Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5

Samenvatting Maatschappijleer Hoofdstuk 5 Samenvatting door E. 2088 woorden 6 maart 2014 7,6 2 keer beoordeeld Vak Methode Maatschappijleer Delphi Delphi Hoofdstuk 5 5.2 Allemaal anders en toch allemaal gelijk? 2.1 Vrijheid en gelijkheid Pluriformiteit en vrijheid zijn met elkaar verbonden. Ook komt gelijkheid erbij kijken. Vrijheid en gelijkheid zijn waarden, die worden vooral gewaarborgd door beperkingen die de overheid zichzelf oplegt. 2.2 Rechten, plichten en waarden Vrijheid kan niet onbeperkt zijn, het mag de ander niet in de weg lopen. De grondrechten vrijheid en gelijkheid brengen morele plichten met zich mee. De plicht is mogelijk maken dat anderen ook van het recht kunnen genieten. Hierbij gaat het om tolerantie (verdraagzaamheid): het accepteren van anderen met hun meningen, normen en waarden. Tolerantie is ook een soort plicht, al kan het niet wettelijk worden afgedwongen. 2.3 Allemaal anders, maar ook allemaal samen? Pluriformiteit is alleen mogelijk bij voldoende tolerantie en als mensen in de samenleving ook samen willen leven. Een belangrijke voorwaarde om deel te kunnen nemen aan zo n samenleving is communicatie. Hierom maakt de overheid Nederlandse taalcursussen en inburgeringscursussen mogelijk. 5.3 De Nederlandse pluriforme samenleving anno nu 3.1 Concentratie In een klein deel van Nederland wonen relatief veel mensen die behoren tot minderheden. Dit komt doordat de eerste generatie Turken en Marokkanen gastarbeiders waren, en dus gingen wonen vlakbij steden. Hier zocht men goedkope huisvesting. Nieuwkomers trokken ook naar die wijken, daar konden ze landgenoten ontmoeten. Het heeft als voordeel dat er makkelijker allerlei buurtvoorzieningen worden gerealiseerd. 3.2 Demografische ontwikkelingen Ondanks de stop op toelating van gastarbeiders groeien minderheden in Nederland. Dit komt door voortgaande immigratie (vooral gezinsvorming) en een hoger geboortecijfer onder Turken en Marokkanen. De allochtone bevolking groeit steeds minder snel. Dat komt door terugkeer naar het land van herkomst, remigratie. Pagina 1 van 6

Dit omdat de economie in de thuislanden beter is. Immigratiecijfers dalen door een strenger toelatingsbeleid en geboortecijfers dalen door de welvaart van de samenleving: het is kostbaar om veel kinderen groot te brengen. 3.3 Sociaal-economische positie Sociaal-economisch hebben etnische minderheden het gemiddeld een stuk minder dan de rest van de Nederlanders. Dit heeft een aantal oorzaken: Gemiddeld een lager opleidingsniveau Technologische ontwikkelingen die veel arbeidsplaatsen voor laag en ongeschoold personeel lieten verdwijnen Discriminatie, vooral discriminatie op de arbeidsmarkt 5.4 Cultuur en cultuurverschillen 4.1 Cultuur De definitie van cultuur is erg abstract: het geheel van voorstellingen en symbolen, opvattingen, kennis, waarden en normen, dat mensen als lid van een samenlevingsverband verwerven en overdragen door middel van bewuste en onbewuste leerprocessen. Cultuur is permanent in beweging. Gedragsnormen behoren tot cultuur en dus heeft cultuur een regulerende functie. Cultuur verschaft mensen een identiteit. Die dragen ze ook uit, bijvoorbeeld door kleren, haardacht of taal. Soms is er sprake van subcultuur: een cultuur die op bepaalde punten afwijkt van de in een bepaalde samenleving dominante waarden en normen. 4.2 Typisch Nederlands? Als er iets gezegd moet worden over cultuur wat typisch Nederlands is, moet er gegeneraliseerd worden. In ons hoofd construeren we beelden van allerlei groepen, opgebouwd uit generaliserende oordelen. Dergelijke beelden zijn stereotypen. 4.3 Cultuurverschillen In culturen sterk onder invloed van de islam is een duidelijke rolverdeling tussen man en vrouw. Vooral de vrouwen hebben een mindere positie. Zij mogen minder deelnemen aan het maatschappelijk verkeer. Cultuurverschillen binnen een samenleving verdwijnen of vervlakken binnen vier generaties. Dat geldt voornamelijk voor etnische minderheden die ervan uitgaan dat zij definitief zijn geëmigreerd. Met name onder Turkse en Marokkaanse migranten is familie-eer een sterk fenomeen. Bezoedelingen van deze familie-eer moet worden voorkomen. Verzwakking van familiebanden hangt weer samen met ontwikkeling van samenleving. Wederzijds onbegrip kan makkelijk leiden tot spanningen omdat cultuur voor veel mensen vanzelfsprekend is. 4.4 Revitalisering van cultuur Wie emigreert wordt zich bewuster van eigen cultuur. Als iemand het gevoel heeft maatschappelijk geïsoleerd te Pagina 2 van 6

raken, kiest hij soms om zijn eigen culturele identiteit nieuw leven in te blazen en zijn cultuur te doen herleven. Een positief effect hiervan is versterking van het gevoel van eigenwaarde. Een negatief effect is dat men in een kloof tussen culturen terecht komt, omdat beide culturen zich ontwikkelen. 5.5 Samen of apart? 5.1 Vooroordelen Wie vooroordelen heeft over een bepaalde groep of vooroordelen tegen zich voelt vanuit een bepaalde groep zal niet snel met die groep omgaan. Waar vooroordelen zijn is vaak ook discriminatie, wat leidt tot achterstelling en isolering van de groep. Omdat zo de sociale cohesie van de samenleving negatief beïnvloedt, moeten vooroordelen bestreden worden. 5.2 Versterking van de sociale cohesie Allochtonen in hoge posities laten zien dat hun groep er is en meedoet en dat zij zich verantwoordelijk voelen voor de hele samenleving. Er komen steeds meer Turkse en Marokkaanse middenstanders, als winkelier of horeca-uitbater. Als ze succesvol zijn worden zij een rolmodel, maar ze zijn sowieso veel meer aanwezig in de samenleving. Vooral jonge Turkse of Marokkaanse vrouwen zoeken steeds vaker partners buiten eigen groep en willen niet schikken in de traditionele rolverdeling tussen man en vrouw. Hierdoor worden isolementen verbroken en zo wordt de sociale cohesie versterkt. 5.6 Criminaliteit Het is niet juist om een direct verband te trekken tussen de allochtone bevolkingsgroep en criminaliteit. Dit heeft ook te maken met het type criminaliteit. Straatcriminaliteit wordt gedaan door de lagere groep van de bevolking, terwijl de zogenaamde witteboordencriminaliteit juist vaker door hoog opgeleide, oudere mannen wordt gepleegd. Er is wel een samenhang aangetoond tussen een lage sociaal-economische positie van een groep en bepaalde vormen van criminaliteit. Dit is een zeer gecompliceerd verband, hieronder versimpeld aangegeven in een aantal stappen. Stap 1: Slechte huisvesting en onderwijsachterstand bij kinderen. Stap 2: Kleinere kansen op arbeidsmarkt met als gevolg een slecht betaalde baan of werkeloosheid. Stap 3: Vorming van subculturen waarin crimineel gedrag als een succes beschouwd wordt. Stap 4: Crimineel gedrag van zo n subcultuur zorgt voor vooroordelen van de hele etnische groep. Stap 5: Uit de vooroordelen volgt discriminatie, wat leidt tot een lagere sociaaleconomische positie en een maatschappelijk isolement van de hele groep. Dit is een vicieuze cirkel die zichzelf in stand houdt en zichzelf versterkt. Bij krachtig ingrijpen wordt snel gedacht aan de overheid. De overheid moet ervoor zorgen dat de criminaliteitscijfers naar beneden gaan, bijvoorbeeld door middel van strengere straffen of meer surveillance. Pagina 3 van 6

Uit de weergegeven stappen kan worden afgeleid dat er meer nodig is dan bestrijding van criminaliteit. Door bijvoorbeeld de sociaal-economische positie of het onderwijs te verbeteren. Dit is niet alleen een taak voor de overheid maar is voor de hele samenleving. De hele samenleving profiteert namelijk van een verbetering van deze groepen. 5.7 Beleid en politiek 7.1 Politieke opschudding en de politieke agenda Rond het millenniumjaar kwam er de LPF. Deze partij vond dat het de schuld was van de gevestigde partijen dat het slecht ging met het land. Het was een grote schok toen de voorman van deze beweging vlak voor de verkiezingen werd vermoord. Door ruzie binnen de LPF ging het kabinet snel ten onder. 7.2 Immigratie, uitzetting en naturalisatie Sinds 1975 zijn Nederlandse grenzen gesloten voor gastarbeiders uit landen die geen lid zijn van de EU. Alleen bij uitzondering wordt toestemming gegeven om een werknemer uit een niet-eu-land aan te nemen. Bij een aankomend huwelijk mag de partner onder strikte voorwaarden wel naar Nederland komen. Aan de Nederlandse grenzen melden zich vluchtelingen en asielzoekers. Als lid van de VN heeft Nederland het VNvluchtelingenverdrag getekend. Dit houdt onder andere in dat vluchtelingen hier mogen verblijven tot de situatie in hun eigen land veilig genoeg is. Asielzoekers zijn wel op de vlucht, maar volgens de internationale verdragsbepalingen geen vluchtelingen. Bij asielzoekers moet de identiteit onomstotelijk worden vastgesteld, hij moet afkomstig zijn uit een gebied waarvan vaststaat dat de persoon moest vrezen voor gevaar. Alleen als aan deze voorwaarden wordt voldaan komt hij in aanmerking voor behandeling en start er een lange procedure. Een deel van de immigranten heeft geen zin in de lange procedure en probeert illegaal Nederland in te komen. Illegalen die worden aangehouden worden direct uitgezet. Het immigratiebeleid is strenger geworden sinds 2000. In Nederland verblijvende niet-nederlanders kunnen de Nederlandse nationaliteit krijgen, zich laten naturaliseren. Voorwaarden hierbij zijn: - tenminste 5 jaar legaal in Nederland verbleven - in eigen onderhoud kunnen voorzien - afstand doen van de niet-nederlandse nationaliteit - voldoende beheersing van de Nederlandse taal - voldoende kennis van de Nederlandse staatsinrichting en maatschappij Iedereen die in Nederland wordt geboren kan zonder verdere voorwaarden de Nederlandse nationaliteit krijgen. Zo is het mogelijk om een dubbele nationaliteit te hebben. 7.3 integratiebeleid In Nederland is een zeer actief integratiebeleid, in tegenstelling tot andere Europese landen. Beleid kost geld en elk Pagina 4 van 6

individu heeft het recht om te bepalen hoe en in hoeverre hij een bijdrage wil leveren aan de instandhouding van de hele gemeenschap. 7.4 Ontstaan van het Nederlandse integratiebeleid Kort na WOII kwamen 300.000 Indische Nederlanders naar Nederland. Er werd geen rekening gehouden met hun individuele vrijheid en grondrechten. De regering wilde ze zoveel mogelijk spreiden om snel te laten opnemen in de Nederlandse samenleving. Dat betekende het gedwongen accepteren van woonruimte en werk, en het laten varen van eigen culturele invloeden. Bij de gastarbeiders ontbrak er beleid, men dacht dat dit niet nodig was omdat de arbeiders snel weer zouden vertrekken. In de jaren zeventig drong het besef door dat een deel van de Turkse en Marokkaanse gastarbeiders hun vrouwen lieten overkomen om in Nederland verder te leven. In de jaren negentig werd integratie een permanent overheidsbeleid. Dit was omdat bleek dat etnische minderheden zwaar werden getroffen door de economische crisis, grotendeels door discriminatie. 7.5 Het huidige beleid Integratie zou zich vooral moeten richten op het aankweken van besef dat de nieuwkomers en hun directe afstammelingen deel uitmaken van de Nederlandse samenleving en zich hieraan moeten aanpassen. Een belangrijk wettelijk instrument is de Wet Inburgering Nieuwkomers (WIN). WIN vereist dat elke nieuwkomer een onderzoek ondergaat waaruit een inburgeringscursus vastgesteld wordt. Leerlingen uit de groep van etnische minderheden hebben een lager onderwijsniveau. Als je je gediscrimineerd voelt kun je een klacht indienen bij de Commissie Gelijke Behandeling. De commissie werd ingesteld omdat het een grote stap is om een juridische zaak aan te spannen, klagen via de commissie is makkelijker. Racistische uitingen zijn verboden, net als het openbaar voeren van nazisymbolen. In 2005 kwam een onderzoekscommissie met de conclusie van een onderzoek naar het falen van het integratiebeleid. De conclusie was dat het beleid positieve resultaten had gehad en dat de problemen erger waren geweest zonder het beleid. 7.6 Standpunten van politieke partijen Politieke partijen hebben verschillende standpunten over de problemen en de oplossingen van de pluriforme samenleving. Toch zijn er geen grote tegenstellingen, alleen graduele verschillen over de strengheid van de overheid. PvdA, GroenLinks en SP pleiten voor enige versoepeling van de regels. Het CDA, de kleine christelijke partijen en D66 zijn het niet oneens met de regels maar vinden dat humanitaire overwegingen soms tot soepelheid moeten leiden. Zij vinden dat etnische minderheden recht hebben op enige vorm van eigen identiteit. De VVD en de LPF bepleiten strenge aanpak waarbij het overheidsbeleid gericht moet zijn op betere aanpassing van etnische minderheden. Men is bang dat islamitische scholen broedplaatsen kunnen worden voor moslimfundamentalisme. Pagina 5 van 6

5.8 Pluriforme samenleving, EU en Nederland De EU heeft drie afspraken gemaakt waar alle lidstaten naar moeten streven. tegengaan van discriminatie verbetering van rechtspositie van etnische minderheden bevorderen van een beter sociale positie van etnische minderheden De steun voor een verdergaande integratie van Nederland in Europa lijkt sterk afgenomen. Dit wordt onderbouwd door lage opkomst bij Europese verkiezingen en Nee als uitslag van het referendum over de Europese grondwet. Ook open grenzen wordt door sommige mensen als een bedreiging ervaren. Mensen uit landen waar de welvaart lager is kunnen zonder werkvergunning aan de gang in Europese landen. Een van de belangrijkste doelen van de EU is het scheppen van een Europese markt voor producten, diensten en arbeidskrachten. Dit kan alleen functioneren als er geen grote welvaartsverschillen zijn tussen de lidstaten. Turkije wil al lang lid van de EU worden. Men is bang voor werkzoekende Turken in Nederland en grotere invloed van de Islam in Nederland. Pagina 6 van 6