Advies en projectbegeleiding aquathermie.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Advies en projectbegeleiding aquathermie."

Transcriptie

1 Advies en projectbegeleiding aquathermie.

2 Agenda: Transitie thermische energie Aquathermie introductie Aquathermie toepassingen Uw aquathermie kansen

3 De route van de warmtetransitie Klimaatafspraken van Parijs (2015) Klimaatakkoord 2018 Regionale Energie Strategie (RES) 2019 Transitievisie Warmte % CO2 reductie t.o.v in 2030

4 RES regio s Nederland RES Drechtsteden Gemeenten: Alblasserdam Dordrecht Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht

5 Transitievisie Warmte Nederland RES Drechtsteden Gemeenten: Alblasserdam Dordrecht (Transitievisie Warmte gereed) Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht

6 Transitievisie Warmte Nederland RES Drechtsteden Gemeenten: Alblasserdam Dordrecht (Transitievisie Warmte gereed) Hardinxveld-Giessendam Hendrik-Ido-Ambacht Papendrecht Sliedrecht Zwijndrecht

7

8

9 TEO = thermische energie uit open water TEA = thermische energie uit afvalwater TED = thermische energie uit drinkwater

10

11

12

13

14 Persoonlijk watergebruik Activiteit Gem. lozing (l/d) Temperatuur ( C) Bad 2,5 30 Douche 49,8 35 Wastafel 5,3 22 toilet spoelen 37,1 18 Wassen op de hand 1,5 30 Wasmachine 14,0 30 Vaat wassen 3,4 30 Vaatwasser 2,7 35 Eten bereiden 1,5 50 Koffie en thee 1,1 37 Drinkwater 0,5 37 Gootsteen 4,8 15 TOTAAL 124,2 28 Gemiddeld watergebruik en temperaturen per persoon in NL (bron STOWA)

15 Nederland is: - Rijk aan oppervlaktewater - Heeft > km riolering in de grond liggen - Drinkwaternet door het gehele land Ruim aanbod aan aquathermie bronnen

16 Economisch potentieel: - TEO 150 PJ/jaar - TEA 56 PJ/jaar - TED 5 PJ/jaar De verwachte toekomstige warmtevraag in Nederland is berekend op 350 PJ/jaar Aquathermie heeft het economisch potentieel om > 50% warmtevraag te voorzien

17

18 Alblasserdam GJ/jaar Dordrecht GJ/jaar Hardinxveld-Giessendam GJ/jaar Papendrecht GJ/jaar Sliedrecht GJ/jaar Zwijndrecht GJ/jaar

19

20 Stedelijk oppervlaktewater Watertemperatuur zomers tot ca. 28 C Ecologisch wenselijk 20 tot 25 C

21 Aquathermie Individueel of collectief Klein- of grootschalig TEO

22

23

24 TEA: Vrijvervalriool Drukriolering Bestaande riolering Nieuwe aanleg riolering Relining riolering Gemalen Component bodemenergie toe te voegen

25

26

27 Schema ThermoBello

28 Projecten aquathermie: TEO projecten: Wageningen woonzorgcomplex met TEO uit stadsgracht verwarmd m3 aardgas/jaar besparing Amsterdam verschillende kantoren met TEO gekoeld Rotterdam kantoren met TEO op Maaswater gekoeld TEA projecten: IJmuiden Vellesan College met TEA verwarmen en koelen schoolgebouw (Frisse School Principe) 23 ton CO2 reductie/jaar Wezep zwembad De Veldkamp met TEA warmte uit afvalwater CelaVita om gasloos te exploiteren m3 aardgas/jaar besparing Rosmalen zwembad Kwekkelstijn met TEA uit eigen spoelwater verwarmen suppletiewater 1.300,- besparing aardgaskosten per maand TED projecten: Culemborg ThermoBello met TED warmtenet wijk Lanxmeer 192 woningen en 8 bedrijfspanden Leidschendam Mall of the Netherlands met TED koeling gerealiseerd GJ/jaar levering Amsterdam Sanquin Bloedvoorziening met TED koeling van farmaceutische processen ton CO2 reductie/jaar

29 Uw aquathermie kansen?

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018

Aquathermie. Warmte en koude uit water. KNW Najaarscongres 2018 Aquathermie Warmte en koude uit water KNW Najaarscongres 2018 Wie zitten er in de zaal? Programma - Introductie aquathermie en stand van zaken - Door: Barry Scholten - IF Technology - Handreiking aquathermie

Nadere informatie

Eenheid Rotterdam. Reactietijden politie spoedmeldingen

Eenheid Rotterdam. Reactietijden politie spoedmeldingen Eenheid Rotterdam Reactietijden politie Eenheid Rotterdam Alblasserdam Albrandswaard Barendrecht Binnenmaas Brielle Capelle aan den IJssel Cromstrijen Dordrecht Giessenlanden Goeree-Overflakkee Gorinchem

Nadere informatie

Kengetallen aquathermie

Kengetallen aquathermie 68461/LH/20190424 Betreft Kengetallen aquathermie Auteur Frank Niewold Barry Scholten, Liesbeth Hilten Versie definitief Referentie Gecontroleerd door Kengetallen aquathermie 1 INLEIDING 1.1 Achtergrond

Nadere informatie

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727

SPARK - riothermie. 29 september 2014. Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 SPARK - riothermie 29 september 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse ingenieursbureau sinds 1928 750 medewerkers Integer Professioneel Maatschappelijk

Nadere informatie

Projectplan Warmtenet Sliedrecht en Drechtsteden

Projectplan Warmtenet Sliedrecht en Drechtsteden Projectplan Warmtenet Sliedrecht en Drechtsteden A. Aanleiding en achtergrond 1. De haalbaarheid voor een warmtenet Drechtsteden is onderzocht als onderdeel van de Stroomversneller in 2008-2010. Het resultaat

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland

Thermische energie uit oppervlaktewater. Kansen voor een aardgasvrij Nederland Thermische energie uit oppervlaktewater Kansen voor een aardgasvrij Nederland 2017 33 Wat is TEO? Wanneer TEO? Thermische energie uit oppervlaktewater, kortweg TEO, is duurzame warmte en koude die aan

Nadere informatie

Restwarmte en riothermie

Restwarmte en riothermie Restwarmte en riothermie Early Morning Toast Bijeenkomst Stichting kiemt, netwerk Arnhem Hoenderloo, 26 maart 2014 Rada Sukkar gfs@tauw.nl 06-15945727 Tauw introductie TAUW BV In Top 10 van Nederlandse

Nadere informatie

FACTCHECKER OVER MORGEN

FACTCHECKER OVER MORGEN FACTCHECKER OVER MORGEN De druk op onze leefomgeving neemt toe. Met dezelfde ruimte willen we steeds meer doen. De hoogste tijd om in beweging te komen. Werk te maken van de leefbare stad, van elektrisch

Nadere informatie

Piek Binnenstad. Ontwikkelingen en kansen. Oktober 2009

Piek Binnenstad. Ontwikkelingen en kansen. Oktober 2009 Piek Binnenstad Ontwikkelingen en kansen Oktober 2009 Pieken in de Drechtsteden Doel Pieken in de Drechtsteden Inspirerend beeld over de koers van de Drechtsteden Bundeling van krachten tussen Drechtsteden

Nadere informatie

Zo werkt het. Zelfstandig wonen en leven in de Drechtsteden

Zo werkt het. Zelfstandig wonen en leven in de Drechtsteden Zo werkt het. Zelfstandig wonen en leven in de Drechtsteden Zelfstandig wonen en leven 3 manieren om hulp te vinden 1 Zoek het dichtbij In uw omgeving zijn er vaak mensen die graag een handje helpen, zoals

Nadere informatie

Zo werkt het. Het keukentafelgesprek. Samen werken aan zelfstandigheid

Zo werkt het. Het keukentafelgesprek. Samen werken aan zelfstandigheid Zo werkt het. Het keukentafelgesprek Samen werken aan zelfstandigheid Heeft u hulp nodig om zelfstandig te kunnen wonen en leven? Bijvoorbeeld door een beperking, ziekte of uw leeftijd. Dan komt u mogelijk

Nadere informatie

Ypenburg 100% duurzame warmte

Ypenburg 100% duurzame warmte Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte

Nadere informatie

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019

We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 We create living spaces for generations to come. Allendorf, May, 2019 A family business We are a family business Independently owned, responsibly led, executing fast 1917-1947 1947-1991 1979-2015- Johann

Nadere informatie

ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019

ENERGIECAFÉ. Aardgasvrije wijken 28 januari 2019 ENERGIECAFÉ Aardgasvrije wijken 28 januari 2019 AGENDA Inleiding Presentatie Eline van den Ende (HVC) Aanvullende informatie Peter Verheggen (Gemeente Zoetermeer) Discussietafels Afsluiting DEZo Burgerinitiatief,

Nadere informatie

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden 15-5-2019 11:01:31 Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Tabel 1: Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar Apr 2019 % Mrt 2019 % Apr 2018 % Nederland

Nadere informatie

Energiebesparing Gemeente Huizen

Energiebesparing Gemeente Huizen Energiebesparing Gemeente Huizen Programma presentatie Duurzaam Bouwloket De aanpak en landelijke ontwikkelingen Stapsgewijs naar aardgasvrij Subsidies en regelingen Duurzaam Bouwloket Voor onafhankelijke

Nadere informatie

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent?

De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? De watervoorziening in 2040: (de)centraal duurzaam intelligent? Symposium Energie en Water schrijven toekomst 20 juni 2012 Jan Peter van der Hoek Focus Drinkwatervoorziening NL: dichtbevolkt gebied (16,7

Nadere informatie

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen?

SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING. Wat kunnen wij voor u betekenen? SAMEN OP WEG NAAR EEN DUURZAME SAMENLEVING Wat kunnen wij voor u betekenen? Van fossiel naar duurzaam Jeroen Besseling Beleidsmedewerker Duurzaamheid EEN GREEP UIT DE MEDIA DUURZAAMHEIDSAGENDA 2018-2022

Nadere informatie

Naar een energieneutrale waterkringloop. Een stip op de horizon

Naar een energieneutrale waterkringloop. Een stip op de horizon Naar een energieneutrale waterkringloop Een stip op de horizon Een stip op de horizon Energie in de kringloop waterschap Regge en Dinkel en waterschap Groot Salland werken aan initiatieven op het gebied

Nadere informatie

Transitievisie Warmte 1.0 Drechtsteden

Transitievisie Warmte 1.0 Drechtsteden 1 Transitievisie Warmte 1.0 Drechtsteden Inhoudsopgave 1. Introductie Transitievisie Warmte 1.0... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Aanleiding... 3 1.3 Positie en doel van de Transitievisie Warmte... 5 1.4 Doorlopen

Nadere informatie

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur

TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO

Nadere informatie

Bijgaand treft u aan het ondertekend aanvraagformulier, het projectplan en het voorstel WKO regeneratie van Dunea aan Unibail Rodamco.

Bijgaand treft u aan het ondertekend aanvraagformulier, het projectplan en het voorstel WKO regeneratie van Dunea aan Unibail Rodamco. Aan de Metropoolregio Rotterdam Den Haag t.a.v. Secretariaat Economisch Vestigingsklimaat Postbus 21012 3001 AA ROTTERDAM Postbus 1005 2260 BA Leidschendam Telefoon 14 070 @Gemeente_LV www.lv.nl/contact

Nadere informatie

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Coen Bernoster

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Coen Bernoster Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken Coen Bernoster 19-7-2018 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, duurzame bedrijventerreinen en energiebesparing Hoe?

Nadere informatie

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden

Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Regionale Maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Tabel 1: Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar Feb 2019 % aantal % aantal % Nederland 268.702 3,1% -5.527-2,0%

Nadere informatie

Begroting 2016 Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid

Begroting 2016 Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid Begroting 2016 Omgevingsdienst Zuid Holland Zuid Presentatie Alblasserwaard Vijfheerenlanden 15 april 2015 Inhoud Missie en werkgebied Hoofdtaken Bestuurlijke aansturing Sturing en verantwoording Financiële

Nadere informatie

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet

Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet In opdracht van Platform energietransitie Gebouwde Omgeving, Innovatiewerkgroep, 2007 Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 2. Het concept 3 - - - - - - 3. Contouren voor

Nadere informatie

KWARTAALRAPPORTAGE Q2 2016

KWARTAALRAPPORTAGE Q2 2016 KWARTAALRAPPORTAGE Q2 2016 BESCHERMD WONEN EN OPVANG 30 september 2016 Inhoud Analyse cliënten naar ondersteuningsvraag Analyse cliënten op de wachtlijst In- en uitstroom cliënten Financiën Reflecterend

Nadere informatie

Energie uit afvalwater

Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Energie uit afvalwater Warm afvalwater verliest een groot deel van zijn warmte in de afvoer en het riool. Als we deze warmte weten terug te winnen, biedt dat grote mogelijkheden

Nadere informatie

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland

Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie. Regio West Friesland Transitieopgave in het kader van de Regionale Energiestrategie Regio West Friesland 7-2-2019 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, en energiebesparing

Nadere informatie

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt

Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt Notitie Contactpersoon Harry de Brauw Datum 14 juni 2017 Kenmerk N001-1246856HBA-rvb-V01-NL Mogelijkheden voor aardgasloze Benedenbuurt De aanstaande rioolvervanging in de Benedenbuurt is aanleiding voor

Nadere informatie

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen

Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:

Nadere informatie

Verordening interferentiegebieden Bodemenergiesystemen gemeente Groningen 2018

Verordening interferentiegebieden Bodemenergiesystemen gemeente Groningen 2018 Verordening interferentiegebieden Bodemenergiesystemen gemeente Groningen 2018 De raad van de gemeente Groningen; Gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. [datum]; Gelet

Nadere informatie

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019

Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier. Rik Molenaar 18 februari 2019 Thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Presentatie studie TEO Beurskwartier Rik Molenaar 18 februari 2019 Opdrachtgever Living Lab Utrecht Slimme en Gezonde stad Klimaatneutrale en klimaatbestendige

Nadere informatie

De alternatieven voor gasloos bouwen.

De alternatieven voor gasloos bouwen. De alternatieven voor gasloos bouwen. Warmtepompen en bodemenergie, een goede keuze Wouter Wienk, RVO wouter.wienk@rvo.nl 0622973694 1 Even voorstellen Werkzaam bij RVO in 2 teams Team Utiliteit en woningbouw

Nadere informatie

Energie besparen is verleidelijk

Energie besparen is verleidelijk Energie besparen is verleidelijk Wie / wat is Energie Actief Soest (EAS)? 14 maart 2019 EAS en Groene Kerk - Emmakerk 1 Energie Actief Soest Ontstaan in 2011 / 2012 met Zonaanbidders Burgerinitiatief bestaat

Nadere informatie

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 september 2017;

gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 september 2017; Verordening bodemenergiesystemen gemeente Papendrecht De raad van de gemeente Papendrecht; gelezen het voorstel van het college van burgemeester en wethouders van 12 september 2017; gelet op de artikelen

Nadere informatie

DEFINITIEF PROGRAMMAVANEISEN

DEFINITIEF PROGRAMMAVANEISEN DEFINITIEF PROGRAMMAVANEISEN EUROPESEAANBESTEDING PERSONENVERVOEROVERWATER ROTTERDAM-DRECHTSTEDEN NaarduurzaamenoptimaalPersonenvervoeroverWater DefinitiefProgrammavanEisenvasttestellendoor GedeputeerdeStatenop9april2019

Nadere informatie

Geraadpleegde bronnen

Geraadpleegde bronnen Eindrapport Geraadpleegde bronnen Bijlage 4 bij onderzoeksrapport regionaal arrangement gemeente Dordrecht Frederik van Dalfsen Laurens Vellekoop Anne van Heerwaarden Prof. dr. Theo Camps 6 februari 2018

Nadere informatie

Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater

Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater Leeswijzer bij de studie naar kansen Thermische Energie uit Afvalwater Datum 2 oktober 2018 Kenmerk Deze leeswijzer hoort bij de studie naar kansen van Thermische Energie uit Afvalwater, uitgevoerd in

Nadere informatie

DRECHTSTEDEN: GRENS- ONTKENNEND WERKEN AAN HET DRIERIVIERENPUNT

DRECHTSTEDEN: GRENS- ONTKENNEND WERKEN AAN HET DRIERIVIERENPUNT DRECHTSTEDEN: GRENS- ONTKENNEND WERKEN AAN HET DRIERIVIERENPUNT Op het Drierivierenpunt komen de Beneden-Merwede, de Oude Maas en de Noord samen. Het is het drukst bevaren rivierenkruispunt van Europa.

Nadere informatie

ANTES ONDERSTEUNING - FINANCIËN - WERK - GEZONDHEID - WONEN

ANTES ONDERSTEUNING - FINANCIËN - WERK - GEZONDHEID - WONEN ANTES ONDERSTEUNING - FINANCIËN - WERK - GEZONDHEID - WONEN De juiste keuze voor u! ONDERSTEUNING & BEGELEIDING WMO INHOUD SOCIAAL EN PERSOONLIJK FUNCTIONEREN Een steuntje in de rug bij het dagelijks leven

Nadere informatie

Verkiezingen 18 maart 2015

Verkiezingen 18 maart 2015 Verkiezingen 18 maart 2015 Bekijk hier uw mogelijkheden om zelf uw stem uit te brengen of dit door iemand anders te laten doen verder Wij gaan er vanuit dat u: op 4 februari 2015 in Dordrecht staat ingeschreven

Nadere informatie

Overzicht gesprekspartners

Overzicht gesprekspartners Eindrapport Overzicht gesprekspartners Bijlage 5 bij onderzoeksrapport regionaal arrangement gemeente Frederik van Dalfsen Laurens Vellekoop Anne van Heerwaarden Prof. dr. Theo Camps 6 februari 2018 Overzicht

Nadere informatie

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels

Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken. Ingrid Giebels Klimaatakkoord: Kijkje in de keuken Ingrid Giebels 1-11-2018 Voor wie? Regio, gemeenten, woningbouwcorporaties in Noord-Holland Voor wat? Aardgasvrij, en energiebesparing Hoe? Faciliteren, aanjagen en

Nadere informatie

Hoe groen zijn de Zuid-Hollandse gemeenten?

Hoe groen zijn de Zuid-Hollandse gemeenten? Hoe groen zijn de Zuid-Hollandse gemeenten? Analyse van ruimtegebruik Wanneer men kaarten van Zuid-Holland gedurende de tijd bekijkt (zie www.topotijdreis.nl) zal één ding opvallen: de bebouwing rukt op

Nadere informatie

Monitor Economie en Arbeidsmarkt Drechtsteden

Monitor Economie en Arbeidsmarkt Drechtsteden Monitor Economie en Arbeidsmarkt Drechtsteden Cijfers per gemeente en de Drechtsteden, 2013-14 De regionale arbeidsmarkt in vogelvlucht Situatie regionale arbeidsmarkt, 1.1.2013 werkzame beroepsbevolking

Nadere informatie

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases

Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 1 Definitie Voorbeelden Roadmap Cases 2 DEFINITIE LATENT = LAge Temperatuur EnergieNeT Lage temperatuur: energiebron < 40 C Energienet: energielevering aan verschillende verbruikers Warmte en/of Koude

Nadere informatie

OVERZICHT VAN DE DOOP-, TROUW- EN BEGRAAFBOEKEN, GAARDERSREGIS- TERS, REGISTERS VAN DE BURGERLIJKE STAND EN BEVOLKINGSREGISTERS

OVERZICHT VAN DE DOOP-, TROUW- EN BEGRAAFBOEKEN, GAARDERSREGIS- TERS, REGISTERS VAN DE BURGERLIJKE STAND EN BEVOLKINGSREGISTERS OVERZICHT VAN DE DOOP-, TROUW- EN BEGRAAFBOEKEN, GAARDERSREGIS- TERS, REGISTERS VAN DE BURGERLIJKE STAND EN BEVOLKINGSREGISTERS De nummers in de kantlijn zijn de archiefnummers (toegangsnummers) waaronder

Nadere informatie

Geothermie in de gebouwde omgeving

Geothermie in de gebouwde omgeving Geothermie in de gebouwde omgeving Ans van den Bosch Plv. Directeur Warmte en Ondergrond Programma manager Duurzame Warmte Onderwerpen 1. Klimaatakkoord 2. Geothermie in de gebouwde omgeving 3. Beleid

Nadere informatie

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, Groep 7/8. Algemeen. Titel. Waterverbruik. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen

Uitdager van de maand. Natuur & Techniek, Groep 7/8. Algemeen. Titel. Waterverbruik. Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Uitdager van de maand Waterverbruik Natuur & Techniek, Groep 7/8 Algemeen Titel Waterverbruik Cognitieve doelen en vaardigheden voor excellente leerlingen Een onderzoek opzetten naar het waterverbruik

Nadere informatie

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr.

29 November Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Copernicus Institute of Sustainable Development Kennisfestival: Samen op weg naar een breed gedragen energietransitie workshop duurzame warmte bestaande woningen dr. Robert Harmsen 29 November 2018 Klimaatakkoord

Nadere informatie

DUURZAME WARMTEVOORZIENING

DUURZAME WARMTEVOORZIENING DUURZAME WARMTEVOORZIENING Wijk van de Toekomst Xandra van Lipzig Pauline Tiecken ledenvergadering Zuidoost 20190423 Locatie: wijkcentrum De Stolp, Violierenplein 101. 24/4/19 Inhoud Verzoek om scenario

Nadere informatie

Verordening gesloten bodemenergiesystemen gemeente Delft

Verordening gesloten bodemenergiesystemen gemeente Delft GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Delft. Nr. 55896 23 juni 2015 Verordening gesloten bodemenergiesystemen gemeente Delft De raad van de gemeente Delft; gelezen het voorstel van het college van

Nadere informatie

Interpretatie van de kengetallen

Interpretatie van de kengetallen Interpretatie van de kengetallen Om een goed beeld te vormen van de kengetallen volgt hieronder een korte toelichting op de betekenis van de kengetallen en welke signaleringswaarden er gebruikt worden

Nadere informatie

RESTAFVAL van vrijdag Schiedam Barendrecht Rotterdam Zuid Rhoon Ridderkerk Rotterdam IJsselmonde Rotterdam Beverwaard

RESTAFVAL van vrijdag Schiedam Barendrecht Rotterdam Zuid Rhoon Ridderkerk Rotterdam IJsselmonde Rotterdam Beverwaard Aan: Rolcontainer klanten Van: Afdeling Planning Datum: April 2017 Onderwerp: Inhaalroutes Pasen 2017 (maandag 17 April 2017) Geachte klant, Hieronder volgt een overzicht van de inhaalroutes in verband

Nadere informatie

Den Haag, 20 juni Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni Beste Duurzame Vruchtenbuurters,

Den Haag, 20 juni Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni Beste Duurzame Vruchtenbuurters, Den Haag, 20 juni 2019 Betreft: informatie tbv werksessie 25 juni 2019 Beste Duurzame Vruchtenbuurters, Wat fijn dat u deelneemt aan de werksessie op 25 juni! Tijdens deze sessie bespreken we de voor-

Nadere informatie

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017

West-Friesland: warmte in transitie. Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017 West-Friesland: warmte in transitie Cor Leguijt, VVRE, 6 april 2017 Inhoud Warmtetransitie, van het aardgas af, hoezo???? Aanpak in het project Uitkomsten regio West-Friesland Eindbeeld (welke oplossing

Nadere informatie

Ontwikkeling van de lokale woonlasten 2018

Ontwikkeling van de lokale woonlasten 2018 Ontwikkeling van de lokale woonlasten 2018 Inhoud 1. Aanleiding 2. Methode 3. Totale woonlasten 4. Afvalstoffenheffing 5. Rioolheffing 6. Onroerendezaakbelasting 7. Samenvatting Bijlage 1 Hoe ontwikkelen

Nadere informatie

Synopsis Watergebruik Thuis 2013

Synopsis Watergebruik Thuis 2013 Vereniging van waterbedrijven in Nederland Synopsis Watergebruik Thuis 2013 In opdracht van Vewin heeft TNS Nipo onderzoek gedaan naar het watergebruik thuis onder 1.349 respondenten en de resultaten weergegeven

Nadere informatie

Waarom is de een voorstander van een samenwerking met Drechtsteden? Woordvoerder Robert Philippo legt het uit.

Waarom is de een voorstander van een samenwerking met Drechtsteden? Woordvoerder Robert Philippo legt het uit. Verslag Ledenvergadering 25 september 2015 Ledenvergadering De T@B heeft op 25 september 2015 een ledenvergadering gehouden met als thema Samenwerking met Drechtsteden. Het was een interactieve ledenvergadering:

Nadere informatie

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015

WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING. Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, 18 november 2015 WARMTE IS HOT VISIE, KANSEN EN ONTWIKKELING Sjaak Verburg Pipeliner terugkomdag, Inhoud: In het komende half uur: Korte introductie; Rotterdamse haven, Havenbedrijf Rotterdam en pijpleidingen Deltaplan

Nadere informatie

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem

Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmtenetten: hoe en waarom? Wim Mans 18 april 2018 Arnhem Warmte is belangrijker dan elektriciteit Het is afgelopen met aardgas! Bestaansrecht van warmtenetten collectieve warmtebronnen: Duurzamer en/of

Nadere informatie

Activiteitenoverzicht CJG Papendrecht (1 e kwartaal 14)

Activiteitenoverzicht CJG Papendrecht (1 e kwartaal 14) Activiteitenoverzicht CJG Papendrecht (1 e kwartaal 14) JANUARI 14 Ontmoetingsochtend Borstvoeding Kijkje in een verlossuite (Albert Schweitzer Ziekenhuis, locatie Dordwijk) Informatieavond 'Bevallen in

Nadere informatie

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO)

Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Potentieel thermische energie uit oppervlaktewater (TEO) Beheergebied van Waterschap Rijn en IJssel Eindrapportage 7 juli 2017 1 Voorblad Opdrachtgevers: Waterschap Rijn en IJssel Postbus 148 7000 AC Doetinchem

Nadere informatie

Energie uit drinkwater en afvalwater

Energie uit drinkwater en afvalwater Energie uit drinkwater en afvalwater Inhoud 1. De cyclus van de stedelijke drinkwatervoorziening en afvalwater 2. Installeren van een turbine in het drinkwaternet 2.1. De druk in drinkwaternetten 2.2.

Nadere informatie

Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl

Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad. Hier komt tekst Joop Oude Lohuis. Utrecht.nl Energietransitie Utrecht: gebiedsgericht naar een aardgasvrije stad Hier komt tekst Joop Oude Lohuis Hier 22 mei komt 2017 ook tekst Van Globaal Doel naar Lokaal aan de Slag Klimaatakkoord Parijs In 2050

Nadere informatie

Gezien de op grond van artikel 1 van de Wet gemeenschappelijke regelingen vereiste toestemming van de respectievelijke gemeenteraden;

Gezien de op grond van artikel 1 van de Wet gemeenschappelijke regelingen vereiste toestemming van de respectievelijke gemeenteraden; Regeling onderlinge samenwerking Drechtstedengemeenten De colleges van burgemeesters en wethouders van de gemeenten Alblasserdam, Hardinxveld-Giessendam, Hendrik-Ido-Ambacht, Dordrecht, Papendrecht, Sliedrecht

Nadere informatie

Servicecentrum Drechtsteden

Servicecentrum Drechtsteden Servicecentrum Drechtsteden Resultaatgerichte dienstverlener voor de regio Werkbezoek Sliedrecht Jan Hijzelendoorn, 20 juni 202 Deze presentatie: - Start en cijfers - Resultaten - Doorontwikkelen - Stand

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, december 2016

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, december 2016 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, december 2016 Minder nieuwe WW-uitkeringen in 2016 Het aantal nieuwe WW-uitkeringen in de arbeidsmarktregio s Rijnmond, Drechtsteden en Gorinchem

Nadere informatie

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN

OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN OPLEIDING DUURZAME GEBOUWEN WARMTEPOMP: ONTWERP HERFST 2017 Warmteterugwinning uit afvalwater Joris Dedecker 2 DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE N Inzicht geven in de beschikbare energie in een rioleringssysteem

Nadere informatie

Jeugd en onderwijs -0,4% +0,1% +0,9% 0,0% +1,5% +2,0% +2,4% +1,6% +1,5% -9,3% wo.

Jeugd en onderwijs -0,4% +0,1% +0,9% 0,0% +1,5% +2,0% +2,4% +1,6% +1,5% -9,3% wo. 2016 Jeugd en onderwijs JEUGDIGEN 0-17 jaar JEUGDIGEN 18-22 jaar 15.485 57.085 0-17 jaar +0,9% 57.085 Het aantal jeugdigen daalt in de Drechtsteden. De groene druk, het percentage jeugd tot 18 jaar ten

Nadere informatie

Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden

Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Tabel 1 Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar aug 2017 % aantal % aantal % Nederland 362.132 4,1% -2.290-0,6%

Nadere informatie

datum ondertekening; bron bekendmaking

datum ondertekening; bron bekendmaking Behoort bij raadsbesluit zaaknr. 9901 Wetstechnische informatie GEGEVENS VAN DE REGELING Overheidsorganisatie Officiële naam regeling Citeertitel Besloten door Deze versie is geldig tot (als de vervaldatum

Nadere informatie

Gegevens gemeente woonplaats Alblasserdam Alblasserdam Totaal Alblasserdam

Gegevens gemeente woonplaats Alblasserdam Alblasserdam Totaal Alblasserdam provincie Zuid Holland Gegevens gemeente woonplaats 2016 2015 Alblasserdam Alblasserdam 1.581 1.778 Totaal Alblasserdam 1.581 1.778 Albrandswaard Poortugaal 1.954 2.793 Totaal Albrandswaard 1.954 2.793

Nadere informatie

Alterna(even voor aardgas

Alterna(even voor aardgas Alterna(even voor aardgas Koken en stoken zonder aardgas Energiecafé dea, 16 mei 2017 Rokus Wijbrans, EP4B Het EP4B Team Albert van Dam, albert.vandam@ep4b.nl Marcel van der Maal, marcel.vandermaal@ep4b.nl

Nadere informatie

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant?

ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? ENERGIE UIT OPPERVLAKTEWATER Wanneer is het interessant? In opdracht van de provincies Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel, de waterschappen Hunze en Aa s, Drents Overijsselse Delta, Vechtstromen,

Nadere informatie

VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER WONEN ZONDER AARDGAS IN DE DRECHTSTEDEN

VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER WONEN ZONDER AARDGAS IN DE DRECHTSTEDEN MAART 2019 VRAGEN EN ANTWOORDEN OVER WONEN ZONDER AARDGAS IN DE DRECHTSTEDEN Inhoud 1. Waarom gaan we stoppen met aardgas? 2. Drechtsteden gaan voor nieuwe energie 3. Wat is een Transitievisie Warmte?

Nadere informatie

Restwarmte: liever minder dan meer

Restwarmte: liever minder dan meer Restwarmte: liever minder dan meer Ron Ongenae Bram van As De Kleijn Energy Consultants & Engineers Samen naar een economisch duurzame toekomst! Advisering Engineering Van Heemstraweg 123 e Druten Projectbegeleiding

Nadere informatie

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug

Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug Notitie Duurzame energie per kern in de gemeente Utrechtse Heuvelrug CONCEPT Omgevingsdienst regio Utrecht Mei 2015 opgesteld door Erwin Mikkers Duurzame energie per Kern in gemeente Utrechtse Heuvelrug

Nadere informatie

Kinderopvang in de Drechtsteden

Kinderopvang in de Drechtsteden Kinderopvang in de Drechtsteden Aanvullende tabellen Betrouwbaarheidsmarges In steekproefonderzoek heb je te maken met een zekere onnauwkeurigheid. Bij herhaling van het onderzoek kan de waarde met een

Nadere informatie

Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden

Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Regionale maandcijfers Arbeidsmarktinformatie Drechtsteden Tabel 1 Stand WW-uitkeringen Stand WW mutatie tov vorige mnd mutatie tov vorig jaar sep 2017 % aantal % aantal % Nederland 350.810 3,9% -11.322-3,1%

Nadere informatie

Buurtenergie Statenkwartier (BES) De duurzame kraamkamer van het Statenkwartier

Buurtenergie Statenkwartier (BES) De duurzame kraamkamer van het Statenkwartier Buurtenergie Statenkwartier (BES) De duurzame kraamkamer van het Statenkwartier Programma 10 december 2017 1. 14.00 uur Welkom en programma (Tom Egyedi) 2. ALV: Begroting 2018 (Martin Lenferink) 100 e

Nadere informatie

Toelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB

Toelichting vanuit het gezichtspunt Ingenieur Speciale technieken en EPB Energiezuinige zwembaden: Case Study Bart Callens is Senior Project Engineer bij VK Engineer. Daar leidt hij het projectteam van ingenieurs en design assistants, zowel voor sportinfrastructuur, maar eveneens

Nadere informatie

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude

Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Riothermie en WKO voor duurzame warmte en koude Door Arné Boswinkel, Bert Palsma en Rada Sukkar Een aanzienlijk deel van de warmte uit huishoudens en industrie wordt via het afvalwater geloosd. Het potentieel

Nadere informatie

Over de Aqua DX unit. Energiebesparing. Keuze vrijheid. Compact en fluisterstil

Over de Aqua DX unit. Energiebesparing. Keuze vrijheid. Compact en fluisterstil Over de Aqua DX unit De Aqua DX is een watergekoelde condensingunit voorzien van Fuji Electric invertertechniek. De Aqua DX maakt gebruik van water om de warmte te verplaatsen, dit in tegenstelling tot

Nadere informatie

2 RAADSINFORMATIE inzake de woningmarktregio en het kerngebied. woningcorporaties in het kader van de Woningwet

2 RAADSINFORMATIE inzake de woningmarktregio en het kerngebied. woningcorporaties in het kader van de Woningwet DORDRECHT Retouradres: Postbus 8 Aan de gemeenteraad 3300 AA DORDRECHT Gemeentebestuur Spuiboulevard 300 3311 GR DORDRECHT T 14078 F (078) 770 8080 www.dordrecht.n1 Datum Ons kenmerk Begrotingsprogramma

Nadere informatie

Klanttevredenheidsonderzoek. Primair onderwijs over LVS, 2017

Klanttevredenheidsonderzoek. Primair onderwijs over LVS, 2017 Klanttevredenheidsonderzoek Primair onderwijs over LVS, 2017 Oktober 2017 Inhoudsopgave 1 Inleiding 3 1.1 Klanttevredenheidsonderzoek LVS primair onderwijs 2017 3 1.2 Respondenten 3 2 Resultaten 3 2.1

Nadere informatie

Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater

Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater Leeswijzer bij de studie naar kansen thermische energie uit oppervlaktewater Deze leeswijzer is opgesteld, ervan uitgaande dat de kansenkaart openbaar wordt gemaakt op de website van waterschap Rijn en

Nadere informatie

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, augustus 2017

Nieuwsflits Arbeidsmarkt. Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, augustus 2017 Nieuwsflits Arbeidsmarkt Drechtsteden, Gorinchem en Rijnmond, augustus 2017 WW daalt licht in augustus In de augustus 2017 is het aantal lopende WW-uitkeringen in de drie arbeidsmarktregio s van Groot

Nadere informatie

Route naar een aardgasvrije wijk. Marjo Kroese, Procesbegeleider aardgasvrije wijken, Klimaatverbond Nederland

Route naar een aardgasvrije wijk. Marjo Kroese, Procesbegeleider aardgasvrije wijken, Klimaatverbond Nederland Route naar een aardgasvrije wijk Marjo Kroese, Procesbegeleider aardgasvrije wijken, Klimaatverbond Nederland Waarom aardgasvrij? Klimaat / broeikasproblematiek Groningse aardbevingen Onafhankelijkheid

Nadere informatie

THEMAONDERZOEK SAMENWERKING EN BEDRIJFSVOERING

THEMAONDERZOEK SAMENWERKING EN BEDRIJFSVOERING THEMAONDERZOEK SAMENWERKING EN BEDRIJFSVOERING ONDERZOEK NAAR DE HAALBAARHEID VAN BEZUINIGINGEN VOOR DE JAREN 2015 EN VERDER INGEVOLGE DE KADERNOTA 2014 Ambtelijk opdrachtgever: C.A. de Haas Steller: H.W.

Nadere informatie

Duurzame watersystemen

Duurzame watersystemen TITEL VAN PRESENTATIE SUBTITEL VAN PRESENTATIE Maar water kost toch niets? Waterverbruik en klimaatverandering Infrastructuur Drinkwater Afvalwater Hemelwater Waterverbruik en klimaatverandering Drinkwater

Nadere informatie

Leiding door het Midden

Leiding door het Midden Leiding door het Midden Raadscommissie Leefomgeving Den Haag, 30 november 2016 Erik Burgman Projectleider 30-11-2016 Leiding door Midden 2 30-11-2016 Leiding door Midden 3 Nog een lange weg naar een gasloze

Nadere informatie

Zaaknummer: Sliedrecht, 31 maart Onderwerp: Benoeming (plaatsvervangende) leden Drechtraad en toekenning van de stemgewichten

Zaaknummer: Sliedrecht, 31 maart Onderwerp: Benoeming (plaatsvervangende) leden Drechtraad en toekenning van de stemgewichten Raadsvoorstel Aan de raad van de gemeente Sliedrecht Zaaknummer: Sliedrecht, 31 maart 2014 Onderwerp: Benoeming (plaatsvervangende) leden Drechtraad en toekenning van de stemgewichten Beslispunten De heren

Nadere informatie

Commerciële- /Winkelruimte TE HUUR. Troelstraplein JB Zwijndrecht.

Commerciële- /Winkelruimte TE HUUR. Troelstraplein JB Zwijndrecht. Commerciële- /Winkelruimte TE HUUR Troelstraplein 7 3332 JB Zwijndrecht OMSCHRIJVING Algemeen: Het betreft een representatieve winkelruimte / commerciële ruimte gelegen in een kleinschalig winkelcentrum

Nadere informatie

Verordening bodemenergiesystemen gemeente Dordrecht

Verordening bodemenergiesystemen gemeente Dordrecht CVDR Officiële uitgave van Dordrecht. Nr. CVDR600026_1 11 maart 2016 Verordening bodemenergiesystemen gemeente Dordrecht De raad van de gemeente Dordrecht, gelezen het voorstel van het college van burgemeester

Nadere informatie

Projectplan Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen in de Drechtsteden

Projectplan Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen in de Drechtsteden Projectplan Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen in de Drechtsteden Auteur J.P. Groffen-Hopmans Intern Bedrijf Gemeente Papendrecht Onderwerp Zonnepanelen op gemeentelijke gebouwen in de Drechtsteden

Nadere informatie

INNAX Gebouw & Omgeving

INNAX Gebouw & Omgeving INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs

Nadere informatie