Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen
|
|
- Karolien Brabander
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Energie en exergie in de gebouwde omgeving Door Sabine Jansen (TU Delft) 7 April 2015 Homelab 2050, serie 4: Optimaal gebruik van beschikbare energiebronnen
2 Exergie voor de gebouwde omgeving Statements 1) Energie efficiëntie is een onzin waarde 2) Net zero energy bouwen is niet genoeg (en niet omdat ze netto energieleverend moeten zijn) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
3 Naar een duurzame energievoorziening Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
4 Naar een duurzame energievoorziening Meer mogelijkehden Reduceer Reduceer Slimmere voor benodigde behoefte energie hernieuwbare input systemen bronnen en rest stromen Doen we dit efficient? Slimmere gebouwen & gebruikers Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
5 Naar een duurzame energievoorziening Waarom energie efficientie een onzin waarde is 1 MJ 1 MJ Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
6 Welk apparaat is efficiënter om uw woning te verwarmen? Wat zegt 100% efficiënt dan? warmte 1 η = = 100% COP(" η ") = > 100% 1 elek Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
7 Wat is exergie? Exergie is de maximale hoeveelheid arbeid die je uit een hoeveelheid energie kunt halen door deze in evenwicht te brengen met de omgeving Glas heet water Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
8 Ideale motor vs ideale warmtepomp Carnot rendement Carnot COP Q H rev. cycle Arbeid Q H rev. cycle Q C Q C Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
9 CARNOT Engine 1 e hoofdwet W = Q Q H C Q H rev. cycle Work 2 e hoofdwet (in KELVIN!) Q H = T H Q T C C Q C W rev T T H C = QH * TH Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
10 Van Carnot naar exergie Exergie van koude Exergie van warmte QH QH rev. cycle Work QC QC æ T0 ö Ex = -çç1 - QC è TC ø ö ø lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Work environment environment Ex æ T0 = çç 1 Q H è TH Homelab 2050 sessie 4 rev. cycle Sabine Jansen Utrecht, 7 april
11 Exergy factor: exergy/energy Exergy factor = æ T ö Ex = -çç1-0 QC è TC ø Q Ex æ T0 = ç1 QH çè TH Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving ö ø Sabine Jansen H rev. cycle Utrecht, 7 april
12 En product Exergy factor & ideal COP En h= source Ideal heat pump = inversed ideal power cycle HEAT W rev. cycle COLD 4.00 HEAT rev. W cycle 0.25 COLD Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
13 En η = product Energie source versus exergie WASTE IN Process USED WASTE IN Process USED DESTROYED Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
14 Energie versus exergie IN Process WASTE USED In een ideaal proces is er geen exergie vernietiging WASTE IN Process USED DESTROYED ideaal verbeter potentieel Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
15 Toepassen van exergie 1. Beoordelen exergie prestatie van een energiesysteem voor gebouwen 2. Exergieprincipes gebruiken om betere systemen te ontwikkelen Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
16 Voorbeeld case studies Sentenovem referentie (tussen)woning Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
17 De exergie behoefte verwarming cooling 1 cooling 2 T0= 30 0C Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
18 Energie- en exergiebehoefte SN referentiewoning Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
19 Energie- en exergiebehoefte SN referentiewoning Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
20 Exergie prestatie van bestaande energie systemen Cases: 1. HR ketel (elek van het net) 2. Micro wkk (20% elek/ 80% warmte) 3. Warmtepomp (50% van COPcarnot) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
21 Schema case study Sentenovem referentiewoning met micro WKK Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
22 Energie- en exergiebehoefte SN referentiewoning Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
23 Verliezen Case study 2 (micro wkk) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
24 Exergieverliezen componenten 1. HR ketel (elek v/h net) 2. Micro wkk (20% elek/ 80% warmte) 3. Warmtepomp (50% van COPcarnot) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
25 Conclusies exerie prestatie à Beoordeling van Verbeter potentieel à Kwantificeren van verliezen per component à Veel mogelijke winst door slimme installaties, (Energie bril leidt tot extreem isoleren / reduceren van de vraag ) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
26 Naar een duurzame energievoorziening Slimmere gebouwen & gebruikers Homelab 2050 sessie 4 Reduceer behoefte Meer mogelijkehden Reduceer voor benodigde hernieuwbare input bronnen en rest stromen Slimmere energie systemen lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
27 Verbeteren met exergie: Exergie principes Beperk exergie vernietiging door: 1) Match kwaliteitsniveaus van energie (ofwel: gebruik meest dichtbije temperatuur) 2) Gebruik gratis energiestromen (ivm prestatie warmtepompen) 3) Optimaliseer thermische opslag a. b. Verschillende temperatuur niveaus (= vermijd mengen) produceer exergie Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
28 Exergie principes Beperk exergie vernietiging door: 1) Match kwaliteitsniveaus van energie (ofwel: gebruik meest dichtbije temperatuur) 2) Gebruik gratis energiestromen (ivm prestatie warmtepompen) 3) Optimaliseer thermische opslag a. b. Verschillende temperatuur niveaus (= vermijd mengen) produceer exergie Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
29 Exergie principes Beperk exergie vernietiging door: 1) Match kwaliteitsniveaus van energie (ofwel: gebruik meest dichtbije temperatuur) 2) Gebruik gratis energiestromen (ivm prestatie warmtepompen) 3) Optimaliseer thermische opslag 4) Gebruik hoogwaardige bronnen exergetisch efficiënt à warmtepomp, WKK (Mits!!), PV 5) Vermijd bepaalde processen: à verbranding, grote temperatuur verschillen, menging 6) Bekijk de hele keten! Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
30 Essentiele systeem componenten 1) Warmtepomp 2) WKK (mits!) 3) Zeer lage temperatuur verwarming / zeer hoge temperatuur koeling 4) slimme thermische opslag 5) Voorverwarmen ventilatielucht (mits) 6) Intelligente regelingen Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
31 De rol van de warmtepomp Warmtepomp kan als enige apparaat van een beetje hoogwaardige energie à veel laagwaardige energie maken: HEAT W rev. cycle environment Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
32 Hoe kleiner de temperatuur shift hoe hoger de COP [bron: Meggers et al 2012) Reden voor Lage temperatuur (vloer)verwarming! Belang van goede bron temperatuur Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
33 Lucht-water warmtepomp
34 Warmtepomp met bodemwisselaar en vloerverwarming Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
35 Warmtepomp met lage temperatuur warmtenet? Bron: Lage temperatuur warmtenet? Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
36 Match temperatuurniveaus warmtenetten? Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
37 Match temperatuurniveaus warmtenetten? Wkk? Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
38 WKK Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
39 Energie efficientie is een onzin waarde En wat kunnen we verwachten van exergie? 1) Beter inzicht in waar de verliezen zitten 2) Meer kansen om verbeteringen te vinden 3) Minder kansen om fouten te maken Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
40 Exergie helpt betere systemen te ontwikkelen Maar: Significant verbeteren is moeilijk Maximaal haalbare exergie efficientie.. Ca 25-40% (vanwege onvermijdbare veliezen in meerdere stappen) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
41 Energie en exergie voor de gebouwde omgeving Statements 1) Energie efficiëntie is een onzin waarde 2) Net zero energy bouwen is niet genoeg (en niet omdat ze netto energieleverend moeten zijn) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
42 Netto nul GEBOUW KWALITEIT (+ gebruiker) PRODUCTIE ENERGIE COMPONENTEN (landelijk net) (in je woning) Primaire energie bronnen Energie op de meter Energie behoefte Direct eigen gebruik Terugverkopen aan het net Maar wat als er geen backup is van fossiele brandstof? Waar wordt de energie opgeslagen (Woning? Wijk?) Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
43 Opslag WKO Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
44 Opslag Op zoek naar compacte opslag van warmte.. - Voelbare warmte - Latente warmte (PCM) - Thermochemische opslag - Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
45 Net zero. Wat is beter? Of maakt het niet uit? Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
46 Net zero. Wat is beter? Of maakt het niet uit? Materialen embodied energy? Materialen? circulariteit? Hoe zit het met ruimtegebruik? Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
47 Toekomstige energiesystemen 1) Energie efficiëntie is een onzin waarde Exergie is een tool om verliezen te minimaliseren en bronnen optimaal te benutten 2) Net zero energy bouwen is niet genoeg (en niet omdat ze netto energieleverend moeten zijn) Integreer het gebouw in netwerk EN opslag oplossingen Exergie is geen einddoel: Denk aan wat echt schaars is: materiaal en ruimte Homelab 2050 sessie 4 lezing: Exergie in de gebouwde omgeving Sabine Jansen Utrecht, 7 april
48 Vragen? Sabine Jansen
Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte
Vermijden van verliezen bij het gebruik van industriële restwarmte Exergie eenvoudig uitgelegd In opdracht van AgentschapNL Divisie NL Energie en Klimaat CCS B.V. Welle 36 7411 CC Deventer The Netherlands
Nadere informatieBegrippenlijst Naar groen is goed te doen
Begrippenlijst Naar groen is goed te doen Begrip Trias Energetica Toelichting De drie stappen van de Trias Energetica zijn basisvuistregels bij het duurzaam ontwerpen en verbouwen van gebouwen, ontworpen
Nadere informatieBUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM
BIES BUIKSLOTERHAM INTEGRATED ENERGY SYSTEM Naar een duurzaam en geïntegreerd energiesysteem voor een wijk in transitie Een onderzoek uitgevoerd door: Met ondersteuning van: Foto: AEROPHOTO-SCHIPHOL 1
Nadere informatieWat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV
Wat kunnen we nog meer met onze restwarmte? 15 november 2007 Tom den Hartog Consultant Energy Systems Cumae BV Overzicht van de presentatie Overzicht aanbod van restwarmte. Aanpak restwarmte in de papierindustrie.
Nadere informatieDe rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening
De rol van thermische opslag voor systeemintegratie en voor stedelijke energievoorziening Wilfried Ivens (wilfried.ivens@ou.nl) Herman Eijdems (h.eijdems@mijnwater.com) René Verhoeven (r.verhoeven@mijnwater.com)
Nadere informatieKom verder. Saxion. Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen. Welkom. Jan de Wit, 20 juni 2012
Kenniscentrum Design en Technologie Trends in energie voor bedrijven en bedrijventerreinen Welkom Jan de Wit, 20 juni 2012 Vragen? Trends: 1. Energiebesparing door monitoring & procesbeheersing 2. Energiebesparing
Nadere informatieCommissie Benchmarking Vlaanderen
Commissie Benchmarking Vlaanderen 023-0096 TOELICHTING 09 WARMTE KRACHT KOPPELING 1. Inleiding Warmte Kracht Koppeling (WKK) is het gecombineerd genereren van warmte, meestal onder de vorm van stoom, en
Nadere informatieStand van zaken Stadswarmte in Utrecht
Stand van zaken Stadswarmte in Utrecht Stan de Ranitz Jaarbijeenkomst Warmtenetwerk 12 mei 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte Utrecht 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) in Utrecht 3. Verdere verduurzaming
Nadere informatieDuurzame Greenport Westland Oostland
12 oktober 2009 Duurzame Greenport Westland Oostland EFRO programma Doel: Duurzame Greenport (p p p) Greenport Westland Oostland gemeentes Westland, Pijnacker Nootdorp, Lansingerland Kennisinstellingen
Nadere informatieUrban Energy research agenda for TU Delft. Thema 1: Future Proof Buildings and Neighbourhoods. Towards zero energy buildings and beyond
Urban Energy research agenda for TU Delft Thema 1: Future Proof Buildings and Neighbourhoods Towards zero energy buildings and beyond dr.ir. Sabine Jansen & collega s 1 Thema s 1. The integrated picture
Nadere informatieDE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT
DE MEEST EFFICIËNTE OPLOSSING OM TE GENIETEN VAN MAXIMAAL COMFORT VERWARMING, KOELING EN WARM WATER IN ÉÉN SYSTEEM DE RVL- l PLUS WARMTEPOMP VAN FERROLI IS ENERGIE VOOR DE TOEKOMST: Schoon Duurzaam Geen
Nadere informatieMinder, anders en efficiënter
De Zonne-arc vzw Energiezuinig anders De warmtepomp, de natuur als bron van verwarming. Willy Lievens, Z.O.T. (Zacht Onthechte Technoloog) N.U.L. (Niet Uitgebluste Leraar) Minder, anders en efficiënter
Nadere informatieHELENA Sustainable Innovations
6-2-2017 1 Van het gas af HELENA Sustainable Innovations Wat betekent dat? Ir. A.F.A. Verhaaren 6-2-2017 2 INLEIDING Gezien onder meer de energieagenda van de overheid, het programma Duurzaam en Groen
Nadere informatieSBRCURnet Bouwlokalen. Samen Nul op de meter, bij woning renovatie. Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1. 31 maart 2015
1 SBRCURnet Bouwlokalen Samen Nul op de meter, bij woning renovatie Henk Wegkamp 14-4-2015 vs1.1 Wat betekent Nul-op-de-meter? 4 Veel termen in gebruik Energieneutraal Energie-nota-nul EPC = 0 nzeb (nearly
Nadere informatieIntroductie. Ernst van Tongeren. Directeur Besseling Installatietechniek
Introductie Ernst van Tongeren Directeur Besseling Installatietechniek Programma 1. Presentatie duurzame technieken (E. vantongeren) 2. Bouwkundige randvoorwaarden (H. Nieman) 3. Presentatie praktijkvoorbeeld
Nadere informatieDuurzame Warmte voor Iedereen
Duurzame Warmte voor Iedereen Welke Warmtepomp Waar? Charles Geelen partner technisch secretaris Dutch Heat Pump Association Welke Warmtepomp Waar Toepassen 2 Geen tijd te verliezen! Welke Warmtepomp Waar
Nadere informatieHoog Temperatuur Opslag in de praktijk
nergie Totaal Projecten Hoog Temperatuur Opslag in de praktijk Koos Agtereek nergie Totaal Projecten TP is systeemleverancier voor duurzame energie: WKO en warmtepompen warmteopslag in de bodem ondiepe
Nadere informatieons bin zinnig feb 2019 made in zeeland
ons bin zinnig feb 2019 aanleiding klankbordgroep - duurzaam project - concreet én meetbaar - binnen 5 jaar te realiseren. - energie-balans energie-efficiëntie (duurzame bronnen/besparen) energie-efficiëntie
Nadere informatieideego programma 2015
ideego programma 2015 Wijnand van Hooff Programmadirecteur TKI Solar Energy TKI Solar Energy zonnestroomtechnologieën 1. Zonnestroom 2 TKI EnerGO energie in de gebouwde omgeving 2. Warmte en koude 3 TKI
Nadere informatieOnderzoek binnen thermische systemen. Martijn van Essen
Onderzoek binnen thermische systemen Martijn van Essen Technische potentiëlen Maatregel Passief huis: aanpak isolatie schil, glas, etc. WTW uit rookgas en afvalwater Warmtepompen PVT, Zonnewarmte en koeling,
Nadere informatieToekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen. Een visie van Martijn Bos
Toekomstbestendige comfortinstallatie in (nieuwbouw)woningen Een visie van Martijn Bos Martijn Bos Geb. 1950 Vanaf 1984 werkzaam in de HVAC branche Ecoon opgericht in 2010 In 2015 verhuisd naar Hengelo
Nadere informatieGelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft
NOTITIE PROJECT ONDERWERP Gelijkwaardigheidsberekening warmtenet Delft Bepalingsmethode DATUM 20 april 2006 STATUS Definitief 1 Inleiding...2 2 Uitgangspunten...2 3 Bepalingsmethode...2 3.1 Principe...2
Nadere informatieInfo sessie warmtepompen met bodem energie
Info sessie warmtepompen met bodem energie Waarom warmtepomp Werking warmtepomp Waarom hybride Werking hybride Leo Janssen TPA Vaillant T.b.v Omgevings Dienst Midden Holland November 2013 Waarom een warmtepomp?
Nadere informatieROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP. Dirk Saelens. Afdeling Bouwfysica, Departement Burgerlijke Bouwkunde, K.U.
NAV STUDIENAMIDDAG MASSIEF PASSIEFBOUW IN DE PRAKTIJK: AANPAK VAN ONTWERP TOT REALISATIE NAAR EEN PASSIEVE WONING OP BASIS VAN TRADITIONELE BOUWMETHODES ROL VAN INSTALLATIETECHNIEKEN EN IMPACT OP UW ONTWERP
Nadere informatieCommissie Benchmarking Vlaanderen
Commissie Benchmarking Vlaanderen 023-0170 Bijlage I TOELICHTING 17 Bijlage I : WKK ALS ALTERNATIEVE MAATREGEL 1. Inleiding Het plaatsen van een WKK-installatie is een energiebesparingsoptie die zowel
Nadere informatieMICRO-WARMTENETTEN EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT. Seminarie Duurzaam Gebouw. 18 november 2016
Seminarie Duurzaam Gebouw MICRO-WARMTENETTEN 18 november 2016 EUROPESE EN BRUSSELSE CONTEXT François CORNILLE Leefmilieu Brussel: afdeling Energie, Lucht, Klimaat en Duurzame gebouwen OP HET MENU Herinnering:
Nadere informatieTHERMODYNAMICA 2 (WB1224)
THERMODYNAMICA 2 (WB1224) dinsdag 21 januari 2003 14.00-17.00 u. AANWIJZINGEN Het tentamen bestaat uit twee open vragen en 15 meerkeuzevragen. Voor de beantwoording van de meerkeuzevragen is een formulier
Nadere informatieAlternatieve energievormen. Vakgroep Mechanica van Stroming, Warmte en Verbranding Universiteit Gent UGent
Alternatieve energievormen Actieve technieken Prof. M. De Paepe 13u15 tot 14u45 www.floheacom.ugent.be Inhoud Inleiding Verwarming Biomassa WKK Warmtepompen KWO BEO- betonkernactivering Gaswarmtepompen
Nadere informatieNet voor de Toekomst. Frans Rooijers
Net voor de Toekomst Frans Rooijers Net voor de Toekomst 1. Bepalende factoren voor energie-infrastructuur 2. Scenario s voor 2010 2050 3. Decentrale elektriciteitproductie 4. Noodzakelijke aanpassingen
Nadere informatieDe ka(n)s voor energie: The Big Picture
De ka(n)s voor energie: The Big Picture Eric Poot, Wageningen UR Glastuinbouw eric.poot@wur.nl Toekomst Glastuinbouw 2 keer meer met 2 keer minder 1 De Ka(n)s voor energie Ondernemers Overheden Kennisinstellingen
Nadere informatieTHERMODYNAMISCHE RENDEMENTEN BIJ DE PRODUCTIE VAN WARMTE VAN LAGE TEMPERATUUR
THERMODYNAMISCHE RENDEMENTEN BIJ DE PRODUCTIE VAN WARMTE VAN LAGE TEMPERATUUR Nico Woudstra, TU Delft, 3ME-P&E-ET Leeghwaterstraat 44, 2628 CA Delft e-mail: n.woudstra@tudelft.nl 1 INLEIDING De kwaliteit
Nadere informatieNulenergie in Brussel: perspectieven?
Nulenergie in Brussel: perspectieven? Seminarie Duurzaam Gebouw 22 maart 2013 Ir. Ismaël Daoud Politiek adviseur, Duurzaam bouwen en Energie Kabinet d'evelyne Huytebroeck, Brussels Minister voor Leefmilieu,
Nadere informatieTKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur
ENERGY TKI WINST Warmte Infrastructuur Nederland met verlaagde Systeem Temperatuur 1 SAFER, SMARTER, GREENER De ambitie voor de Nederlandse gebouwde omgeving 2030 Een 49% CO 2 reductie 3,4Mton minder CO
Nadere informatieToekomstbestendig, innovatief warmtenet in Amsterdam Zuidoost. Caryl Jonis (programmamanager BU Heat NL) 10 oktober 2018
Toekomstbestendig, innovatief warmtenet in Amsterdam Zuidoost Caryl Jonis (programmamanager BU Heat NL) 10 oktober 2018 Onderwerpen Studieproject Kantorenstrook Amstel III Basis technisch concept Voorlopige
Nadere informatieGoede adviezen Voor betere bedrijfsprocessen
Goede adviezen Voor betere bedrijfsprocessen Themadag Energiebesparing Stoomplatform Energiewetten en pinch technologie KWA Bedrijfsadviseurs - Bas Oldenhof Maxima Centrale te Lelystad 20 september 2012
Nadere informatieBenedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen
Benedenbuurt gasloos Afweging bronnen en systemen Harry de Brauw, Marion van Amelrooij, Mirjam Pronk, Barry Meddeler, Maartje Feenstra Doel bijeenkomst Scenario s bepalen voor gasloze verwarming Benedenbuurt:
Nadere informatieExergie-analyse toegepast op een warmtepompsysteem
28 1 2011 Bouwfysica Exergie-analyse toegepast op een warmtepompsysteem Dynamische simulatie van een warmtepompsysteem voor woningverwarming In de gebouwde omgeving wordt veel hoogwaardige (fossiele) energie
Nadere informatieConcepten EPC 0.4. Bouwkundige uitgangspunten
Concepten EPC 0.4 Om een EPC 0.4 te realiseren voor de referentiewoningen zijn er verschillende concepten ontwikkeld die onderling verschillen op de wijze van ventileren en verwarmen. Aan de basis van
Nadere informatieEnergie aspecten EPT en SiB
26 Februari 2015 Energie aspecten EPT en SiB Jan Gielen DLV Plant MUSHROOMS j.gielen@dlvplant.nl 1 Energiebesparende opties EPT en SiB EPT www.energiekepaddenstoelentelers.nl Houtkachel Zonnepanelen WKO
Nadere informatieDE SLIMSTE MENS TER IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE. WinVorm 11 juni Dominiek Vandewiele
DE SLIMSTE MENS TER WERELD IS BETER KLAAR VOOR DE ENERGIETRANSITIE WinVorm 11 juni 2013 Dominiek Vandewiele De energietransitie komt! De derde landschappelijke energierevolutie? Even praktisch De energietransitie
Nadere informatieEnergievoorziening nieuwbouw. Hans van Wolferen 24 november Wageningen
Energievoorziening nieuwbouw Hans van Wolferen 24 november 2016 - Wageningen Van Wolferen Research Ervaring Verwarming, warmtapwater, koeling Rapporteur EPG en EMG (NEN 7120 / 7125) Betrokken bij CEN normen
Nadere informatieVereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015
Vereniging Amersfoort Bedrijven (VAB) Dinsdag 3 maart 2015 Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Elke bijdrage is er één Kenniscentrum Duurzaam Bouwen Een unieke samenwerking van Amersfoortse bedrijven die:» Elkaar
Nadere informatieJohan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt?
Johan Duyck Hebt U ook het gevoel dat uw geld langs deuren en ramen buiten vliegt? 1 Hoe begin ik eraan? 1 Besparen zonder geld uit te geven. 2 Besparen via zinvolle investeringen. 3 Investeren in alternatieve
Nadere informatie100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem
100% duurzame energie van eigen bodem Warmte, warm tapwater en koude Comfortabel én milieuvriendelijk wonen U gaat voor nul! Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Warmte, warm tapwater en koude van Eteck
Nadere informatieOmschakelen naar lage temperatuurverwarming
15/06/2017 Omschakelen naar lage temperatuurverwarming Ivan Verhaert Inleiding (Ver)Bouwdilemma s Bron figuren: Izen, Remeha, interieurdesign, Thercon 2 1 Lage temperatuur verwarming (Hoge temperatuur
Nadere informatieSOLIDpower. Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015
SOLIDpower Presentatie ISSO New Business event J.W. Tolkamp 5 november 2015 Decentraal stroom opwekken Huidige Situatie: Centrale opwekking Toekomstige situatie: Decentrale flexibele opwekking 2 3 Huidige
Nadere informatieWarmtepompen en de toekomst Huib Visser
Warmtepompen en de toekomst Huib Visser Gepresenteerd bij het congres Nederlands Platform Warmtepompen, 25 mei 2010, Doorwerth ECN-L 10-036 Mei 2010 Warmtepompen en de toekomst Huib Visser NPW Congres
Nadere informatieVoordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA
S u s t a i n a b l e E n e r g y S o l u t i o n s Voordelen van stoom door WKK in België : Projectaanpak THEOLIA Promotiedag STOOM 18 mei 2006 VITO te Mol Frederic Vermeulen Marketing en Sales Manager
Nadere informatieUitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet
Uitgevoerd door: Caubergh Huygen, Lowexnet In opdracht van Platform energietransitie Gebouwde Omgeving, Innovatiewerkgroep, 2007 Inhoudsopgave 2 1. Inleiding 2. Het concept 3 - - - - - - 3. Contouren voor
Nadere informatieDuurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling
Duurzame Energieinfrastructuur en Gebiedsontwikkeling 6 maart 2017 ir. A. Schiltmans MCD Meeting Bouwcampus, Grip op de Maas (heel) kort DGO Context van gas naar warmte Welke alternatieven zijn er Grootschalige
Nadere informatie100% Warmte, warm tapwater en koude. Comfortabel én milieuvriendelijk wonen. duurzame energie van eigen bodem
100% duurzame energie van eigen bodem Warmte, warm tapwater en koude Comfortabel én milieuvriendelijk wonen U gaat voor nul! Comfortabel én milieuvriendelijk wonen Warmte, warm tapwater en koude van Eteck
Nadere informatieBijna Energieneutrale Gebouwen (BENG)
Bijna Energieneutrale Gebouwen (BENG) Op weg naar bijna energieneutraal bouwen in 2020 Jean Frantzen Adviseur duurzaam bouwen Kennisevent Routekaart richting energieneutraal bouwen R c 2,5 R c 3,5 R c
Nadere informatieThermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014
Thermische Centrales voor Elektriciteit College TB142Ea, 12 mei 2014 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema E.On kolencentrales, Maasvlakte, Rotterdam. G.P.J. Dijkema 5 mei 2014 Faculty of Technology, Policy and Management
Nadere informatieRestwarmtebenutting in de vleesverwerkende industrie. Case. A.(Fons)M.G. Pennartz Ir. Manager team Energie KWA Bedrijfsadviseurs B.V.
Restwarmtebenutting in de vleesverwerkende industrie d.m.v. HT-warmtepompen Case A.(Fons)M.G. Pennartz Ir. Manager team Energie KWA Bedrijfsadviseurs B.V. Aan bod komen: Situatie omschrijving case vleesbedrijf
Nadere informatieWarmte koude opslag in. Glastuinbouw
Warmte koude opslag in Glastuinbouw Gerrit Kamphuis 10-12-2013 Inhoud De Installect bedrijven Manier van werken Voorbeelden Duurzaam energiebeheer Conclusie 1 De Installect bedrijven Conceptontwikkeling
Nadere informatiecollectieve energiewinning uit de bodem
Hertogensite en Janseniushof collectieve energiewinning uit de bodem een MIP-demonstratieproject ir. Pedro Pattijn 3 december 2014 Masterplan Energie Hertogensite Stap 1: Energiestrategie Stap 2: demoproject
Nadere informatieWaterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal
Waterstof in de energietransitie Sleutelrol, maar geen heilige graal Even voorstellen: Mara Wustmans 2015 t/m heden: Adviseur gebouwinstallaties bij Royal HaskoningDHV 2013-2014: Technisch trainee bij
Nadere informatieHet kan minder! ing. P. Hameetman
Het kan minder! ing. P. Hameetman manager innovatie BAM Vastgoed bv Inleiding Afbakening: Presentatie is toegespitst op woningbouw Verdieping van technische mogelijkheden 2 Klimaatakkoord Gemeenten en
Nadere informatieBENG. Bijna Energie Neutrale Gebouwen
BENG Bijna Energie Neutrale Gebouwen 1. Introductie 2. BENG methodiek 3. EPC versus BENG 4. Hoe kunnen we hierop inspelen? 1. BENG Introductie Introductie Nederlandse versie van de Europese wetgeving nearly
Nadere informatieInleiding Basisbegrippen Energie Materialen Vormgeving Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten
Bruikbaarheid Binnenklimaat Kosten Wat kan er gebeuren in de wereld als de productie niet kan voldoen aan de stijgende vraag? Fossiele brandstof en delfstoffen zijn eindig. Probleemstelling is dus eenvoudig
Nadere informatieINNAX Gebouw & Omgeving
INNAX Gebouw & Omgeving Gebouwverduurzamer van A tot Z Pieter Klep, 26 oktober 2017 Waarom energietransitie? Belangrijke ontwikkelingen Regeerakkoord (Rutte II) energieneutraal 2050 Klimaatakkoord Parijs
Nadere informatieWarmte Nieuwegein Raads Informatie Avond
Warmte Nieuwegein Raads Informatie Avond Frank Kersloot & Alex Kaat 21 april 2016 Inhoud presentatie 1. Stadswarmte in Nieuwegein 2. Het equivalent opwek rendement (EOR) 3. Tarieven voor klanten 4. Afsluitkosten
Nadere informatieOptimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT
Resultaten en bevindingen van project Optimale benutting van de energie input van een houtgestookte centrale door plaatsing rookgascondensor en CO2- benutting met PVT Dit rapport is onderdeel van de projectencatalogus
Nadere informatieBrandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw
Brandstofcel in Woning- en Utiliteitsbouw Leo de Ruijsscher Algemeen directeur De Blaay-Van den Bogaard Raadgevende Ingenieurs Docent TU Delft faculteit Bouwkunde Inleiding Nu de brandstofcel langzaam
Nadere informatieDe ontwikkeling van Smart grids. Our common future. Prof.dr.ir. Han Slootweg. 30 september 2016
De ontwikkeling van Smart grids Our common future Prof.dr.ir. Han Slootweg 30 september 2016 Agenda Het energiesysteem Verduurzaming van het energiesysteem De energietransitie Smart Grids 2 Energievoorziening
Nadere informatieEPB in Vlaanderen en hoe te gebruiken als verkoopstool
EPB in Vlaanderen en hoe te gebruiken als verkoopstool Inleiding EPB Wat Waarom Wanneer De 7 Eisen van EPB Huidige normen Normen 2016 E Peil als verkoopstool technieken 2 1 Wat EPB Energie Prestatie voor
Nadere informatieEnergieneutraal via de Passief bouwen route
Energieneutraal via de Passief bouwen route ing. J.J.P. (Jan Pieter) van Dalen Slotsymposium 14 september 2015 Verbouw monument Verbouw van een monument Monument als bedoeld in art. 1 onder d (Monumentenwet
Nadere informatieWarmtepompen en WKO: Toekomstperspectieven. Peter Centen CTO Nathan
Warmtepompen en WKO: Toekomstperspectieven Peter Centen CTO Nathan EPC - Nieuwbouw Energielabels - Bestaande bouw Brandstofverbruik(primair) per sector Bron: Publicatie CE Delft december 2015 Beleiden
Nadere informatieRuimte voor Duurzame Energie Portefeuillehoudersoverleg Leefomgeving Holland Rijnland 17 februari 2016
Ruimte voor Duurzame Energie Portefeuillehoudersoverleg Leefomgeving Holland Rijnland 17 februari 2016 WATER STEDELIJKE TRANSFORMATIES OV KNOPEN ENERGIE ENERGIE OPGAVE LANDELIJK OFFICE ENERGIELANDSCHAP
Nadere informatieThermodynamics 1. Lecture 9: Bendiks Jan Boersma Wiebren de Jong Thijs Vlugt Theo Woudstra. March 8, Energy Technology
Thermodynamics 1 Lecture 9: Bendiks Jan Boersma Wiebren de Jong Thijs Vlugt Theo Woudstra March 8, 010 1 College 8 Bernoulli's law nd law of thermodynamics: Clausius Kelvin Planck Carnot cycle Lecture
Nadere informatieToelichting Instrument 5. Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling
Toelichting Instrument 5 Onderdeel Toolbox voor energie in duurzame gebiedsontwikkeling Instrument 5, Concepten voor energieneutrale wijken De gehanteerde definitie voor energieneutraal is als volgt: Een
Nadere informatieHet Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis Deel 2 : energiemonitoring
Het Nieuwe Telen van Amaryllis Amazone Amaryllis 2011-2012. Deel 2 : energiemonitoring Het Nieuwe Telen Amaryllis : Deel 2 Energiemonitoring projectnummer 1400007415 Januari 2013 Energiemonitoring Plantmonitoring
Nadere informatieVoor onafhankelijke informatie en advies over:
Raoul Santibanez Voor onafhankelijke informatie en advies over: Energie besparen en energie opwekken Luchtkwaliteit in huis Comfortverbetering in huis Levensloopbestendig wonen Klimaat adaptief wonen Subsidies,
Nadere informatieInhoud. Hernieuwbare energie voor gebouwen 18/09/2012
18/09/2012 Hernieuwbare energie voor gebouwen Meetcampagne op DX warmtepomp met verticale boringen Inhoud» VITO» met verticale boringen» DX warmtepomp» Beschrijving meetcampagne» Resultaten meetcampagne»»
Nadere informatieNoordWest Klimaatneutraal. Collectieve inkoop van energiebesparende maatregelen 7 maart 2018
NoordWest Klimaatneutraal Collectieve inkoop van energiebesparende maatregelen 7 maart 2018 Programma 1. Welkom en introductie 2. Gemeente Wageningen, Sanne Meelker: Klimaatbeleid, deze actie en duurzaamheidslening
Nadere informatieOpleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z
Opleiding Duurzaam Gebouw : Duurzaam bouwen van A tot Z Leefmilieu Brussel Duurzaam bouwen vanuit de invalshoek van energie. Anne-Laure MAERCKX CENERGIE Doelstelling(en) van de presentatie Een denkoefening
Nadere informatieYpenburg 100% duurzame warmte
Ypenburg 100% duurzame warmte Verkenning van de mogelijkheden Rotterdam, 13 november 2018 Edward.pfeiffer@rhdhv.com 06-52 01 86 58 Doelstelling van de verkenning Eneco en de Stichting Hernieuwbare Warmte
Nadere informatieIn het hol van de leeuw?
In het hol van de leeuw? Ing. Ruud Brunst Manager Applications 5-10-2016 remeha.nl We horen vaak Gas raakt op of fosiele brandstoffen worden schaars maar is dat wel zo? remeha.nl Gas zal nog lang beschikbaar
Nadere informatieCOGEN Vlaanderen vzw. Doelstelling: actief meewerken aan de ontwikkeling van kwaliteitsvolle WKK Expertisecentrum Expertiseverstrekking naar leden
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen WKK voor ruimteverwarming Algemene principes van WKK Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag VIBE 12 november 2010 1 COGEN Vlaanderen vzw Doelstelling:
Nadere informatieGroene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming
Groene warmte uit houtpellets Ervaringen met houtpellets voor stadsverwarming 26-06-2018 Wouter Schouwenberg Lieuwe Leijstra DE HISTORIE VAN ENNATUURLIJK Essent Local Energy Solutions (ELES); Een business
Nadere informatieDuurzaam verwarmen en koelen met gas
Duurzame gaswarmtepompen voor o.a.: Kantoorgebouwen Frisse Scholen Verzorgingstehuizen (P4) (P6) (P7) www.gasengineering.nl Duurzaam verwarmen en koelen met gas De voordelen van verwarmen en koelen met
Nadere informatieBRINE/WATER WARMTEPOMPEN PROFESSIONAL. alterra pro. De professionele manier, om energie uit de bodem te benutten! www.alpha-innotec.
BRINE/WATER WARMTEPOMPEN PROFESSIONAL alterra pro www.alpha-innotec.com De professionele manier, om energie uit de bodem te benutten! the better way to heat De warmtepomp als uiterst efficiënte warmteopwekker
Nadere informatiePresentatie Samen Nul op de meter Veranderingen energie denken. Carl-peter Goossen Ontwerpmanager. 24 maart 2015
1 Presentatie Samen Nul op de meter Veranderingen energie denken Carl-peter Goossen Ontwerpmanager 2 Samen naar Nul op de meter Veranderingen energie denken en comfort 14 regio s in 11 landen 3 DNA in
Nadere informatieOntwerp van duurzame collectieve wooneenheden
Ontwerp van duurzame collectieve wooneenheden BAM contractors Boydens Engineering Herman Teirlinckgebouw, Neutelings Riedijk architecten De pier Blankenberge, Groep Planning Energie & techniek in gebouwen
Nadere informatieRestwarmte als businesscase voor commerciële datacenters. Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort
Restwarmte als businesscase voor commerciële datacenters Wim Kessels van Royal HaskoningDHV samen met Jeffrey Siemes van GeoComfort Even voorstellen Wim Kessels Senior Mechanical Engineer Mission Critical
Nadere informatieGeothermie. traditioneel energiebedrijf?
31 maart 2010 T&A Survey Congres Geothermie Duurzame bron voor een traditioneel energiebedrijf? Hugo Buis Agenda Duurzame visie & ambities Waarom kiest Eneco voor Geothermie? Stand van zaken Markten Pro
Nadere informatienearly Zero Energy Buildings
nearly Zero Energy Buildings samen op weg naar energieneutraal Jan-Maarten Elias Unica Ecopower Naslag werk in whitepaper www.unica.nl Visie Gebouwen Faciliteren bedrijfsprocessen. Duurzame gebouwen zijn
Nadere informatieDuurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal
Duurzaam, mvo, energiezuinig & klimaatneutraal Huidge situatie aarde Het klimaat verandert, de aarde warmt op Huidge situatie energie Energievoorraad stagneert Huidge situatie bevolking De arbeidsmarkt
Nadere informatieVoorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII
Voorwaarden aansluiting appartementen en woningen op WKO bron DSKII Stichting Spaarnesant 04 februari 2014 9X3803 Entrada 301 Postbus 94241 1090 GE Amsterdam +31 20 569 77 00 Telefoon 020-5697701 Fax info@amsterdam.royalhaskoning.com
Nadere informatieAardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht. Programma: Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober
Aardgasloos wonen! de ENERGIEVAKMAN wil u graag helpen bij uw zoektocht Presentatie in Trefpunt Heeten -- 4 oktober 2018 -- Programma: Even voorstellen Begrippen BENG (2020) Schil Ventileren Anders verwarmen
Nadere informatieBetrokken partijen. Potentieelstudie lucht/water warmtepomp in de bestaande bouw. Robert Harmsen. NPW Congres, 12 februari 2009.
Potentieelstudie lucht/water warmtepomp p in de bestaande bouw Robert Harmsen NPW Congres, 12 februari 2009 Betrokken partijen Opdrachtgevers: SenterNovem Alklima Daalderop Daikin Inventum Stiebel-Eltron
Nadere informatieTrias energetica. Verdiepende opdracht
2015 Trias energetica Verdiepende opdracht Inleiding; In dit onderdeel kun je meer leren over de Trias energetica, een strategie voor het bereiken van een zo duurzaam mogelijke energievoorziening. Pagina
Nadere informatieEnergieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0
Energieprestatie in de toekomst Verdouw Beurs 2.0 ing. A.F. (André) Kruithof Oktober 2015 Programma Op weg naar 2050: doelstellingen bestaande bouw & nieuwbouw BENG-indicatoren Energiezuinigheid in de
Nadere informatieOntwikkelingen op het gebied van Warmteopslag
Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag R. de Boer Oktober 2013 ECN-L--13-068 Ontwikkelingen op het gebied van Warmteopslag Workshop flexibele BioWKK op de energiemarkt 2 oktober 2013 Robert de Boer
Nadere informatieDNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities. Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext
DNA in de bouw Projectontwikkeling met hoge ambities Carl-peter Goossen Directeur /ontwerpmanager BouwNext Diverse groepen binnen de DNA gaan op basis van no cure no pay CPO s nieuwe stijl oprichten met
Nadere informatieInfo TETRA / CORNET projectvoorstel:
Info TETRA / CORNET projectvoorstel: Korte termijn warmte- of koudeopslag in de industrie Short term heat or cold storage in industry Aanvragers: Bruno Vanslambrouck (hoofdaanvrager) Onderzoeksgroep Thermische
Nadere informatieWarmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012
Voor kwaliteitsvolle WarmteKrachtKoppeling in Vlaanderen Warmtekrachtkoppeling Wat, waarom en wanneer? Tine Stevens COGEN Vlaanderen Studiedag Slimme netten en WKK 29 februari 2012 1 COGEN Vlaanderen Doelstelling:
Nadere informatieEfficiEncy Duurzaam. EnErgiEbEsparing. Warmte en koude. KEnnis industrie. energie financiering. instrumenten. GebouwDe omgeving
Warmte en koude Kennis, advies, instrumenten en financiële steun EfficiEncy Duurzaam GebouwDe omgeving energie financiering KEnnis industrie instrumenten EnErgiEbEsparing De Nederlandse overheid streeft
Nadere informatieThermische Centrales voor Elektriciteit
Thermische Centrales voor Elektriciteit College spm1520 5 maart 2013 Dr.ir. Gerard P.J. Dijkema Universitair Hoofddocent Energie en Industrie Faculty of Technology, Policy and Management Industry and Energy
Nadere informatieGijs de Man 12 oktober 2010
Gijs de Man 12 oktober 2010 We werken aan een beter klimaat Doel Stichting Warmtenetwerk: Bevorderen van gebruik van duurzame warmte en koude en hergebruik van restwarmte t via collectieve netten. Aanpak:
Nadere informatie