Het ondersteuningsprofiel

Het ondersteuningsprofiel Onze zorg voor onderwijs Goed onderwijs met passende ondersteuning Onze grenzen aan specifieke ondersteuningsbehoefte

Inhoudsopgave Inhoudsopgave... 2 1. Inleiding... 4 2. School... 6 2.1. Korte beschrijving van de school... 6 2.2. Onderwijskundig concept... 6 2.3. Kengetallen... 8 2.4. Onderwijsbehoefte leerlingpopulatie... 9 2.5. Kwaliteit... 10 3. Passend onderwijs... 10 3.1. Basisondersteuning... 10 3.2. Onderwijsbehoeften en differentiatie... 10 3.3. Pedagogisch klimaat... 11 3.4. Planmatig werken... 11 3.5. Handelingsgericht werken... 12 3.6. Opbrengstgericht werken... 12 3.7. Ondersteuningsstructuur... 12 3.8. Licht preventieve interventies... 13 3.9. Arrangementen (extra-ondersteuning)... 16 3.10. Conclusies, afstemming onderwijsbehoeften en -mogelijkheden... 17 4. Ambities... 18 4.1. Doelen op de korte termijn... 18 4.2. Doelen op de lange termijn... 18 4.3. Professionalisering... Fout! Bladwijzer niet gedefinieerd. 5. Mogelijkheden en onmogelijkheden van de school... 20 5.1. Inschrijfprocedure... 20 5.2. Grenzen aan de ondersteuningsmogelijkheden... 20 6. Samenvatting... 22 Bijlagen... 23 Bijlage 1 - Verslag inspectie laatste inspectiebezoek... 23 Bijlage 2 Verslag audit d.d. 12-3-2104... 23 Bijlage 3 Eindrapportage monitor basisondersteuning november 2014... 23 2

Obs de Delta Brinnummer: Directeur: Locatiedirecteur: Adres hoofdvestiging: 19 ML Ton Huiskamp Anouk Abegg Deventerweg 83, 3843 GC Harderwijk Contact school: 0341-413878 E-mail : dedelta@dedeltaharderwijk.nl Website: Bevoegd gezag: Adres bevoegd gezag: Contactpersoon: Contact bevoegd gezag: www.dedeltaharderwijk.nl Stichting Proo primair Openbaar Onderwijs Noord Veluwe Oosteinde 17, 3842 DR Harderwijk B.J.R. Redder, college van bestuur Telefoon : 0341-466370 E-mail: mail@stichtingproo.nl Website: www.stichtingproo.nl 3

1. Inleiding Het bestuur van onze school - de stichting Proo heeft in haar strategisch beleidsplan een duidelijk visie op Passend Onderwijs verwoord. Deze visie vormt één van de bouwstenen van ons schoolondersteuningsprofiel. Een andere bouwsteen vormt ons Schoolplan, waarin wij onze ambities en visie verwoorden. De stichting Proo vindt het belangrijk dat kinderen gezond, veilig en met plezier opgroeien; hun talenten kunnen ontwikkelen en benutten en daarmee een bijdrage aan de maatschappij kunnen leveren. Door kinderen goed op de toekomst voor te bereiden, vormt Proo de toekomst. Daarbij zijn goede relaties tussen medewerkers, leerlingen en ouders van groot belang. Partnerschap met ouders is noodzakelijk om de kansen op een goede ontwikkeling van kinderen te vergroten. Op de scholen van de stichting Proo is het onderwijs passend en uitdagend. Samen met de ouders, het samenwerkingsverband Passend Onderwijs en onze lokale partners proberen wij zoveel mogelijk thuisnabij antwoord te geven op de gewone en hele bijzondere ondersteuningsvragen van kinderen. In dit schoolondersteuningsprofiel laten wij zien op welke wijze binnen de stichting Proo en onze school extra-ondersteuning aan kinderen geboden kan worden. Daarin spelen deskundigheid, betrokkenheid en inzet van de medewerkers op school een belangrijke rol, ondersteund door de deskundigen van het Kenniscentrum van Proo. Wij maken ons onderwijs de moeite waard. Van steeds meer kinderen ontdekken we dat ze extra begeleiding en uitdaging nodig hebben. Onze scholen pakken deze taak adequaat op. Dat doen wij door handelingsgericht te werken. Daarbij staat centraal: Wat heeft dit kind nodig en wat vraagt dit van mijn handelen. Onze leerkrachten volgen de ontwikkeling van kinderen nauwgezet en stemmen het onderwijsaanbod daarop af. Zij worden daarbij geholpen door deskundige interne begeleiders en orthopedagogen uit het Kenniscentrum van Proo. Daarmee is binnen onze school voldoende expertise gewaarborgd om bijna alle ondersteuningsvragen van kinderen te kunnen beantwoorden. Het professionele handelen van leerkrachten is het antwoord op de vragen van de kinderen. Daar ligt de uitdaging voor passend onderwijs. Vandaar dat in ons schoolondersteuningsprofiel ook aandacht is voor de wijze waarop wij de handelingsvaardigheden van leerkrachten willen vergroten. Ook van hen verwachten wij dat zij hun talenten en mogelijkheden verder verruimen. Als wij een kind niet binnen onze school de benodigde ondersteuning kunnen geven, dan voelt dat als een teleurstelling. Voor het kind, de ouders, maar ook voor ons. Dan hebben wij alles uit de kast gehaald. Wij laten in zo n situatie niet eerder los, dan nadat we in goed overleg met de ouders de beste plek voor hun kind hebben gevonden. Ook dat is Passend Onderwijs! 4

Wij vertrouwen er op dat ons schoolondersteuningsprofiel ouders een goed beeld geeft van de wijze waarop wij de ondersteuning van hun kinderen vorm en inhoud geven. Niet alleen voor de kinderen die meer tijd en aandacht nodig hebben, maar ook voor de kinderen die meer uitdaging vragen. Kortom, hoe zorgen wij er voor dat we bij alle kinderen aansluiten bij hun mogelijkheden en talenten. De Medezeggenschapsraad van onze school is bij het opstellen van het schoolondersteuningsprofiel betrokken geweest en heeft een positief advies gegeven. Door het schoolondersteuningsprofiel jaarlijks te evalueren en waar nodig bij te stellen, wordt gewaarborgd dat het actueel document blijft. Wij stellen reacties of vragen van lezers zeer op prijs. U kunt hiervoor terecht bij de leerkrachten, de interne begeleider of de schoolleiding. Ton Huiskamp Directeur 5

2. School 2.1. Korte beschrijving van de school De Delta is een openbare school, een school waar we door samen te leren, samen leren te leven. Onze school wordt vooral bezocht door kinderen uit de wijk Tweelingstad. In de wijk staan eengezinswoningen en flats, in de goedkopere huurwoningen wonen veelal allochtone gezinnen. De wijk is door de regering in de armoedemonitor genoemd als achterstandswijk. Alle kinderen van onze school hebben Nederlands als tweede taal. 2.2. Onderwijskundig concept Onze school is een school waar iedereen voor zijn of haar mening kan en leert uitkomen. De mening van een ander leren respecteren is voor ons een belangrijk aandachtspunt in het werken met elkaar. Wij proberen de kinderen te brengen tot een actieve leerhouding. Zelfstandigheid en eigen verantwoordelijkheid zijn daarbij de uitgangspunten. Onze gemeenschappelijke visie op onderwijs luidt: niet ieder kind is gelijk daarom leveren wij onderwijs op maat. Wij bieden leerstof aan op grond van bewust gekozen methodes die er op gericht zijn dat uw kind zich zo optimaal mogelijk kan ontwikkelen. Optimaal ontwikkelen betekent voor ons niet alleen cognitief maar ook sociaal, emotioneel, creatief en motorisch - zintuiglijk. We toetsen regelmatig of we met uw kind op de goede weg zijn. We gebruiken hiervoor een leerlingvolgsysteem. We zijn in staat snel te signaleren hoe de stand van zaken is en kunnen het programma voor uw kind aanpassen. Kinderen moeten voelen en ontdekken dat ze iets kunnen en dat ze dat ook zelf kunnen. Ieder kind leert op zijn eigen niveau. Verschillen tussen kinderen worden gezien als uitgangspunten voor het leren. Wij willen kinderen stimuleren en leren inzien dat er meerdere oplossingen mogelijk zijn bij opdrachten. Kinderen ontwikkelen op die manier hun zelfvertrouwen. Missie, visie en uitgangspunten bepalen Als eerste stap op weg naar het nieuwe schoolplan zijn de missie, visie en uitgangspunten besproken, waar nodig aangepast en weer opnieuw vastgesteld. Elke vlieger vliegt zijn eigen weg Goede leerresultaten op m.n. de basisvaardigheden geven leerlingen meer kans op een succesvolle toekomst in het V.O. en in de maatschappij. Op onze school vinden wij goede resultaten op deze basisvaardigheden belangrijk en geven dat vorm door een goed aanbod, goede instructies, veel onderwijstijd, goede middelen en materialen, een actieve leerhouding, 6

uitdagend en interactief onderwijs en dat alles in alles in een school waar een optimale basisrust heerst. Kinderen die zich goed voelen kunnen meer. Goed in je vel zitten en een goede omgang met elkaar zijn daarvoor belangrijk. Wij gaan ervan uit dat de school een proeftuin is voor de (toekomstige) maatschappij en houden daarin ons onderwijs en aanbod rekening mee. Ouders kennen kun kind het beste en hebben een grote invloed op veel aspecten. Waar dat versterkend werkt betrekken wij ouders bij ons onderwijs om de kinderen optimale leerresultaten te laten behalen. Welbevinden Om tot goede prestaties en een optimale ontwikkeling te kunnen komen, is het van groot belang dat een leerling zich veilig voelt op school. Kinderen moeten weten wat mag en wat niet mag. Daarom hebben we een aantal regels en afspraken vastgelegd - deels in samenspraak met de kinderen. Zo ontstaat een werksfeer waarin kinderen zich prettig voelen. Samenwerken en respect Wij vinden het belangrijk dat kinderen leren respect te hebben voor anderen. Respect hebben wil niet zeggen dat je het altijd met de ander eens moet zijn. Het houdt wel in dat je de ander waardeert op eigen waarde, handelen, denken en op grond daarvan respecteert. Een goede leerweg hierbij is het samenwerken. Kwaliteit en hoge verwachtingen Wij willen bereiken dat onze leerlingen komen tot optimale prestaties, vooral op het gebied van de basisvaardigheden: taal, lezen en rekenen. Wij werken constant aan ons eigen vakmanschap en zijn opbrengstgericht. Elk kind heeft recht op het beste onderwijs om het beste uit hem te halen! Wij stellen ambitieuze, maar wel realistische doelen voor taal, lezen en rekenen. Deze doelen geven aan wat zij moeten gaan leren en aan welke normen zij moeten voldoen. Ons onderwijs is daar dagelijks op gericht. Zelfstandigheid en verantwoordelijkheid De kinderen hebben bij ons op school binnen duidelijke grenzen een redelijke mate van vrijheid. Tijdens het zelfstandig werken mogen zij zelf kiezen in welke volgorde ze hun taak uitvoeren. Voorwaarde is dat deze aan het eind van de gestelde tijd af is. De mate van vrijheid wordt mede bepaald door de groep zelf. Van belang daarbij is wel dat de groep daarover kan meepraten, meedenken en in sommige gevallen meebeslissen. Door kinderen een zekere mate van vrijheid te geven, geef je ze automatisch ook een bepaalde verantwoordelijkheid. 7

2.3 Kengetallen Leerlingenaantallen per 1-10-2014 Totaal 0.0 0.3 1.2 48 leerlingen 20 3 25 Verwijzingen naar: 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 Sbao 1 0 1 0 SO cluster 1 0 0 0 0 SO cluster 2 0 0 0 0 SO categorie 1 0 0 0 0 SO categorie 2 0 0 0 0 SO categorie 3 0 0 0 0 Aantal arrangementen: 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 LGF/arrangementen 2 2 2 2 Aantal leerlingen met een ontwikkelingsperspectief 2014-2015 Groep 1 2 3 4 5 6 7 8 Aantal 0 0 2* 0 0 0 2 2 *Deel opp voor arrangement Voortgezet speciaal onderwijs Uitstroom PO naar VO per schoolsoort: 2010-2011 2011-2012 2012-2013 2013-2014 Praktijkonderwijs 2 VMBO KL met LWOO 1 VMBO KL 1 VMBO GL met LWOO VMBO GL VMBO BL t/m basis VMBO beroepsgerichte met LWOO leerweg KL VMBO BL t/m VMBO KL BO BL t/m VMBO met LWOO 2 1 1 1 1 VMBO BL met LWOO 2 1 VMBO BL 1 3 8

VMBO TL 6 2 4 4 VMBO KL t/m VMBO TL VMBO GL t/m VMBO TL VMBO TL t/m HAVO 1 HAVO 2 2 HAVO t/m VWO VWO 1 Geen specifiek advies mogelijk * *schakelklas nieuwkomers 1 2.3. Onderwijsbehoefte leerlingpopulatie Onderwijsbehoeften worden op de Delta gezien als een handvat tot leren voor deze leerling, voor die groep. Dit handvat geldt soms voor een hele groep, maar specifiek ook voor de individuele leerling. Dit handvat tot leren zal in de loop van de tijd voor deze leerling (en deze groep) niet veranderen: het blijft voor een groot gedeelte gelden voor de hele schoolse periode. Onderwijsbehoeften kunnen zeer verschillend zijn, maar in de kern van de zaak kunnen ze worden teruggevoerd op de volgende aspecten: 1. Instructie: visueel, herhaling, voordoen/nadoen; 2. Leertijd: meer leertijd (hogere doelen) of minder leertijd (lagere doelen); 3. Feedback: competentie verhogend, grenzen stellend en beloningen; 4. Structurering taak: (plaatjes, letters, kleine eenheden, afdekken); 5. Aanpassing omgeving: rustige omgeving en samenwerkingsvormen 6. Taakgerichtheid: concentratie, werk op niveau, afspraken t.a.v. het te maken werk Deze aspecten laten wij op de Delta terugkomen bij alle leergebieden. Al deze gegevens krijgen een overzichtelijk plaats in het didactisch groepsoverzicht. Op grond van deze onderwijsbehoeften vindt het clusteren in het groepsplan plaats: tijdens de gewone les moet het gebeuren! Het verwoorden wat een leerling (extra) nodig heeft om dit doel te behalen in deze groep, bij deze leerkracht, in onze school wordt verwoord in het groepsplan. Niet bij voorbaat in een aparte aanpak per kind: een individueel handelingsplan. Een individueel handelingsplan gaan we niet uit de weg gaan. Indien nodig wordt er alleen nog een individueel handelingsplan als er binnen het kader van het groepsplan geen andere mogelijkheden zijn. 9

2.4. Kwaliteit De onderwijsinspectie heeft de school voor het laatst bezocht in 2015. De inspectie heeft op grond van de eindresultaten en het bestuursgesprek een basisarrangement aan de school toegekend. Dit betekent dat de kwaliteit van de school voldoende is. Het verslag van het laatste inspectiebezoek is als bijlage 1 toegevoegd. De school is in juni 2014 geauditeerd. De resultaten van deze audit zijn te lezen in bijlage 2. 3. Passend onderwijs Per 1 augustus 2014 zijn scholen verantwoordelijk om alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben een goede onderwijsplek te bieden. De zorgplicht ligt bij de scholen en de schoolbesturen. Er zijn regionale samenwerkingsverbanden ingericht, waarin reguliere en speciale scholen samenwerken om deze zorgplicht uit te kunnen voeren. In het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband staan de afspraken en procedures over de begeleiding en ondersteuning van de kinderen. Wat wordt van de basisschool verwacht en waar zijn passende plaatsen in het speciaal onderwijs als het niet langer mogelijk is de kinderen in de basisschool de nodige ondersteuning te geven. In dit schoolondersteuningsprofiel geeft onze school de mogelijkheden en de grenzen van onze mogelijkheden aan. 3.1. Basisondersteuning Jaarlijks evalueert de school haar basisondersteuning door middel van de monitor basisondersteuning van de Onderwijszorgkoepel Noord Veluwe. De eindrapportage van de monitor die in november 2014 is uitgevoerd is bijgevoegd als bijlage 3. 3.2. Onderwijsbehoeften en differentiatie Wij proberen tegemoet te komen aan de verschillen tussen leerlingen. Om te komen tot een optimale ontwikkeling van de mogelijkheden is het van belang dat leerlingen waardering ontvangen en successen ervaren. Dat geven we in de dagelijkse praktijk vorm door: * inzetten van de groepsplannen: basisstof, herhalingsstof (voor kinderen die moeten herhalen of extra moeten oefenen) en verdiepingsstof (voor leerlingen die meer kunnen dan de basisstof); Daarbij gebruik maken van het stoplicht, time timer, instructie tafel, enz. * inzetten van het DIM: uitgaan van de verschillende leervermogens van leerlingen. Zij verschillen van elkaar in de manier en snelheid van leren. Sommige leerlingen begrijpen de instructie snel en willen vlot aan de slag, anderen hebben meer uitleg nodig. Er zit veel structuur in de lessen, want elke les is opgebouwd uit een aantal fasen: terugblik, oriëntatie, instructie, begeleid inoefenen, controle, verwerking en afronding. De leerkracht controleert in grote mate het leer- 10

proces. * gebruik te maken van verschillende aanbiedingsvormen en verwerkingsvormen (coöperatieve werkvormen) ; * rekening te houden met het niveau van de leerling, de onderwijsbehoeften, het tempo van werken en verwerken en de interesse; * beredeneerd aanbod in groep 1 en 2; planning van de thema s met de doelen op hoofdlijnen met de volgende domeinen mondelinge taalvaardigheid, beginnende geletterdheid, taalbeschouwing, tellen getalbegrip, meten en meetkunde * Individuele leerlijn; Als een kind, ondanks allerlei extra hulp, niet in staat is het reguliere programma te volgen, werkt het met een aparte leerlijn. Hij werkt dan niet meer op het niveau van zijn jaargroep voor een bepaald vak. Vanaf groep 6 krijgt de leerling hiervoor een OPP (ontwikkelingsperspectief). Hierin staan de resultaten, de doelen, de aanpak en het verwachte uiteindelijke uitstroom niveau van de leerling beschreven. Het OPP wordt met de ouders besproken. Voor kinderen met een hoge begaafdheid, die is vastgesteld n.a.v. een intelligentie onderzoek, wordt een ook een tweede leerweg aangeboden. Dit houdt in dat er verbredende en verrijkende taken op verantwoorde wijze worden aangeboden. Er wordt een passende didactiek toegepast. 3.3. Pedagogisch klimaat Het pedagogisch klimaat De school moet een plek zijn waar kinderen zich thuis voelen. Een warm klimaat geeft veiligheid en vertrouwen. Hoe doen wij dat? Bij De Delta hebben we respect voor elkaar en is iedereen gelijkwaardig De Delta houdt rekening met verschillen, ongeacht persoon of cultuur, en stelt zich hier actief in op Een van de belangrijkste waarden van De Delta is openheid, iedereen heeft het recht om gehoord, gezien te worden en zichzelf te zijn, zonder daar op afgerekend te worden De Delta werkt aan de zelfredzaamheid en het weerbaar gedrag van haar kinderen De Delta helpt kinderen om een positief zelfbeeld te ontwikkelen Kinderen worden aangesproken op hun inzichten en op hun eigen meningen om zo hun steentje bij te dragen aan het leren leren De Delta verwacht ook van haar ouders/verzorgers dat zij de gedragsregels erkennen Kinderen zijn ondanks hun verschillen gelijkwaardig en hebben recht op optimale kansen om zich te ontplooien. De Delta werkt aan evenwicht tussen leren en leven. Uitgaande van het pedagogisch klimaat op school zijn we tot een gedragscode gekomen. De gedragscode is op iedereen van toepassing die betrokken is bij ons onderwijs. 3.4. Planmatig werken Kinderen doorlopen in acht jaar de basisschool; van de school wordt verwacht dat kinderen in deze acht jaar een maximaal leerrendement hebben gehaald. Met andere woorden: datgene hebben geleerd (kennis en vaardigheden) wat aansluit bij hun mogelijkheden. Om dit te bereiken werken we doelgericht en planmatig. 11

In het onderwijsaanbod (leerstof) zit een opbouw van groep 1 tot en met groep 8; onze werkwijzen zijn op elkaar afgestemd. Zo ontstaat er een overzichtelijk geheel, waarbij iedereen (ook ouders en kinderen) weet wat het startpunt is en via welke wegen en binnen welk tijdsbestek het eindpunt behaald moet worden. Dat eindpunt is voor ons het punt dat voor ieder kind als maximaal bereikbaar gezien kan worden. In de verdere hoofdstukken over handelings- en opbrengstgericht werken wordt de planmatigheid verder uitgewerkt. 3.5. Handelingsgericht werken Handelingsgericht werken begint bij het waarnemen/ observeren van de kinderen om daarmee de verschillen tussen de kinderen beter te zien en te begrijpen. Het gaat daarbij om de vraag: Wat heeft dit kind nodig en wat vraagt dit van mijn handelen als leerkracht. Waar kan ik op aansluiten en waar liggen de ontwikkelkansen? De onderwijsbehoeften van de kinderen worden uitgewerkt in een didactisch groepsoverzicht en een groepsplan. De doelen en het leerstofaanbod worden gekoppeld aan de ondersteuningsvragen van de kinderen en vertaald in haalbare aanpakken. Haalbaar is in veel gevallen instructie, aanbod en verwerking op drie niveaus. Voor de volgende leergebieden hebben we didactische groepsoverzichten en groepsplannen: rekenen, spelling, technisch lezen, begrijpend lezen en woordenschat Voor de sociale emotionele ontwikkeling vullen we OVM (groep 1-2) en ZIEN (groep 3-8) in en maken we op basis van de signalering een groepsplan. 3.6. Opbrengstgericht werken Opbrengstgericht werken betekent kort gezegd systematisch en doelgericht werken aan het verbeteren van de leerprestaties. De school heeft doelen (eind- en tussendoelen) opgesteld en werkt planmatig en doelgericht aan het bereiken van deze doelen. Toetsing en analyses van de toetsing kunnen leiden tot het bijstellen van de plannen met steeds als doel de leerprestaties te verhogen. 3.7. Handelingsgericht werken in combinatie met opbrengstgericht werken Ondersteuningsstructuur Door beide vormen met elkaar te verweven ontstaat een sterke combinatie, waarin de positieve effecten elkaar versterken. Overeenkomsten tussen beide: Nadruk op belang van kwalitatief goed onderwijs, daarbij gebruik makend van wetenschappelijk onderzoek: wat is excellent onderwijs en wat is effectief leerkrachtgedrag; Uitgangspunt is doelgericht werken: het stellen van ambitieuze doelen voor rekenen, lezen 12

en taal die cyclisch geëvalueerd worden; Belang hechten aan hoge verwachtingen; Verzamelen van data (toetsgegevens) en deze vertalen naar een groepsplan; Groepsplan is middel om verschillen binnen een groep hanteerbaar te maken; Uitgaan van differentiatiemodel met verlengde en intensieve instructie of herinstructie voor zwakke leerlingen; Kenmerken van integratie handelings- en opbrengstgericht werken: Op schoolniveau ambitieuze doelen bepalen voor rekenen, taal en lezen én voor sociaal gedrag en werkhouding; Duidelijke doelen en ambities t.a.v. leerkrachtgedrag, bijv. instructie, reflectie, foutenanalyses; Cyclisch werken met groepsplannen; Na iedere cyclus is er een OGW gesprek op school- en groepsniveau. Indien nodig vinden er ook OGW gesprekken op leerlingniveau plaats. In de teambespreking presenteert de schoolleider samen de ib er alle resultaten in het schooloverzicht; samen met team worden analyses van de behaalde opbrengsten gemaakt. In de groepsbespreking worden de behaalde resultaten en opbrengsten systematisch besproken, gekoppeld aan de ambities en doelen op schoolniveau. Op individueel niveau worden de leerling resultaten geanalyseerd, met name voor kinderen met een ontwikkelingsperspectief (individuele leerlijn). 3.8. Ondersteuningsstructuur De leerkrachten zijn als eerste verantwoordelijk voor het bieden van passende ondersteuning aan alle kinderen van hun groep, zowel op pedagogisch als didactisch gebied. Een leerkracht kan daarbij gebruik maken van de ervaring en expertise van zijn/haar collega s en uiteraard van de ouders/verzorgers. Als een leerkracht een zekere handelingsverlegenheid ervaart en behoefte heeft aan adviezen, dan wordt de interne begeleider (ib er) geraadpleegd. De interne begeleider is een specialist op het gebied van leerlingenzorg. Leerkracht, ib er en ouders/verzorgers maken afspraken op welke wijze passende extra-ondersteuning geboden gaat worden en leggen deze afspraken vast in een plan. Na uitvoering wordt het plan geëvalueerd en mogelijk bijgesteld. Plannen en evaluaties worden bijgehouden in het zogeheten groeidossier (HGW document); op deze wijze kunnen alle betrokkenen het proces volgen en bewaken. Naast het raadplegen van de interne begeleider kan ook worden besloten de leerling te bespreken met een orthopedagoog van het Kenniscentrum van Proo. Dit gebeurt in een HGPD-gesprek tussen leerkracht en/of ib er en de orthopedagoog. HGPD staat voor Handelingsgerichte Procesdiagnostiek. Op deze wijze wordt nog meer expertise gebundeld om beter antwoord op de vragen van het kind en het handelen van de leerkracht te kunnen geven. Tot slot kan er voor gekozen worden specialisten van het Steunpunt Onderwijszorgkoepel in te schakelen. Dit zijn specialisten uit het speciaal onderwijs. 13

Belangrijk is dat ouders/verzorgers vanaf het eerste moment bij de ondersteuning van hun kind betrokken worden en blijven. Ouders en school hebben één gemeenschappelijk belang: het belang van het kind! Dit vraagt van allen een oplossingsgerichte benadering. 3.9. Basisondersteuning en licht preventieve interventies In het samenwerkingsverband Passend Onderwijs zijn afspraken gemaakt over de basisondersteuning die iedere basisschool moet kunnen bieden. Immers, de bedoeling van Passend Onderwijs is dat kinderen zoveel mogelijk binnen de eigen basisschool de nodige extraondersteuning kunnen krijgen. De hoofdpunten van de afgesproken basisondersteuning zijn: -leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving; -de school heeft continu zicht op de ontwikkeling van kinderen; -het personeel werkt opbrengt- en handelingsgericht aan de ontwikkelingsperspectieven van de leerlingen; -het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken; -het personeel werkt continu aan hun handelingsbekwaamheid en competenties; -voor alle leerlingen is een ambitieus ontwikkelingsperspectief opgesteld; -de school draagt de leerlingen zorgvuldig over; -ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de ondersteuning; -de school voert een helder beleid op het terrein van de leerling ondersteuning; -de school heeft haar ondersteuningsprofiel vastgesteld; -de school bepaalt jaarlijks de effecten van de leerling ondersteuning en past het beleid zonodig aan; -de school heeft een effectieve interne ondersteuningsstructuur; -de school heeft een effectief ondersteuningsteam. Ook wordt binnen de basisondersteuning van scholen verwacht dat zij leerlingen kunnen begeleiden die behoefte hebben aan extra-ondersteuning op het gebied van leerproblemen en/of gedragsproblemen. Deze vallen onder de kop: licht preventieve en curatieve interventies. Per onderdeel geven we hieronder aan op welke wijze wij hier binnen onze school invulling aan geven: A. vroegtijdige signalering van leer-, opgroei- en opvoedproblemen: Toetsen van het CITO Leerlingvolgsysteem: Groep 1-2: CITO peutervolgsysteem CITO LOVS taal voor kleuters CITO LOVS rekenen voor kleuters TAK (taaltoets alle kinderen + actieve woordenschat taaltoets allochtone kinderen) Groep 3-8: CITO LOVS rekenen groep 3 t/m 8 TTR 1992 +/- en +/-/x/:/v CITO LOVS woordenschat groep 3 t/m 8 14

CITO LOVS spelling groep 3 t/m 8 CITO DMT / AVI Groep 4-8: Zie boven + CITO LOVS begrijpend lezen groep 3 t/m 8 Groep 8: Zie boven + CITO eindtoets Signaleringslijsten: Groep 1-2: OVM Kleutersignaleringslijst (bij twijfel volgens protocol dyslexie) Groep 3: Herfst (na thema 3) / wintersignalering (na thema 12) Groep 3-8: ZIEN (in november alle leerlingen en in febr. de uitvallers) Andere toetsen om het niveau te bepalen voor de extra ondersteuning: Technisch lezen: BRUS 1994 De Klepel 1999 Struiksmatoetsen voor auditieve analyse, -synthese en discriminatie, Letterdictee en Letter benoemen. Spelling: PI dictee 1999 CITO LOVS spelling voor S(B)O groep 5 t/m 8 Begrijpend lezen: DLE-test begrijpend lezen groep 4 t/m 8 CITO LOVS S(B)O groep 5 t/m 8 Rekenen & wisk.: Utrechtse getal begrip DLE- test rekenen groep 4 t/m 8 CITO LOVS S(B)O groep 5 t/m 8 B. aanpak gericht op sociale veiligheid en voorkomen van gedragsproblemen: *Op Delta werken we met picto s t.a.v. de klassenafspraken. Deze afspraken worden samen met de leerlingen gemaakt en hangen in elke klas. *T.a.v. de sociale emotionele ontwikkeling wordt 2x per jaar het signaleringsinstrument ZIEN ingevuld voor de groep 3 t/m 8 en het OVM voor groep 1 en 2. N.a.v. deze signalering wordt de pedagogische aanpak op groep en leerling niveau bepaald en beschreven in pedagogisch groepsplan *Zorgleerlingen t.a.v. gedrag worden geregistreerd in Parnassys. Tevens vinden er gesprekken met ouders en externe instanties plaats. Zoals o.a. met de CJG medewerker (schoolmaatschappelijk werk). De gesprekken die met de ouders plaatsvinden en afspraken die gemaakt zijn, worden beschreven in Parnassys * Om half 9 en om 13.15 uur gaan de deuren op slot. Wie te laat is of andere bezoekers kunnen dan de bel bij groep 1 en 2 gebruiken. Tijdens het buitenspel en de pauzes gaan tevens de hekken op slot. C. een aanbod voor leerlingen met dyslexie of dyscalculie: Binnen het Kenniscentrum van de stichting Proo zijn gespecialiseerde orthopedagogen op het gebied van dyslexie en dyscalculie aanwezig; zij ondersteunen de scholen bij het (h)erkennen van dyslexie/dyscalculie en geven handelingsgerichte adviezen. Dyslectische kinderen kunnen op onze school gebruik maken van de speciale software van SprintPlus; kinderen worden daarmee ondersteund bij het lezen en schrijven van teksten. D. een afgestemd aanbod voor leerlingen met meer of minder dan gemiddelde 15

intelligentie: * De lessen worden op maat aangeboden volgens de DIM en d.m.v. de groepen in de groepsplannen. Daardoor kan er op verschillende niveaus gewerkt worden binnen de groep (en indien nodig met individuele leerlijnen). Voor de leerlingen met een minder dan gemiddelde intelligentie en een individuele leerlijn wordt vanaf groep 6 een OPP opgesteld om de ontwikkeling nauwkeurig in de gaten te houden. Voor de leerlingen met een meer dan gemiddelde intelligentie is er de mogelijkheid te meer en verrijkend werk. *Zie verder ook 3.2 (groepsplannen, DIM, OPP, enz.) E. toegankelijk schoolgebouw met aangepaste werk- en instructieruimtes en hulpmiddelen: Ons gebouw biedt de volgende mogelijkheden: - Speellokaal - Meerdere werkplekken - Bibliotheek - Schoolplein met meerdere speelplekken - Grote hal voor werkplekken en ontspanning activiteiten (bv kuvo of toneel) Mocht de toegankelijkheid van het gebouw in bijzondere situaties onvoldoende zijn, dan gaan wij in overleg met de gemeente bezien welke gebouw-technische aanpassingen nodig en mogelijk zijn. F. een protocol voor medische handelingen: Een protocol Medisch Handelen is als bijlage aan dit SOP toegevoegd. 3.10. Arrangementen (extra-ondersteuning) De antwoorden op de vraag Wat heeft dit kind nodig en wat vraagt dit van mijn handelen kan leiden tot een aangepast aanbod, vertaald in het groepsplan of in een ontwikkelingsperspectief met een eigen leerlijn. Hierbij gaan we er van uit dat: a. Ouders vroegtijdig zijn betrokken b. School en ouders het eens zijn over de gekozen aanpak c. De gekozen aanpak planmatig en transparant is d. De gekozen aanpak via de werkwijze van handelingsgericht werken (waarnemen, begrijpen, plannen, realiseren) wordt vastgelegd in een dossier (groeidocument) e. Het Kenniscentrum tijdig wordt geconsulteerd Als de ondersteuningsbehoeften van het kind de mogelijkheden binnen de eigen groep te boven gaan en er behoefte is aan extra-ondersteuning kan de school (i.c. de directeur) besluiten gebruik te maken van de ondersteuningsmiddelen Passend Onderwijs. Deze middelen heeft de stichting Proo ontvangen van de samenwerkingsverbanden Passend Onderwijs. De benodigde extra-ondersteuning wordt vertaald in een arrangement, waarin duidelijk wordt omschreven welke personele inzet, aanbod, materiaal, expertise binnen welke tijd nodig is. De onderbouwing voor het arrangement ligt in het groeidocument. 16

De interne begeleider stelt in overleg met / op advies van alle betrokkenen (ouders, leerkrachten, Kenniscentrum, (preventieve) ambulante begeleiders of andere betrokken deskundigen) het arrangement op. Het Kenniscentrum levert niet alleen inhoudelijke inbreng bij de arrangementen, maar is ook in staat om vanuit een helicopterview adviezen te geven over de gevraagde ondersteuning. Met name t.a.v. de vraag of het arrangement binnen of buiten de basisondersteuning valt. De directeur van de school vertaalt het arrangement in benodigde formatie en dient een aanvraag voor uitbreiding van de reguliere formatie in bij het MT. Hiervoor zijn in het MT afspraken gemaakt. Na goedkeuring door het MT wordt in overleg met de afdeling Personeel besloten welk personeelslid de daadwerkelijke ondersteuning gaat uitvoeren. 3.11. Conclusies, afstemming onderwijsbehoeften en -mogelijkheden Uit de 0-meting zijn de volgende verbeterpunten geselecteerd: De school heeft continu zicht op de ontwikkeling van leerlingen. Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken. Het personeel werkt continu aan hun handelingsbekwaamheid en competenties. De school voert een helder beleid op het terrein van de leerlingenondersteuning. Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving. Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de ondersteuning. Op de Delta werken wij met didactische groepsoverzichten en groepsplannen. Daardoor kan er op verschillende niveaus gewerkt worden binnen de groep en indien nodig met individuele leerlijnen. Voor de leerlingen met een minder dan gemiddelde intelligentie en een individuele leerlijn wordt vanaf groep 6 een OPP opgesteld om de ontwikkeling nauwkeurig in de gaten te houden. Voor de leerlingen met een meer dan gemiddelde intelligentie is er de mogelijkheid te meer en verrijkend werk. Op de Delta willen we, door het gebruik van didactische groepsoverzichten en groepsplannen, ervoor zorgen dat het onderwijs aan de individuele leerlingen of clusters van leerlingen afgestemd is op de onderwijsbehoeften van deze leerlingen. Dit kan op verschillende manieren gedaan worden. Het inzetten van extra instructie, materialen, differentiatie van niveau, leerstof, tijd of hoeveelheid werk. 17

4. Ambities 4.1. Doelen op de korte termijn De resultaten over 1 jaar verdeeld 15-16 Waarnemen en begrijpen De leerkracht laat ouders actief meedenken over de begeleiding van hun kind in de groep. De school heeft heldere procedures en regels betreffende kleutergroepverlenging opgesteld. Het percentage zittenblijvers is jaarlijks lager dan 2%. Leerlingondersteuning De leerkracht denkt samen met de ouders na over wat de beste begeleiding is voor hun kind. Resultaten onderwijs Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. (2009-1.4) Resultaten 1.2*: de resultaten van de leerlingen voor de Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Onderwijsleerproces De bekwaamheid van de leerkrachten in de 7 essenties van goed les geven zijn op een voldoende niveau. De didactiek van het begrijpend lezen is in een doorgaande lijn beschreven: dit geeft leerkrachtenvaardigheden en de kennis van het onderwijs in begrijpend lezen aan. ICT (alle relevante aspecten) wordt adequaat en effectief in het onderwijs ingezet. Leerstofaanbod Muziek wordt wekelijks, methodisch aangeboden Leefklimaat op school Er is een klimaat waarin iedereen zich veilig voelt De methodiek kanjertraining is ingevoerd Leerklimaat in de groep De leerkracht bereikt dat kinderen zelfstandig leergedrag ontwikkelen. Imago De PR, het imago en de marketing zijn optimaal x 4.2. Doelen op de lange termijn De resultaten vanaf 2016 tot 2019 verdeeld 16-17 Planmatig handelen Analyses leiden tot beredeneerde keuzes met betrekking tot aanbod, instructie, verwerking en leertijd. Organisatie en aansturing De interne begeleider implementeert criteria en richtlijnen m.b.t. het bieden van extra 17-18 18-19 18

ondersteuning. De school hanteert een sluitende aanpak op sociale veiligheid en gedragsproblemen. Resultaten onderwijs Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. (2009-1.4) Resultaten 1.2*: de resultaten van de leerlingen voor de Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht. Onderwijsleerproces x x x De bekwaamheid van de leerkrachten in de 7 essenties van goed les geven zijn op een voldoende niveau. De leerkrachten verzorgen effectief rekenonderwijs door het voldoende verzorgen van o.m. een doorgaande lijn, een effectieve instructie, een optimale afstemming en een adequaat leerstofaanbod, strategieën voor leren en denken. De leerkrachten verzorgen effectief spellingonderwijs door het voldoende verzorgen van o.m. een doorgaande lijn, een effectieve instructie, een optimale afstemming en een adequaat leerstofaanbod, strategieën voor leren en denken. ICT (alle relevante aspecten) wordt adequaat en effectief in het onderwijs ingezet. De 21th century skills worden adequaat en effectief in het onderwijs ingezet. Leerstofaanbod Engels wordt wekelijks de groepen 1 t/m 6 aangeboden. Wetenschap & techniek wordt wekelijks in de groepen 6 t/m 8 aangeboden. De school werkt met een nieuwe rekenmethode. De school heeft een aanbod dat gericht is op de A+leerlingen Leerklimaat in de groep De leerkracht bereikt dat kinderen zelfstandig leergedrag ontwikkelen. Imago De PR, het imago en de marketing zijn optimaal Aanschaf nieuwe methoden Er is een nieuwe methode voor rekenen aangeschaft. 4.3 Professionalering Persoonlijk ontwikkelingsplan (POP) Elke medewerker beschikt over een actueel persoonlijk ontwikkelingsplan. Dit plan beschrijft de doelen die de medewerker nastreeft in het kader van zijn persoonlijke ontwikkeling en wat daarvoor nodig is aan scholing, ondersteuning, begeleiding enz. De medewerkers stellen hun ontwikkeldoelen zoveel mogelijk af op de doelen van de school. Het plan wordt afgesloten met een evaluatie. Professionele leergemeenschap (PLG) We werken gericht aan een professionele leergemeenschap (PLG). Dat betekent leren op alle niveaus. Wij geven dat vorm in ons clusteroverleg, tijdens studiedagen, teamvergaderingen en 19

tijdens de intervisiemomenten. De belangrijkste voorwaarde is samenwerken, de belangrijkste succesfactor is communicatie. Het professionaliseringstraject bestaat uit twee hoofddoelen: 1. Het organiseren van masterclasses voor alle personeelsleden waarin de laatste ontwikkelingen en kennis m.b.t. onderwijsinhoudelijke thema s worden gepresenteerd. Hierbij staat kennisoverdracht centraal. 2. Het trainen en begeleiden van de driehoek intern begeleider/locatieleider/msd (eventueel aangevuld met de taalcoördinator) om van hun cluster en team een PLG te vormen. In de PLG s wordt de opgedane kennis uit de masterclasses vertaald naar het handelen op de werkvloer. Het versterken van het leerkrachthandelen, vormt het belangrijkste doel van deze activiteiten. 5. Mogelijkheden en onmogelijkheden van de school 5.1. Inschrijfprocedure Ouders kunnen hun kind(eren) op ieder moment aanmelden. Dat kan schriftelijk via het aanmeldformulier op de website of telefonisch. Zij worden vervolgens uitgenodigd voor een kennismakingsgesprek, bij voorkeur onder schooltijd om ook een indruk van de school te krijgen. De aangemelde leerlingen worden op de aanmeldlijst geplaatst. Als de ouders besluiten hun kind in te schrijven, dan vullen zij het inschrijfformulier en het informatieformulier in. Het informatieformulier is de basis voor het intakegesprek als het kind ongeveer 3 jaar en 9 maanden is. De gevraagde informatie en de mondelinge toelichting tijdens het intakegesprek geeft ons een duidelijk beeld van de leerling, waardoor wij in staat zijn om ons onderwijs op de behoeften en vragen van het kind af te stemmen. Als dit beeld nog niet duidelijk is, wordt met de ouders afgesproken dat we verdere informatie gaan vragen. In geval uit de informatie duidelijk wordt, dat we niet aan de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van het kind kunnen voldoen, gaan we in overleg met de ouders op zoek naar een andere onderwijsplek. Dat kan zijn binnen de stichting Proo, bij een ander schoolbestuur of in het speciaal (basis) onderwijs. Wij willen op een zorgvuldige wijze omgaan met de zorgplicht en voelen ons er verantwoordelijk voor dat kinderen zo snel mogelijk de best passende onderwijsplek krijgen. De wet Passend Onderwijs geeft ons de mogelijkheid een leerling gedurende 6 weken tijdelijk in te schrijven. Wij gebruiken deze periode om te kunnen beoordelen of wij in staat zijn aan de onderwijsbehoeften van het kind tegemoet te komen. Deze periode kan eenmalig met 4 weken verlengd worden. Aan het eind van deze 6 of 10 weken moet deze leerling een passende onderwijsplek geboden worden, binnen of buiten onze school. 5.2. Grenzen aan de ondersteuningsmogelijkheden Ouders mogen van ons verwachten dat we alles doen wat binnen ons bereik is om zoveel mogelijk tegemoet komen aan de onderwijsbehoeften van kinderen. Toch stuiten we daarbij mogelijk op grenzen en zijn onze mogelijkheden om tegemoet te komen aan deze behoeften van het kind 20

uitgeput. Ondanks extra-ondersteuning, ambulante begeleiding en andere vormen van hulp zijn we niet in staat de leerling het benodigde onderwijs te bieden. We nemen daarbij onze zorgplicht serieus en gaan in goed overleg met de ouders een andere, beter passende plek voor de leerling gaan zoeken. Dit zowel bij leerlingen die onze school al bezoeken als bij leerlingen die worden aangemeld. Expertise op het gebied van leerlingen met extra onderwijsbehoeften op de Delta (meer aanwezig dan omschreven in de basisondersteuning onderwijszorgkoepel): Spraak taal problemen: ervaringen en kennis van spraak / taal problemen en culturele achtergronden Anderstaligen: ervaringen en kennis van anderstaligen - Het bieden van woordenschatonderwijs in alle groepen (m.b.v. mindmappen, woordwebben, thema tafels, woordkaarten) - De taalklas; voor de leerlingen die nog maar kort in Nederland zijn. Voor kinderen met de volgende kenmerken staan wij in principe open, tenzij uit aanvullend onderzoek blijkt dat deze kinderen onze zorgbreedte en / of zorgzwaarte te boven gaan: Gedragsproblemen Het jonge risico kind ADHD Dyslexie Dyscalculie De grenzen van onze mogelijkheden zijn: a. Onze school kan niet tegemoetkomen aan de onderwijsbehoeften van het kind; het belang van het kind is niet gediend bij (langer) verblijf op onze school; b. Het kind doet een dermate groot beroep op de mogelijkheden van onze school en/of de individuele leerkracht dat daarmee de onderwijsbehoeften van andere kinderen in gevaar komen; hierbij spelen de volgende pedagogische en organisatorische factoren een rol: - groepsgrootte - samenstelling groep - effect op reeds aanwezige leerlingen - deskundigheid personeel - beschikbaarheid personeel - benodigde middelen - de gevergde aanpassing in de organisatie, de begeleiding en het onderwijs - werkdruk c. De gedragsproblemen van een kind zijn dermate ernstig dat hetzij de veiligheid van het betreffende kind, hetzij de veiligheid van andere kinderen in gevaar komt d. Dreiging van ernstige verstoring van de rust en orde. 21

6. Samenvatting Op de Delta is betreffende een groot aantal ontwikkelingen (intern en extern) reeds beleidsmatig actie ondernomen. De planmatige cyclus van kwaliteitsverbetering staat in de basis en moet verder worden versterkt naar de dagelijkse onderwijspraktijk. Passend onderwijs zal de komende jaren in ons onderwijs verder vorm moeten krijgen. De resultaten van het onderwijs zijn het speerpunt. Belangrijke voorwaarden om dit onderwijs verder vorm te geven liggen in de optimale middelen en materialen en de kwaliteit van de medewerkers. 22

Bijlagen Bijlage 1 - Verslag inspectie laatste inspectiebezoek Bijlage 2 Verslag audit d.d. 12-3-2104 Bijlage 3 Eindrapportage monitor basisondersteuning november 2014 23