaart openbaar wordt gemaakt op de website van waterschap Rijn en

Nadere informatie

Nationaal potentieel van aquathermie

Nationaal potentieel van aquathermie delt Nationaal potentieel van aquathermie Analyse en review van de mogelijkheden Nationaal potentieel van aquathermie Analyse en review van de mogelijkheden Dit rapport is geschreven door: Katja Kruit

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe

Warmte Koude Opslag. Wat is WKO? Diep onder Drenthe Warmte Koude Opslag Wat is WKO? Diep onder Drenthe Klimaatbestendig Drenthe Klimaatveranderingen van vele eeuwen zijn nog steeds zichtbaar in het Drentse landschap. Voorbeelden hiervan zijn de Hondsrug

Nadere informatie

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect)

Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business. Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Warmte Koude Opslag & De volgende stap in IT-business Rotterdam, 12 November 2013 Elbert Raben (Rittal) en Ronald Smit (Installect) Elbert Raben Product Manager IT Controlelijst EU Code of Conduct Best

Nadere informatie

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012

WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld. Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 WKO-coach Drenthe Kansen gemeente Westerveld in beeld Rutger Wierikx IF Technology 9 februari 2012 Inhoud 1. Introductie 2. Inventarisatie a. Bodemgeschiktheid b. Bouwontwikkelingen c. Omgevingsbelangen

Nadere informatie

Kansenkaart voor energie uit oppervlaktewater

Kansenkaart voor energie uit oppervlaktewater Kansenkaart voor energie uit oppervlaktewater Sanne de Boer, Barry Scholten (IF Technology), Pascal Boderie, Ivo Pothof (Deltares) Rijkswaterstaat onderzocht met Deltares en IF Technology hoeveel warmte

Nadere informatie

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 A family business We are a family business Independently owned, responsibly led, executing fast 1917-1947 1947-1991 1979-2015- Johann

Nadere informatie

Kansrijke WKO concepten

Kansrijke WKO concepten Kansrijke WKO concepten Wilfried Huis in t Veld IF Technology Kansen voor bodemenergie? Beperken van: - emissie broeikasgassen: Verdrag Kyoto, Kopenhagen? - afhankelijkheid van fossiele brandstoffen Hoger

Nadere informatie

Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019

Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 Businesscase voor thermische energie uit water t.b.v. beschermde stadskern Blokzijl 18 april 2019 BC Thermisch uit oppervlaktewater Blokzijl I. TEO en WKO Algemeen II. Locatie III. Energievraag IV. Energiebesparing

Nadere informatie

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII

Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII Stichting Spaarnesant 04 februari 2014 9X3803 Entrada 301 Postbus 94241 1090 GE Amsterdam +31 20 569 77 00 Telefoon 020-5697701 Fax info@amsterdam.royalhaskoning.com

Nadere informatie

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Door Arné Boswinkel, Bert Palsma en Rada Sukkar Een aanzienlijk deel van de warmte uit huishoudens en industrie wordt via het afvalwater geloosd. Het potentieel

Nadere informatie

Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis Deel 2 : energiemonitoring

Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis Deel 2 : energiemonitoring Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis 2011-2012. Deel 2 : energiemonitoring Het Nieuwe Telen Amaryllis : Deel 2 Energiemonitoring projectnummer 1400007415 Januari 2013 Energiemonitoring Plantmonitoring

Nadere informatie

Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland

Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland AAN: Themagroep Energie van PvdA Duurzaam VAN: Oscar Menger, Henk Heijkers en Maarten de Groot DATUM: maart 2018 Mogelijke rol van Warmterotonde in Zuid-Holland 1 Inleiding Veel Z-Hollandse gemeenten kunnen

Nadere informatie

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 SPARK - riothermie 29 september 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse ingenieursbureau sinds 1928 750 medewerkers Integer Professioneel Maatschappelijk

Nadere informatie

Bodemenergie in Arnhem Stimuleren en regie

Bodemenergie in Arnhem Stimuleren en regie Stimuleren en regie 12 juni 2013 Marc van der Burght Gelders netwerk Energie Beleidsmedewerker Bodem en Energie Open systeem 2011 Zes programmalijnen: 1. Energieneutraal Arnhem 2. Toonaangevend cluster

Nadere informatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Geothermie in de gebouwde omgeving Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid

Nadere informatie

Duurzame klimaatinstallaties in Etten-Leur Woonbond Kennis- en Adviescentrum 6-11-2015 Siem Goede

Duurzame klimaatinstallaties in Etten-Leur Woonbond Kennis- en Adviescentrum 6-11-2015 Siem Goede Duurzame klimaatinstallaties in Etten-Leur Woonbond Kennis- en Adviescentrum 6-11-2015 Siem Goede Vraagstelling Inventariseren van de WKO-installaties van de complexen Wachter-Valpoort en Contrefort-Chrispijn.

Nadere informatie

HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE

HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE HOGE TEMPERATUUR OPSLAG VAN WARMTE IN DE ONDERGROND ONDERZOEK EN DEMONSTRATIE JORIS KOORNNEEF DERDE NATIONAAL CONGRES BODEMENERGIE UTRECHT 29 JUNI 2018 GEOTHERMIE FAMILIE Ondiepe geothermische systemen

Nadere informatie

HANDREIKING AQUATHERMIE HOE GAAN WE VERDER MET TEO EN TEA?

HANDREIKING AQUATHERMIE HOE GAAN WE VERDER MET TEO EN TEA? HANDREIKING AQUATHERMIE HOE GAAN WE VERDER MET TEO EN TEA? 2018 47 handreiking Aquathermie Hoe gaan we verder met TEO en TEA? 2018 47 Inhoudsopgave Ten Geleide 4 Infographic/flowschema 6 H1 Inleiding 8

Nadere informatie

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen

Open en gesloten WKO systemen. Open systemen Open en gesloten WKO systemen Open systemen Een kenmerk van open systemen is dat er grondwater onttrokken en geïnfiltreerd wordt. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen doubletsystemen, monobronsystemen

Nadere informatie

WKO Uw grondwater is goud waard

WKO Uw grondwater is goud waard 11/03/15 WKO Uw grondwater is goud waard agenda 15:00 uur Inleiding 15:10 uur De theorie van een WKO 15:30 uur Het onderzoek van 10 WKO s 15:50 uur Beheer en optimalisatie 16:05 uur Eigenaar aan het woord

Nadere informatie

Bijgaand treft u aan het ondertekend aanvraagformulier, het projectplan en het voorstel WKO regeneratie van Dunea aan Unibail Rodamco.

Bijgaand treft u aan het ondertekend aanvraagformulier, het projectplan en het voorstel WKO regeneratie van Dunea aan Unibail Rodamco. Aan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag t.a.v. Secretariaat Economisch Vestigingsklimaat Postbus 21012 3001 AA ROTTERDAM Postbus 1005 2260 BA Leidschendam Telefoon 14 070 @Gemeente_LV www.lv.nl/contact

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN TEO/WKO WARMTE EN KOUDE NIEUWVEENSE LANDEN In gemeente Meppel is een nieuwbouwwijk van 1953 woningen gepland, die gefaseerd tussen 2014 en 2039 gerealiseerd wordt. Deels worden de kavels bouwrijp opgeleverd,

Nadere informatie

Notitie. 1 Inleiding. 2 Smart polder. 3 Energie uit waterbeheer

Notitie. 1 Inleiding. 2 Smart polder. 3 Energie uit waterbeheer Notitie Project: Smartpolder Onderwerp: Energie uit waterbeheer Datum: 4-11-2013 Referentie: IF Technology Barry Scholten versie 1.2 1 Inleiding Dagelijks verpompen honderden kleine en grote gemalen miljoenen

Nadere informatie

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem 100% duurzame energie van eigen bodem Warmte, warm tapwater en koude Comfortabel én milieuvriendelijk wonen U gaat voor nul! Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Warmte, warm tapwater en koude van Eteck

Nadere informatie

Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016

Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016 Nieuwkoop aan de Warmterivier Gemeenteraad 10 maart 2016 Onderwerpen Aanleiding Betrokken partijen Uitleg systeem Rol partijen Pilot voor Schoterhoek Doorkijk naar Schoterhoek Planning realisatie (mondeling)

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG

TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG TEO/WKO WARMTE BESTAANDE WOONWIJK HEEG In het dorp Heeg is voor een wijk met 800 slecht geisoleerde woningen onderzocht of verwarmen met thermische energie uit de nabijgelegen watergang Greft haalbaar

Nadere informatie

Geothermie als Energiebron

Geothermie als Energiebron Geothermie als Energiebron Even voorstellen: Paul Mast -- Geoloog Johan de Bie --Technical Sales manager ESPs Ynze Salverda -- BD Analist Er zijn verschillende vormen van duurzame energie. Daarvan is geothermie

Nadere informatie

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem

100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem 100% duurzame energie van eigen bodem Warmte, warm tapwater en koude Comfortabel én milieuvriendelijk wonen U gaat voor nul! Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Warmte, warm tapwater en koude van Eteck

Nadere informatie

Restwarmte en riothermie

Restwarmte en riothermie Restwarmte en riothermie Early Morning Toast Bijeenkomst Stichting kiemt, netwerk Arnhem Hoenderloo, 26 maart 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK

TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK TEO/WKO WARMTE RENOVATIEWIJK SNEEK Woningbouwcoöperatie Elkien heeft voornemens om in de wijk t Eiland in Sneek 300 woningen voor een deel te slopen en voor een deel te renoveren. Daarbij is de opgave

Nadere informatie

Kansen Geo- en Aquathermie Voor de Warmtetransitie in de gemeente Medemblik.

Kansen Geo- en Aquathermie Voor de Warmtetransitie in de gemeente Medemblik. Kansen Geo- en Aquathermie Voor de Warmtetransitie in de gemeente Medemblik. Gemeente Medemblik Een landelijke gemeente Met 45.000 inwoners Verspreid over 17 kernen Gemeente Medemblik 17 kernen: Medemblik:

Nadere informatie

Uitbreiding Multatulilaan Culemborg

Uitbreiding Multatulilaan Culemborg Uitbreiding Multatulilaan Culemborg Globale haalbaarheidsstudie Rolf Broekman en Ivo Smits l Warmte Koude & Procestechniek l 14 januari 2019 l Openbare Versie Achtergrond Thermo Bello heeft Liandon gevraagd

Nadere informatie

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld:

De meest optimale installatie is een zuinige installatie. Daarvoor dienen 3 componenten goed op elkaar te worden afgesteld: Besteco wil aan de hand van een korte, eenvoudige uitleg algemene informatie verstrekken omtrent warmtepompinstallaties en waar de aandachtspunten liggen. De meest optimale installatie is een zuinige installatie.

Nadere informatie

Thermische Energie uit Oppervlaktewater een kans en een uitdaging

Thermische Energie uit Oppervlaktewater een kans en een uitdaging Thermische Energie uit Oppervlaktewater een kans en een uitdaging Marco van Schaik, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en Unie van Waterschappen, strategisch adviseur en ontwikkelaar energie en water

Nadere informatie

THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER EEN KANS EN EEN UITDAGING

THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER EEN KANS EN EEN UITDAGING CASE STUDY THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER EEN KANS EN EEN UITDAGING Marco van Schaik, Reinier Romijn, Barry Scholten* Oppervlaktewater is naast wind, zon en biomassa een potentieel belangrijke

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk

Thermische energie uit oppervlaktewater. Business case stadhuis Harderwijk Thermische energie uit oppervlaktewater Business case stadhuis Harderwijk Colofon Datum 28 februari 2018 Referentie Betreft Behandeld door Gecontroleerd door Versienummer 67149/LH/20180228 Thermische

Nadere informatie

Welkom op het TEO-festival: Warmlopen voor thermische energie uit oppervlaktewater. VERSLAG Woensdag 6 juni 2018

Welkom op het TEO-festival: Warmlopen voor thermische energie uit oppervlaktewater. VERSLAG Woensdag 6 juni 2018 Welkom op het TEO-festival: Warmlopen voor thermische energie uit oppervlaktewater VERSLAG Woensdag 6 juni 2018 Verslag bijeenkomst TEO-festival 2018 TEO dossier STOWA: www.stowa.nl/teo TEO dossier UVW

Nadere informatie

Vragen voor vragenuurtje raad 11 juni 2019 van fractie GemeenteBelangen over de Regionale Energie Strategie.

Vragen voor vragenuurtje raad 11 juni 2019 van fractie GemeenteBelangen over de Regionale Energie Strategie. 13-2018 Vragen voor vragenuurtje raad 11 juni 2019 van fractie GemeenteBelangen over de Regionale Energie Strategie. Aan het college van B&W van de gemeente Aalten, (tkn Raad) Geacht college, De fractie

Nadere informatie

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO

Nadere informatie

100% Vastrecht bronenergie van Eteck. Comfortabel wonen en bouwen aan de toekomst. Duurzame energie van eigen bodem

100% Vastrecht bronenergie van Eteck. Comfortabel wonen en bouwen aan de toekomst. Duurzame energie van eigen bodem 100% Duurzame energie van eigen bodem Vastrecht bronenergie van Eteck Comfortabel wonen en bouwen aan de toekomst U gaat voor nul! Comfortabel wonen en bouwen aan de toekomst Vastrecht bronenergie van

Nadere informatie

Energie en water de circulaire economie

Energie en water de circulaire economie Energie en water de circulaire economie Prof. Dr. Ad van Wijk 4-6-2014 28-5-2014 Delft University of Technology Challenge the future Circular Economy (EMF) 2 Six principles of the Circle Economy All materials

Nadere informatie

Kansen voor ondiepe geothermie

Kansen voor ondiepe geothermie Kansen voor ondiepe geothermie Ondiepe Geothermie Onttrekken van aardwarmte uit ondiepe formaties Diepte tot circa 1.250 meter Temperatuur 15 tot 45 C Technologie Dieptes (m) Gebruikelijke toepassing WKO

Nadere informatie

Marktdialoog Energie uit oppervlaktewater binnen het Hoogheemraadschap van Delfland

Marktdialoog Energie uit oppervlaktewater binnen het Hoogheemraadschap van Delfland Marktdialoog Energie uit oppervlaktewater binnen het Marktconsultatie Energie uit oppervlaktewater binnen het 1 van 11 Datum : Maart 2017 Inhoudsopgave Inleiding... 3 1. De Marktdialoog... 4 1.1 Aanleiding

Nadere informatie

Local Energy Solutions

Local Energy Solutions 24 mei 2011 Warmtelevering vanuit energiefabriek Apeldoorn Ontwikkeling van energie voor eigen gebruik naar externe levering aanleiding samenwerking warmteleiding Zuidbroek extra energie uit slachtafval

Nadere informatie

Verwarming, koeling, warm water en ventilatie in uw woning

Verwarming, koeling, warm water en ventilatie in uw woning Verwarming, koeling, warm water en ventilatie in uw woning Uw woning is aangesloten op een collectief, duurzaam energiesysteem. Deze installatie verwarmt in de winter, koelt in de zomer en zorgt voor warm

Nadere informatie

Den Haag, 20 juni Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni Beste Duurzame Vruchtenbuurters,

Den Haag, 20 juni Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni Beste Duurzame Vruchtenbuurters, Den Haag, 20 juni 2019 Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni 2019 Beste Duurzame Vruchtenbuurters, Wat fijn dat u deelneemt aan de werksessie op 25 juni! Tijdens deze sessie bespreken we de voor-

Nadere informatie

Energie uit oppervlaktewater

Energie uit oppervlaktewater Energie uit oppervlaktewater Thema: De theoretische benadering Dr. ir. Kees Wisse Ir. Kundert de Wit DWA installatie en energieadvies Inhoud Open en gesloten, diep, ondiep Installatieconcepten Vereenvoudigde

Nadere informatie

Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling

Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Met Nuon Stadswarmte en ComfortKoeling Comfortabel koel of warm met oog voor het milieu Gefeliciteerd! Uw nieuwe woning kunt u zeer eenvoudig en comfortabel verwarmen

Nadere informatie

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor

Nadere informatie

Riothermie in 3 gemeenten laat energiebesparing en CO 2. -reductie zien. Onderzoek & Cases

Riothermie in 3 gemeenten laat energiebesparing en CO 2. -reductie zien. Onderzoek & Cases Auteurs L. (Lieke) Noij (adviseur), ir. B. (Barry) Meddeler (senior adviseur) Riothermie in 3 gemeenten laat energiebesparing en CO 2 -reductie zien De warmte van rioolwater hergebruiken kan een interessante

Nadere informatie

NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST

NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST TEO/WKO WARMTE NIEUWBOUWWIJK NIJSTAD-OOST In gemeente Hoogeveen is een kleine nieuwbouwwijk van 88 woningen gepland. Gemeente Hoogeveen is eigenaar van de grond en is voornemens om de kavels bouwrijp te

Nadere informatie

WORKSHOP THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER BIJ ZUTPHEN

WORKSHOP THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER BIJ ZUTPHEN WORKSHOP THERMISCHE ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER BIJ ZUTPHEN VERSLAG 28 NOVEMBER 2018 Aanwezig: Gemeente Zutphen: Edwin Koning, Kristiaan Tent, Nico ten Bokkel Alliander: Hans Rienks, Machiel Bakema, Stef

Nadere informatie

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:

Nadere informatie

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech

Raf Schildermans. Business unit manager IFTech Raf Schildermans Business unit manager IFTech Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater Inhoud 1. Collectieve energievoorziening vanuit bodem/grondwater 2. Ervaringen in het buitenland 3.

Nadere informatie

Leidschenhof Den Haag. Uitgebreide omschrijving WKO

Leidschenhof Den Haag. Uitgebreide omschrijving WKO Leidschenhof Den Haag Uitgebreide omschrijving WKO Het project Leidschenhof te Leidschenveen is een zorgcomplex met appartementen dat in opdracht van WoonInvest is ontwikkeld. Het gebouw bestaat uit de

Nadere informatie

EVA-Lanxmeer: Resultaten

EVA-Lanxmeer: Resultaten Voorbeeldprojecten EVA-Lanxmeer: Resultaten EVA-Lanxmeer: Resultaten EVA-Lanxmeer Madeleine d Ersu Data Locatie: EVA-Lanxmeer, Culemborg Contact: Stichting EVA Opdrachtgever: Gemeente Culemborg Stadsontwerp:

Nadere informatie

2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede

2014 GreenPort NHN, All rights reserved. Hier wordt geïnvesteerd in uw toekomst. Dit project is mede . 2014 GreenPort NHN, All rights reserved GEOTHERMAL OUTLOOK 2015-2017 Ronald den Boogert AGENDA Waarom nu geothermie? Stand van zaken geothermie in Nederland in 2015 2020 Voorbeelden toekomstige innovaties

Nadere informatie

WKO en sanering gecombineerd in Spoorzone Woerden

WKO en sanering gecombineerd in Spoorzone Woerden WKO en sanering gecombineerd in Spoorzone Woerden Ko Hage (TTE) Delft, 1 december 2010 TTE consultants verbinden van ondergrond en bovengrond - Opgericht in 1999 door drie ingenieurs (The Three Engineers)

Nadere informatie

Champignon kwekerij t Voske. Klimaatneutraal door Duurzame energie

Champignon kwekerij t Voske. Klimaatneutraal door Duurzame energie Champignon kwekerij t Voske Klimaatneutraal door Duurzame energie Jan Gielen Manager / Specialist Klimaat & Energie DLV Plant MUSHROOMS E-mail: j.gielen@dlvplant.nl 1 Onderwerpen Schone en Zuinige Paddenstoelensektor:

Nadere informatie

Grootschalige Hoog-Temperatuur Opslag

Grootschalige Hoog-Temperatuur Opslag Bodem Breed De Bodem als Thermosfles 16 Mei 2019 KWR Grootschalige Hoog-Temperatuur Opslag Dr. Niels Hartog KWR, UU Conventioneel WKO-systeem (

Nadere informatie

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen

Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen

Nadere informatie

c) de belangen die mogelijk invloed kunnen ondervinden van de installatie van bodemenergiesystemen

c) de belangen die mogelijk invloed kunnen ondervinden van de installatie van bodemenergiesystemen 1 juli 2014 zaaknummer 2013-018143 Beleidsregels masterplannen bodemenergie Gelderland 2014 GEDEPUTEERDE STATEN VAN GELDERLAND Gelet op artikel 4:81 van de Algemene wet bestuursrecht, artikel 6.4, eerste

Nadere informatie

Gebruikerspakket. Duurzaam energiesysteem Warmte en Koude. Dr. Struyckenplein

Gebruikerspakket. Duurzaam energiesysteem Warmte en Koude. Dr. Struyckenplein Gebruikerspakket Duurzaam energiesysteem Warmte en Koude Dr. Struyckenplein 1 Inhoud 1. Introductie 2. Hoe werkt het WKO(warmte koude opwekking) systeem 3. De duurzame levering van warmte en koude in uw

Nadere informatie

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving

EfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft

Nadere informatie

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp

BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp BE 2 Installatietechniek Bieschboshal warmtepomp Pagina 1 van 7 Joran van Reede MBGOO17B4..-05-2019 Pagina 2 van 7 Inleiding Voor u ligt een verslag over de installatie techniek van de Bieschbos hal. In

Nadere informatie

ALGEMENE VERGADERING. 29 oktober 2013 PPA. 10 oktober 2013 mw. M.W. Kuiper. Betrokkenheid Waterschap bij verduurzaming zwembad Urk.

ALGEMENE VERGADERING. 29 oktober 2013 PPA. 10 oktober 2013 mw. M.W. Kuiper. Betrokkenheid Waterschap bij verduurzaming zwembad Urk. VERGADERDATUM 29 oktober 2013 PPA AFDELING STUKDATUM NAAM STELLER 10 oktober 2013 mw. M.W. Kuiper ALGEMENE VERGADERING AGENDAPUNT ONDERWERP 13 Betrokkenheid Waterschap bij verduurzaming zwembad Urk PROGRAMMA

Nadere informatie

Relevante duurzame energiebronnen op aarde Artikel 2

Relevante duurzame energiebronnen op aarde Artikel 2 Relevante duurzame energiebronnen op aarde Artikel 2 Ad van Bokhoven, specialist duurzame technieken bij KWA Bedrijfsadviseurs, schrijft iedere maand een artikel over duurzame technieken en de energietransitie.

Nadere informatie

Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen

Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Energie en exergie in de gebouwde omgeving Door Sabine Jansen (TU Delft) 7 April 2015 Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen Exergie voor de gebouwde omgeving Statements

Nadere informatie

Ypenburg 100% duurzame warmte

Ypenburg 100% duurzame warmte Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte

Nadere informatie

Energie uit drinkwater en afvalwater

Energie uit drinkwater en afvalwater Energie uit drinkwater en afvalwater Inhoud 1. De cyclus van de stedelijke drinkwatervoorziening en afvalwater 2. Installeren van een turbine in het drinkwaternet 2.1. De druk in drinkwaternetten 2.2.

Nadere informatie

Potentieelstudie bodemenergie Gemeente Groningen

Potentieelstudie bodemenergie Gemeente Groningen Potentieelstudie bodemenergie gemeente Groningen Opdrachtgever Gemeente Groningen Dienst Ruimtelijke Ordening & Economische Zaken Postbus 7081 9701 JB GRONINGEN Contactpersoon: de heer P. Corzaan Adviseur

Nadere informatie

Thermische Energie uit Oppervlaktewater

Thermische Energie uit Oppervlaktewater Thermische Energie uit Oppervlaktewater 1. Wat is TEO 2. Potentie in Nederland 3. Ervaringen 4. Eigen pilots 5. Waar in te zetten 6. Waar rekening mee houden TEO met en zonder WKO WKO Seizoenen TEO Bron:

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Warm afvalwater verliest een groot deel van zijn warmte in de afvoer en het riool. Als we deze warmte weten terug te winnen, biedt dat grote mogelijkheden

Nadere informatie

SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW

SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW SLIM VAN HET GAS AF MET LAGE TEMPERATUUR WARMTE IN DE BESTAANDE BOUW Arnhem, 3 december - Nederland zal de komende jaren een warmtetransitie ondergaan omdat Nederland van gas los moet. Dat betekent voor

Nadere informatie

Energy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning

Energy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning Energy-Floor haalt energie uit de bodem van uw woning De laatste jaren is er qua energiebehoefte veel veranderd in de woningbouw. Voorheen waren de behoefte en kosten m.b.t. verwarming in nieuwbouw woningen

Nadere informatie

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE

TEO/WKO WARMTE EN KOUDE TEO/WKO WARMTE EN KOUDE BEDRIJVENTERREIN MARSLANDEN Op het bedrijventerrein de Marslanden in Zwolle zijn bedrijven gevestigd, met uiteenlopende behoefte aan warmte en koeling. Vanuit gegevens over het

Nadere informatie

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT

GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT 12 GREENPORTKAS IN VOGELVLUCHT Duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen staan bij Greenportkas ondernemer Joep Raemakers hoog aangeschreven. De ondernemer wil tomaten telen, de uitputting

Nadere informatie

Programma Water en klimaatveranderingen

Programma Water en klimaatveranderingen Programma Water en klimaatveranderingen Ger Renkens / Luuk Postmes 7 juni 2016 Doel Beschermen van de volksgezondheid en het milieu en het leveren van een bijdrage aan het in stand houden en verbeteren

Nadere informatie

Over de Aqua DX unit. Energiebesparing. Keuze vrijheid. Compact en fluisterstil

Over de Aqua DX unit. Energiebesparing. Keuze vrijheid. Compact en fluisterstil Over de Aqua DX unit De Aqua DX is een watergekoelde condensingunit voorzien van Fuji Electric invertertechniek. De Aqua DX maakt gebruik van water om de warmte te verplaatsen, dit in tegenstelling tot

Nadere informatie

Grip op de Maas kentallen voor energie opwek. in combinatie met ruimtebeslag

Grip op de Maas kentallen voor energie opwek. in combinatie met ruimtebeslag Grip op de Maas kentallen voor energie opwek in combinatie met ruimtebeslag Een eerste aanzet tot de vorming van typische kentallen en iconen ter verbinding van de werelden van Water, Landschap en Energie

Nadere informatie

Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden

Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden Groenblauwe netwerken voor duurzame en dynamische steden 5 maart 2013 Hiltrud Pötz Toenemende Verstedelijking Uitdaging Klimaatverandering Vaker heftige neerslag Meer dagen met tropische temperaturen Langere

Nadere informatie

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 1 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 2 DEFINITIE LATENT = LAge Temperatuur EnergieNeT Lage temperatuur: energiebron < 40 C Energienet: energielevering aan verschillende verbruikers Warmte en/of Koude

Nadere informatie

Verwarming en koeling zonder warmtepomp met WKO-triplet

Verwarming en koeling zonder warmtepomp met WKO-triplet Verwarming en koeling zonder warmtepomp met WKO-triplet Martin Bloemendal, Ad van Wijk (KWR Watercycle Research Institute, TU Delft), Niels Hartog, Jan Jaap Pape (KWR Watercycle Research Institute, Universiteit

Nadere informatie

waterketen Omvang en metingen Zwolle 24 mei 2011 Jeroen Kluck

waterketen Omvang en metingen Zwolle 24 mei 2011 Jeroen Kluck Thermische h energie in de waterketen Omvang en metingen Zwolle 24 mei 2011 Jeroen Kluck Inhoud Energie in de waterketen t Meetproject t Zwolle Meer energie voor water Energie in de waterketen? Elektriciteit

Nadere informatie

14/05/2019. Verduurzaming energievoorziening Vogelwijk. Inhoudsopgave. Introductie Winst. Onderzoek warmteconcepten & bronnen Vogelwijk

14/05/2019. Verduurzaming energievoorziening Vogelwijk. Inhoudsopgave. Introductie Winst. Onderzoek warmteconcepten & bronnen Vogelwijk Verduurzaming energievoorziening Vogelwijk Haalbaarheid warmtenetten voor Vogelwijk Ben Römgens 15 May 2019 1 DNV GL 15 May 2019 SAFER, SMARTER, GREENER Inhoudsopgave Introductie Winst Onderzoek warmteconcepten

Nadere informatie

Waterwet. Ontwerpbeschikking

Waterwet. Ontwerpbeschikking Waterwet Ontwerpbeschikking Aanvrager : Wavin Diensten B.V. Aanvraag : Wijziging van het besluit onderdeel If en voorschrift 5a van de vigerende vergunning. Locatie : Bruchterweg 88 te Hardenberg Datum

Nadere informatie

Hoe werkt een wko-installatie?

Hoe werkt een wko-installatie? Thema duurzame verwarming Hoe werkt een wko-installatie? Warmte-koudeopslag-installaties (wko s) hebben een steeds groter aandeel in de lagetemperatuur-energievoorziening. Door de stijgende energieprijzen

Nadere informatie

De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel!

De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel! Seminarie Duurzaam Bouwen: De warmtepomp, een niet te onderschatten potentieel in Brussel! 4 maart 2016 Leefmilieu Brussel De warmtepomp in het gebouw van Leefmilieu Brussel: een te volgen voorbeeld Michel

Nadere informatie

Sessie Geothermie; Onze nieuwe bron van energie!

Sessie Geothermie; Onze nieuwe bron van energie! Kennisconferentie Duurzame Ontwikkeling van de Ondergrond Sessie ; Onze nieuwe bron van energie! 1 L. Kramers (TNO) Roelof Migchelsen (Provincie Overijssel) Agenda Wat houdt geothermie in? Even voorstellen:

Nadere informatie