108377 - Klacht tegen vso-school over niet aanvragen ontheffing van verplichte uitschrijving van een leerling die 20 jaar is geworden. ADVIES inzake de klacht van: [klaagster] te [woonplaats], voormalig leerling van [school] voor voortgezet speciaal onderwijs, klaagster gemachtigde: mevrouw mr. W.H.J. Tombroek tegen [voorzitter], voorzitter College van Bestuur van [bevoegd gezag], verweerder en [coördinator], coördinator [expertisecentrum], verweerster, gezamenlijk te noemen verweerders gemachtigde: de heer mr. F.J.J.M. Janssen 1. VERLOOP VAN DE PROCEDURE Bij klaagschrift van 14 augustus 2018 heeft klaagster een klacht tegen verweerders ingediend met de volgende inhoud: Klaagster klaagt erover dat zij zonder overleg is uitgeschreven van de school op 6 juli 2018, waardoor zij financiering van haar opleiding misloopt. Daarbij heeft verweerder niet adequaat gereageerd op het tussentijds stopzetten van de toelaatbaarheidsverklaring in mei 2017 waardoor klaagster veel onnodige financiële problemen krijgt. Voorts klaagt klaagster erover dat zij ten onrechte onder begeleiding van [expertisecentrum] is gekomen waarbij de begeleiding niet aansloot op haar daadwerkelijke probleem, een en ander zoals is toegelicht in het klaagschrift met bijlagen. Klaagster heeft om een spoedbehandeling gevraagd. Bij brief van 17 augustus 2018 heeft de Commissie verweerders verzocht om uiterlijk 12 september 2018 een verweerschrift in te dienen. Verweerders hebben op 12 september 2018 een verweerschrift ingediend. Alle stukken zijn in afschrift aan partijen gestuurd. De mondelinge behandeling van de klacht vond plaats op 19 september 2018 te Utrecht. Klaagster is ter zitting verschenen en werd vergezeld door haar moeder, [moeder]. Klaagster werd bijgestaan door haar gemachtigde. Gemachtigde heeft ter zitting een pleitnotitie overgelegd. 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 1 van 6
Verweerder was met bericht van verhindering afwezig en werd vertegenwoordigd door de gemachtigde. Verweerster is verschenen ter zitting en werd bijgestaan door de gemachtigde. Verweerders werden vergezeld door [directeur], directeur van [bevoegd gezag], als informant. Onder handhaving van hun standpunten hebben partijen een nadere toelichting gegeven. Hetgeen in de stukken en op de zitting naar voren is gebracht is, voor zover relevant, zakelijk in dit advies weergegeven. 2. DE FEITEN Klaagster is te vroeg geboren en heeft als gevolg daarvan een groeiachterstand. Klaagster heeft problemen met het korte termijn geheugen. Zij heeft de reguliere basisschool doorlopen. Daarna heeft zij op een reguliere vmbo-school onderwijs gevolgd tot en met de derde klas. Vervolgens heeft zij drie maanden onderwijs gevolgd aan een ROC bij de opleiding Zorg en Welzijn. Klaagster had op dat moment last van paniekaanvallen en van licht en geluid. Op advies van de Hersenstichting heeft klaagster contact opgenomen met [expertisecentrum]. [expertisecentrum] is een locatie van [school], school voor voorgezet onderwijs (hierna: school). [expertisecentrum] heeft 2 klassen waarin onderwijs wordt gegeven aan leerlingen met een niet aangeboren hersenletsel (NAH). Bij klaagster was niet duidelijk of de klachten veroorzaakt werden door hersenletsel, maar vergelijkbare klachten komen wel voor als sprake is van een NAH. Klaagster heeft zich op 1 augustus 2015 ingeschreven bij [school]. Klaagster volgde onderwijs op de locatie van [expertisecentrum]. Zowel [school] als [expertisecentrum] vallen onder het bevoegd gezag van [bevoegd gezag]. Het [samenwerkingsverband] heeft op 4 oktober 2016 een toelaatbaarheidsverklaring afgegeven aan [expertisecentrum]. Het besluit houdt in dat klaagster toelaatbaar is tot het voortgezet speciaal onderwijs en heeft een geldigheidsduur van 1 augustus 2016 tot 31 juli 2018. Bij e-mail van 30 augustus 2017 hebben de ouders van klaagster verweerster verzocht om aan klaagster onderwijs te verzorgen in vakken op middelbare school-niveau. Verweerster heeft aangeboden om het vak Nederlands op havo niveau te laten begeleiden door een docent van [school]. Klaagster heeft daartegen bezwaar gemaakt en voorgesteld om die begeleiding te laten verzorgen door [instituut], een particulier commercieel instituut voor huiswerkbegeleiding. Verweerster heeft op 25 september 2017 ingestemd met dit verzoek. In eerste instantie betrof het een pilot van 3 maanden voor 1,5 uur begeleiding per 2 weken. [expertisecentrum] financierde de begeleiding door [instituut]. Na 3 maanden is ervoor gekozen de begeleiding voort te zetten. Vanaf januari 2018 heeft klaagster 2 keer per week 1 uur begeleiding gekregen van [instituut]. In de periode dat zij begeleiding kreeg bij [instituut], volgde klaagster geen onderwijs bij [expertisecentrum]. In het schooljaar 2017-2018 is klaagster op 6 juli 2018 20 jaar oud geworden. Verweerder heeft klaagster toen uitgeschreven vanwege het bereiken van de leeftijd van 20 jaar. Verweerster heeft op 27 mei 2018 aan klaagster toegezegd dat zij de begeleiding door [instituut] zal blijven financieren tot en met oktober 2018. 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 2 van 6
3. VISIE PARTIJEN Visie klaagster Klaagster is via de hersenstichting terecht gekomen bij [expertisecentrum]. Klaagster had in die periode een burn-out en ze had daarbij veel last van licht en geluid. Dit zijn klachten die vaker voorkomen bij mensen met een NAH. Die klachten zijn nu veel minder. Klaagster begrijpt dat verweerster door deze klachten begeleiding heeft geboden die meer gericht was op een NAH. Maar daardoor sloot de begeleiding niet goed aan bij de onderliggende problemen veroorzaakt door de burn-out. Klaagster is gestart bij [expertisecentrum] omdat dit een goede oplossing leek. Vanaf het moment dat klaagster gestart is bij [expertisecentrum], heeft ze aangegeven dat het voor haar belangrijk was om certificaten te behalen. Dit behoorde ook volgens [expertisecentrum] tot de mogelijkheden. In de eerste twee jaren op [expertisecentrum] is er niet gewerkt aan vakken die opleiden naar een havo diploma. Klaagster heeft toen aangegeven dat ze niet op haar plek leek te zitten. Ze heeft daar ook het gesprek over gevoerd met verweerster. Klaagster had paniekaanvallen. Dit leidde tot problemen met het vervoer naar school. Met behulp van een psycholoog is het beter gegaan. Klaagster heeft eind augustus 2017 aangegeven dat ze begeleid wilde worden in hoofdvakken op havo niveau. Verweerster heeft aangeboden het vak Nederlands op havo niveau te laten begeleiden door een docent op de locatie [school]. Daar heeft klaagster bezwaar tegen gemaakt, vanwege de negatieve ervaringen in de eerste twee jaren. Klaagster had op de basisschool al goede ervaringen met [instituut] en heeft daarom dit instituut voorgesteld. Klaagster is erg tevreden over de begeleiding door [instituut] en de vooruitgang die ze boekt. [instituut] schat in dat er een reële kans is dat klaagster in 2019 een certificaat kan halen in het vak Nederlands op havo niveau. Daarom wil ze deze begeleiding graag voortzetten. Ze heeft nog een paar jaar nodig om een aantal certificaten te behalen. Nu verweerster klaagster heeft uitgeschreven ontbreekt de mogelijkheid om de begeleiding door [instituut] te financieren. Op dit moment is er nog geen zicht op andere mogelijkheden om de begeleiding door [instituut] voort te zetten. Klaagster zet al haar energie in op het vinden van een oplossing. In haar zoektocht naar een oplossing voor de financiering heeft klaagster begrepen dat verweerder de mogelijkheid had om ontheffing te vragen van de uitschrijving ten gevolge van het bereiken van de leeftijd van 20 jaar (artikel 39 lid 5 Wet op de experticecentra (WEC)). Klaagster vraagt zich af waarom verweerders van die mogelijkheid geen gebruik hebben gemaakt. In dit verband begrijpt klaagster ook niet dat de toelaatbaarheidsverklaring tussentijds is stopgezet en dat verweerder hierop geen actie heeft ondernomen. Voor klaagster kwam de uitschrijving bovendien als een verrassing. Het was voor haar niet duidelijk dat de inschrijving zou eindigen aan het einde van het schooljaar waarin zij 20 jaar werd. Via het [samenwerkingsverband] is klaagster in contact gekomen met een onderwijsconsulent. Die heeft klaagster verwezen naar het Wmo (Wet maatschappelijk ondersteuning) jongerenloket. In eerste instantie was het gesprek bij het jongerenloket hoopgevend. Via het Voortgezet Algemeen Volwassenen (VAVO) zou de begeleiding van [instituut] mogelijk gefinancierd kunnen worden. 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 3 van 6
Inmiddels is gebleken dat het VAVO dit alleen kan doen als klaagster nog inschreven had gestaan bij [expertisecentrum] of op een andere school. [expertisecentrum] zou dan moeten helpen met inschrijving bij een andere school. Visie verweerders Klaagster heeft zelf gekozen voor inschrijving bij [expertisecentrum]. Verweerster heeft steeds overleg gepleegd met klaagster en haar ouders over de mogelijke begeleiding. Daarbij heeft verweerster ook rekening gehouden met de klachten veroorzaakt door de burn-out van klaagster. Vanaf het begin was zowel voor verweerster als voor klaagster duidelijk dat een diploma voor alle vakken niet haalbaar zou zijn. Het behalen van certificaten zou misschien wel mogelijk zijn. Dat het hoogstens om een aantal certificaten zou gaan, stond nooit ter discussie. Verweerster heeft gedurende de eerste twee jaren op meerdere momenten onderzocht of het mogelijk was om klaagster vakken te laten volgen op havo niveau. Verweerster heeft op verschillende momenten in de eerste twee jaar moeten vaststellen dat het niet haalbaar was voor klaagster om theorievakken te volgen. Verweerster heeft toen in overleg met klaagster en haar ouders besloten om te stoppen met het aanbieden van theorievakken. [expertisecentrum] heeft de begeleiding gericht op het wegnemen van de belemmeringen in het volgen van onderwijs en op het bieden van structuur. Dit heeft geleid tot een positieve ontwikkeling in fysieke belastbaarheid. Ook zijn de paniekaanvallen minder geworden. Gedurende de eerste twee jaren zijn besluiten in overleg genomen met klaagster en haar ouders en was er geen sprake van een verschil van mening. Verweerster heeft meegedacht met klaagster toen zij in het derde jaar vroeg om begeleiding in vakken op havo-niveau. In eerste instantie in eigen huis en later door mee te werken aan de inzet van [instituut]. Verweerster heeft de financiering zelfs verlengd tot na de beëindiging van de inschrijving om klaagster tegemoet te komen. Verweerder heeft klaagster uitgeschreven omdat ze de leeftijd van 20 jaar had bereikt. De uitschrijving is een rechtstreeks gevolg van artikel 39 lid 4 van de WEC. Er bestaat geen link met de geldigheidsduur van de toelaatbaarheidsverklaring, die overigens ook niet tussentijds is stopgezet. Verweerder heeft geen ontheffing aangevraagd, omdat dit alleen kan als er zicht is op een diploma. Voor klaagster was daar geen zicht op. Verweerder kan bovendien niet meegaan in een voorstel dat er alleen toe dient de financiering van de begeleiding bij een huiswerkinstituut te bekostigen terwijl geen onderwijstijd wordt doorgebracht op de school van inschrijving. 4. OVERWEGINGEN VAN DE COMMISSIE De kern van de klacht spitst zich toe op de vraag wat verlangd mag worden van verweerder voor het financieren van de begeleiding van klaagster op een locatie buiten de school nu de financiering stopt in verband met uitschrijving. Daarnaast gaat de klacht over de begeleiding die is geboden door [expertisecentrum]. Door de inbreng van klaagster ter zitting is bij de Commissie een beeld ontstaan dat klaagster, hoewel beperkt belastbaar, oprecht de motivatie heeft om deelcertificaten te behalen voor het havo diploma in een aantal hoofdvakken, maar dat de financiële middelen daarvoor 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 4 van 6
ontbreken. Klaagster ziet een oplossing in een voortgezette inschrijving bij verweerder of bij een andere school met de hulp van verweerder om daarmee de begeleiding door [instituut] te kunnen financieren. Het jongerenloket heeft deze weg als een mogelijke oplossing aangedragen. De vraag ligt ook voor of verweerder tot uitschrijving mocht overgaan en of verweerder ontheffing had moeten overwegen op grond van artikel 39 lid 5 van de Wet op de expertisecentra (WEC). De Commissie stelt vast dat de onderwijswetgeving geen ruimte laat voor een uitleg zoals klaagster voorstelt. Een leerling moet het voortgezet speciaal onderwijs verlaten aan het einde van het schooljaar waarin de leeftijd van 20 jaar is bereikt (artikel 39 lid 4 WEC). In schooljaar 2017-2018 is klaagster 20 jaar geworden. De inschrijving is beëindigd per 6 juli 2018. Verweerder heeft daarmee artikel 39 lid 4 van de WEC juist toegepast. Een ontheffing is bij een leerling met het uitstroomprofiel onderwijs alleen mogelijk als voortgezet verblijf op de school wenselijk is om de opleiding succesvol af te ronden met een diploma. Klaagster wil graag deelcertificaten behalen op een aantal hoofdvakken in de komende jaren, maar gaat er zelf ook niet van uit dat zij een diploma op alle vakken gaat halen. Op dit moment is alleen sprake van een naar het oordeel van klaagster en [instituut] reëel aanwezige kans op het behalen van een enkel certificaat, namelijk in het vak Nederlands. De Commissie is dan ook van oordeel dat er voor verweerder onder deze omstandigheden geen aanleiding was om ontheffing aan te vragen op grond van artikel 39 lid 5 WEC. Daarbij komt dat het verzoek om de inschrijving voort te zetten de facto niet gericht was op het voltooien van de opleiding op school. Klaagster had niet de intentie om de opleiding op de school te volgen, maar wilde via de inschrijving de begeleiding elders financieren. De Commissie concludeert dan ook dat verweerder heeft gehandeld in overeenstemming met de geldende onderwijswetgeving. Klaagster heeft ter onderbouwing van haar klacht voorts aangevoerd dat verweerder niet adequaat heeft gereageerd op het stopzetten van de toelaatbaarheidsverklaring. Dat sprake was van voortijdige stopzetting van de toelaatbaarheidsverklaring is niet gebleken en doet aan de beoordeling van de klacht ook niet af. Verweerder heeft immers de financiering van de begeleiding bij [instituut] door laten lopen tot en met eind oktober 2018. Over de begeleiding door verweerster overweegt de Commissie het volgende. Klaagster heeft zichzelf ingeschreven bij verweerder om onderwijs te kunnen volgen bij [expertisecentrum]. Op het moment van inschrijving was ook bij klaagster het beeld dat [expertisecentrum] passende begeleiding kon bieden. Begeleiding op een plek die het ook mogelijk maakte certificaten te behalen. Na verloop van tijd is bij klaagster duidelijk geworden dat zij behoefte had aan andere begeleiding. Uit de stukken en de inbreng van partijen ter zitting kan de Commissie niet concluderen dat verweerster een verwijt gemaakt kan worden over de geboden begeleiding. In aanvang heeft er onduidelijkheid kunnen ontstaan over de gewenste begeleiding door de klachten van klaagster over licht en geluid. Klaagster heeft daarvoor begrip getoond. De klachten over licht en geluid zijn minder geworden volgens klaagster, maar er was wel sprake van paniekaanvallen. Deze klachten zijn belemmerend voor het volgen van onderwijs. Dat verweerster zich in eerste instantie heeft gericht op het wegenemen van die belemmeringen is volgens de Commissie begrijpelijk. Uit het dossier 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 5 van 6
maakt de Commissie op dat klaagster gedurende de eerste twee jaren bij [expertisecentrum] een positieve ontwikkeling heeft doorgemaakt in fysieke belastbaarheid. Klaagster heeft omdat zij zich eind augustus 2017 steeds iets beter voelde, verzocht om onderwijs in vakken op havo niveau. Verweerster heeft mee gedacht door zowel in als buiten [expertisecentrum] de mogelijkheden te verkennen. Daarmee heeft ze rekening gehouden met de nog steeds beperkte belastbaarheid van klaagster van maximaal 2 uur per week. Het is de Commissie voorts uit de stukken en het ter zitting verhandelde gebleken dat gaandeweg voor klaagster duidelijk is geworden dat de ondersteuning bij [expertisecentrum] haar niet de verwachte ontwikkeling bood. Verweerster had blijkbaar ook begrip voor de ontstane situatie. De Commissie leidt dit af uit de omstandigheid dat verweerster heeft meegewerkt aan de begeleiding door [instituut]. Bij de Commissie is een beeld ontstaan dat verweerster in samenspraak met klaagster en haar ouders de begeleiding naar beste kunnen heeft afgestemd op de gezondheid van klaagster. Ook overigens is uit de stukken en de inbreng van partijen ter zitting niet gebleken dat de begeleiding niet passend was. Verweerster valt dan ook geen verwijt te maken. 5. OORDEEL VAN DE COMMISSIE De Commissie komt op grond van bovenstaande overwegingen tot het oordeel dat de klacht ongegrond is. 6. AANBEVELINGEN VAN DE COMMISSIE De Commissie ziet geen aanleiding tot het doen van aanbevelingen aan het bevoegd gezag die niet reeds uit de overwegingen voortvloeien. Aldus gedaan te Utrecht op 1 oktober 2018 door mr. A.A.A.M. Schreuder, voorzitter, F.M. Beers, mr. drs. G.W. van der Brugge MA, leden, in aanwezigheid van mr. H.J. van der Ende, secretaris. mr. A.A.A.M. Schreuder voorzitter mr. H.J. van der Ende secretaris 108377/ advies d.d. 1 oktober 2018 pagina 6 van 6